Wprowadzenie
9 listopada 2009 r. prezydent Barak Obama powiedział w wywiadzie dla Reutera, że nieustabilizowana sytuacja polityczna w Iranie może skomplikować wysiłki zmierzające do podpisania porozumienia w sprawie paliwa nuklearnego między Teheranem a głównymi mocarstwami światowymi [1] . Oznaczałoby to, że porozumienie z Iranem zostało osiągnięte podczas rozmów w Wiedniu, ale Iran ma trudności z jego ratyfikowaniem w związku z krytyką w kraju.
Taka interpretacja wiedeńskich rozmów z 18-20 października 2009 i wyjaśnienie, że to niestabilna sytuacja polityczna utrudnia irańskiemu rządowi poinformowanie o zgodzie na porozumienie, są mylące. Publiczne irańskie oświadczenia od chwili zakończenia rozmów do chwili obecnej stwierdzają, że:
1) Podczas rozmów w Wiedniu żadne porozumienie nie zostało osiągnięte. W swoim oświadczeniu po zakończeniu rozmów [stwierdzającym, że] Iran musi odpowiedzieć na propozycję w ciągu dwóch dni – dyrektor Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Mohamed ElBaradei odnosi się do propozycji, która została przygotowana przez Zachód i samego ElBaradei’a, w czym Iran nie uczestniczył. Zgodnie z irańską wersją wydarzeń, przedmiotem rozmów wiedeńskich wcale nie była przyszłość irańskiego programu nuklearnego i żądania zakupu uranu wzbogaconego do 20 % dla reaktora badawczego w Teheranie. Zachód próbował i nadal próbuje stawiać warunki [spełnienia] irańskich oczekiwań, nalegając, aby Iran przekazał 75 procent, tj. około 1200 kilogramów, swojego nuklearnego paliwa do wzbogacenia za granicę, gdzie jednakże będzie zneutralizowane tak, aby nie nadawało się już do celów wojskowych.
Iran odrzucił te warunki oświadczając, że jeśli nie będzie mógł nabyć wzbogaconego uranu tak jak tego chciał, wzbogaci uran sam i przyznał, iż już zaczął to robić. Iran podkreślił również, że dwudniowy termin ustanowiony przez ElBaradei’a był przedstawiany jako ultimatum, ale Iran ani nie traktuje go jako ultimatum, ani nie zamierza reagować na żadne ultimatum[2] . Iran twierdzi, że przedstawił własną propozycję, w której przede wszystkim stwierdza, że albo będzie mógł nabyć wzbogacony uran, albo wzbogaci go samodzielnie i powtarza, iż nadal czeka na odpowiedź Zachodu na tę propozycję.
2) Władza w Iranie jest obecnie stabilna. Kryzys, jaki towarzyszył czerwcowym wyborom prezydenta, minął i nie stanowi żadnego powodu, aby strona irańska opóźniała odpowiedź w sprawie porozumienia, ponieważ samo porozumienie nigdy nie zostało zawarte, jak również dlatego, że nie ma żadnej dyskusji w sprawie paliwa nuklearnego między różnymi politycznymi ugrupowaniami w Iranie[3] . Stwierdzenie prezydenta Obamy, że „niestabilna sytuacja polityczna w Iranie może skomplikować wysiłki na rzecz podpisania porozumienia w sprawie paliwa nuklearnego między Teheranem a głównymi mocarstwami światowymi” ujawnia zasadnicze niezrozumienie struktury władzy w Iranie, gdzie to irański najwyższy przywódca Ali Chamenei określa nuklearną politykę kraju, a prezydent Mahmoud Ahmadineżad wprowadza ją w życie. Irańska odpowiedź została przekazana IAEA w tydzień po zakończeniu rozmów wiedeńskich przez irańskiego przedstawiciela w IAEA
Ali Asghar Soltaniehgo, kiedy powrócił do Wiednia. Iran zdecydował się na nie przekazywanie prasie swojego oficjalnego stanowiska, zamiast tego umożliwił przecieki o swoim stanowisku za pośrednictwem różnych swoich rzeczników. Jednakże zarówno Zachód, jak i IAEA również przez wiele tygodni powstrzymywały się przed publicznym ujawnieniem stanowiska Iranu, aby nie eksponować istnienia głębokiego kryzysu w kwestii tego, jaką przyjąć postawę wobec Iranu.
