Szejk Jusef Al-Karadhawi, przewodniczący Międzynarodowego Związku Uczonych Islamskich, wydał niedawno fatwę przez Al-Dżazira TV pozwalającą na zabicie libijskiego przywódcy Muammar Al-Kaddafiego [1] .
W odpowiedzi na tę fatwę witryna internetowa Onlislam.net, która jest bliska Karadhawiemu, opublikowała krytyczny artykuł Muhammada Ismaila Szela, redaktora działu etyki, edukacji moralnej i prawa religijnego tej witryny. W krytyce Szel podkreślił, że wypowiedzi Al-Karadhawiego były wyrazem opinii, nie zaś fatwą, ponieważ nie zawierały żadnych dowodów ze źródeł religijnych. Wyraził także obawę, że ta opinia może utorować drogę innym duchownym do wydawania zezwoleń na zabijanie innych przywódców i wybitnych postaci.
Poniżej podajemy fragmenty tego artykułu [2] :
„Można oczekiwać szkód z tej nierozwagi [wydania fatwy], która pozwala na zabijanie przez ogół społeczeństwa”
… Widzę [wypowiedzi Al-Karadhawiego] jako jedynie opinię, nie [będącą] na poziomie fatwy, która [powinna] zawierać dowód i szczegóły… Najlepiej byłoby myśleć o wypowiedzi szejka jako o wyrażeniu opinii i patrzeć na nią w kontekście, w jakim została wyrażona. Wymaga to ode mnie określenia kilku ważnych reguł do poradzenia sobie z opinią szejka, którą wyraził w Al-Dżazira TV…
1) W opinii tej szejk nie podaje pełnego dowodu ze źródeł [religijnych]. Opinia jest napisana w formie fatwy [ale] brak [jej wymaganych] dowodów i szczegółów, mimo że dotyczy niebezpiecznej kwestii rozlewu krwi.
2) Jest niezbędne przedstawienie kilku zasad, żeby fatwa nie została wyjęta z kontekstu i używana jako usprawiedliwienie przez pewnych ludzi do nierozwagi w [kwestii] zabijania i rozlewu krwi…
3) Libijski lud powinien mieć wolność decydowania o środkach, przy pomocy których powstaną przeciwko władcy, w oparciu o fakty w terenie. Szejk mógł wydać fatwę dotyczącą potrzeby sprzeciwiania się uciskowi, bez konkretnego pozwolenia na zabicie Al-Kaddafiego, nawet jeśli [ostatecznie] doprowadziłoby to do jego zabicia.
4) Powinno być zwołane pilne spotkanie autoryzowanych uczonych ze świata muzułmańskiego – a jest ich wielu – oraz duchownych libijskich, może pod egidą Międzynarodowego Związku Uczonych Muzułmańskich, do przedyskutowania sprawy z religijnego punktu widzenia i w tych ramach wydania fatwy wyrażającej wspólne i uzgodnione stanowisko, oparte o wszystkie dowody i oparte o fakty, tak jak istnieją one w Libii.
5) Można oczekiwać szkód z tej nierozwagi [wydania fatwy], która pozwala na zabijanie przez ogół społeczeństwa – bez [pozwolenia] ekspertom na dyskusję o [religijnych] dowodach i na opublikowanie autoryzowanego oświadczenia.
6) Obawiam sie, że ta fatwa zostanie wyjęta z kontekstu… Znajdujemy się w trudnych czasach i burzliwej rzeczywistości niestabilności i napięcia… To może zostać użyte jako model do naśladowania – i niektórzy [duchowni] mogą pozwolić na zabijanie ciemiężców z każdej instytucji lub ministerstwa…
7) Jest pewne, że możemy oczekiwać zmiany w kilku innych krajach, gdzie jeszcze nie miała ona miejsca. Obawiam się, że z tej fatwy będą wyciągane nieusprawiedliwione analogie – i wtedy wszyscy przywódcy arabscy zostaną umieszczeni w tej samej [kategorii], mimo że każdy kraj jest unikatowy, tak samo jak każdy lud i każdy przywódca.
„Zasady państwa obywatelskiego… wymagają sprawiedliwego i otwartego procesu” dla Al-Kaddafiego
8) Szejk [Al-Karadhawi] nie powinien być pociągany do odpowiedzialności, jeśli są jakieś błędy w komentarzach do tej fatwy… Chcę tylko, by ta fatwa nie była używana jako pretekst do rozlewu krwi.
9) Wiem, że szejk nie wydałby orzeczenia bez dowodów. Z pewnością ma dowody i wkrótce je wyjaśni… Byłoby jednak lepiej przedstawić dowody i zasady [realizacji tej fatwy] w tym samym czasie, w którym została wydana…
10) [W wypadku] fatwy, która pozwala na zabijanie, jest zasadnicza różnica między fatwą wydaną w odpowiedzi na pytanie dotyczące konkretnej postaci i w konkretnych okolicznościach, a ogólną fatwą wydaną do ogółu społeczeństwa.
11) Fatwa [nie polegała] na źródłach władzy religijnej lub świeckiej, które są zakorzenione w zasadach państwa obywatelskiego i które podkreślają zasady demokracji, prawa i sprawiedliwości. Bowiem te [zasady] wymagają sprawiedliwego i otwartego procesu, po którym będzie możliwa ocena, jaka kara [jest odpowiednia] dla Al-Kaddafiego i jemu podobnych…
[1] Żeby zobaczyć fatwę Al-Karadhawiego, patrz MEMRI-TV Clip No. 2819, „Leading Sunni Scholar Sheik Yousuf Al-Qaradhawi Issues Fatwa to Army to Kill Libyan Leader Mu’ammar Al-Qadhafi,” 21 lutego 2011, http://www.memritv.org/clip/en/2819.htm .
[2] Onislam.net, 25 lutego 2011.
