Gaza Hamasu – cztery lata później; Rozdział 3: Administracja Gazy przez Hamas

Wprowadzenie

W ostatnich latach w Gazie nastąpiło pogorszenie porządku publicznego i rządów prawa, i jej mieszkańcy oskarżają Hamas o korupcję i ostentację. Administracja Hamasu stosuje dyktatorskie i niedemokratyczne środki i naraża życie cywilów na niebezpieczeństwo. Hamas przejął banki i inne instytucje i zwiększył obciążenia dla ludności. Chociaż są wzmocnieni ekonomicznie i zachęceni trwającym szmuglem dóbr przez tunele, większość mieszkańców Gazy nie cieszy się takim dobrobytem ekonomicznym, jakim cieszą się funkcjonariusze i działacze Hamasu oraz ci, którzy stoją blisko tego ruchu.

I. Chaos szerzy się w Gazie

Podpalenia i podkładanie bomb

Jednym z pretekstów Hamasu przy przejmowaniu Gazy było twierdzenie, że istnieje potrzeba zaprowadzenia porządku i zakończenia panującego chaosu. Ale Hamasowi nie udało się opanować sytuacji; naruszenia prawa i zakłócanie spokoju są częste, a przemoc, włącznie ze strzelaniną, podkładaniem bomb i niszczeniem instytucji, jest powszechna – częściowo wybierająca za cel funkcjonariuszy Hamasu i członków Brygad Izz Al-Din Al-Kassam. Poniżej podajemy częściową listę incydentów z 2010 r.:

Po incydencie z 2 lutego 2010 r., w którym wyleciał w powietrze samochód funkcjonariusza Hamasu Jousufa Sarsoura w Chan Jounis, rzecznik Hamasu Hammad Al-Rakab powiedział, że element kolaborujące z Izraelem próbują podminować stabilność i bezpieczeństwo Gazy [1] . Także w lutym nieznani ludzie wysadzili pomnik nieżyjącego sekretarza generalnego Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny (PFLP), Abu Ali Mustafy [2] , a w marcu 2010 r. Centrum Praw Człowieka Mezan potępiło incydent, w którym ostrzelano członka Rady rewolucyjnej Fatahu, Abu Jodeha Al-Nahhala [3] .

23 maja 2010, uzbrojeni bandyci podpalili duży obóz letni UNRWA w okolicy Szejka Ajlina w Gazie. Anonimowi ludzie opublikowali ogłoszenie podżegające przeciwko UNRWA i przeciwko jej dyrektorowi wykonawczemu w Gazie, Johnowi Gingowi, oraz ostrzegające tę organizację przed kontynuowaniem działalności, która „szkodzi moralności” [4] . Miesiąc później, 28 czerwca, spalono inny obóz UNRWA w okręgu Al-Zuaida w centralnej Gazie [5] .

15 lipca 2010 r. zamaskowani bandyci zaatakowali obchody weselne w Gazie, rozpędzając gości strzałami w powietrze i atakując ich pałkami oraz rzucając granaty ogłuszające. Kiedy przybyła policja, wybuchła walka między pozostałymi gośćmi weselnymi a policją, która aresztowała ojca pana młodego [6] .

8 marca 2011 r. nieznani napastnicy wysadzili w powietrze salon piękności w Gazie w dzielnicy Szejka Radwana, poważnie go uszkadzając [7] .

Kto wznieca chaos?

Badania wskazują na ogół na grupy salafich-dżihadystów, o których wiadomo, że wybierają za cel przedsiębiorstwa i miejsca uważane za permisywne i niemoralne – kawiarnie internetowe, salony piękności itp. Hamas szybko aresztuje podejrzanych z tych grup, jak to zrobił 9 lutego 2010 r., kiedy jego aparat bezpieczeństwa aresztował starszego przywódcę Salafi Jaljalat [8] , Mahmouda Taleba, znanego także jako Abu Al-Mutasam Al-Makdisi. [9]

Jednak grupy islamistyczne niekoniecznie są odpowiedzialne za wszystkie akty przemocy. Czasami przyjmują odpowiedzialność za takie akty, ale czasami odmawiają przyjęcia odpowiedzialności. Przywódca salafich Abu Al-Bara Al-Masri zaprzeczył jakimkolwiek związkom salafich z aktami przemocy w Gazie, mówiąc: „Siły bezpieczeństwa wiedzą, że za eksplozjami stoją szefowie frakcji [Hamasu], którzy walczą o pozycję [wewnątrz organizacji]”. W lutym 2010 r. materiały wybuchowe zostały umieszczone w pobliżu domu premiera Izmaila Haniji. W następstwie ciągłych pościgów i oskarżeń salafich, że oni je tam umieścili, Al-Masri twierdził: „Ludzie Hamasu powiedzieli, że ochroniarze Haniji umieścili te urządzenia wybuchowe” [10] .

