Wprowadzenie
Na początku kwietnia 2014 r. Parlament Europejski ratyfikował oświadczenie o strategii UE wobec Iranu, którego główne punkty popierają dążenie do zawarcia końcowego porozumienia nuklearnego z Iranem i ustanowienie permanentnej reprezentacji europejskiej w Iranie do końca roku. Oświadczenie UE potępia także pogwałcenia praw człowieka przez Iran oraz przeprowadzone tam wybory, które nie spełniają standardów europejskich, a także wzywa Iran do zwolnienia więźniów politycznych i zaprzestania stosowania kary śmierci; zaprzestania torturowania więźniów i położenie kresu niesprawiedliwym procesom; współpracy ze Specjalnym Sprawozdawcą ONZ w sprawach Iranu, Ahmedem Shaheedem; danie dostępu inspektorom europejskim do działaczy irańskich i więźniów politycznych; użycia swoich wpływów w Damaszku do zakończenia wojny w Syrii itd. [1] .
W następstwie rezolucji Parlamentu Europejskiego, brytyjskie Foreign Office oznajmiło 10 kwietnia 2014 r., że Wielka Brytania będzie kierować międzynarodowym frontem, by przekonać Iran do polepszenia swoich notowań w dziedzinie praw człowieka [2] .
Rezolucja rozgniewała wielu w Iranie, zarówno w kręgach ideologicznych bliskich irańskiemu Najwyższemu Przywódcy Alemu Chameneiemu, włącznie z Korusem Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC), Madżlisem, instytucjami religijnymi i obozem pragmatycznym, włącznie z rządem i kręgami ministerstwa spraw zagranicznych, bliskich Haszemiemu Rafsandżaniemu.
Ogólnie biorąc, kręgi ideologiczne wzywały do ostrej odpowiedzi UE na to, co nazwano ingerencją UE w wewnętrzne sprawy Iranu; wzywali także do odrzucenia obecnego trendu ku odnowieniu stosunków na linii Iran-Europa. Niektórzy mówili, że biuro UE w Iranie będzie nowym „gniazdem szpiegów”, podobnym do ambasady USA w Teheranie w epoce szacha, przed przejęciem jej przez studentów w 1979 r. oraz, że takie biuro UE będzie służyło USA i wykonywało ich rozkazy. Głównym wątkiem w krytyce rezolucji przez Iran było europejskie żądanie praw dla homoseksualistów w Iranie. Przeciwnicy mówili, że takie prawa są sprzeczne z kulturą islamską i że to żądanie upokarza zarówno Iran, jak UE.
W odróżnieniu od tego kręgi rządowe i kręgi bliskie Rafsandżaniemu, choć wyrażały krytykę, starały się umniejszyć znaczenie Parlamentu Europejskiego i tej rezolucji. Twierdząc, że jest to słaba i marginalna organizacja, mówili, że nie ma potrzeby szkodzić więzom z Europą z jej powodu. Niektórzy starali się nawet wskazać na pozytywne aspekty rezolucji dla Iranu.
Należy podkreślić, że mimo groźby Iranu ostrych działań przeciwko Europie i symbolicznego anulowania spotkań z delegacjami europejskimi, istnieją niedawne doniesienia, że takie spotkania zostały wznowione i stanowisko Iranu potwierdzone.
W reakcjach na tę rezolucję widać także walkę między obozem ideologicznym Iranu – ministerstwem spraw zagranicznych, gazetą “Kayhan” i ajatollahami reżimu – a umiarkowanym obozem pragmatycznym – Haszemim Rafsandżanim, prezydentem Hassanem Rohanim i ich zwolennikami. Rzecznicy IRGC z obozu ideologicznego używają krytyki Europy jako kolejnych środków nacisku w próbach policzenia się z rządem Rohaniego i polityka obozu umiarkowanego. Twierdza, że doktryna rządu Rohaniego zbliżenia z Zachodem zachęca UE do krytykowania notowań w sprawie praw człowieka w Iranie i podważanie prawomocności wyborów w Iranie.