Zachód nadal wydłuża Iranowi terminy odpowiedzi na jego propozycję [4] , ale nie zmienia to stanowiska Iranu. Niemniej, mimo odmownego stanowiska irańskiego, prezydent Obama skorzystał z daty 4 listopada – 30. rocznicy zajęcia ambasady USA w Teheranie, świętowanej każdego roku w całym Iranie – aby zadeklarować, że Stany Zjednoczone pod jego przywództwem dążą do ustanowienia nowych relacji z Iranem. Powiedział on: ”Stwierdzam wyraźnie, że Stany Zjednoczone chcą zapomnieć o przeszłości i dążą do stosunków z Muzułmańską Republiką Iranu opartych na wzajemnych interesach i wzajemnym szacunku[5] . Na te słowa irański Minister Spraw Zagranicznych Manouchehr Mottaki odpowiedział oświadczając, że droga do ustanowienia irańsko-amerykańskich stosunków jest nadal długa i wezwał Stany Zjednoczone, aby zmieniły swoją politykę i umożliwiły stworzenie nowej atmosfery na Bliskim Wschodzie. Dodał również, że Iran jak na razie nie zauważył rzeczywistej zmiany w polityce amerykańskiej[6] .
Co więcej, Irańczycy ze swej strony twierdzą, iż to oni oczekują na odpowiedź Zachodu na swoją propozycję i że to ich cierpliwość jest na wyczerpaniu. Dziennik “Kayhan”, zbliżony do Najwyższego Przywódcy Ali Chameneiego, napisał 15 listopada, że Zachód musi wiedzieć, iż irańska cierpliwość ma swoje granice, a sprawa zaopatrzenia teherańskiego reaktora badawczego w paliwo nuklearne nie może czekać w nieskończoność[7] .
Iran uważa się za supermocarstwo mające prawo do nuklearnej energii dla celów cywilnych i podkreśla, że nie zamierza dyskutować z nikim o swoim statusie, ani o swoim programie nuklearnym, podobnie jak żadne mocarstwo atomowe, włączając tu Niemcy i Japonię, o których wiadomo, że są mocarstwami atomowymi, nie negocjują z nikim ani swojego nuklearnego statusu, ani swoich nuklearnych programów. Iran podkreśla, że podobnie jak inne państwa atomowe, może dyskutować tylko o kwestii nadzoru i takie negocjacje mogą być prowadzone tylko z IAEA, a nie z [grupą] 5+1 czy z Radą Bezpieczeństwa ONZ.
Poniżej podajemy oświadczenia irańskiego rzecznika opublikowane po rozpoczęciu rozmów wiedeńskich, wyrażające oficjalne stanowisko Iranu w kwestii [polityki] nuklearnej i na temat rozmów. Te oświadczenia ujawniają, że Iran w rzeczywistości nie udzielił konkretnej odpowiedzi na propozycję ElBaradei’a i oczekuje na rozpoczęcie negocjacji na temat własnej propozycji. Oświadczenia te ujawniają również irańskie stanowisko wobec propozycji ElBaradei’a, aczkolwiek nie zostało ono oficjalnie przekazane.
I. Odpowiedź Iranu nie zawierała odpowiedzi na zachodnią propozycję
Iran oświadczył, że żadna konkretna odpowiedź na propozycje ElBaradei’a nie została jak na razie udzielona i że taka odpowiedź zostanie przedstawiona wyłącznie wtedy, kiedy rozpoczną się rozmowy z Iranem na temat propozycji irańskiej i irańskich zastrzeżeń [8] . Potwierdzenie takiej wersji wydarzeń przedstawił francuski Minister Spraw Zagranicznych, Bernard Kouchner, który 30 października zażądał aby Iran bezzwłocznie odpowiedział na propozycję ElBaradei’a [9] .
Zapytany o stwierdzenie amerykańskiej Sekretarz Stanu, Hillary Clinton, że Zachód jest coraz bardziej „zniecierpliwiony” [stanowiskiem] Iranu, irański Minister Spraw Zagranicznych, Manouchehr Mottaki, odpowiedział kpiąco: „naprawdę?” [10]
Sprawozdawca Krajowego Komitetu Bezpieczeństwa Majlisu, Kazem Jalali, potwierdził, że Iran otrzymał propozycję dotyczącą wymiany uranu, razem z innymi propozycjami, ale w tej sprawie do niczego się nie zobowiązywał. Dodał również, że Zachód manipuluje sprawą propozycji ElBaradei’a [dając do zrozumienia, że Iran miał ją zaaprobować][11] .