W sierpniu 2009 r. dowódca organizacji salafich w Gazie However, Ansar Al-Sunnah, Abu Hamza Al-Makdisi, potwierdził jednak udział swojej organizacji w akcjach przemocy: “Nie zaprzeczam związku z niektórymi operacjami, chociaż wiele z nich przeprowadzili poszczególni ludzie… [1] było tylko kilka takich incydentów. [Ponadto] wysadzanie bomb było przeprowadzane późno w nocy, po zweryfikowaniu, że nikogo nie było na miejscu” [12] . Przywódca salafich, Mahmoud Taleb, znany także jako Abu Al-Mutasam Al-Makdisi, wyjaśnił: „[Przed zaatakowaniem] informowaliśmy właściciela przestępczego biznesu, który był w posiadaniu kontrabandy – listem, ogłoszeniem lub [osobistą] wizytą – by to usunął i [ostrzegaliśmy], że jeśli tego nie zrobi, jego biznes zostanie wysadzony w powietrze, po wydaniu fatwy w tej sprawie. [Zapewnialiśmy], że żadna szkoda nie zostanie uczyniona sąsiadom i niczyje życie nie będzie zagrożone. Jesteśmy bardzo ostrożni, żeby nie narażać życia właściciela biznesu i uczynić szkody tylko [miejscu] biznesu” [13] . Przy kilku okazjach Hamas oskarżył Fatah o zakłócanie spokoju. Na przykład rzecznik ministerstwa spraw wewnętrznych Ahab Al-Ghazi powiedział, „Niektórzy członkowie Fatahu działają jako część ideologicznie błądzących grup i używają broni nielegalnie, tworząc chaos i [organizując] zamach w Gazie” [14] .

Niepewność dotycząca tożsamości odpowiedzialnych za chaos była także widoczna w wypowiedziach Fatahu, które przemiennie obwiniały Hamas i grupy islamistyczne. Po podpaleniu obozu letniego UNRWA rzecznik Fatahu, Osama Al-Awesome powiedział: „Hamas obiera za cel system edukacyjny i metody nauczania UNRWA” [15] . Związane z Fatahem media obwiniały za ten incydent grupy islamistyczne: Adel Abd Al-Rahman, publicysta gazety Autonomii Palestyńskiej „Al-Hayat Al-Jadida”, napisał: „Dowódcy grup islamistycznych uczynili życie Palestyńczyków piekłem… Jednym z przejawów korupcji i śmierci jest [operacja] przeprowadzona przez grupę Dżąjsz Al-Islam, a mianowicie podpalenie obozu letniego [UNRWA]”. Napisał on także, że personel UNRWA pomagał mieszkańcom Gazy, ujawnił sprawców podpalenia i dał ich nazwiska Hamasowi, co ich zmusiło do zaaresztowania ich [sprawców] [16] .

Spalony obóz UNRWA w Gazie (Źródło: „Al-Quds”, Jerozolima, 24 maja 2010)

Związana z Fatahem witryna internetowa oskarżyła Hamas o nękanie popularnych i intratnych kurortów, które nie są pod jego kontrolą: „Narzuca na nie wysokie podatki, ogranicza je, zamyka je i na końcu niszczy je, żeby stworzyć okazję dla własnych projektów” [17] . Także były minister Autonomii Palestyńskiej, Hassan Asfour, uważał, że Hamas jest odpowiedzialny za podpalenie [18] .

Palestyńskie Centrum Praw Człowieka wezwało prokuratora generalnego Gazy do przeprowadzenia poważnego dochodzenia w sprawie spalenia we wrześniu 2010 r. parku „Crazy Water” w Gazie, określając działania Hamasu przeciwko temu parkowi i kurortom turystycznym jako „nielegalne” i potępiając panujący stan chaosu. Spalenie tego parku nastąpiło po tym, jak minister spraw wewnętrznych Hamasu rozkazał w sierpniu 2010 r. zamknięcie parku na trzy dni, a Oddział Dochodzeń Ogólnych Hamasu rozkazał właścicielom parku podpisanie zobowiązania, że zachowany zostanie rozdział między ludźmi różnych płci i zakaz dla kobiet palenia hookah na terenie parku, grożąc grzywną w wysokości 10 tysięcy NIS, jeśli się nie podporządkują. Następnie, 5 września prokurator generalny Gazy wydał rozkaz zamknięcia parku na 21 dni, ponieważ właściciel wykopał studnię bez pozwolenia ^[19] . Właśnie podczas tych trzech tygodni uzbrojeni mężczyźni do szczętu spalili ten park, nie mógł więc zostać ponownie otwarty ^[20] .