Niniejsze opracowanie stanowi przegląd reakcji i potępień UE przez obozy ideologiczny i pragmatyczny w Iranie w następstwie rezolucji Parlamentu Europejskiego.
[Całość opracowania można przeczytać po angielsku tutaj: www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/7978.htm Poniżej podajemy jedynie przekład śródtytułów]
Reakcje pragmatycznego obozu Rafsandżani-Rohani
Prezydent Rohani: „Parlament Europejski jest zbyt mały, by był w stanie obrazić wielki naród irański”
[…]
Minister Spraw Zagranicznych Zarif: „Rząd [Irański] nie pozwoli żadnej delegacji parlamentarnej z Europy na wizytę w Iranie w warunkach zapisanych w rezolucji Parlamentu Europejskiego”
[…]
Wiceprezydent Ansari: W czasie, kiedy rząd [irański] wychodzi na prowadzenie, nie możemy [dać się] osłabić
[…]
Przewodniczący Madżlisu Ali Laridżani: „Członkowie Parlamentu Europejskiego cierpią na ciasnotę umysłową i sądzą, że mają wysokie standardy demokracji i wyborów”
[…]
Obóz ideologiczny występuje przeciwko UE
Dowódca Basidż, Naqdi: „Historia Europy skończyła się”; Mówią nam, byśmy pozwolili homoseksualistom żyć na wolności – „podczas gdy nawet gdybyśmy wypuścili dzikie zwierzęta nie będą one miały stosunków homoseksualnych”
[…]
Szef sądownictwa Sadeq Laridżani: Twierdzenie UE, że Iran dokonuje egzekucji dzieci, jest fałszywe; Baha’i jest sztuczną religią stworzoną przez Zachód, żeby zaszkodzić krajom islamskim
[…]
Propozycja ustawy Madżlisu wzywa do ponownego rozważenia politycznych i ekonomicznych stosunków z Europą
[…]
Przewodniczący komisji bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej Madżlisu Boroudżerdi: Zalegalizowanie homoseksualności – plama na [moralności] Zachodu
[…]
Rzecznik komisji bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej Madżlisu, Hosseini: Powinniśmy byli wydalić Ashton
[…]
Zastępca przewodniczącego komisji bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej Madżlisu, Haqiqat-Pour: Pozwolić handlarzom narkotykami na przejazd przez Iran w drodze do Europy
[…]
Ajatollah Movahedi-Kermani: Europa jest sługą Ameryki
[…]
Członek Zgromadzenia Ekspertów Chatami: „Bezczelnie żądają, by Iran dał wolność homoseksualistom i dążą do zarażenia nas swoją ohydą… Ale zabiorą ze sobą te pragnienia do grobu”
[…]
Sekretarz Rady Strażników, Dżannati: Europejczycy są ‘idiotami…. [którzy] bezwstydnie pozwalają na zakazane stosunki homoseksualne”
[…]
Członek Zgromadzenia Ekspertów, ajatollah Mamdouhi: „Droga Europy jest potworna i bestialska”
[…]
Redaktor “Kayhan”Szariatmadari: Europa zabierze swoje antyirańskie ambicje do grobu
[…]
Rzecznik IRGC: Obóz Rafsandżani-Rohani jest odpowiedzialny za interwencjonistyczną politykę Europy
[…]
Demonstracja przed ambasadą grecką w proteście przeciwko Europie i rządowi Rohaniego
*Y. Mansharof, E. Kharrazi i Y. Lahat są pracownikami badawczymi w MEMRI.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] See the text of the European Parliament resolution on the EU strategy towards Iran: Europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=MOTION&reference=B7-2014-0279&language=EN. [2] An April 10, 2014 UK Foreign Office report criticized Iran’s human rights violations, restrictions on freedom of expression, measures against human rights activists, executions, and religious restrictions, and called for the release of the leaders of the protest movement who have been under house arrest for the past three years. Nasimonline.ir, April 10, 2014.
