Autor: E. Kharrazi*
28 października 2016 r. oficjalna gazeta saudyjska, “Makkah”, poinformowała, że saudyjskie ministerstwo edukacji planuje rozpoczęcie w szkołach projektu edukacyjnego zwanego “Odporność”, którego celem jest “zaszczepienie” dzieci przeciwko prądom intelektualnym, które, zdaniem ministerstwa, zagrażają “bezpieczeństwu ideologicznemu” dzieci. Na czele listy takich zagrożeń są westernizacja, ateizm, liberalizm i sekularyzm; dopiero po nich przychodzą zagrożenia takie jak ekstremizm takfiri, reprezentowany przez Państwo Islamskie (ISIS i przez Al-Kaidę[1].
Wiadomość o tym projekcie wywołała burzę reakcji zarówno w prasie saudyjskiej, jak na Twitterze, od postaci medialnych do obywateli saudyjskich, protestujących przeciwko opinii ministerstwa, że należy bardziej obawiać się myśli liberalnej niż ekstremistycznej, nawołującej do przemocy myśli islamistycznej. Wielu Saudyjczyków tweetowało jednak pod hashtagiem “#Liberalizm jest niebezpieczną grupą” przeciwko liberalizmowi i przeciwko osobom w kraju, których uważali za jego przedstawicieli[2].
Poniższy raport stanowi przegląd reakcji w prasie saudyjskiej i na Twitterze na projekt „Odporność” saudyjskiego ministerstwa edukacji:
Projekt „Odporność” saudyjskiego ministerstwa edukacji
Jak zanotowano, projekt “Odporność” ministerstwa ma na celu ochronę saudyjskich dzieci w szkołach przeciwko temu, co ministerstwo definiuje jako niebezpieczeństwa różnych nurtów myśli. W raporcie z 28 października” o tym projekcie, zatytułowanym Ministerstwo Edukacji szczepi swoich uczniów przeciwko liberalizmowi i sekularyzmowi, gazeta „Makkah” napisała, że „szczepienie” będzie prowadzone przez „zaszczepianie wartości narodowych, blokowanie ideologii ekstremistycznych i zasad destrukcyjnych oraz wczesne wykrywanie i terapia wobec wszystkich zachowań ekstremistycznych wśród uczniów”. Według tego doniesienia, w szkołach będą także działały, jako część projektu, „jednostki przekazujące świadomość myśli”, składające się z pracowników ministerstwa mających zadanie realizację celów projektu.
W doniesieniu w gazecie wyliczono także “prądy, które zagrażają bezpieczeństwu narodowemu: a) współczesne szkoły myśli – westernizacja, ateizm, liberalizm i sekularyzm; b) nurty ekstremizmu takfiri; i c) nurty stronnicze i sekciarskie oraz wzniecające schizmy i konflikty”[3].
The October 28, 2016 report in Makkah headlined „The Education Ministry Is Inoculating Its Students against Liberalism and Secularism.”
Należy wspomnieć, że w marcu 2015 r. ministerstwo edukacji rozpoczęło projekt o nazwie „Fatin (’być bystrym’) – narodowy projekt ochrony uczniów i uczennic przed wykolejonym zachowaniem”. Wysocy urzędnicy ministerialni podkreślali, że jego celem było “dostarczenie duchowej szczepionki uczniom i uczennicom oraz chronienie ich przed narkotykami, niebezpiecznymi zachowaniami i dewiacyjnymi ideami przez wzmacnianie wartości religijnych, społecznych i moralnych przy pomocy programów obejmujących szkolenie, wykłady, warsztaty itd.” Ponadto poinformowano, że projekt będzie chronił przed „zagrożeniami bezpieczeństwa, społecznymi, kulturalnymi, zdrowotnymi i ekonomicznymi”[4]. Dla tego projektu ministerstwo nie wyliczało ideologii, ale czyniło aluzje do ISIS – w odróżnieniu od projektu „Odporność”.
