Introduction
Z wyborem prezydenta Joego Bidena państwa Zatoki – szczególnie Arabia Saudyjska, ZEA i Bahrajn – są zaniepokojone, że ta administracja ożywi łagodną politykę administracji Obamy wobec Iranu i jego marionetek w regionie i przywróci umowę nuklearną z Iranem z roku 2015, z której wycofał się poprzednik Bidena, Donald Trump.[1] Z perspektywy państw Zatoki głównym problemem z tą umową jest, że ignorowała sprawę pocisków balistycznych Iranu i jego ingerencje w krajach regionu. Obawiają się, że administracja Biden przywróci umowę bez rozszerzenia jej, by obejmowała te sprawy, mimo oświadczeń Bidena i sekretarza stanu, Antony’ego Blinkena, że zajmą się nimi.[2] Ponadto w ostatnich tygodniach państwa Zatoki zażądały, by włączono je do rozmów nuklearnych z Iranem, jeśli zostaną one wznowione. Katar pośredniczy między USA a Iranem, być może z cichym przyzwoleniem Arabii Saudyjskiej, która niedawno zakończyła bojkot Kataru. Głosy w mediach Zatoki wzywają także USA, by nie znosić sankcji narzuconych przez administrację Trumpa, jeśli Iran nie zmieni swojej polityki w regionie.
Państwa Zatoki uważają Iran za egzystencjalne zagrożenie. Arabia Saudyjska doznaje częstych ataków rakietowych i dronami na swoje żywotne cele we własnych granicach ze strony wspieranej przez Iran jemeńskiej milicji Huti, a – według niektórych doniesień – także ze strony wspieranych przez Iran milicji w Iraku. Proirańskie siły groziły niedawno atakami także na cele w ZEA, szczególnie w Dubaju i sądzi się, że Iran stoi za próbą ataku na ambasadę ZEA w Etiopii na początku lutego 2021 r.[3] Od nastania nowej amerykańskiej administracji ataki rakietowe na Arabię Saudyjską nasiliły się, widocznie w próbie naciskania na zniesienie sankcji na Iran i wznowienia umowy nuklearnej. Kroki administracji ku wznowieniu negocjacji z Iranem mimo nasilenia przez niego przemocy są postrzegane przez państwa Zatoki jak kapitulacja przed irańskim terroryzmem. Zwiększyło to ich niepokój, że zgodnie z nową umową Iranowi uda się wyprodukować broń jądrową i stanie się trwałym zagrożeniem ich istnienia.
Niepokój dotyczący polityki Bidena wobec Iranu nasilił się jeszcze bardziej z powodu wyboru jego współpracowników, a szczególnie z powodu mianowania Antony’ego Blinkena, który był zastępcą sekretarza stanu za czasów Obamy, i Roberta Malleya, który był starszym doradcą Obamy i jest uważany za jednego z architektów umowy nuklearnej, jako specjalnego przedstawiciela USA ds. Iranu. Artykuły w prasie Zatoki ostrzegały, że przy takich współpracownikach nowa umowa nuklearna prawdopodobnie będzie repliką oryginalnej umowy.
Kolejnym posunięciem nowej administracji, które wywołało obawy w Zatoce, jest zamrożenie sprzedaży broni do Arabii Saudyjskiej i do ZEA, włącznie ze sprzedażą samolotów F-35 do ZEA, która to sprzedaż była częścią Porozumień Abrahamowych z Izraelem i USA.[4] Podczas gdy Arabia Saudyjska nie odpowiedziała oficjalnie na te decyzję, ZEA wyraziły oburzenie. Ambasador Emiratów w Waszyngtonie, Yousef Al-’Otaiba, podkreślił znaczenie tych samolotów dla jego kraju jako strategicznej obrony przed Iranem, a artykuł w gazecie Emiratów ostrzegał, że to posunięcie może być postrzegane jako zdrada ze strony Ameryki.