Ostrzeżenia, że Hamas traci kontrolę

Na tle panującego poczucia braku bezpieczeństwa i bezprawia na początku marca 2010 r. opublikowano na witrynach internetowych identyfikowanych z Fatahem list otwarty dowódcy Brygad Al-Kassam, Ahmada Al-Dżaabariego do szefa biura politycznego Hamasu Chaleda Maszala: „Jest to drugi list, w którym ostrzegam przed niebezpieczeństwem, po pierwszym z ostatniego listopada [2009 r.]. Pragnę znowu podkreślić, że sytuacja w Gazie pogarsza się i że zaczynamy tracić kontrolę nad sytuacją wewnętrzną, ponieważ poprosiłeś nas, byśmy przekazali [administrowanie] sprawami rządowi [Hamasu] i nie interweniowali, aby dać mu możliwość zarządzania sprawami Gazy.

Wiesz, że bez mudżahedinów z Brygad [Al-Kassam] kontrola nad Gazą padłaby podczas błogosławionej wojny Al-Furkan [tj. wojny w Gazie w 2009 r.]. Zamiast podziękować nam za naszą działalność, pewne koła rządowe wezwały do potępienia nas za operacje, w których zabitych zostało kilku kolaborantów z Fatahu jako niezbędny krok do zachowania frontu wewnętrznego. Nie zaprzeczam, że pewni mudżahedini zachowali się głupio… i zabili personel aparatu bezpieczeństwa i kilku ich krewnych, ale dobro ruchu jest 1000 razy ważniejsze niż jakieś zabójstwo tutaj lub tam.

Istnieje grupa [w Hamasie], która próbuje ograniczyć naszą misję do strzeżenia granic i bierze korzyści tylko dla siebie. [Ta grupa] wysunęła swojego członka Fathiego Hammada na stanowisko ministra spraw wewnętrznych zakładając, że jako ktoś mający wpływ na niektóre skrzydła naszych triumfalnych brygad, doprowadzi do sporów między nami i grupa go popierająca zwiększy w ten sposób swoje wpływy. Niestety, tej grupie udało się podważyć jedność brygad przez przyjęcie odrażającej [polityki] lojalności do obszaru geograficznego. Ich człowiek [Fathi Hammad] skupił się na naszych mudżahedinach w północnej Gazie i napełnił ich duchem sekciarstwa, dał im przywileje i częściowo udało mu się założyć milicję z członków brygad w Gazie północnej. Ich lojalność dla niego jest tak silna, że [premier Hamasu] Ismail Hanija powiedział gniewnie, że minister spraw wewnętrznych kieruje ministerstwem jak niezależnym systemem, w izolacji od [reszty] administracji…

Hammad stworzył stan dezorientacji w szeregach aparatu bezpieczeństwa, a także w szeregach brygad, przez tworzenie bloków i ośrodków w północnej Gazie i rozdawanie awansów nieregularnie, zgodnie z osobistą lojalnością – co doprowadziło do walk i zamieszania, okazywanych w sporach, które są ostre, aż do zabójstw” [21] .

II. Korupcja i ostentacja w Hamas

Częste przechwałki Hamasu, że jest moralny, czysty i nieskorumpowany – w odróżnieniu, jak powiada, od Fatahu – są sprzeczne z rzeczywistością; okazało się, że Hamas jest przeżarty korupcją, hedonizmem i ostentacyjnym stylem życia. 3 lipca 2010 r. kuwejcka gazeta „Al-Siyassa” napisała, cytując źródła w Biurze Politycznym Hamasu w Damaszku, że „w ostatnich tygodniach odbyły się nagłe spotkania członków Biura Politycznego pod przewodnictwem Chaleda Maszala, żeby naszkicować plan rozprawienia się z korupcją w Gazie. Według periodycznych raportów o sytuacji tam, otrzymywanych przez Biuro w Damaszku, [ta korupcja] objawia się w najbardziej haniebny sposób” [22] .

Poniżej jest kilka przykładów korupcji w Gazie, zebranych z, między innymi, gazet Autonomii Palestyńskiej, witryn zbliżonych do Fatahu i witryn egipskich:

We wrześniu 2010 r. Egipt wydał nakaz aresztowania kilku egipskich handlarzy złota podejrzanych o pomaganie bliskiemu współpracownikowi Ismaila Haniji, Muhammadowi Naimowi, w przeszmuglowaniu dużych ilości złota tunelami do Gazy. Sześć miesięcy wcześniej sam Naim był aresztowany w Egipcie za posiadanie tunelu używanego do szmuglowania do Gazy złota, srebra i podejrzanych o terroryzm [23] .

Kiedy wysocy funkcjonariusze Hamasu, tacy jak członek Palestyńskiej Rady Ustawodawczej Salam Salameh i minister opieki społecznej Ahmad Al-Kurd, kupili luksusowe apartamenty, członkowie Hamasu byli oburzeni; skłoniło to nawet szejka Ahmada Al-Nakla, wysokiego funkcjonariusza Hamasu z Dir Al-Balah, do wygłoszenia kazania o indywiduach zaangażowanych w kradzież pieniędzy od sierot po męczennikach, wymieniając, między innymi, nazwiska Ghazi Abu Tamaa i Muhammad Al-Houli, dowódców Brygad Al-Kassam [24] .

