Wprowadzenie
Kiedy rozpoczyna się piąty rok walk w Syrii, jest ewidentne dla wszystkich, że to, co dzieje się, nie jest lokalnym buntem obywatelskim przeciwko tyrańskiemu reżimowi, ale wojną, w której zarówno reżim syryjski, jak opozycja syryjska otrzymują czynne wsparcie od wielu sił regionalnych i międzynarodowych. Najbardziej znaczącym czynnikiem zagranicznym w tej wojnie jest Iran, który z cała mocą wspiera sprawę przetrwania reżimu. Poza dostarczaniem pomocy ekonomicznej, broni i porad wsparcie Iranu dla prezydenta syryjskiego Baszara Al-Assada obejmuje siły bojowe – irański Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej, libański Hezbollah, afgańskie i pakistańskie milicje szyickie, które są lojalne wobec Iranu.
Początkowo te organizacje koncentrowały się na obronie szyickich miejsc świętych, ale z czasem walki rozszerzyły się na najtrudniejsze fronty przeciwko opozycji w Al-Kusajr, Al-Kalamoun i w trójkącie Daraa-Kunajtira-Damaszek. Według opozycji syryjskiej tysiące wojowników wyszkolonych przez IRGC przybyło do Syrii irańskim mostem powietrznym, na który składały się przeciętnie cztery loty dziennie z Iranu do syryjskiego portu Latakia via Irak [1].
Ostatnio Iran zaczął organizować i nadzorować siły syryjskie walczące po stronie reżimu, takie jak syryjski Hezbollah, Liwa Al-Kuds, Opór Narodowo-Religijny – Dżaisz Al-Imam Al-Mahdi, Opór Narodowy w Houran (HAMO) i Liwa Al-Ridda Al-Szyi.
To irańskie zaangażowanie ma konsekwencje tak krótko- jak długoterminowe. Na krótką metę wpływa na walki między reżimem a opozycją. Na przykład, trzy lata temu, kiedy reżim był na skraju porażki na kilku frontach, Iran wysłał mu na pomoc siły libańskiego Hezbollahu i innych milicji szyickich, całkowicie wywracając stosunek sił w terenie, chociaż jeszcze nie doprowadziło to do zdecydowanego zwycięstwa reżimu. Przewodniczący Narodowej Koalicji Rewolucji Syryjskiej i Sił Opozycji, Chaled Chodża, twierdzi, że te siły są jedyną rzeczą zapewniającą przetrwanie reżimu syryjskiego i że dzisiaj reżim jest całkowicie od nich zależny, ponieważ jego armia została radykalnie uszczuplona i liczy dzisiaj zaledwie około 70 tysięcy żołnierzy [2]. Nawet jeśli ta liczba nie jest poprawna, z pewnością można powiedzieć, że bez tych sił sytuacja militarna reżimu byłaby dużo poważniejsza.
Na długą metę, te posiłki szyickie jeszcze bardziej wzmocniły sekciarski aspekt konfliktu w Syrii, za zgodą – jeśli nie otwartą zachętą – reżimu syryjskiego. Odegrały one rolę w skłonieniu wojowników sunnickich do tłumnego przyłączania się do organizacji dżihadystycznych, które walczą z szyitami, a także przyczyniły się do ekspansji kryzysu syryjskiego poza granice tego kraju.
Te milicje szyickie wpłynęły również na niezależność Syrii w stosunku do Iranu. Zarówno członkowie opozycji syryjskiej, jak arabski obóz anty-irański już twierdzą, że Iran okupuje Syrię i robi tam, co chce. Chaled Chodża mówi, że Assad nie jest już przywódcą Syrii, a jedynie „dyrektorem wykonawczym” [3].
Nahed Hattar, publicysta gazety libańskiej “Al-Akhbar”, która jest bliska reżimowi syryjskiemu, napisał, że rząd obciążył hipotekę ziem rządowych i nieruchomości, żeby zapłacić za pomoc militarną i ekonomiczną z Iranu. To, powiedział, podnosi pytanie, do jakiego stopnia Syria pozostanie suwerenna, jeśli reżim nie będzie mógł spłacić długu Iranowi [4].
Transformacja Syrii w bazę irańską narusza także równowagę sił w całym regionie i grozi sąsiadom Syrii na południu i na północy. Zabicie w styczniu 2015 r. wojowników Hezbollahu i wojowników Sił Kuds IRGC, w tym generała Mohammeda Ali Allahdadiego, ujawniło rozmiary działalności Iranu i Hezbollahu na Golanie syryjskim graniczącym z Izraelem i z Jordanią [5]. Niektóre z tak zwanych „ludowych grup oporu” w Syrii, które są związane z Iranem, takie jak syryjski Hezbollah, podkreślają, że ich celem są działania przeciwko Izraelowi, nie tylko przeciwko opozycji syryjskiej.