Debata na Twitterze o projekcie
Raport “Makkbah” wywołał natychmiastowe reakcje na ten projekt, zarówno za, jak przeciw, na Twitterze, od postaci w mediach, z życia publicznego oraz zwykłych obywateli.
Przeciwko projektowi: To nie liberałowie wysadzają się w powietrze
W serii tweetów dziennikarka, Nadine Al-Budair, protestowała przeciwko projektowi, pisząc w jednym z nich: „Gdyby tylko nasz wielce intelektualny minister edukacji zechciał powiedzieć nam, jakie są jego osobiste definicje ‘liberalizmu’ i ‘sekularyzmu’”[5]. W innym napisała: „Czy słyszeliście kiedykolwiek o liberale, który popełnił morderstwo? Albo sekularyście, który wysadził się w powietrze? Odpowiedzcie mi, Ministerstwo… [trzy kropki w oryginale]”[6]. W dalszych tweetach przeciwko ministerstwu edukacji pani Al-Budair napisała: „Dziwni urzędnicy [w tym ministerstwie]. To nie lewica zamordowała Sadata. To byli ekstremiści – których Sadat używał do walki z lewicą – którzy go zamordowali. Czy zapomnieliście historii? Ulica Teheranu [nazwana imieniem mordercy, Chaleda] Al-Islambouli jest tego dowodem”[7]. Tweetowała też ostrą krytykę ministerstwa: „Kobiety są diabłami, szyici są niewiernymi, liberałowie są ateistami, a sufi są niewiernymi. Ministerstwo edukacji jest zagrożeniem dla bezpieczeństwa i prowadzi obywateli do masakrowania [innych obywateli] na ulicach”[8].
Nadine Al-Budair tweet
W serii tweetów z 29 listopada dziennikarz saudyjski, Muhammad Aal Al-Szejk, protestował przeciwko Ministerstwu Edukacji. Napisał: „Wszechstronny rozwój jest możliwy tylko z liberalizmem. Jeśli mylę się, panie Ministrze Edukacji, proszę mi wyjaśnić, jaka metoda, pana zdaniem, doprowadzi do rozwoju”[9]. I następnie dodał: „ZEA oparły rozwój na wolności gospodarczej – to jest, na zachodniej metodzie liberalnej. Czy nasz Minister edukacji ma metodę [która doprowadzi do] rozwoju, a nie jest liberalna i stwierdzono, że działa?”[10]
Muhammad Aal Al-Sheikh tweet
Innym krytykiem projektu jest na Twitterze dobrze znany saudyjski aktor komediowy Nasser Al-Kasabi[11], który tweetował: „Jeśli Ministerstwo Edukacji pójdzie tą drogą… [będzie to] katastrofa”[12].
Saudyjski użytkownik Twittera, @rr_III zamieścił zdjęcia Saudyjczyków aresztowanych pod zarzutami terroryzmu obok zdjęcia artykułu “Makkah” o projekcie i skomentował: “To jest najnowsza lista poszukiwanych [Saudyjczyków, którzy zostali aresztowani]. Zdjęcia pokazują, że byli pod wpływem ideologii liberalnej i wysadzili się w powietrze w naszym kraju”[13].
Inne tweety: Liberałowie istotnie są niebezpieczną grupą
Z drugiej strony, niektórzy Saudyjczycy tweetowali krytyczne uwagi o liberalizmie i jego zwolennikach w kraju pod hashtagiem “Liberalizm jest niebezpieczną grupą”. Poniżej znajduje sie wybór tych tweetów:
@mohammad1343m tweetował zdjęcia liberalnych dziennikarzy saudyjskich, takich jak Chalaf Al-Harbi, Turki Al-Dachil, Turki Al-Hamad i aktor-komi Nasser Al-Kasabi, pisząc: „O liberałowie, niechaj Allah was zgani! To wy zepsuliście nasze konserwatywne społeczeństwa i uczyniliście nas poddanymi waszym zachodnim panom”[14].
@faizalnameri tweetował: „Liberalizm jest niebezpieczną grupą, ponieważ stanowi prawdziwe zagrożenie dla islamskiej religii i tożsamości kraju. Najbardziej niebezpieczną częścią jest to, że niektórzy spośród nich są zdradzieckimi szpiegami organizacji międzynarodowych”[15].
