Dekretem z 10 lipca 2020 r. turecki prezydent, Recep Tayyip Erdoğan zmienił prawo z 1934 r., które zamieniało Hagia Sophia z meczetu w muzeum, zmieniając je z powrotem w meczet. Umieścił także ten historyczny budynek pod nadzorem Ministerstwa ds. Religijnych, zabierając go Ministerstwu Turystyki i Kultury[1].
Podczas gdy akcję Erdoğana chwalili duchowni Bractwa Muzułmańskiego (BM), duchowni Al-Azharu w Egipcie, najważniejszej instytucji religijnej tego kraju i wiodącej instytucji w świecie islamu sunnickiego, byli temu zaciekle przeciwni. Twierdzili, że zamiana kościoła w meczet jest zabroniona i że budynek powinien pozostać albo museum, albo kościołem. Jeden z szejków powiedział nawet, że to posunięcie odzwierciedla wrogość BM wobec ludzkiej cywilizacji.
Wypowiedzi duchownych z Al-Azhar przeciwko zamianie przez Turcję Hagia Sophia z powrotem w meczet odzwierciedla bezprecedensowe napięcie między Egiptem a Turcją, które zaczęło się w lipcu 2013 r. po usunięciu Mohameda Morsiego z egipskiej prezydentury przez egipskiego prezydenta, Abd Al-Fattaha Al-Sisiego, który był wówczas ministrem obrony. Erdoğan, który był w owym czasie premierem Turcji, nadal nie uznaje legalności rządów Al-Sisiego i wraz z Katarem obejmuje patronatem przeciwników Al-Sisiego z BM. Napięcie na linii Egipt-Turcja wzrosło ostatnio gwałtownie po coraz większych militarnym zaangażowaniu Turcji w poparcie dla Rządu Jedności Narodowej (GNA) w Libii, kierowanemu przez Fajeza Al-Sarradża. Egip widzi to jako próbę ze strony Erdogana ustanowienia Turcji jako mocarstwa regionalnego, zagrażając destabilizowaniem Egiptu. Siły Al-Sarrdża, wspierane przez wojskowe siły tureckie, doszły niedawno do bogatego w ropę naftową regionu we wschodniej Libii w pobliżu granicy egipskiej, a to mogłoby doprowadzić do egipsko-tureckiego konfliktu na libijskiej ziemi.
W niniejszym opracowaniu przedstawiamy wypowiedzi duchownych Al-Azhar, przeciwnych zamianie przez Turcję Hagia Sophia z powrotem w meczet:
Były zastępca Szejka Al-Azhar, 'Abbas Szuman: Jest zakazane zamienianie kościoła w meczet; domy modlitw wszystkich religii muszą być szanowane
'Abbas Szuman, były zastępca Szejka Al-Azhar, powiedział 10 lipca 2020 r. rosyjskiej agencji informacyjnej Sputnik w języku arabskim: „Islam szanuje domy modlitw rozmaitych religii i jest zakazane zamienianie kościoła na meczet, tak jak jest zakazane zamienianie meczetu na kościół. To [zamienianie kościoła w meczet] jest zasadą, jakiej ideologia Al-Azhar nie akceptuje, [bowiem] wszystkie miejsca oddawania czci wszystkich religii muszą być respektowane… Cokolwiek należy do islamu, jest muzułmańskie, cokolwiek należy do chrześcijaństwa. jest chrześcijańskie, a cokolwiek należy do judaizmu, jest żydowskie. To posunięcie [zamiany kościoła w meczet] jest prowokacyjne i sprzeczne z wskazówkami islamu, tak jak je znamy i jakie wyznawali nasi prawowierni ojcowie w dawnych czasach. Jest znanym faktem, że dbali o miejsca święte innych [religii], chronili je i nie niszczyli ich…
