Zdjęcie za: tahirimran.com

W niedawnym artykule pakistański autor Abdul Quayyum Khan Kundi omawiał kwestię zarządzania w społeczeństwach islamskich, twierdząc, że podczas gdy sekularyzm w świecie zachodnim ograniczył rolę Kościoła, sytuacja jest odwrotna w społeczeństwach muzułmańskich, gdzie zarządzanie zostało pozostawione islamskim duchownym.

W artykule zatytułowanym “Sekularyzm i islam” Kundi, który jest prezydentem pakistańskiej Izby Handlowej – USA, napisał, że ten trend w społeczeństwach muzułmańskich zaczął się po tym, jak państwo islamskie powiększało się od VII wieku o Hiszpanię i Turcję w Europie, części Azji Środkowej i Zachodniej oraz Afrykę Północną. Od VII do XVI wieku duchowni islamscy mieli edukować nie-muzułmanów w tych społeczeństwach o islamie, ale przejęli dużą część tworzenia polityki rządowej.

Kundi zauważył także: “W społeczeństwie islamskim kandydat nie powinien starać się o urząd publiczny; to raczej ludzie powinni wybrać osobę, którą uważają za najodpowiedniejszą na dane stanowisko. Jest to zaawansowana koncepcja także dzisiaj i zajmuje się dylematem konfliktu interesów. Prezydencki system USA dochodzi całkiem blisko do islamskiej formy rządu”.

Poniżej podajemy fragmenty tego artykułu [1]:

„Islamska koncepcja rządu podkreśla, że absolutna suwerenność spoczywa w Bogu jako Stwórcy; ludzie… mogą rządzić społecznością z ograniczonym upoważnieniem do stanowienia praw”

Świeckie rządy uważają, że Bóg nie ma nic do powiedzenia w sprawach państwa. Koncepcja bez-Bożego państwa w sekularyzmie jest podobna do odrzucenia przez komunistów religii jako instytucji. Orędownicy sekularyzmu uważają, że jest to sprawiedliwe rozwiązanie do radzenia sobie z religijnie różnorodnymi społeczeństwami, ponieważ duchowość jest aktem indywidualnym.

W wiekach średnich, od VI do XVI wieku, Europa pogrążona była w konfliktach i potrzebowała ideologii jednoczącej ludzi. Kościół chrześcijański z jego uniwersalnym apelem przecinał linie narodowe i dostarczał alternatywnej instytucji do tworzenia społeczności. Kiedy jego wpływy urosły, zatwierdzenie przez kościół stało się obowiązkowe dla monarchy, by mógł rządzić. To polityczne zatwierdzenie przez instytucję religijną tworzyło tarcia między władcami, które w wielu wypadkach zamieniały się w przemoc. Władcy legalizowali swoją władzę polityczną przez podkreślanie, że religia chrześcijańska nie dostarcza kodu do zarządzania sprawami państwa.

Ten brak podstawy teologicznej i ciągła walka o władzę między autorytetami ziemskim i duchowym tworzyły środowisko sprzyjające rozdzieleniu tych praw. Na początku ery nowożytnej Rewolucja Francuska wprowadziła pojęcie państwa narodowego, rządzonego przez przedstawicieli ludu bez żadnego zatwierdzenia przez kościół. W ciągu ostatnich trzech stuleci USA i Europa rozwinęły świecką formę rządu z demokracją i kapitalizmem jako jej wehikułami.

Podczas gdy Europa czaiła się w Mrocznym Średniowieczu, w Arabii wyłoniła się nowa religia zwana islamem. Islamska koncepcja rządu podkreśla, że absolutna suwerenność spoczywa w Bogu jako Stwórcy. Ludzie, jako namiestnicy, mogą rządzić społecznością z ograniczonym upoważnieniem do stanowienia praw. W islamie koncepcja monarchy lub króla jest nie do przyjęcia. Władca wybierany jest za zgodą ludu, kładąc fundamenty pod powszechną demokrację i bezpośrednie wybory. Była to stosunkowo nowoczesna koncepcja w VII wieku, kiedy resztą świata rządzili monarchowie. Islam przedstawił myśl, że władca powinien pozostawać przy władzy tak długo, jak długo nie łamie przymierza religii.

Islamska koncepcja rządu gardzi dziedziczeniem władzy i woli, by charakter osobisty był kryterium wyboru przywódcy. W społeczeństwie islamskim kandydat nie powinien starać się o urząd publiczny; to raczej ludzie powinni wybrać osobę, którą uważają za najodpowiedniejszą na dane stanowisko. Jest to zaawansowana koncepcja także dzisiaj i zajmuje się dylematem konfliktu interesów. Prezydencki system USA dochodzi całkiem blisko do islamskiej formy rządu.

„[Islamscy] uczeni w religii używali ambony meczetu, by wpływać na polityczne, społeczne i naukowe poglądy ludzi”

Islam przyznaje absolutne zwierzchnictwo władcom, ale wyraźnie stwierdza, że będą oni poddani wyższym standardom przy sądzeniu w życiu następnym. Od władców wymaga się mianowania grupy ludzi zwanej Szura [rada] jako doradców. Powszechnie uważa się, że członkowie Szury muszą być ekspertami w sprawach szariatu lub religii. W rzeczywistości powinna ona obejmować technokratów, którzy są ekspertami w sprawach zarządzania.