@abdaleleh tweetował: „Liberalizm jest niebezpieczną grupą. Mają tę samą ideologię co ISIS. Jedni chcą panowania w imię religii, a drudzy tęsknią do cudzoziemskich czołgów, by najechały kraj w celu rządzenia”[16].
@saadmegren zamieścił tweety kilku liberalnych dziennikarzy saudyjskich krytykujących projekt i napisał: „Ci [liberałowie] – kto za nimi stoi, czego chcą i kto ich finansuje?????”[17]
W prasie saudyjskiej – krytyka ministerstwa edukacji za postawienie niebezpieczeństwa liberalizmu wyżej niż niebezpieczeństwa ISIS
Dziennikarz saudyjski: Projekt “Odporność” – oparty na rozumowaniu sił ciemności, skierowany na zastraszanie ludzi, niedopuszczanie do swobody myśli
Także prasa saudyjska opublikowała krytykę projektu “Odporność” ministerstwa edukacji. Na przykład, znany liberalny dziennikarz saudyjski, Chalaf Al-Harbi, napisał w artykule w oficjalnej gazecie saudyjskie „Okaz”, że ministerstwo nie dało uczniom wystarczającej informacji o liberalizmie zanim wystąpiło przeciwko niemu jako niebezpieczeństwu. Celem autorów projektu, napisał, nie jest powstrzymanie młodych Saudyjczyków przed popieraniem ideologii terrorystycznych, ale niedopuszczenie do swobody myśli wśród obywateli oraz nauczenie ich strachu przed liberalizmem. Napisał: „Wiele elementów w Ministerstwie Edukacji, zarówno nieznanych, jak dobrze znanych, zrozumiało, że nie mogą uniknąć swoich żywotnych powinności narodowych i ludzkich – trzymania młodych ludzi z dala od terroryzmu i nurtów takfiri, które sieją śmierć i zniszczenie w całej ojczyźnie i bardzo szkodzą imieniu islamu na całym świecie. Ponieważ [jednak] porzucili swoją rzeczywistą odpowiedzialność zawodową dostarczenia jasnej i wiarygodnej informacji uczniom, te elementy używają głupiej sztuczki, by zdezorientować młodych ludzi…
W żaden sposób nie dostarczają [uczniom] rzeczywistych treści, które wyjaśniają istotę ‘westernizmu, ateizmu i sekularyzmu’. Zamiast tego zadowalają się powierzchownymi opiniami [o nich] przedstawianymi na forach w internecie. W takiej sytuacji najwyraźniej nie ma zamiaru podania źródłowej informacji ani chronienia młodzieży w kraju przed czyhającymi niebezpieczeństwami; tak więc uczniowie dojdą oczywiście do wniosku, że ‘choć terroryści i aktywiści ISIS stanowią niebezpieczeństwo dla kraju, są lepsi niż ci drudzy [tj. liberałowie]’!…
Liberalizm i sekularyzm, o których mówią ‘eksperci’ Ministerstwa Edukacji, jest skrótem na każdego, kto popiera prawo kobiet do prowadzenia samochodów lub widzi potrzebę sal kinowych… lub sprzeciwia się łamaniu prawa przez siły policji religijnej, albo nie podoba mu się propozycja któregoś z tych, co kupczą religią.
Krótko mówiąc, jeśli jako wolnomyśliciel, nie zaś jako mały trybik w olbrzymim systemie, odmawiasz, by ci dyktowano [co masz myśleć], ci ludzie kojarzą cię z liberalizmem, sekularyzmem i westernizacją. Także jeśli jesteś szanowanym szejkiem, który prowadzi wiernych w meczecie Al-Haram [w Mekce], jak [’Adel] Al-Kalbani[18], lub byłym dyrektorem oddziału policji religijnej, jak Ahmed Al-Ghamdi[19], lub umiarkowanym sędzią szariatu, jak 'Issa Al-Ghaith, lub wielu innych – spotkają cię te wątpliwe oskarżenia.