II. Stanowisko Iranu w kwestii ich programu nuklearnego: Iran “Nie zamierza ani na jotę odstąpić od swojego programu nuklearnego”
Irańskie stanowisko zostało wyrażone w oświadczeniach Najwyższego Przywódcy Iranu, Ali Chameneigo i w licznych oświadczeniach irańskiego prezydenta Mahmouda Ahmadineżada. Chamenei miał ostre, antyamerykańskie wystąpienie w wigilię rocznicy przejęcia amerykańskiej ambasady. Powiedział on: “Jeśli ktokolwiek zamierza pogwałcić prawa Iranu, naród zdecydowanie się temu przeciwstawi i rzuci go na kolana”[12] .
15 listopada Ahmadineżad oświadczył, że „fundamentalne prawa irańskiego narodu [w sprawach atomowych] nie są przedmiotem negocjacji; [irańska] aktywność w tej dziedzinie oraz współpraca będzie kontynuowana tylko w ramach IAEA (…) Nasi wrogowie jak tylko mogli upolitycznili nasze nuklearne dossier, zamierzając podporządkować sobie naród irański, zostali jednak pokonani”[13] .
29 października, podczas przemówienia w Mashhad, w północno-wschodnim Iranie, Ahmadineżad powiedział: Iran „nie zamierza ani na jotę odstąpić od swojego programu nuklearnego”. Chwalił się również, że Iran zdołał odwrócić dyskusję od swojego programu nuklearnego i skierować ją na rozwiązanie problemów globalnych, zgodnie z własną propozycją. Dodał również, że Zachód zmienił swoje podejście do Iranu z konfrontacji i sankcji na współpracę w dziedzinie atomowej, wyjaśniał, że gdyby Zachód sprzedał Iranowi paliwo nuklearne, zgodnie z jego oczekiwaniami, byłby to test dobrej woli zachodnich mocarstw i IAEA[14] .
W innym oświadczeniu z 1 listopada, Ahmadineżad powiedział: „[Mimo, że nasi] wrogowie użyli wszystkich środków, jakie mieli do dyspozycji, naród irański pokazał [swoją] siłę… i oni [wrogowie] okazali się jak komar”. Ahmadineżad powiedział również, że rząd nie ufa Zachodowi: „Biorąc pod uwagę historię mocarstw zachodnich, rząd irański podchodzi do tych negocjacji bez zaufania. Rzeczywistość wymusi na Zachodzie właściwe zachowanie wobec irańskiego narodu”. Dodał również, że “Zachód wie dziś, że bez współpracy z Iranem nie może rządzić światem…”[15]
10 listopada na konferencji prasowej w Turcji, Ahmadineżad powiedział, że Iran nie prowadził negocjacji w Wiedniu na temat swoich praw atomowych, dodając: „Dziś produkujemy paliwo do naszych reaktorów nuklearnych i rozbudowujemy nasze zakłady [produkcji] paliwa nuklearnego. Ponieważ potrzebujemy co najmniej 50 000 wirówek aby zaopatrzyć w paliwo jeden reaktor, chcemy rozszerzyć nasze zdolności produkcji paliwa nuklearnego do poziomu przemysłowego, tak abyśmy mogli szybko zaspokoić nasze potrzeby. Oczywiście będziemy eksportować nadwyżki [paliwa] pod nadzorem IAEA”[16] .
III. Stanowisko Iranu względem wiedeńskiej propozycji ElBaradei’a: Odrzucenie
Przewodniczący Krajowego Komitetu Bezpieczeństwa Majlisu, Ala Al-Din Boroujerdi, 7 listopada oświadczył po raz pierwszy publicznie, że Iran odrzuca wiedeński projekt porozumienia. Powiedział on: „Iran ani stopniowo, ani jednorazowo, nie przekaże nikomu postronnemu swoich 1 200 kilogramów paliwa w celu otrzymania [wzbogaconego do] 20% paliwa, nie zamierzamy tego zrobić i [ta propozycja] jest nieważna”. Boroujerdi podkreślił również, że kraje zaopatrujące w paliwo nuklearne muszą znaleźć nowe sposoby zaopatrzenia w paliwo reaktora w Teheranie. Powiedział, że przedstawiciel Iranu przy IAEA, Soltanieh, prowadzi negocjacje w tej sprawie[17] .