W innym wypadku premier Ismail Hanija wyrzucił Faresa Abu Muammara, Przewodniczącego Urzędu ds. Ziemi w Gazie, ponieważ złamał on prawo wywłaszczania mieszkańców Gazy z ziemi [25] .

Rzecznik Fatahu, Osama Al-Kawasmeh powiedział, że „Hamas jest w stanie rozłamu i sporów wewnętrznych, z powodu preferowania interesów osobistych i sekciarskich [kiedy chodzi o] kontrolę źródeł dochodów i pieniędzy”. Nawiązywał do sprawy przekazania przez ministra spraw wewnętrznych Fathiego Hammada 11 milionów dolarów na zakup wyposażenia dla telewizji Al-Aksa swojemu partnerowi biznesowemu, poczym zarówno partner, jak pieniądze zniknęli [26] .

Adel Al-Barasz, wysoki funkcjonariusz w ministerstwie dziedzictwa religijnego Hamasu, został zawieszony z powodu swojego zamieszania, wraz z innymi funkcjonariuszami Hamasu, w defraudację pieniędzy pomocowych przysłanych Palestyńczykom po wojnie w Gazie [27] .

III. Deptanie demokracji, narażanie życia, gwałcenie praw człowieka

Po tym jak Hamas zdobył większość w Radzie Ustawodawczej w demokratycznych wyborach 2006 roku, zaczął deptać zarówno demokrację, jak i prawa człowieka i zbrojnie przejął Gazę. Również po zamachu, Hamas nadal stosował przemoc i brutalne metody charakterystyczne dla dyktatury . Obejmowało to egzekucje, tłumienie wolności słowa i wolności zgromadzeń, ograniczenia swobody poruszania się, wymuszanie dotacji i wspierania funduszy pomocowych, zatrzymania bez sądu, narażanie ludzkiego życia.

Przykłady:

Egzekucje

W kwietniu 2010, Hamas ogłosił, że rozstrzelano dwóch Palestyńczyków, Muhammada Ismaila i Nassera Abu Freiha, którzy zostali skazani przez trybunał wojskowy w Gazie za konspirowanie z Izraelem. Organizacje praw człowieka potępiły te egzekucje. [29] Omar Al-Ghoul, doradca premiera PA Salama Fayyada, zareagował na te egzekucje mówiąc: „Kontynuacja polityki egzekucji oznacza filozofię przejęcia prawa w swoje ręce” [30]

Prześladowania politycznych konkurentów

Odmowa zorganizowania wyborów

Innym antydemokratycznym krokiem Hamsu było oświadczenie, że “nie pozwoli Centralnemu Komitetowi PA na przygotowania na terenie Gazy do wyborów prezydenckich i parlamentarnych.” [31] W początkach 2011, PA podjęła decyzję przeprowadzenia we wrześniu wyborów prezydenckich i do Rady Ustawodawczej. Hamas sprzeciwił się tej decyzji stwierdzając, że nie weźmie udziału w tych wyborach. [32] W kwietniu 2011, w ramach podpisanego porozumienia, Hamas wyraził zgodę na wybory w ciągu roku, ale nie ma pewności, że porozumienie przetrwa i że wybory rzeczywiście się odbędą.

Ograniczenia swobody zgromadzeń i swobody poruszania się

Hamas zakazał organizowania wieców i demonstracji, w tym uroczystości z okazji narodowych świąt, czy wzywających do ogólno-narodowych celów takich jak zakończenie rozłamu. W związku z pobiciem przez Hamas w lutym 2010 roku działaczy Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny podczas spotkania poświęconego pamięci byłego przywódcy tego ruchu George’a Habasza, przedstawiciel Frontu, Rabbah Mahana, oskarżył Hamas o prowadzenie polityki ucisku. Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny twierdził, że aparat bezpieczeństwa Hamasu „uniemożliwia instytucjom i grupom prowadzenie działalności na rzecz kraju, zamyka lokale, nielegalnie i brutalnie przesłuchuje mieszkańców, często upokarzając ich podczas przesłuchań.” [33]

Hamas zmusił również do wstrzymania działalności w Gazie islamskiej organizacji Hizb Al-Tahrir. Trzynastego stycznia, 2010, służby bezpieczeństwa Hamasu zaaresztowały działaczy tej organizacji, pobili ich kijami, uniemożliwiając przeprowadzenie konferencji dla upamiętnienia 89 rocznicy upadku islamskiego Kalifatu. [34]

Milicja Hamasu zaatakowała demonstrację zorganizowaną przez Stowarzyszenie Kobiet dla uczczenia Dnia Nakby. Milicja zażądała aby uczestnicy rozeszli się, a kiedy nie posłuchali wezwania, zostali zaatakowani i pobici. [35]