Jakikolwiek jego cel, ten ruch [zamiany Hagia Sophia z powrotem w meczet] jest nieakceptowalny, czy chodziło o osiągnięcie zysków politycznych, czy było motywowane dobrymi intencjami. Jest to fundamentalnie błędne i ani cele polityczne, ani dobre intencje nie usprawiedliwiają popełnienia błędu, który jest nieakceptowalny w swej istocie. Nie jest możliwe unieważnianie, dodawanie lub tworzenie [nowych] praw w islamie, które nie istnieją [w szariacie]. Wynajdowanie celów w sztuczny sposób i twierdzenie, że przynoszą korzyści islamowi jest wypaczeniem tolerancyjnych nakazów islamu… Islam nigdy siłą nie zamieniał kościołów w meczety. Wręcz przeciwnie, to muzułmanie i ich meczety byli atakowani i ci, którzy byli za to odpowiedzialni, [działali] źle. Zasada zamiany kościoła w meczet jest nieakceptowalna, tak samo jak odwrotne działanie zamiany meczetu w kościół. Mogą być wyjątki, na przykład, jeśli mieszkańcy chrześcijańskiego miasta nawrócili się na islam i zamienili swój kościół w meczet, żeby się w nim modlić, co nie krzywdzi nikogo, lub jeśli [uprzednio] muzułmańskie miasto nie ma dłużej muzułmańskich mieszkańców i wszyscy ludzie tam są wyznawcami innej religii, meczet może być zamieniony w miejsce modlitw dla tej religii”[2].
’Abbas Szuman (Źródło: Gate.ahram.org.eg, 3 września 2018)
Profesor uniwersytetu Al-Azhar, Saad El-Din Helaly: Hagia Sophia powinna pozostać muzeum; Leży w naturze Bractwa Muzułmańskiego i politycznego islamu odbieranie własności innych
Saad El-Din Helaly, profesor islamskiego prawa a uniwersytecie Al-Azhar, powiedział 13 lipca 2020 r. w wywiadzie dla saudyjsko-egipskiej MBC Misr TV, że wznawiając piątkowe modły w Hagia Sophia, turecki „stowarzyszony z Bractwem Muzułmańskim rząd” eskaluje swoją wrogość „wobec ludzkiej cywilizacji”. Dodając, że Hagia Sophia powinna pozostać muzeum i że w naturze Bractwa Muzułmańskiego i politycznego islamu leży odbieranie rzeczy innym ludziom i innym religiom, wezwał muzułmanów w Turcji do bojkotowania piątkowych modlitw 24 lipca w Hagia Sophia. Powiedział następnie, że w 1945 r. świat zgodził się “zapomnieć o urazach” i rozwiązywać konflikty pokojowo, i oskarżył Erdoğana o to, że chce cofnąć zegar z powrotem do czasów sprzed 1945 r.
Aby zobaczyć ten klip w MEMRI TV, kliknij tutaj lub poniżej:
Profesor uniwersytetu Al-Azhar, Ahmad Karima: Hagia Sophia, podobnie jak Sfinks i piramidy, należy do dziedzictwa ludzkości; powinna pozostać kościołem
Ahmad Karima, profesor prawa islamskiego na uniwersytecie Al-Azhar, powiedział 13 lipca 2020 r. w wywiadzie dla egipskiego Kanału 1 telewizji, że Hagia Sophina jest częścią dziedzictwa ludzkości i powinna pozostać kościołem. Powiedział, że uczeni Al-Azhar powinni rozumować tak samo, jak przy potępieniu zniszczenia przez talibów starożytnych postaci Buddy w Afganistanie. Kiedy towarzysze Proroka Mahometa przyszli do Egiptu, dodał, zobaczyli starożytne egipskie monument, takie jak Sfinks i piramidy, niemniej ich nie zniszczyli i nie zamienili ich w meczety, ponieważ należały do dziedzictwa ludzkości – a więc, jeśli Hagia Sophia była kiedyś chrześcijańskim kościołem, powinna pozostać nim teraz.
Aby zobaczyć ten klip w MEMRI TV, kliknij tutaj lub poniżej:
[1] Resmigazete.gov.tr, July 10, 2020.
[2] Arabic.sputniknews.com, July 10, 2020.