W związku z propozycją Rosji, aby niezależnie od wszystkiego kontynuować negocjacje z Iranem, sekretarz irańskiego Krajowego Komitetu Bezpieczeństwa, Saeed Jalili, powiedział, że irańskie techniczne zastrzeżenia związane z wiedeńskim porozumieniem powinny być wzięte pod uwagę, i że Iran z zadowoleniem zaakceptowałby kontynuację rozmów opartą na pakiecie propozycji, który przedstawił grupie 5+1[18] .
Stanowiskiem, jakie powszechnie przyjmuje reżimowa prasa oraz koła związane z Majlis, jest odrzucenie zachodniego żądania, aby Iran przekazał uran państwom trzecim. Dziennik “Jomhouri-e Eslami”, który kojarzony jest z religijnym seminarium w Qom, napisał cytując wyższego urzędnika, że Iran nie podpisze propozycji wiedeńskiej i nie przekaże żadnego uranu do wzbogacenia poza granice kraju [19] .
IV. Iran wzywa do negocjacji o wiedeńskiej propozycji ElBaradei – ale tylko o małej, ograniczonej ilości uranu
1 listopada 2009, irański minister spraw zagranicznych Manouchehr Mottaki stwierdził, że komitet techniczny IAEA ma się spotkać, by rozpocząć nową rundę rozmów, w których zostaną zbadane „techniczne” zastrzeżenia, które Iran 30 października przekazał Zachodowi jako swoją odpowiedź na propozycję wiedeńską [20] .
Sprzecznie z tym na szczycie państw islamskich D-8 w Malezji Mottaki przyznał, że Iran tylko chciał, by komitet techniczny IAEA spotkał się na dyskusję o “ekonomicznych i technicznych zastrzeżeniach”, jakie Iran przedstawił jako odpowiedź [21] .
Uprzednio jednak, 26 października, Mottaki oświadczył, że Iran może przekazać część swojego paliwa jądrowego – tę część, której obecnie nie potrzebuje [22] .
W wywiadzie na swojej stronie internetowej sekretarz irańskiej Rady ds. Praktycznych Mohsen Reazai ocenił, że Iran jest skłonny przekazać 280-350 kg uranu wzbogaconego do 3,5%, który posiada, aby zapewnić działanie teherańskiego reaktora badawczego na następne 25 do 30 lat. Równocześnie jednak podkreślił, że nie powinno się przekazać więcej niż 350 kg i dodał, że w celu zapewnienia działania teherańskiego reaktora badawczego na następnych 20 lat Iran potrzebuje tylko 30 kg uranu wzbogaconego do 20% [23] .
Witryna internetowa Ayandenews, identyfikowana z Rezai’em, doniosła, że Chamanei odrzucił plan ElBaradei’ego wymiany uranu i stwierdził, że jest gotów spojrzeć na propozycję równoczesnej wymiany 350 kg uranu wzbogaconego do 3,5%, posiadanego przez Iran na 58 kg uranu wzbogaconego do 20% [24] .
Przewodniczący Krajowego Komitetu Bezpieczeństwa Majlisu Ala Al-Din Boroujersi powiedział, że jeśli Iran nie będzie mógł zakupić wzbogaconego do 20% uranu,[25] co jest jego pierwszą preferencją, może zgodzić się na ograniczoną wymianę, jeśli najpierw otrzyma uran wzbogacony do 20% [26] . Sprawozdawca Komitetu, Jalali, także powiedział, że umowa musi zależeć od równoczesnej wymiany uranu, ponieważ inne kraje zaangażowane w wymianę nie są wiarygodne [27] .
6 listopada witryna internetowa Tabnak oceniła, że chociaż kwestia propozycji wiedeńskiej nie jest jasna, dwa punkty są jasne: jeden, że Iran przekaże tylko część swoich rezerw uranu wzbogaconego do 3,5% – tylko 350-800 kg – w ramach wymiany; i dwa, że Iran będzie nadal wzbogacał uran i nie podejmie żadnych zobowiązań dotyczących tego wzbogacania [28] .