Media PA informowały, że 15 marca 2011 służby bezpieczeństwa Hamasu zaatakowały demonstrantów w Gazie wzywających do zakończenia rozłamu. 30 osób odniosło rany. Pobito również dziennikarzy obsługujących tę demonstrację, a ich wyposażenie zostało skonfiskowane. Donoszono również, że Ahmad Al-Jabari, komendant Brygad Kassam, nakazał wypuszczenie więźniów, żeby zaatakowali demonstrantów, następnie zwolennicy Hamasu zajęli miejsce, gdzie odbywała się demonstracja i organizatorzy musieli przenieść spotkanie w inne miejsce. [36]

Demonstracja w dniu 15marca2011 (Alaahd.com, 15 marca 2011)

Jeśli idzie o restrykcje dotyczące swobody poruszania się, Hamas uniemożliwił członkowi Komitetu Wykonawczego PLO, i kierownikowi Wydziału Uchodźców PLO Zakarijji Al-Agha wyjazd z Gazy do Kairu na posiedzenie Komisji Doradczej UNRWA .[37] Dwa miesiące wcześniej uniemożliwiono członkom Rewolucyjnej Rady Fatahu opuszczenie Gazy, żeby mogli pojechać na Zachodni Brzeg i wziąć udział w Szóstej Konwencji Fatahu w sierpniu 2009 roku. [38]

Hamas uniemożliwiał ludziom wyjazd z Gazy nawet na leczenie, jak było w przypadku członka Rewolucyjnego Komitetu Fatahu Muhammada Al-Nahhala, którego zdrowie pogorszyło się po tym, kiedy odmówiono mu wyjazdu z Gazy. Dopiero kiedy miał zwał serca, wydano zgodę na przewiezienie go do Jordanii na leczenie. [39] W innym przypadku Hamas zażądał od członka Centralnego Komitetu Fatahu napisania specjalnego podania o zgodę na wjazd do Gazy na pogrzeb matki. [40] Zakazano również kwiaciarniom sprzedaży wieńców na ten pogrzeb. [41]

Ograniczenia wolności słowa, pogwałcenia praw człowieka

Ograniczenia mediów

Hamas nałożył kaganiec na media i z różnych okazji prześladował dziennikarzy. W lutym 2010 roku milicja Hamasu porwała brytyjskiego dziennikarza Paula Martina, oskarżając go o pogwałcenie [przepisów] bezpieczeństwa. [42] W kwietniu 2010, próbowano w Gazie zabić dziennikarza Sahera Al-Aqra. [43] W Dżabaliji rodzina dziennikarza Nassera Abu Al-Foula oskarżyła służby bezpieczeństwa Hamasu o jego aresztowanie i zabranie komputerów z jego domu i z biura. [44]

Hamas postawił warunki dotyczące sprzedaży w Gazie palestyńskich gazet „Al-Hayat Al-Jadida”, „Al-Ayyam” oraz „Al-Quds” – mianowicie powstrzymanie krytyki Hamasu i umożliwienie dystrybucji gazet Hamasu „Al-Risala” i ”Filastin” na Zachodnim Brzegu. Palestyńskie Centrum Mediów i Rozwoju (MADA) potępiło Hamas i oskarżyło go o poważne ograniczenie wolności słowa. [45]

Związek Dziennikarzy Gazy potępił Hamas za zmuszenie poprzedniego ministra kultury, Ibrahima Abrasza, do podpisania zobowiązania do nie pisania artykułów krytycznych o Hamasie i zagrożeniu mu karą, za to, że odmówił podpisania takiego zobowiązania. [46] Wcześniej bojówkarze Hamsu wpadli do biura związku i zabrali jego kierownictwo na przesłuchanie. [47]

Hamas prześladował również administratorów stron internetowych i pracowników mediów stosując różne metody zastraszania. Hassan Abu Haszisz, dyrektor biura mediów Hamasu w Gazie, nazwał strony Fatahu i PA „tajnymi stronami bezpieki [działającymi] nielegalnie pod przykrywką medialnych nazw” ostrzegł, że „ktokolwiek będzie z nimi współpracował zostanie aresztowany. [Strony] i ci, którzy za nimi stoją uprawiają wojnę czarnej propagandy przeciw rządowi Hamasu i jego członkom Rady Ustawodawczej, przeciw jego kierownictwu i oporowi.” [48]

Palestyński reżyser filmowy Ijad Abu Rok oskarżył Hamas o uniemożliwienie mu ukończenia filmu dokumentalnego pod tytułem “Tożsamość bez ojczyzny” o palestyńskiej emigracji od 1948 roku, który zdaniem Hamasu był szkodliwy dla ruchu i palestyńskiej sprawy. [49] Powiedział, że Hamas zagroził mu śmiercią za jego determinację ukończenia tego filmu [50]

