W ostatnich tygodniach Hamas czynił widoczne wysiłki, by określić walkę palestyńską, a w szczególności walkę o Jerozolimę i meczet Al-Aksa, raczej jako „bitwę religii i wiary” między muzułmanami i Żydami niż walkę narodową. Wysiłki te były szczególnie widoczne w miesiącu Ramadan (który zakończył się pod koniec kwietnia). Dzieje się tak, ponieważ Hamas, podobnie jak inne ruchy terrorystyczne i dżihadystyczne, podkreśla postrzeganie – wyrażane w wielu oświadczeniach jego przedstawicieli i artykułach w jego prasie – że Ramadan jest miesiącem, w którym Allah zapewnia muzułmanom wielkie zwycięstwa, czego przykładem jest bitwa pod Bader (w 624 n.e.), podbój Mekki (630), podbój Andaluzji (711), bitwa pod Ain Jalut (1260) i „wojna Ramadanu” z 1973 r. między Izraelem a Arabami. [1] Innym aspektem tego postrzegania jest przekonanie, które organizacje dżihadystyczne chcą zaszczepić swoim wyznawcom, że historia powtarza się, więc takie zwycięstwa są możliwe także w przyszłości. Istotnie, przez lata organizacje te starały się stworzyć wrażenie wzmożonej aktywności wojskowej w miesiącu Ramadan i często udawało im się to również w praktyce. Na przykład, 8 kwietnia 2023 tuba Hamasu, gazeta „Al-Risalah”, opublikowała artykuł wymieniający ataki terrorystyczne przeprowadzone przez ruch oporu podczas Ramadanu, a 11 kwietnia opublikowała artykuł Kamala Chatiba, zastępcy przewodniczącego Północnego Oddziału Islamskiego Ruch w Izraelu, który twierdził, że muzułmanie odbiją Jerozolimę „tak jak Mekka została zdobyta przez Mahometa i jego wyznawców”.

Ponieważ Hamas jest odłamem Bractwa Muzułmańskiego, postrzeganie walki z Izraelem jako walki religijnej zawsze było częścią jego ideologii. [2] Statut Hamasu z 1988 r., który został sporządzony przez założyciela ruchu, Ahmada Jasina, i zawiera wiele motywów antysemickich, stwierdza: „Jest niezbędne wpojenie w umysły wszystkich muzułmańskich pokoleń, że sprawa palestyńska jest sprawą religijną i że należy ją traktować jako taką”. [3]

Innym powodem obecnych wysiłków Hamasu, by uwypuklić religijny aspekt walki o Jerozolimę i meczet Al-Aksa, może być niedawne zacieśnienie stosunków z Iranem i Hezbollahem [4], jak również pragnienie Hamasu i Iranu, by przedstawiać się jako naśladowcy Proroka Mahometa i wielkich islamskich przywódców wojskowych oraz podżegać ich wyznawców do podjęcia działań przeciwko Izraelowi. W artykule z 8 kwietnia w „Al-Risalah” podkreślono, że w tym roku nastąpił wyraźny zwrot w działalności ruchu oporu, który „zrealizował hasło zjednoczenia frontów”, tj. działał w porozumieniu z sojusznikami w osi oporu kierowanej przez Iran. 

Niniejszy raport dokonuje przeglądu niedawnych wysiłków Hamasu zmierzających do uznania walki o Jerozolimę i Al-Aqsa za walkę religijną, co wyrażono w oświadczeniach jego przedstawicieli i artykułach w prasie ruchu. 

Funkcjonariusze Hamasu: Walka o Palestynę musi zostać uznana za walkę religii i wiary