Witryna internetowa Press TV poinformowała, że Iran przedstawił nową propozycję zakupu paliwa jądrowego dla reaktora w Teheranie. Eksperci zbliżeni do kręgu negocjatorów powiedzieli tej witrynie, że umowa miała dwie fazy, obejmujące równoczesną wymianę, przy czym IAEA w każdej fazie pieczętuje 400 kg uranu wzbogaconego do 3,5%, aż transfer uranu wzbogaconego do 20% do miejsca wymiany zostanie zakończony. Według tych ekspertów Zachód jeszcze nie odpowiedział na tę propozycję [29] .
V. Iran grozi, że wzbogaci uran do 20% – i więcej
Podczas swojego spotkania w Malezji na konferencji grupy D-8, minister Spraw Zagranicznych Mottaki powiedział również, że Iran nie przestanie wzbogacać uranu na swoim terytorium, ponieważ porozumienie, nad którym pracowano, dotyczyło wyłącznie zaopatrzenia w paliwo nuklearne reaktora badawczego w Teheranie i nie miało związku z wzbogacaniem uranu, które obecnie ma miejsce w Iranie. Powiedział on, że pierwszym żądaniem Iranu było dostarczenie paliwa nuklearnego dla teherańskiego reaktora, ale jeśli porozumienie nie zostanie osiągnięte, Iran może wzbogacać uran na swojej ziemi do poziomu 20% [30] .
W wywiadzie dla ISNA członek Irańskiej Organizacji Energii Atomowej, Mohammad Ghannadi powiedział: “Nawet jeśli nam nie dadzą [paliwa nuklearnego, które potrzebujemy] wyprodukujemy je sami i nie stanowi to dla nas żadnego problemu (…)” W odpowiedzi na pytanie, w jakim czasie Iran może zaopatrzyć teherański reaktor w paliwo nuklearne wzbogacone do poziomu 20%, Ghannadi odpowiedział: „Opcja produkcji jest w naszych rękach, i zaczęliśmy już produkcję. Jednak to odpowiedni urzędnicy powinni odpowiedzieć jak wiele czasu to zabierze” [31] .
Również ajatollah Ahmad Chatami podkreślił podczas swojego piątkowego kazania 6 listopada, że “nikt nie będzie zawierał porozumień w sprawie atomowych praw; nikt również nie będzie przymykał oczu w kwestii legalnych praw narodu. Jeśli Zachód zamierza bawić się z nami i odmówi nam dostarczenia paliwa dla teherańskiego reaktora badawczego, irańscy naukowcy dostarczą nam tego paliwa (…)” [32] .
Wice-marszałek Majlis, Mohammad Hassan Abu-Torabi powiedział, że wszelkie warunki wstępne w sprawie dostarczenie paliwa nuklearnego dla reaktora badawczego w Teheranie były dla Iranu nie do zaakceptowania i były naruszeniem zasad IAEA. Powiedział on, że jeśli porozumienie nie zostanie osiągnięte, Iran będzie musiał kontynuować swoją politykę wzbogacania [uranu] zgodnie z regulacjami IAEA [33] .
Szef Komitetu Związków z Zagranicą przy Komitecie Krajowego Bezpieczeństwa i Polityki Zagranicznej Malisu, Hossein Ebrahimi, powiedział: “Oświadczamy, że umowa wymiany irańskiego 3,5% paliwa nuklearnego na 20% paliwo nuklearne od strony Zachodu nie wchodzi w rachubę (…) Utrzymujemy, że Iran jest zdolny do samodzielnego wzbogacenia uranu do poziomu 20%” [34] .
Dodatkowo sprawozdawca Jalali powiedział, że jeśli Iran nie będzie mógł kupić paliwa jądrowego “sami wzmożemy wzbogacenie, które jest poniżej 5% do wzbogacenia powyżej 5%” [35] . Powtórzył swoje stanowisko z 9 listopada, mówiąc, że Iran ma dwa wybory: zakup wzbogaconego uranu lub wzbogacanie uranu w Iranie. Irański eksport uranu, wyjaśnił, jest przeciwko interesom Iranu [36] .