Zarówno media, partie polityczne jak i inne grupy zdecydowanie potępiły groźby śmierci pod adresem Asmy Al-Ghoul, sekretarz Instytutu Palestyńskich Mediów i Rozwoju i korespondentkę mającego siedzibę w Libanie Skeyes Center for Media and Cultural Freedom. W liście z tymi groźbami były oskarżenia o szkalowanie palestyńskich kobiet i palestyńskiego ludu. Asma Al-Ghoul odpowiedziała: „Groźby mordu i podpalenia pod moim adresem i pod adresem mojego syna nie zmuszą mnie, abym choć o milimetr wycofała się z moich poglądów i mojego sposobu życia i z mojej kampanii przeciw niesprawiedliwości i korupcji.” [51]

Tamim Muammar, korespondent nadającej z Gazy rozgłośni “Głos Palestyny” napisał w dzienniku Al-Hayat Al-Jadida: „Te działania [przeciw dziennikarzom] nie odzwierciedlają siły [Hamasu], ale… niepowodzenie w kierowaniu społeczeństwem. Gdzie podziały się zasady demokracji, które otworzyły wam [Hamasowi] drogę do władzy? Gdzie poszanowanie praw człowieka?… Prasa musi być wolna. To jest jej prawo jako czwartej władzy.” [52]

Kiedy jeden z sondaży pokazał spadek popularności Hamasu, i spadek zadowolenia mieszkańców Gazy z działania rządu i instytucji bezpieczeństwa, ruch zakazał jego publikacji w Gazie. [53]

Prawa człowieka

Oprócz antydemokratycznych działań wspomnianych wyżej, Hamas, stara się ukryć swoje naruszenia praw człowieka. Mamdouh Al-Aker, przewodniczący Palestyńskiej Niezależnej Komisji na rzecz Praw Człowieka, donosił, że Hamas zmierza do powołania [własnej] organizacji praw człowieka, aby zastąpić niezależną organizację. Stwierdził on: „Hamas grozi zamknięciem organizacji praw człowieka w Gazie z powodu opinii, które głoszą, a które niepokoją tych [którzy rządzą] w Gazie.” [54]

Prawnicy i działacze na rzecz praw człowieka żądają, aby mieszkańcy Gazy nie byli dłużej sądzeni przez sądy wojskowe, określając to jako pogwałcenie prawa i praw człowieka. [55]

Wkraczanie w prywatne życie obywateli i w ich sposób życia

Jednym z aspektów wtrącania się Hamasu w życie mieszkańców Gazy są prześladowania ludzi rzekomo zajmujących się okultyzmem. Zastępca dyrektora wydziału przesłuchań Hamasu, Mansour Hammad, powiedział, że „150 osób zostało aresztowanych na przestrzeni ostatniego roku za ‘uprawianie czarów’.” Wyżsi urzędnicy Hamasu, w tym wiceminister d/s religii, dr Abdallah Abu Jarbu, wyjaśniali, że to zjawisko [czary] szkodzi społecznej tkance w Gazie i powoduje rozpad rodzin. [56]

Członek Rady Rewolucyjnej Fatahu, dr Jamal Nazzal oświadczył, że Fatah wykrył, z wewnętrznej korespondencji Hamasu, plany określane jako „hamasydyzacja macicy,” który wzywa członków Hamasu do proponowania małżeństw kobietom z Fatahu, a równocześnie zapobiegania małżeństw kobiet Hamasu z ludźmi z Fatahu. [57] Specjalista od spraw zdrowia psychicznego Ibtisam Daloul powiedział, że kiedy młody człowiek prosi kobietę o rękę, natychmiast jest proszony o powiedzenie do jakiej organizacji należy on i jego rodzina, rodziny Fatahu akceptują tylko panów młodych z Fatahu, a rodziny powiązane z Hamasem akceptują tylko panów młodych z Hamasu. [58]

Narażanie cywilów

Hafez Al-Barghouthi, redaktor naczelny dziennika „Al-Hayat Al-Jadida”, krytykował członków Brygad Al-Kassam, zbrojnego skrzydła Hamasu, za wykorzystywanie cywilów jako ludzkich tarcz – na przykład podczas kopania tuneli, których wejścia znajdują się pod domami mieszkańców Gazy. Powiedział on, że jest to propagandowy prezent dla Izraela, ponieważ ten może używać tego jako “wymówki dla niszczenia domów mieszkańców Gazy”. Wezwał on bojowników Hamsu, aby zachowali dystans od gęsto zaludnionych okolic. [59]

Prześladowania „Naruszających Szariat”

Hamas zakazał dwóch książek, jednej syryjskiego pisarza, drugiej autora egipskiego, twierdząc, że naruszały one prawa szariatu. Palestyński Ośrodek Praw Człowieka potępił ten krok, określając go jako naruszenie wolności słowa i publikacji. Adel Abd Al-Rahman, publicysta dziennika „Al-Hayat Al-Jadida”, napisał, że zakaz ten był częścią podjętej w ostatnich latach kampanii Hamasu przeciw kulturze i nauce i wezwał do protestów przeciwko działaniom Hamasu i w obronie kultury oświecenia i demokracji. [60]