W przemówieniu z 7 kwietnia 2023 r., które wygłosił przez zoom na „Konferencji duchownych islamskich popierających błogosławiony [meczet] Al-Aksa i przeciwstawiającej się syjonistycznej agresji”, przywódca Hamasu za granicą, Chaled Masz’al, wezwał „do ogłoszenia kampanii na rzecz Palestyny kampanią religii i wiary”. Być może w celu uniknięcia oskarżeń o antysemityzm Masz’al wyjaśnił, że „nie walczymy z syjonistami z powodu ich religii, ale z powodu ich zbrodni i agresji”. Niemniej wielokrotnie nazywał to wojną religijną i porównywał ją do wojen prowadzonych przez muzułmanów na przestrzeni dziejów. Masz’al wezwał duchownych i polityków, aby „oświadczyli bezdyskusyjnie, że jest to kampania religijna”, ponieważ „jest to kampania [Proroka] Mahometa, modlitwa i pokój z nim, oraz kampania Al-Isra Wal-Mi’raj. [5] Jest to kampania na rzecz pierwszego kierunku modlitwy muzułmanów. [6] To jest kampania na rzecz Palestyny, kraju [boskich] proroctw i misji. Jest to kampania Umara Ibn Al-Chattaba [7] i Salaha Al-Dina. [8] Jest to kampania [pierwszych] zdobywców, Towarzyszy Proroka i tych, którzy podążają ich drogą, oraz kampania Izzy Al-Din Al-Kassama [9]… który walczył za Palestynę, ponieważ wiedział, że to jest dziedzictwo Umara. To jest [również] dziedzictwo Proroka, modlitwa Allaha niech będzie z nim…” [10]

Inni przedstawiciele Hamasu opisali działania Izraela w Jerozolimie jako „wojnę religijną” przeciwko muzułmanom i chrześcijanom. Na przykład 14 kwietnia na konferencji w Gazie zatytułowanej „Zachodni Brzeg jest tarczą Jerozolimy” przywódca Hamasu w Gazie, Jahja Sinwar, opisał „agresję izraelskiej okupacji” przeciwko muzułmanom w meczecie Al-Aksa jako „wojnę religijną” i podkreślił: „Jeśli to nie jest wojna religijna, to co nią jest?” [11] Rzecznik Hamasu Abd Al-Latif Kanou ostrzegł przed „bezprecedensową wojną religijną i regionalną”, jeśli Izrael będzie kontynuował swoją „agresję i zbrodnie” w meczecie Al-Aksa. [12]

Tuba Hamasu: To jest wojna religijna

Na początku miesiąca Ramadan strona internetowa tuby Hamasu, „Al-Risalah”, poświęciła specjalną sekcję zatytułowaną „Wojna religijna” licznym artykułom o walce o Jerozolimę i meczet Al-Aksa. [13] Artykuły podkreślają tradycyjne islamskie postrzeganie miesiąca Ramadan jako miesiąca muzułmańskich zwycięstw.

Baner specjalnej sekcji strony poświęconej „Wojnie religijnej” (Alresalah.ps, 23 marca 2023 r.)

Jeden z artykułów przedstawionych w tej sekcji poświęcony jest atakom przeprowadzonym przez ruch oporu podczas Ramadanu, a zwłaszcza w rocznicę bitwy pod Bader, która również miała miejsce w tym miesiącu. Artykuł zatytułowany „W rocznicę bitwy pod Bader… zjednoczenie frontów dobrze wróży Palestynie”, podkreśla znaczenie Ramadanu w tradycji muzułmańskiej jako miesiąca decydujących bitew i zwycięstw w historii islamu, takich jak bitwa pod Bader. Twierdzi, że tak jak bitwa pod Bader stanowiła punkt zwrotny w historii wczesnego islamu, tak niedawna deklaracja osi oporu kierowanej przez Iran i Hezbollah o zjednoczeniu aren walki doprowadzi do punktu zwrotnego we współczesnej historii muzułmanów.

W artykule czytamy: „Wielka bitwa pod Bader miała miejsce 17 -go dnia miesiąca Ramadan w drugim roku po hidżrze [624 n.e.]. Było to ogromne wydarzenie, ponieważ uczyniło różnicę między przełomem i kontynuacją da’wa [rozpowszechniania islamu] a [opcją alternatywną, a mianowicie] jego zamordowania, gdy był jeszcze w powijakach. [W ten sposób] oddzieliła prawdę od fałszu.

Przez całą historię islamu miesiąc Ramadan był i nadal jest miesiącem podbojów i decydujących zwycięstw. W tym roku nastąpił znaczący zwrot w działaniach ruchu oporu, który zamienił w czyny hasła o zjednoczeniu aren [walki] i sprawił, że syjonistyczny wróg doświadczył bezprecedensowego cierpienia.