Krótko mówiąc, 'wszyscy ci, którzy nie zgadzają się z nami, albo którzy wskazują na nasze błędy, są liberałami, sekularystami, westernistami; przedtem byli oni modernistami’. To jest odwieczna logika sił ciemności, kiedy przychodzą straszyć ludzi rzeczami, o których nic nie wiedzą, więc czepiają się jeszcze mocniej ciemności”[20].
Publicysta saudyjski: Terroryzm przychodzi od politycznego islamu – nie od liberalizmu lub sekularyzmu
Dziennikarz saudyjski 'Aqel Al-’Aqel napisał w artykule w wychodzącej w Londynie gazecie saudyjskiej “Al-Hayat”, że projekt jest jeszcze jedną, nieudaną próbą walki z terroryzmem. Podkreślił, że jedynym sposobem, w jaki można to zrobić, jest naświetlanie niebezpieczeństwa nurtów politycznego islamu – szczególnie Bractwa Muzułmańskiego (BM), które, jak napisał, ciągnie społeczeństwa arabskie ku ekstremizmowi i terroryzmowi i stworzyło grupy takie jak Al-Kaida, ISIS i Hezbollah. To należy robić zamiast wskazywania na niebezpieczeństwo, jakie stanowią liberałowie, którzy sami są obiektem ataków tego terroryzmu.
Napisał: “W niektórych społeczeństwach arabskich czytamy i słyszymy o projektach, które są cudaczne i dziwne – jak gdyby ci, którzy określają, jakie nurty są ‘niebezpieczne’ dla naszego społeczeństwa nie żyli wśród nas i nie wiedzieli, które nurty prowadzą społeczeństwa [arabskie] ku fanatyzmowi i ekstremizmowi, a później ku terroryzmowi. [Ten terroryzm] jest prowadzony przez ruch politycznego islamu, głównie przez BM i jego tajne operacje, który na początku XX wieku dokonał wielu mordów politycznych w Egipcie…
Nigdy nie słyszeliśmy o żadnym wypadku w świecie arabskim, w którym nurt świecki lub liberalny wzywał do przemocy i fanatyzmu w swoich książkach. Wręcz przeciwnie: te nurty są celem morderców i szkalowania w naszych społeczeństwach arabskich. Nie będzie przesadą powiedzenie, że nurty politycznego islamu w swym dążeniu do zdobycia władzy, walczą z nurtami liberalnymi, przedstawiając je jako obce [elementy], oskarżając je o szpiegostwo i zdradę i twierdząc, że przeciwstawiają się one religii. Kultura konserwatywna, która jest powszechna w społeczeństwach arabskich, chętnie akceptuje ten dyskurs. Reżimy [arabskie] ze swej strony wykorzystują ruchy politycznego islamu do szkodzenia nurtom liberalnym, które głoszą, że świeckość jest odpowiedzią dla społeczeństw z wieloma grupami etnicznymi, wyznaniami i szkołami myśli religijnej, i że jest niebezpiecznie używać religii w polityce. To jednak [tj. mieszanie religii i polityki] zdarzyło się i teraz płacimy za to cenę…
Jeśli chodzi o kwestię westernizacji: chociaż jesteśmy ściśle związani z postępowym Zachodem i jego wytworami kulturowymi i ideologicznymi, widzimy, że nurty islamistyczne przeciwstawiają się Zachodowi. Pamiętamy, że przywódcy BM żyli spokojnie i przyjemnie w stolicach Zachodu, działając stamtąd przeciwko własnym krajom, podczas gdy ich uczniowie w krajach arabskich walczyli przeciwko innym nurtom ideologicznym, argumentując, że są one agentami niewiernego Zachodu… Ten dyskurs jest niestety powszechny wśród arabskiej opinii publicznej i oskarżanie ludzi o liberalizm stało się podobne do oskarżania ich o całkowitą apostazję…
Nie mówię nawet o tysiącach naszych studentów, którzy studiują za granicą na zachodnich uniwersytetach – [ale wspomniawszy to, zapytam:] czy takie oświecone programy są spiskiem westernizacji? Uważam, że przyjęliśmy politykę, która jest sprzeczna z globalizacją i rewolucją techniczną – [a] to dlatego, że chcemy być częścią świata tylko na poziomie ekonomicznym, wycofując się w kulturę, która jest przestarzała i niezgodna z epoką [współczesną], jeśli się nie zreformuje i nie przyjmie nowej interpretacji, która jest odpowiednia dla epoki [współczesnej].