Innym źródłem niepokoju jest niedawne oświadczenie Bidena o Jemenie, gdzie dowodzona przez Saudyjczyków arabska koalicja walczy z Huti w próbie przywrócenia uznawanego przez ONZ rządu. W przemówieniu z 4 lutego 2021 r. Biden powiedział, że chociaż USA uznaje prawo Arabii Saudyjskiej do obrony jej ziemi i suwerenności, zakończą wszelkie wsparcie dla ofensywnych operacji w Jemenie, włącznie ze sprzedażą broni. Ogłosił także mianowanie Tima Lenderkinga jako specjalnego wysłannika USA w Jemenie, z zadaniem dążenia do pokojowego rozwiązania tamtejszego konfliktu[5]. W dodatku sekretarz stanu Blinken ogłosił 12 lutego, że USA anulowały klasyfikację organizacji Huti Ansar Allah jako organizację terrorystyczną z powodu tego, że taka klasyfikacja pogłębia humanitarny kryzys w Jemenie.[6]
Chociaż te posunięcia administracji Bidena są bolesnym ciosem dla saudyjskiej polityki w Jemenie, reakcje saudyjskich przedstawicieli były powściągliwe i dyplomatyczne. W oficjalnej wypowiedzi podziękowano Bidenowi za jego zobowiązanie do zachowania bezpieczeństwa królestwa i zanotowano, że zarówno Arabia Saudyjska, jak USA, wola pokojowe rozwiązanie w Jemenie – ostentacyjnie ignorując decyzję USA zakończenia poparcia dla kierowanej przez Saudyjczyków koalicji arabskiej i usunięcia Huti z listy organizacji terrorystycznych.[7] Dopiero po nasileniu ataków Huti na Arabię Saudyjską ambasador Arabii Saudyjskiej przy ONZ, 'Abdallah Al-Mu’alimi, pośrednio skrytykował decyzję USA o anulowaniu tej klasyfikacji, kiedy napisał, że jego kraj uważa Hutich za organizację terrorystyczną.[8] W odróżnieniu od powściągliwego tonu oficjalnych reakcji prasa saudyjska i ZEA pisała, że decyzje USA w sprawie Jemenu były pełnym hipokryzji aktem porzucenia Arabii Saudyjskiej i czynienia ustępstw wobec Iranu.[9]
Należy zauważyć, że kwestia praw człowieka w Arabii Saudyjskiej jest kolejnym źródłem napięć w stosunkach Ameryki z tym krajem, a szczególnie z jego następcą tronu, Muhammadem bin Salmanem (MBS), którego administracja USA uważa za odpowiedzialnego za wiele naruszeń praw człowieka w królestwie, włącznie z zamordowaniem dziennikarza i dysydenta, Dżamala Chaszukdżiego.[10] Jeszcze przed wyborami Biden skrytykował ostro zachowanie Arabii Saudyjskiej w tej sprawie i powiedział, że “śmierć Dżamala Chaszukdżiego nie będzie daremna i jesteśmy winni jego pamięci walkę o bardziej sprawiedliwy i wolny świat”[11]. Sekretarka prasowa Białego Domu, Jen Psaki, powiedziała, że Biden zamierza uczynić prawa człowieka kluczową kwestią w stosunkach z Arabią Saudyjską i że USA oczekują, iż Arabia Saudyjska uwolni działaczy praw człowieka, szczególnie działaczy praw kobiet.[12] Królestwo już podjęło pewne kroki, by poprawić swój wizerunek w oczach administracji Bidena i zdobyć jego zaufanie. Zwolnili dwóch saudyjskich działaczy z amerykańskim obywatelstwem, którzy byli uwięzieni od lutego 2019 r. – Badera Ibrahima, dziennikarza i epidemiologa, oraz Salaha Haidara, komentatora medialnego i syna działaczki praw człowieka, 'Azizy Al-Jousuf[13] – jak również działaczkę praw kobiet, Loudżain al-Hathloul, która była internowana przez niemal trzy lata bez procesu.[14] Zmienili także karę śmierci dla trzech saudyjskich szyitów.[15] Ogłosili także zamiar zreformowania praw o statusie osobistym.[16] Jednak jest mało prawdopodobne, by administracja Bidena zadowoliła się takimi krokami i przypuszczalnie będzie nadal naciskać na królestwo w tej sprawie.