Ponadto, podczas tego błogosławionego miesiąca walka prawdy z fałszem była świadkiem serii imponujących kampanii i operacji, które stały się wzorami do naśladowania, od bitwy pod Bader, która była największą bitwą w czasach proroka Mahometa, do [kolejnych] bitew muzułmańskich aż do dnia dzisiejszego, [w tym] zwycięstwo ruchu oporu w Gazie w bitwie pod ‘Miecz Jerozolimy’ [nazwa Hamasu dla rundy walk w Gazie, która wybuchła w maju 2021 r., w miesiącu Ramadan ] – i to nie koniec.

Według dokumentacji [palestyńskiego] Centrum Mu’ata [które śledzi działalność ruchu oporu], od początku 2023 r. okupant poniósł 19 ofiar śmiertelnych, a 133 osoby zostały ranne w wyniku operacji oporu w Zachodnim Brzegu i w Jerozolimie, z których ostatnią była wczorajsza Operacja Tel Awiw [taranowanie samochodem na promenadzie w Tel Awiwie 7 kwietnia 2023 r.], w której zginął jeden człowiek, a kilku innych zostało rannych, i która została przeprowadzona przez Palestyńczyka z Kafr Kasim w okupowanej Palestynie.

Wcześniej [również 7 kwietnia 2023 r.] w Dolinie Jordanu przeprowadzono strzelaninę, w której zginęły trzy kobiety-żołnierze. [14] Miało to miejsce, zanim ‘Izrael’ mógł otrząsnąć się z szoku wywołanego przez wystrzelone w niego dziesiątki rakiet z południowego Libanu, które wycelowały w osady w okupowanej północnej Palestynie…

Podczas tego błogosławionego miesiąca [Ramadanu] Brygady Izz Al-Din Al-Kassam przewyższały innych w dżihadzie i nadal tak jest. Historia zanotowała rundy ataków – które czerpały inspirację z bitwy pod Bader i bitwy pod Hattin [15] – i zostali ukoronowani zwycięstwem i sukcesem…” [16]

Wiceprzewodniczący Ruchu Islamskiego w Izraelu (Oddział Północny) w tubie Hamasu: Tożsamość Jerozolimy jest islamska

W swoim artykule w tubie Hamasu ”Al-Risalah”, Kamal Al-Chatib, wiceprzewodniczący Północnego Oddziału Ruchu Islamskiego w Izraelu, powiązał islamski podbój Mekki z przyszłym muzułmańskim podbojem Jerozolimy, podkreślając jednocześnie, że Jerozolima jest wyłącznie islamska. Zatytułowany „Rocznica podboju Mekki – znak nadziei dla podboju Jerozolimy” artykuł głosił: „Wzniosłe [miasto] Mekka jest siostrą szlachetnego miasta Jerozolimy, [Wielki] Meczet w Mekce jest bratem meczetu Al-Aksa, ponieważ Nocna Podróż Mahometa była z Mekki do Jerozolimy, a on wstąpił do nieba z Jerozolimy. Tak jak kiedyś Mekka znalazła się pod panowaniem tyranów i przywódców Kurajszytów [plemienia Proroka Mahometa], Jerozolima jest teraz pod rządami Synów Syjonu, zakładnikami ich snów i przedmiotem ich tyranii. Jerozolima, którą Prorok uhonorował, gdy modlił się w meczecie Al-Aksa,[17] nie ma tożsamości poza islamską [tożsamością] od dnia [kiedy drugi kalif] Umar [Bin Al-Chattab] stał na górze, powiedział ‘Allah Akbar’ i otrzymał klucze [miasta] od Sofroniusa.[17] Od tego dnia do dziś Jerozolima jest islamska i nic więcej, nawet jeśli podbój krzyżowców ukradł ją na 90 lat, a okupacja syjonistyczna kradnie ją od 72 lat [sic]. 