Wydaje się także, że Iran używa Syrii jako bazy wywiadowczej oraz jako areny do szkolenia zagranicznych sił, które są lojalne wobec Iranu. Stało się to całkowicie jasne, kiedy siły opozycji zajęły syryjską bazę wywiadowczą Tal Al-Harrah w okręgu Kunajtiry i znalazły wiele dokumentów wywiadowczych Hezbollahu, które pokazywały działalność tej organizacji na Golanie oraz jej dalsze plany [6]. Były także doniesienia o niepewnej wiarygodności, że siły reżimu syryjskiego pozwalają Iranowi założyć bazę wywiadowczą na granicy tureckiej [7] a także, że Iran szkoli wojowników Huti na ziemi syryjskiej na wojnę w Jemenie [8].
Zmieniła sie również sytuacja społeczna i demograficzna w Syrii. Według wielu doniesień całe dzielnice w Damaszku i innych miastach stały się szyickie, kiedy cudzoziemscy wojownicy szyiccy sprowadzili do Syrii swoje rodziny i zainstalowali je w domach opuszczonych przez właścicieli po wybuchu walk. Bezprecedensowo szeroko obchodzone w zeszłym roku ceremonie Aszura, również w dzielnicach miasta nie uważanych poprzednio za szyickie, wyraźnie pokazały pełzającą szyicyzację Syrii [9].
Assad nadal twierdzi, że Iran nie bierze udziału w walkach, ale przyznaje, że jest w nie zaangażowany Hezbollah. W wywiadzie 20 kwietnia 2015 r. dla francuskiej telewizji France 2 powiedział: „Żaden kraj nie ma prawa interweniować bez zaproszenia. No więc zaprosiliśmy Hezbollah. Nie zaprosiliśmy Irańczyków, nie ma ich tutaj, nie przysłali żadnych żołnierzy”. Przyznał, że „mamy dowódców [1] oficerów poruszających się między [naszymi] dwoma krajami w oparciu o współpracę, która istnieje między nami od długiego czasu”. Podkreślił jednak, że „jest to coś innego niż walka” [10]. Syryjski minister spraw zagranicznych Faisal Al-Mikdad powiedział, że doniesienia o skali zaangażowania irańskiego są wyolbrzymione, ale dodał: “Czy Syria nie ma prawa otrzymywać pomocy od swoich sojuszników regionalnych, którzy są częścią osi oporu…? Dlaczego wszystkim mordercom ze świata wolno przybywać do Syrii, ale sojusznikom Syrii nie wolno bronić się? Iran ma prawo bronić się i my w Syrii jesteśmy dumni z naszego sojuszu z oporem… [11] Ponadto stacja syryjskiej telewizji państwowej nadała wypowiedź dowódcy armii syryjskiej w terenie: “Akcja militarna zaczęta przez armię syryjską trwa pod kierownictwem prezydenta syryjskiego i we współpracy z osią oporu Hezbollahem i Iranem” [12].
Niniejsze opracowanie skupia się na działalności milicji, które walczą po stronie reżimu syryjskiego pod nadzorem i kierunkiem Iranu. Całość opracowania w języku angielskim można przeczytać tutaj:
http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/8549.htm
*N. Mozes jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
Przypisy:
[1] Al-Arabi Al-Yawm (London), February 14, 2015.
[2] Youtube.com/watch?v=1VJilTcek7Q, March 15, 2015.
[3] Youtube.com/watch?v=1VJilTcek7Q, March 15, 2015.
[4] Al-Akhbar (Lebanon), April 29, 2015.
[5] See MEMRI Inquiry and Analysis No. 1146, „From The Mediterranean to the Golan, Iran Builds Active Front And Direct Military Presence On Israel’s Border To Deter Israel And Further Ideology Of Eliminating The Zionist Regime,” February 16, 2015.
[6] See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1138, Following Killing Of Hizbullah Operative Jihad Mughniyah, New Information Comes To Light Regarding Hizbullah, Iranian Activity In Syrian Golan On Israeli Border, January 28, 2015.
[7] Al-Watan ( Saudi Arabia), March 9, 2015.
[8] Orient-news.net, March 7, 2015. See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1155, „Iran’s Support For The Houthi Rebellion In Yemen: 'Without Iran There Would Be No War In Syria And Ansar Allah Would Have Never Emerged'”, April 21, 2015.
URL: http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/8529.htm – April 21, 2015
[9] See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1131, „Shi’ization Of Syria: In Damascus, Unprecedentedly Extensive Observance Of The 'Ashura,” November 13, 2014.
[10] Sana.sy, April 21, 2015.
[11] Al-Watan (Syria) February 24, 2015.
[12] Al-Liwa (Lebanon), February 12, 2015.
Visit the MEMRI site in Polish: http://www2.memri.org/polish/
If you wish to reply, please send your email to memri@memrieurope.org .
May 5, 2015 Inquiry & Analysis Series Report No.1157