IV. Podnoszenie obciążeń ludności, przejmowanie instytucji i przedsiębiorstw

W dodatku do prześladowania rywali politycznych Hamas dąży do przejęcia instytucji, przedsiębiorstw i biznesów w rozmaitych dziedzinach. Były minister Autonomii Palestyńskiej Asfour napisał w artykule, że od czasu przejęcia Gazy Hamas przejmował nieruchomości, hotele, restauracje, obiekty mieszkalne i ziemię. Ponadto przejęto ziemię, która była własnością publiczną, na instalacje, których właścicielem jest Hamas: centra handlowe i ośrodki medialne, założone przy pomocy znanych biznesmenów, kupców i przywódców Hamasu. Udało mu się kupić niemal wszystko, czego chciał, od czasu gdy zdobył kontrolę nad gospodarką tunelową i ustanowił sieć handlową znaną w Gazie jako „mafia tunelowa”.

Asfour dodał: “Niedawno Hamas ujawnił nowy aspekt swojego charakteru. Nie prześladuje już dłużej tylko swoich rywali politycznych i ideologicznych i każdego, kto nie posłucha ich nakazów bezpieczeństwa w sprawie aktywności militarnej [przeciwko Izraelowi]. Zaczął także angażować się w nowy rodzaj prześladowań: obierając za cel biznesy, które nie należą do Hamasu. Dziesiątki kawiarni, kafejek, kiosków, salonów fryzjerskich i innych biznesów zostało zamkniętych lub spalonych pod pretekstem, że naruszają szariat… Celem Hamasu jest zamknięcie wszelkiej konkurencji w Gazie i pozostawienia tyko przedsiębiorstw należących do ruchu, który już niemal w pełni kontroluje gospodarkę w Gazie” [61] .

Burzenie domów w Gazie

Niezadowolenie mieszkańców Gazy z Hamasu wzrosło 16 maja 2010 r., kiedy oficerowie policji Hamasu stali na straży, podczas gdy buldożery demolowały budynki w dzielnicy Al-Barahma w Rafah, powstrzymując mieszkańców, którzy próbowali nie dopuścić do niszczenie. Hamas wyjaśnił, że budynki wzniesiono nielegalnie i że sąd wydał rozkaz rozbiórki. Wyjaśnił także, że stoją one na ziemi publicznej, która jest miejscem przyszłego osiedla Hamasu zwanego Dar-Al-Fadila. Mieszkańcy, których domy zostały zburzone, mówią o tym jako o „nakbie i katastrofie, która zadał nam Hamas w rocznicę [oryginalnej] Nakby, w której zostaliśmy wygnani z naszych wsi i domów” [62] .

To posunięcie doprowadziło wielu do porównywania Hamasu z okupacją izraelską. Związana z Hamasem witryna internetowa zastanawiała się: „Czym administracja Hamasu różni się od państwa okupacyjnego, które chce judaizować Jerozolimę przez codzienne burzenie domów i konfiskatę ziemi?” [63]

Redaktor londyńskiej gazety “Al-Quds Al-Arabi”, Abd Al-Bari Atwan, napisał: „Rząd Hamasu popełnia błędy… które dostarczają jego wrogom ciężkiej amunicji przeciwko niemu [pozwalając im] na oczernianie go, podżeganie ludności w Gazie przeciwko niemu i stawianie go w trudnym położeniu. Mówimy to w odpowiedzi na doniesienia, że ruch zburzył ponad 20 domów w południowym Rafah i uczynił 159 ludzi uchodźcami na podstawie tego, że ich domy zostały zbudowane nielegalnie na ziemi publicznej i że zburzenie tych budynków miało poparcie wyroku Sądu Najwyższego. Nie sprzeciwiamy się egzekwowaniu prawa, ale sprzeciwiamy się wybranej chwili i sposobowi wykonania nakazu sądowego: … bezlitośnie i bez znalezienia [alternatywnego] schronienia dla mieszkańców… Odczuwam potrzebę wspomnienia innego błędu Hamasu w mieście Rafah, kiedy jego siły zburzyły meczet Ibn Tajmijja [65] …”

Krytykę słychać było także wewnątrz samego Hamasu. Ahmad Jousuf, wysoki funkcjonariusz w ministerstwie spraw zagranicznych Hamasu i doradca premiera Haniji powiedział: „Wydaje się, że obecnie Hamas nie jest w najlepszej sytuacji politycznie, pod względem bezpieczeństwa, ani moralnie” [67] .