Ponadto Prorok [Mahomet] miał kiedyś sen – a sny proroków sprawdzają się – w którym zobaczył siebie wchodzącego do Mekki z Towarzyszami [a potem] wchodzącego do Kaaby, biorąc jej klucze i okrążając ją ze swoimi Towarzyszami. Później opisał ten sen swoim Towarzyszom i zrozumieli oni, że wejdą do Mekki i radowali się. A to, co Prorok zobaczył w swoim śnie [w końcu] sprawdziło się w każdym szczególe. Prorok oświadczył także … że islamski kalifat spłynie i przeniesie swoją siedzibę do Jerozolimy… Położył rękę na głowie swojego towarzysza Abdullaha] Ibn Chawali i powiedział: ‘Jeśli zobaczysz kalifat przenoszący się do Ziemi Świętej, [jest to znak, że] zbliża się trzęsienie ziemi, katastrofa i wielkie wydarzenia. W tym czasie Dzień Sądu będzie bliżej ludzi niż moja ręka do twojej głowy’. Jestem przekonany, że jeśli Allah pozwoli, słowa Proroka się spełnią, tak jak spełnił się jego sen.

Kiedy usłyszał, że zdobywca Salah Al-Din zajął i wyzwolił Jerozolimę [kilka miesięcy] po zdobyciu Aleppo, kaznodzieja Ibn Al-Zaki oznajmił radośnie: ‘Zdobycie Jerozolimy w miesiącu Safar [drugi miesiąc roku muzułmańskiego] zwiastował podbój Jerozolimy w miesiącu Rajab [siódmy miesiąc roku muzułmańskiego]…’ Dzisiaj słyszymy wieści, że tak jak Jerozolima została oczyszczona z podboju krzyżowców, zostanie również oczyszczona z podboju syjonistycznego, z wolą Allaha. I tak jak Mekka została podbita [przez Proroka i jego zwolenników], my oczekujemy podboju Jerozolimy, jeśli Allah pozwoli. 

Wyobraźcie sobie Jerozolimę taką, jaka jest dzisiaj: zakutą w kajdany, złamaną i smutną, z krukami skrzeczącymi na ulicach i uzurpatorami arogancko robiącymi w niej, co im się podoba. Kiedy nadejdzie dzień, ta sama Jerozolima ujrzy śpiewające ptaki i aroganckich i zuchwałych [uzurpatorów ] ukaranych. To jest ta sama Jerozolima i ta sama góra, na której [kalif] Umar powiedział ‘Allah Akbar’, a w przyszłości jego potomkowie też to powiedzą. To jest ta sama Jerozolima, którą zdobył izraelski minister obrony Mosze Dajan w 1967. Wszedł do meczetu Al-Aksa i zbezcześcił go, a następnie zadzwonił do centrali przez radio i powiedział: ‘Wzgórze Świątynne jest w naszych rękach’ [sic[18] .A teraz świat usłyszy, że meczet Al-Aqsa nigdy nie będzie [żydowską] świątynią ani [żydowskim] miejscem kultu. To będzie tylko muzułmański meczet i nikt inny nie będzie miał prawa do ani jednego ziarna jego ziemi.   

Jeśli Mekka była miejscem, gdzie Prorok Mahomet wygłosił swoje zwycięskie kazanie po jej wyzwoleniu od arabskich niewiernych i politeistów, i jeśli Jerozolima była miejscem, gdzie kaznodzieja Al-Zaki wygłosił swoje zwycięskie kazanie po jej wyzwoleniu od okupantów krzyżowców – to Jerozolima zobaczy także zwycięskie kazanie wygłoszone z ambony meczetu Al-Aksa po jego wyzwoleniu spod władzy syjonistycznego okupanta. [Kazanie] wygłosi kalif i imam muzułmanów, którzy ogłoszą światu, całemu światu, że era zła i ucisku się skończyła, a rozpoczęła się era sprawiedliwości i współczucia. Jutro nie będzie się opóźniać. Nasze zbawienie jest bardzo bliskie, więc radujcie się”. [19]


[1] On the perception in Muslim tradition of Ramadan as the month of jihad, see MEMRI  Special Dispatch No. 10508, Ramadan – The Month Of Jihad And Martyrdom, February 28, 2023.

[2] On the connection between Hamas and the Muslim Brotherhood, see e.g., MEMRI Special Dispatch No. 10468 – Hamas Leader Abroad Khaled Mash’al: The Muslim Brotherhood Founded The Hamas Movement, Helped Plan The Al-Aqsa Intifada, Funded The Palestinian Resistance Factions – February 7, 2023.