Moim zdaniem to ekstremistyczna ideologia religijna musi zostać zbadana na nowo, żeby nie wykorzystywały jej ruchy politycznego islamu. Jest tak, ponieważ tymi, którzy wysadzają w powietrze i mordują w imię religii, są organizacje takie jak A-Kaida, ISIS i Hezbollah.
Kiedy zrozumiemy, że popełniamy błąd w sposobie walki z terroryzmem we wszystkich jego postaciach[?]”[21]
Publicysta saudyjski: Terroryści w Arabii Saudyjskiej są pod wpływem Al-Kaidy i BM – nie zaś modernistów
W artykule w oficjalnej gazecie saudyjskiej “Al-Watan” dziennikarz saudyjski 'Ali Sa’d Al-Moussa skrytykował projekt „Odporność” i inne podobne projekty Ministerstwa Edukacji za, jak powiedział, zamianę szkół w pole bitwy ideologii zamiast miejsca szerzącego wiedzę. Lista aresztowanych za terroryzm w Arabii Saudyjskiej pokazuje wyraźnie, napisał, że byli pod wpływem Al-Kaidy i BM, nie zaś myśli modernistycznej: „Takie chwiejne projekty [edukacyjne], od ‘Fatin’ do ‘Odporności’… są niczym innym jak systematycznym zaszczepianiem [zamiaru] zamiany naszych szkół w arenę walki i wojny między różnymi sektami i ideologiami. Niestety, wydaje się, że niczego nie nauczyliśmy się z czterech dziesięcioleci doświadczenia, w których szkoły obrabowano z ich naturalnej roli bastionów edukacji, gdzie miejsce ma tylko nauka…
Ministerstwo… wydało i będzie nadal wydawało miliony na takie projekty, ale mogło pójść znacznie krótszą drogą [przez pójście do] ministerstwa spraw wewnętrznych i zadanie kilku pytań: jakie jest źródło autorytetu ideologicznego i religijnego, którego trzymają się dziesiątki młodych mężczyzn na listach poszukiwanych z powodu oskarżeń o [zagrożenie] bezpieczeństwa? Czy ci, którzy wysadzają w powietrze instalacje, meczety i budynki państwowe i[sił] bezpieczeństwa, są pod wpływem chorego, ohydnego liberalizmu, czy też mają mózgi wyprane przez tych, których rozpoznaje najbardziej ignorancki człowiek z ulicy? [I] w jakim wieku ci nastolatkowie weszli na drogę ekstremizmu i terroryzmu?…
[Ministerstwo edukacji może ponadto spytać kogoś z ministerstwa spraw wewnętrznych:] Czy próba wysadzenia w powietrze ministerstwa spraw wewnętrznych powiodła się dlatego, że ludzie byli pod wpływem Gustave Le Bon[22] czy [pod wpływem] książek [przywódcy Al-Kaidy, Ajmana] Al-Zawahiriego, [ideologów Al-Kaidy, Abu Muhammad] Al-Makdisiego, Farisa bin Szuwaila[23] i [radykalnego myśliciela islamskiego] Sajjida Kutba?
Nie ma tu dość miejsca, by szczegółowo odpowiedzieć na te skandaliczne pytania, ale odpowiedzi na nie znają wszyscy ojcowie, którzy stracili syna, i wszystkie matki [które straciły syna, i] wiedzą, kogo winić i kto to spowodował, [wiedzą], że sprawcy nadal wędrują wolni i mogą powrócić w każdej chwili po jej drugiego syna – i że przyjmują oni postać emisariuszy lub wolontariuszy [projektów] ‘Odporność’ lub ‘Fatin’.