W dodatku USA ostatnio opublikowały tajny raport wywiadu, który oceniał, że MBS zaaprobował zabicie Dżamala Chaszukdżiego w Stambule w październiku 2018 r.[17] Przed opublikowaniem tego raportu Biden odszedł od polityki Trumpa i zaczął rozmawiać bezpośrednio z saudyjskim królem Salmanem, zamiast z jego synem, MBS, a w rozmowie telefonicznej z 25 lutego z królem podkreślił znaczenie, jakie USA przypisują sprawie praw człowieka.[18]
W świetle tych wypowiedzi i działań – które zwiększają niepokój, że administracja Bidena będzie prowadziła łagodną politykę wobec Iranu, która zagrozi interesom państw Zatoki – autorzy artykułów w prasie saudyjskiej, emirackiej i bahrajńskiej proponują praktyczne posunięcia. Wśród nich jest stworzenie arabskiego lobby w USA, podobnego do irańskiego lobby; znalezienie alternatywnych źródeł zakupu broni zamiast USA; a także rozpoczęcie programu nuklearnego w Zatoce, by odstraszyć Iran.
[Ciąg dalszy teksu – przegląd wyrazów niepokoju Arabii Saudyjskiej i państw Zatoki wobec polityki irańskiej Bidena, ich krytyka tej polityki i propozycje z prasy Zatoki jak radzić sobie z tym problemem – nie jest spolszczony]
* B. Chernitsky is a research fellow at MEMRI.
[1] Concerns about the implications of a Biden win were expressed by Arab writers even prior to the U.S. elections. See MEMRI Special Dispatch No. 8993 – Concern In Saudi Arabia: A Biden Win Will Mean A Return Of Obama’s Destructive Policy, October 27, 2020.
[2] State.gov, February 1, 8, 2021.
[3] Nytimes.com, February 15, 2021. An Iraqi militia called Alwiya Al-Wa’d Al-Haqq claimed responsibility for a January 23, 2021 rocket attack on Riyadh, and threatened to target the UAE and especially Dubai (Raialyoum.com, January 25, 2021). After on November 5, 2017, the Houthis fired a missile at the Saudi capital, the Iranian daily Kayhan published an article titled „The Next Target – Dubai.” (Kayhan, Iran November 5, 2017).
[4] Washingtonpost.com, January 27, 2021.
[5] Whitehouse.gov, February 4, 2021. Among the possible implications of these announcements is the suspension of intelligence cooperation and other support for offensive operations in Yemen. It has also been reported that precision guided munition sales to Saudi Arabia, worth an estimated $760 million, have already been suspended (Defensenews.com, February 5, 2021). It should be mentioned, however, that the U.S. allows arms deals vital for Saudi Arabia’s security to go forward, such as a Saudi agreement with U.S. contractor Lockheed Martin to form a joint venture dealing with aerial and maritime defense, among other areas. Makkah (Saudi Arabia), February 21, 2021.
[6] State.gov, February 11, 2021. Blinken said that the sanctions on Houthi leaders would remain in place.
[7] Al-Jazirah (Saudi Arabia), February 7, 2021. Saudi Arabia’s state minister for foreign affairs, 'Adel Al-Jubeir, and deputy defense minister, Khalid bin Salman, made similar statements on their Twitter accounts. Twitter.com/AdelAljubeir, February 5, 2021, twitter.com/kbsalsaud, February 5, 2021.
[8] Al-Sharq Al-Awsat (London), February 13, 2021.
[9] The UAE denied any involvement in the war in Yemen. Its then minister for foreign affairs, Anwar Al-Gargash, tweeted that his country ended its military intervention in Yemen in 2020, and that it has been „one of the greatest supporters of extending humanitarian assistance to the Yemeni people.” Twitter.com/AnwarGargash, February 4, 2021.
[10] Khashoggi was murdered at the Saudi consulate in Istanbul in October 18, 2021.
[11] Joebiden.com, October 2, 2020.
[12] Reuters.com, February 5, 2021.
[13] Reuters.com, February 5, 2021.
[14] Twitter.com/LinaAlhathloul, February 10, 2021.
[15] Raialyoum.com, February 7, 2021.
[16] Al-Sharq Al-Awsat (London), February 9, 2021.
