Wprowadzenie
Siódma runda rozmów nuklearnych w Wiedniu między Iranem a międzynarodową społecznością o powrocie do porozumienia JCPOA z 2015 r. zakończyła się irańskim zwycięstwem po tym, jak irański reżim zdecydował się zatrzymać rozmowy bez żadnej widomej przyczyny.
W artykule redakcyjnym z 20 grudnia 2021 r. tuba reżimu, gazeta “Kayhan”, podsumowała siódmą rundę rozmów w następujący sposób:
„Iran jest największym zwycięzcą rozmów w Wiedniu, czy te negocjacje powiodą się, czy nie, biorąc pod uwagę skupienie Iranu na ekonomicznej dyplomacji i na jego regionalnych i międzynarodowych sojuszach handlowych, jak również przewagę osi oporu w rozwoju regionalnej sytuacji. Jeśli Ameryka zaakceptuje legalne i uprawnione warunki i żądania Iranu całkowitego zniesienia sankcji, będzie to oznaczać wielkie zwycięstwo dla irańskiego narodu! A jeśli [Ameryka] tego nie zrobi, przez neutralizację sankcji i polepszenie sytuacji ekonomicznej Iran będzie kontynuował swój program nuklearny i podniesie wzbogacanie uranu z 60% do 90%, jeśli to będzie konieczne i stanie się globalnym mocarstwem nuklearnym – a to oznacza wielką porażkę Ameryki!…”[1]
Iran osiągnął swoje cele
Iran zwyciężył zarówno w sprawach zasadniczych, jak proceduralnych:
Osiągnięte cele doraźne
- USA spełnia żądanie Iranu, by nie zwoływać spotkania zarządu dyrektorów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), żeby Iran nie był publicznie krytykowany, co mogłoby spowodować potępienie Iranu przez Radę Bezpieczeństwa ONZ.
Należy zauważyć, że Iran jest bardzo wrażliwy na międzynarodową krytykę i dokonuje specjalnych starań, by jej uniknąć. Iran uważa siebie za skrzywdzoną stronę, która stoi wyżej moralnie, i przypisuje tej postawie polityczne znaczenie pierwszego rzędu, które stara się przełożyć na zyski polityczne.
Z tego powodu irański reżim zażądał także i otrzymał poparcie MAEA w irańskim dochodzeniu sabotażu centryfug w instalacji nuklearnej Karaj w czerwcu 2021 r. Chociaż Iran zgodził się na powrót kamer monitorujących w Karaj, co Zachód przedstawia jako zachodnie osiągnięcie, zainstalowanie kamer nie ma praktycznego znaczenia, ponieważ irański reżim nadal odmawia MAEA – organowi nadzorczemu – na oglądanie materiału z tych kamer. Ponadto, według porozumienia Iran-MAEA, dane pozostaną w rękach Irańskiej Organizacji Energii Atomowej (AEOI), a Iran zbada kamery MAEA na podstawie bezzasadnego twierdzenia, że MAEA pomogła w czerwcowym sabotażu w Karaj.[2] W ten sposób Zachód zgodził się na irański nadzór nad MAEA – międzynarodowym organem nadzoru nuklearnego. Ponadto Zachód zgodził się na stanowisko Iranu, mimo że MAEA skarżyła się na zniknięcie kamer monitorujących i zawartych w nich danych, które teraz są w posiadaniu Iranu.[3]
Osiągnięte cele proceduralne – pełna irańska kontrola nad sposobem prowadzenia negocjacji
- USA pozostają wykluczone z negocjacji, z ich przedstawicielami “ukaranymi” tym, że musza przebywać poza pokojem negocjacyjnym.
- Irański reżim ustala daty otwarcia i zamknięcia negocjacji i ustali także datę ósmej rundy rozmów.
- Dokument przedstawiający stanowisko Iranu w tych negocjacjach, definiowany przez wielu na Zachodzie jako skazany na niepowodzenie, został przyjęty do dyskusji w negocjacjach.
Wnioski
Przedłużanie negocjacji przez Iran neutralizuje jedyną opcję, jaka obecnie jest dostępna dla Zachodu – który jasno pokazał, że woli dojść do porozumienia poprzez dialog – którą jest zmuszenie Iranu do zatrzymania nuklearnego rozwoju, choćby tymczasowo.
Ta sytuacja pozwala Iranowi cieszyć się wszystkim możliwym: jest widziany jako ten, który prowadzi negocjacje, a równocześnie swobodnie pracuje nad swoim programem nuklearnym.
Administracja Bidena i kraje EU-3 prowadzą negocjacje, które są zupełnie opróżnione z treści, w procesie, który sam w sobie nie pozwala na osiągnięcie celów, jakie postawił na początku swojego urzędowania prezydent Biden. Należy podkreślić, że Iran nie podjął żadnego zobowiązania powrotu do JCPOA z 2015 r. – nawet w zamian za spełnienie jego żądań zniesienia wszystkich sankcji i wypłaty mu odszkodowania przez USA.
A. Savyon i Yigal Carmon
*A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iran Media Project; Y. Carmon jest prezesem MEMRI.
[1] Kayhan (Iran), December 20, 2021.
[2] See IAEA announcement of agreement with Iran, Iaea.org/newscenter/pressreleases/iaea-and-iran-reach-agreement-on-replacing-surveillance-cameras-at-karaj-facility, December 15, 2021.
[3] See statements by IAEA Director-General Rafael Grossi, who said that it was „very strange” that data storage from an IAEA surveillance camera destroyed during the June 2021 incident at Karaj had disappeared. Unmultimedia.org/avlibrary/asset/2698/2698635, IAEA, December 17, 2021.