[3] For an English translation of the Hamas Covenant, see MEMRI Special Dispatch No. 3867, The Covenant of the Islamic Resistance Movement – Hamas: From the MEMRI Archives, May 26, 2011. It should be noted that, in May 2017 Hamas issued a policy document which stated that the movement is not hostile the Jews because of their religion but is fighting against the occupation and the Zionist enterprise.  The movement leaders stressed, however, that this document does not replace the covenant but is meant to adapt the movement’s ideology to the present era. This language was apparently meant to present Hamas as a pragmatic, non-extremist, movement and improve its global image, while maintaining its commitment to its Covenant. On the 2017 policy document, see MEMRI Inquiry & Analysis No. 1313, Hamas Policy Document: Palestinian State In 1967 Borders Is 'National, Agreed-upon and Joint Formula’ By Hamas, PLO – Yet Armed Struggle Will Continue, And Palestine Extends From River To Sea, May 5, 2017.   

[4] On the warming of relations between Hamas and the resistance axis, led by Iran and Hizbullah, see MEMRI reports: Special Dispatch No. 10562 – Lebanese Media Reports: On The Evening Before The April 6, 2023 Rocket Attack On Israel, Iranian Qods Force Commander Esmail Qaani Visited Lebanon, Met With Officials From Hizbullah, Hamas, Palestinian Islamic Jihad – April 13, 2023; Special Dispatch No. 10100 – Hamas Political Bureau Head Isma’il Haniya’s Visit To Lebanon Sparks Criticism In Country: He Is Embroiling Lebanon In Regional Conflicts In Service Of Iran – July 27, 2022.

[5] „Al-Isra Wal-Mi’raj” is the Prophet’s Night Journey from Mecca to Jerusalem. According to Muslim tradition, Muhammad made this journey upon his winged steed, Al-Burak, and ascended to heaven during a single night before returning to Mecca. The Muslims mark the anniversary of this event on the 27th of the month of Rajab.

[6] During the first few years of Islam, Muhammad and his followers in Medina faced Jerusalem for prayers, rather than the Kaaba in Mecca.

[7] 'Umar Ibn Al-Khattab, the second Muslim caliph (586-644), is considered to be the founder of the Muslim empire and the first Muslim conqueror of Jerusalem. He took full control of the Arabian Peninsula, fought the Byzantines and conquered Palestine, Syria, Iraq and Egypt. Circa 638 he signed the Covenant of 'Umar with Sophronius, the Patriarch of Jerusalem, which, according to Muslim tradition, is the covenant of the surrender of Byzantine Jerusalem to the Muslim conquerors. The covenant set out the relationship between the Muslim regime and the non-Muslim residents of the city, who were accorded protected status.

[8] Salah Al-Din Al-Ayyoubi (1137-1193) was the founder of the Ayyubid dynasty in Egypt and one of the most famous military leaders in Islam, who conquered Jerusalem from the Crusaders on October 2, 1187.

[9] 'Izz Al-Din Al-Qassam (1882-1935) was a Syrian Muslim cleric who led a struggle against the Italian, French and British control of Syria, Palestine and Lebanon, and against the Jewish settlement in Palestine. The Hamas movement considers him a role model and a source of inspiration, and its military wing, the 'Izz Al-Din Al-Qassam Brigades, is named after him.

[10] Palinfo.com, April 8, 2023.

[11] Hamas.ps, April 14, 2023.

[12] Hamas.ps, April 7, 2023.

[13] Alresalah.ps, March 23, 2023.

[14] The victims of the terrorist attack in the Jordan Valley were not three soldiers but two sisters and their mother; the sisters were shot to death in the car while their mother, who was driving, was badly hurt and subsequently died of her injuries.

[15] The Battle of the Horns of Hattin took place on July 4, 1187 in the Galilee between the forces of the Crusader Kingdom of Jerusalem and a Muslim army commanded by Salah Al-Din. The Crusaders suffered a crushing defeat, which soon led to a Muslim recapture of all the territory of the Crusader Kingdom of Jerusalem.

[16] Alresalah.ps, April 8, 2023.

[17] Sophronius the Sophist was the Patriarch of Jerusalem in the seventh century, at the end of the Byzantine period and the beginning of the Muslim period after the Arab conquest of Palestine.

[18] These words were actually said by Mordechai „Motta” Gur, who commanded the brigade that entered the Old City of Jerusalem in 1967.

[19] Alresalah.ps, April 11, 2023.