[17] Following the publication of the intelligence report, State Secretary Blinken announced that sanctions would be imposed on 76 Saudis involved in threatening Saudi dissidents, including MBS associates Sa’ud Al-Qahtani and former deputy intelligence chief Ahmad Al-’Asiri. Sanctions have also been imposed on the Saudi Royal Guard’s rapid intervention force, which carried out Khashoggi’s assassination, under the Global Magnitsky Act (State.gov, February 26, 2021).
[18] Whitehouse.gov, February 25, 2021.
[19] Al-Ittihad (UAE), January 30, 2021.
[20] Al-Arab (UAE), February 1, 2021.
[21] Al-Sharq Al-Awsat (London), January 31, 2021.
[22] Al-Sharq Al-Awsat English edition (London), January 27, 2021. For further excerpts from this article, see MEMRI Special Dispatch No. 9161, „Senior Saudi Journalist: Biden’s Response To Iran’s Provocations Will Determine Outcomes In Iraq, Syria, Yemen, Lebanon And Palestine,” January 29, 2021.
[23] Al-Sharq Al-Awsat English edition (London), January 31, 2021.
[24] ’Okaz (Saudi Arabia), February 7, 2021.
[25] Al-Jazirah (Saudi Arabia), February 10, 2021.
[26] U.S. Secretary of State Blinken said that the administration means to consult with its allies over a long-term agreement with Iran (State.gov, January 27, February 8, 2021).
[27] Al-Watan (Saudi Arabia), December 5, 2020.
[28] Al-Sharq Al-Awsat (London), February 9, 2021.
[29] Al-Sharq Al-Awsat (London), February 10, 2021.
[30] ’Okaz (Saudi Arabia), December 10, 2020.
[31] Bloomberg.com, January 18, 2021; Al-Raya (Qatar), February 11, 2021. In addition, a report in an UAE-owned daily claimed that the U.S. had empowered Qatar to mediate in the Yemen crisis (Al-Arab, London, February 18, 2021).
[32] This position was recently expressed, for example, by the spokesman for the National Security and Foreign Policy Committee in the Iranian Majlis, Abolfazl Emoui. Iranian Foreign Minister Javad Zarif rejected the option of renewing the nuclear talks at all, and certainly of including Saudi Arabia in them, but welcomed the notion of talks with Saudi Arabia and the Gulf states (Al-Arabi Al-Jadid, London, January 30, 2021; isna.ir, February 7, 2021).
[33] See MEMRI Inquiry and Analysis No. 1549 – The Gulf Reconciliation: A Resounding Qatari Victory, Or A Temporary Truce In The Gulf?, January 19, 2021.
[34] Al-ain.com, February 16, 2021.
[35] Al-ain.com, February 5, 2021.
[36] Elaph.com, February 8, 2021.
[37] ’Okaz (Saudi Arabia), February 14, 2021.
[38] ’Okaz (Saudi Arabia), February 23, 2021.
[39] ’Okaz (Saudi Arabia), February 14, 2021.
[40] Al-Sharq Al-Awsat (London), December 21, 2020. Hamad Al-Majed, member of the Saudi National Society for Human Rights and board member of the King 'Abdallah International Center for Interreligious and Intercultural Dialogue, also called to fight the Iranian lobby in the U.S. by establishing an Arab one (Al-Sharq Al-Awsat, London, February 10, 2021).
[41] Akhbar Al-Khalij (Bahrain), January 26, 28, 2021. For further excerpts from these columns, see MEMRI Special Dispatch No. 9172 – Bahraini Journalist: While Iran Has A Vociferous Lobby In The U.S., The Arab Voice Is Not Heard – February 8, 2021.
[42] Cbsnews.com, March 15, 2018.,
[43] Al-Jazirah (Saudi Arabia), December 22, 2020.
[44] Al-Madinah (Saudi Arabia), January 18, 2021.
[45] Al-Arab (London), December 5, 2020.
[46] Twitter.com/UAEEmbassyUS, January 27, 2021.
[47] Al-Arab (London), February 3, 2021.
[48] Akhbar Al-Khalij (Bahrain), February 1, 2021.
[49] Al-Ittihad (UAE), February 3, 2021.