Na zakończenie: prosimy was [w Ministerstwie Edukacji]… byście zostawili dzieci szkolne w spokoju, żeby się po prostu uczyły… Nie ma możliwości, byście dbali bardziej o dziecko niż robi to jego ojciec”[24].
* E. Ezrahi jest pracownikiem badawczym w MEMRI
Przypisy (nie spolszczone)
[1] Makkah (Saudi Arabia,) October 28, 2016.
[2] See hashtag: https://twitter.com/hashtag/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%8A%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D9%87_%D9%85%D8%AD%D8%B8%D9%88%D8%B1%D9%87?src=hash.
[3] Makkah (Saudi Arabia,) October 28, 2016.
[4] http://twasul.info/, 1, November 18, 2016; Al-Yawm (Saudi Arabia), October 21, 2016; Al-Hayat (London), April 16, 2015.
[5] Twitter.com/nadinealbdear, October 29, 2016.
[6] Twitter.com/nadinealbdear, October 29, 2016.
[7] Twitter.com/nadinealbdear, October 29, 2016.
[8] Twitter.com/nadinealbdear, October 29, 2016.
[9] Twitter.com/alshaikhmhmd,October 29, 2016.
[10] Twitter.com/alshaikhmhmd,October 29, 2016.
[11] Al-Qasabi starred in the TV show „Selfie,” broadcast during last year’s Ramadan, which focused on extremism in Saudi society, and ISIS and its recruitment of Saudi youth. The show caused a stir in the kingdom, and Al-Qasabi was harshly criticized by Saudi citizens, one cleric even going as far as to call him an apostate. See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1176, ’Selfie’ – Satirical Saudi TV Show Sends Shockwaves Through The Kingdom, July 16, 2016.
[12] Twitter.com/algassabinasser, October 30, 2016.
[13] Twitter.com/rr_lll, October 29, 2016.
[14] Twitter.com/mohammad1343m, October 30, 2016.
[15] Twitter.com/faizalnameri, November 5, 2016.
[16] Twitter.com/abdaleleh, November 5, 2016.
[17] Twitter.com/saadmegren, October 31, 2016.
[18] 'Adel Al-Kalbani is a former imam at the central mosque in Mecca who was harshly criticized in 2010 for saying that no Islamic text explicitly forbids singing and music. He also criticized martyrdom attacks and called to reform Salafism. See MEMRI Special Dispatch No. 3728, Saudi Sheikh: One Who Kills Himself and Others in Order to Win the Virgins of Paradise Is Not a Martyr but a Suicide; Only the Truly Virtuous Will Gain Paradise, April 1, 2011; and Special Dispatch No. 5872, Senior Saudi Salafi Cleric: 'ISIS Is A True Product Of Salafism’, November 4, 2014.
[19] Ahmed Al-Ghamdi previous served as the head of the Religious Police in Mecca. Statements he made regarding the permissibility of gender mixing, and his wife’s appearance without a niqab caused a stir in the kingdom. See MEMRI TV Clip #4689 – Former Top Saudi Religious Police Official Ahmed Al-Ghamdi Confronts Criticism for Allowing Women Not to Wear Veil, December 19, 2014.
[20] ’Okaz (Saudi Arabia), October 31, 2016.
[21] Al-Hayat (London), November 1, 2016.
[22] Gustave Le Bon (1841-1931), French psychologist and sociologist best known for his work on crowd psychology.
[23] Faris bin Shuwail Al-Zahrani (1977-2016), prominent Al-Qaeda ideologue operating in Saudi Arabia in 2003-2004 who was executed by Saudi Arabia in January 2016 for involvement in terrorism.
[24] Al-Watan (Saudi Arabia), October 31, 2016.
[25] Al-Madina (Saudi Arabia), November 3, 2016.
Visit the MEMRI site in Polish: http://www2.memri.org/polish/
If you wish to reply, please send your email to memri@memrieurope.org.