15 listopada w artykule redakcyjnym zatytułowanym “Iran nie będzie czekał wiecznie” gazeta “Kayhan” napisała, że Iran udzielił odpowiedzi na propozycję wiedeńską miesiąc temu i teraz czeka na odpowiedź Zachodu. Gazeta stwierdziła, że w zasadzie Iran nie wykluczył wiedeńskiego układu, zgodnie z którym zakupiłby paliwo jądrowe, i że realizuje swoje zastrzeżenia, iż wraz z dostarczeniem paliwa jądrowego potrzebnego dla teherańskiego reaktora, zatrzyma w Iranie strategiczne rezerwy materiału nuklearnego. Ta kwestia oraz inne powody doprowadziły do niezdolności Zachodu zareagowania na zastrzeżenia Iranu i dlatego umowa została opóźniona. Gazeta ostrzegła, że Zachód musi wiedzieć, iż cierpliwość Iranu ma granice i że kwestia dostarczenia paliwa do teherańskiego reaktora badawczego nie może czekać w nieskończoność, i zakończyła, że „możliwość wzbogacenia uranu do wyższego poziomu procentowego na terytorium Iranu jest jednym z tych wyborów, które są nieodwracalne, kiedy raz staną się aktualne” [37] .
18 października Abolfazl Zohrehvand, doradca sekretarza irańskiej Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego Saeeda Jalili, powiedział irańskiej agencji informacyjnej IRNA: “Mogą powstać okoliczności, w których Iran będzie wymagał uranu wzbogaconego do 63%, który będzie musiał albo kupić, albo wyprodukować sam pod nadzorem IAEA” [38] .
Jakie jest przeznaczenie 1500 kg irańskiego wzbogaconego uranu?
Należy zauważyć, że działanie reaktora w Teheranie wymaga tylko 30 kg uranu wzbogaconego do poziomu 20% i że według irańskich ekspertów reaktor ten ma operować wydajnie tylko przez następne dziesięciolecie. Zatem Iran nie potrzebuje 1200 kg uranu, który posiada, żeby go wzbogacić do poziomu 20%. Wzbogacenie przez Zachód zamieni uran w pręty paliwowe, co nie pozwoli na ich użycie w celach militarnych. Najwyraźniej to jest powodem, dla którego Iran nie chce przekazać większości swoich rezerw wzbogaconego uranu trzeciemu krajowi i woli zatrzymać go w swoim posiadaniu.
Należy również pamiętać, że Iran nie potrzebuje uranu do działania reaktora Bushehr, który w każdym razie jeszcze nie działa, ponieważ ma do niego otrzymać pręty paliwowe z Rosji zgodnie z porozumieniem z 2005 r., które podpisał; transfer prętów rozpoczął się w 2007 r.
W tym kontekście należy zauważyć, że Ahmad Qarib, członek Komitetu Naukowego i były dyrektor instytutu badawczego Irańskiej Organizacji Energii Atomowej, stwierdził, że Iran nie potrzebuje całego uranu, który już wzbogacił, ponieważ nie ma elektrowni i reaktorów jądrowych, które wymagają paliwa, by mogły działać [39] .
* A. Savyon jest dyrektorem Iranian Media Project; Y. Mansharof jest pracownikiem naukowym MEMRI.
[1] http://www.reuters.com/article/GCA-BarackObama/idUSTRE5A85BW20091109
[2] Przewodniczący Krajowego Komitetu Bezpieczeństwa przy Majlis Ala Al-Din Boroujerdi powiedział, odnosząc się do ustalonego przez zachodnich funkcjonariuszy końcowego terminu dwóch dni, w ciągu których Iran miałby dać odpowiedź, że Zachód nie może ustalać terminów dla Iranu i że Iran nie jest związany takimi oświadczeniami. ISNA, Iran, 7 listopada 2009.
[3] Także opozycja w Iranie nie zgadza się na jakiekolwiek ustępstwa w kwestii nuklearnej i – z własnych motywów – wybiera przedstawianie całkowicie nieustępliwej pozycji w tej sprawie.
[4] Irańska strona internetowa Fararu doniosła, że Teheran otrzymał przedłużenie czasu na odpowiedź o dodatkowe dwa dni. Fararu, Iran, 3 listopada 2009. Także, 5 listopada 2009, Sekretarz Stanu USA Hillary Clinton powtórzyła swoje wcześniejsze uwagi, że propozycja nie zostanie zmieniona, jak tego domagał się Iran. „Jak powiedziałam, to jest decydujący moment dla Iranu i namawiamy Iran, by zaakceptował porozumienie, tak jak jest zaproponowane” – powiedziała Clinton reporterom. „Nie zmienimy go i nie będziemy czekać wiecznie”.