Inaczej niż w chrześcijaństwie w islamie nie ma pojęcia zinstytucjonalizowanego kościoła lub mianowania przywódców politycznych, którzy mogą wpływać na polityczne wybory ludzi. To wyzwala ludzi od podzielonej lojalności między władzę doczesną i duchową.

Od VII do XVII wieku państwo islamskie rozszerzało się i objęło większość Bliskiego Wschodu, Hiszpanii i Turcji w Europie, części Azji Środkowej i Południowej oraz Afrykę Północną. W miarę wzrostu społeczności i włączania ludzi o różnym pochodzeniu etnicznym, stało się niezbędne stworzenie kadry uczonych w religii, żeby edukować tych nowo nawróconych o islamskim sposobie życia. Intencje były dobre, ale ci uczeni w religii używali ambony w meczecie, żeby wpływać na polityczne, społeczne i naukowe poglądy ludzi.

Doprowadziło to w końcu do ograniczenia swobody badań. Podczas gdy chrześcijaństwo znalazło rozwiązanie w sekularyzmie, by ograniczyć wpływy polityczne papieża, w muzułmańskich stolicach świata mufti [ci, którzy wydają wyroki] zaczęli wywierać wpływ polityczny.

” Koran stwierdza wyraźnie, że nie ma żadnego przymusu w religii; obywatel muzułmański musi być posłuszny prawu kraju, w którym jest mniejszością”

Kiedy islam upadał w XVII wieku, Europa wyłoniła się z mrocznego Średniowiecza i rozpoczęła rewolucję przemysłową, za którą zasługę przypisano przyjęciu świeckiej ideologii. Koniec zimnej wojny na początku lat 1990. uznano za triumf sekularyzmu i jego zasadność jako wspólnego dobra dla wszystkich. Przez całą swoją historię sekularyzm walczył z kontrolowaniem impulsów religijnych rządzących decydentów. Prezydent USA [George W.] Bush, chociaż był głową świeckiego państwa, szukał wskazówek od wyższego Ojca, żeby rozpocząć inwazję Iraku.

W czysto świeckim społeczeństwie aborcja nie byłaby przedmiotem debaty, ale była wysunięta na czoło kampanii prezydenckich. Podczas kampanii wyborczej prezydenta [Baracka] Obamy wielu kwestionowało jego orientację religijną, pokazując, że także w świeckim rządzie religia kandydata jest ważna dla elektoratu. Podobne walki odbywały się w Holandii, Szwecji i Francji, gdzie wyrażanie religii było szeroko krytykowane. W islamie nie ma żadnej wieloznaczności, ponieważ jest obowiązkowe, by osoba wybierana na stanowisko publiczne była człowiekiem wiary.

Niektórzy myśliciele polityczni kwestionują wykonalność islamskiego system zarządzania w społeczeństwie różnorodnym pod względem religijnym. Koran stwierdza wyraźnie, że nie ma żadnego przymusu w religii i że każda osoba musi znaleźć własną wiarę. Obywatel muzułmański musi być posłuszny prawu kraju, w którym jest mniejszością, i bronić kraju przed agresją każdego rodzaju. Agitowania wymaga się od nich tylko wtedy, kiedy są przedmiotem dyskryminacji lub ograniczeń w praktykowaniu własnej religii. Podobnie, nie-muzułmanin w kraju z muzułmańską większością, ma zapewnione bezpieczeństwo i swobodę wyrażania swojej religii.

„Ekonomiczny system islamski można nazwać kapitalistycznym z jedynym wyjątkiem, że zabronione są procenty jako instrument finansowy”

Ekonomiczny system islamski można nazwać kapitalistycznym z jedynym wyjątkiem, że zabronione są procenty jako instrument finansowy. W społeczeństwie islamskim kapitał, który jest nadwyżką nad potrzebami osoby, musi zostać zainwestowany poprzez uczestnictwo w akcjach zwykłych. Chodzi nie tylko o tworzenie zatrudnienia poprzez budowanie małych przedsiębiorstw, ale także angażuje to inwestora jako aktywnego uczestnika zamiast biernego odbiorcę ustalonego udziału.

Własność prywatna jest w islamie uważana za świętą i nikt, także państwo, nie ma prawa jej konfiskować poza sytuacją, kiedy nakazuje to sąd kryminalny lub administracyjny. Dla zredukowania nierówności dochodów narzucony jest podatek w postaci zakat, który musi być rozdzielony między ubogich.

W XXI wieku Zachód może być bogaty w kategoriach jakości życia materialnego, ale stoi przed dylematem duchowym, którego wynikiem są samobójstwa, rozbite małżeństwa i dzieci wychowywane przez jednego rodzica. To ostatecznie wpłynie na kreatywność, innowacyjność i pasję sukcesu. Z drugiej strony społeczeństwa muzułmańskie mają nienaruszone wartości duchowe, ale oddały zarządzanie mułłom zamiast ekspertom.

Społeczeństwa islamskie muszą odebrać władzę teologom i upoważnić każdą jednostkę do szukania wiedzy, wybierania przywódców bez przymusu i posiadania bezpośredniej więzi duchowej z Bogiem.


[1] “Daily Times” (Pakistan), 17 grudnia 2010. Tekst artykułu został nieznacznie zredagowany dla większej jasności.