30 stycznia 2019 r. prezydent USA Trump krytykował Ocenę Światowego Zagrożenia przedstawioną 29 stycznia 2019 r. przez społeczność wywiadowczą USA[1], tweetując, że jest „naiwna”[2] w sprawie niebezpieczeństwa, jakie stanowi Iran, po tym jak szefowie wywiadu USA powiedzieli na przesłuchaniu w komisji wywiadu Senatu, że Iran nie zamierza stworzyć broni nuklearnej i nie łamie umowy nuklearnej JCPOA.
Raport MEMRI z 11 lutego 2019 r.[3] przedstawił cztery przykłady tego, jak reżim irański oszukał społeczność wywiadowczą USA. W niniejszym raporcie przedstawimy dalsze przykłady, bezpośrednio dotyczące rozwoju części broni nuklearnej.
Choć wydaje się to niewiarygodne, JCPOA pozwala Iranowi na tworzenie nuklearnego urządzenia wybuchowego pod pewnymi warunkami. Sekcja T Aneks I porozumienia, zatytułowana „Działania, które mogą przyczynić się do zaprojektowania i stworzenia nuklearnego urządzenia wybuchowego”, stanowi w paragrafie 82.1, że Iran nie będzie zajmował się „Projektowaniem, rozwijaniem, nabywaniem lub używaniem modeli komputerowych do symulacji nuklearnych urządzeń wybuchowych”. W 82.4 stanowi, że Iran nie będzie zajmował się „Projektowanie, rozwijaniem, produkcją, nabywaniem lub używaniem wybuchowo aktywowanych źródeł neutronów lub specjalistycznych materiałów do wybuchowo aktywowanych źródeł neutronów”.
Jednak w paragrafach 82.2 i 82.3, odpowiednio, stanowi, że Iran może zajmować się „Projektowaniem, rozwijaniem, produkcją, nabywaniem lub używaniem wielopunktowych systemów detonacji odpowiednich do nuklearnego urządzenia wybuchowego” oraz „Projektowaniem, rozwijaniem, produkcją, nabywaniem lub używaniem systemów diagnostycznych (kamer streak, framing i flash x-ray) odpowiednich do pracy nad nuklearnym urządzeniem wybuchowym” pod warunkiem „zaaprobowania przez Wspólną Komisję do celów nie-nuklearnych i pod monitoringiem”.
Poniżej jest Sekcja T Aneks I – Nuclear-Related Measures:
„T. DZIAŁANIA, KTÓRE MOGŁYBY PRZYCZYNIĆ SIĘ DO ZAPROJEKTOWANIA I STWORZENIA NUKLEARNEGO URZĄDZENIA WYBUCHOWEGO
- Iran nie będzie zajmował się następującymi działaniami, które mogłyby przyczynić się do stworzenia nuklearnego urządzenia wybuchowego:
82.1. Projektowanie, rozwijanie, nabywanie lub używanie modeli komputerowych do symulacji nuklearnych urządzeń wybuchowych.
82.2. Projektowanie, rozwijanie, produkcja, nabywanie lub używanie wielopunktowych systemów detonacji odpowiednich do nuklearnego urządzenia wybuchowego, chyba że zostanie to zaaprobowane przez Wspólną Komisję do celów nie nuklearnych oraz poddane monitoringowi.
82.3. Projektowanie, rozwijanie, produkcja, nabywanie lub używanie systemów diagnostycznych (kamer streak, framing i flash x-ray) odpowiednich do pracy nad nuklearnym urządzeniem wybuchowym, chyba że zostanie to zaaprobowane przez Wspólną Komisję do celów nie nuklearnych oraz poddane monitoringowi.
82.4. Projektowanie, rozwijanie, produkcja, nabywanie lub używanie wybuchowo aktywowanych źródeł neutronów lub specjalistycznych materiałów do wybuchowo aktywowanych źródeł neutronów.”[4]
Iran odmówił pozwolenia na monitorowanie zgodnie z Sekcją T JCPOA. W rezultacie tego we wrześniu 2017 r. sekretarz generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Yukiya Amano zwrócił się do krajów członkowskich JCPOA (tj. do Wspólnej Komisji) z prośbą o wyjaśnienie dotyczące uprawnień MAEA w tej sprawie[5]. Iran i Rosja utrzymywały, że MAEA nie ma żadnych uprawnień do monitorowania działalności Iranu w dziedzinie rozwijania nuklearnego urządzenia wybuchowego, podczas gdy USA i pozostałe kraje zachodnie we Wspólnej Komisji – które stanowią większość w komisji – nie wyegzekwowały uprawnień MAEA do monitorowania Iranu w tej dziedzinie, ani podczas administracji Obamy, ani, jak dotąd, za administracji Trumpa.
W ten sposób stworzono sytuację, w której w najbardziej krytycznej dziedzinie rozwijania broni nuklearnej – tj. nuklearnego urządzenia wybuchowego – MAEA nie ma żadnego nadzoru nad działaniami Iranu.
Społeczność wywiadowcza USA opublikowała swoje oszacowanie bez odniesienia do faktu, że nie ma absolutnie żadnego nadzoru nad działaniami Iranu, by stworzyć nuklearne urządzenie wybuchowe.
* Yigal Carmon jest prezesem MEMRI; A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iran media project.
[1 Dni.gov/files/ODNI/documents/2019-ATA-SFR—SSCI.pdf, January 29, 2019.
[2] @realDonaldTrump, January 30, 2019.
[3] MEMRI Daily Brief No. 177, How Iran Deceived The U.S. Intelligence Community: Four Examples, February 11, 2019.
[4] State.gov/documents/organization/245318.pdf, July 14, 2015
[5] Reuters, September 26, 2017.