7 listopada 2009 w wywiadzie ElBaradei zaproponował dodatkowe ustępstwo na rzecz Iranu – transfer irańskich zapasów uranu do Turcji. “To powinno zadziałać – powiedział ElBaradei w wywiadzie dla Charlie Rose w PBS. “Iran ma duże zaufanie do Turcji”. Administracja Obamy zgodziłaby się na taką propozycję, ponieważ USA “dobrze się czują z Turcją” – dodał.
http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=iran-finds-baradei8217s-offer-radioactive-2009-11-08
[5] “Los Angeles Times”, 4 listopada 2009.
[6] IRNA, Fars, Iran, 11 listopada 2009; IRNA, Iran, 10 listopada 2009.
[7] ”Kayhan”, Iran, 15 listopada 2009.
[8] IRNA, Iran, 30 października 2009.
[9] www.ambafrance-us.org, 30 października 2009.
[10] Alarabiya.net, Saudi Arabia, 2 listopada 2009.
[11] ISNA, Iran, 9 listopada 2009.
[12] Iranian Supreme Leader website, ISNA, Press TV, Iran, 3 listopada 2009.
[13] ISNA, Iran, 16 listopada 2009.
[14] ILNA, Iran, 29 października 2009.
[15] Khorasan, Iran, 2 listopada 2009.
[16] ”Vatan-e Emrooz”, Iran, 11 listopada 2009.
[17] ISNA, Iran, 7 listopada 2009. Irański wysoki funkcjonariusz powiedział, że Iran odrzucił propozycję dyrektora IAEA ElBaradei’a, według której Iran przekazałby swój wzbogacony uran do Turcji na przechowanie do czasu otrzymania paliwa jądrowego z Rosji. ISNA, Iran, 7 listopada 2009.
[18] Te oświadczenia padły na spotkaniu z rosyjskim wiceministrem spraw zagranicznych Sergiejem Rjabkowem, który 8 listopada złożył niespodziewaną wizytę w Teheranie. Fars, Iran, 8 listopada 2009; ISNA, Iran, 7 listopada 2009.
[19] “Jomhouri-e Eslami” napisała, cytując irańskich funkcjonariuszy, że sprzecznie z oceną amerykańską Iran nigdy nie podpisze porozumienia wiedeńskiego i że ani aplauz z USA, ani groźba z Francji, że Izrael zaatakuje Iran, nie zmieni stanowiska irańskich przywódców. „Jomhouri-ye Eslami”, Iran, 27 października 2009.
[20] Mottaki twierdził „Pewni członkowie komitetu technicznego IAEA oznajmili, że powinno się otworzyć nową rundę rozmów technicznych, która zajmie się irańskimi rozważaniami i warunkami. Press TV, Iran, 1 listopada 2009.
[21] Press TV, Iran, 1listopada 2009.
[22] IRNA, Iran, 26 października 2009; Iran Daily, Iran, 27 października 2009.
[23] Tabnak, Iran, 25 października 2009 .
[24] Ayandenews, Iran, 9 listopada 2009.
[25] IRNA, Iran, 30 października 2009.
[26] Mehr, Iran, 8 listopada 2009.
[27] Fars, Iran, 1 listopada 2009.
[28] Tabnak, Iran, 6 listopada 2009.
[29] Press TV, Iran, 8 listopada 2009.
[30] IRNA, Iran, 2 listopada 2009.
[31] ISNA, Iran, 2 listopada 2009.
[32] Fars, Iran, 6 listopada 2009.
[33] ILNA, Iran, 1 listopada 2009.
[34] Mehr, Iran, 16 listopada 2009.
[35] Fars, Iran, 1 listopada 2009.
[36] ISNA, Iran, 9 listopada 2009.
[37] ”Kayhan”, Iran, 15 listopada 2009.
[38] IRNA, Iran, 18 października 2009.
[39] MEMRI Specjalny komunikat Nr 2629, ” Irański wysoki urzędnik do spraw nuklearnych: Nie potrafimy nawet użyć uranu, który mamy – dlaczego więc odrzucamy propozycję wiedeńską?” 3 listopada 2009,http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=sd&ID=SP262909 .