Przejmowanie organizacji i konfiskowanie funduszy

W pierwszym kwartale 2010 r. poinformowano, że z powodu problemów z płynnością finansową Hamas zwiększa obciążenia mieszkańców Gazy. Szef komitetu finansowego parlamentu Hamasu w Gazie, Jamal Nassar, powiedział, że trudności finansowe zostały spowodowane przez szereg czynników, włącznie z uchylaniem się od płacenia podatków przez niektórych bogatych mieszkańców Gazy, jak również odmowy banków palestyńskich do ściągnięcia funduszy Hamasu z zagranicy ze strachu przed karnymi posunięciami ministerstwa finansów USA, które zabroniło wszelkich transakcji z Hamasem i jego rządem w Gazie [69] . Funkcjonariusz Hamasu Ismail Radwan wyjaśnił: „Trudności polegają na ściągnięciu funduszy [do Gazy], nie na zdobyciu ich” [70] .

Z powodu chwilowego braku funduszy Hamas nie był w stanie wypłacić pracownikom państwowym pełnych pensji w marcu i kwietniu 2010 r. Analitycy ocenili, że braki były spowodowane przede wszystkim egipskim rozprawieniem się z „funduszami walizkowymi’ (tj. gotówką szmuglowaną w walizkach) z różnych krajów, włącznie z Iranem [71] . Hamas próbował złagodzić kryzys przez zbieranie datków w meczetach. Publicysta związany z Fatahem napisał: “Hamas żebrze o pieniądze w imieniu ludu palestyńskiego, [ale datki] idą do jego prywatnych kufrów i kieszeni jego przywódców” [72] . Związana z Fatahem witryna internetowa informowała, że wierni z meczetu Chalil Al-Rahman, w pobliżu dzielnicy Al-Szajaijja w Gazie, w znacznej mierze zignorowali prośbę o datki finansowe dla Hamasu [73] .

Brak funduszy i pragnienie pokazania Autonomii Palestyńskiej, że Hamas nie będzie posłuszny dyrektywom banku centralnego w Ramallah, doprowadziło Hamas do siłowego konfiskowania funduszy z banków w Gazie. 29 marca 2010 r. policja Hamasu siłą weszła do oddziału Banku Palestyny w Gazie i zabrała 250 tysięcy dolarów z konta Towarzystwa Przyjaciół Chorych na mocy rozkazu wydanego przez sąd w Gazie [74] . […]

W innym incydencie pod koniec czerwca 2010 r. Palestyński Bank Islamski oznajmił, że zamyka swój oddział w Gazie po tym, jak Hamas przejął fundusze należące do Stowarzyszenia Edukacji i Kultury Al-Chalij. […] [76]

Po napadzie Hamasu na oddział Banku Palestyny związana z Fatahem witryna internetowa zamieściła artykuł dra Mahera Tahy, który napisał: „Ruch, który ma reputację prawości, przejrzystości i uczciwości – szczególnie w porównaniu ze swoimi poprzednikami w kierownictwie palestyńskim [tj. Fatahem] – stał się ruchem chciwych na pieniądze morderców… Niedawno chmury rozczarowania zaczęły przesłaniać nasze nadzieje po tym, jak do mediów przedostały się informacje o tym, co dzieje się za kulisami rządu Hamasu w Gazie: wytworne samochody i domy kupowane przez niektórych z ich najwyższych funkcjonariuszy… i incydent, w którym gang uzbrojonych rabusiów z Hamasu przejął oddział Banku Palestyny w Gazie i ukradł milion szekli grożąc bronią… Nasuwa się pytanie: czy banki [w Gazie] nadal są bezpiecznym miejscem, w którym mieszkańcy mogą wpłacać pieniądze? Czy mieszkańcy [Gazy] mogą się czuć bezpieczni w sprawie swojej przyszłości finansowej, skoro rzeczywistość polityczna i porządkowa jest taka, że bandyci mogą robić co chcą z oszczędnościami ludzi?… Czy mieszkańcy Gazy mogą ufać obietnicom swojego rządu, skoro zachowuje się jak gang awanturniczych, uzbrojonych rabusiów?…” [77]

Na początku 2011 r. rząd Hamasu przejął Palestyński Fundusz Inwestycyjny (PFI) przez mianowanie nowego zarządu. PFI potępił przejęcie swojego oddziału i firm, których jest właścicielem w Gazie [78] .

Hamas nie powstrzymał się przed celowaniem w organizacje charytatywne i humanitarne, włącznie z międzynarodowymi organizacjami pomocowymi. W sierpniu 2010 r. minister spraw wewnętrznych Hamasu, Fathi Hammd, wydał decyzję o zakazie zakładania organizacji charytatywnych i organizacji pozarządowych przez funkcjonariuszy Autonomii Palestyńskiej, a także należenia do takich organizacji [79] . Uprzednio Hamas przejął kilka organizacji charytatywnych, zabrał ich wyposażenie i materiały i zamknął je [80] . Minister ds. opieki społecznej, Majda Al-Masri, oskarżyła Hamas o przeszkodzenie firmie Aramex przekazania czeków wystawionych przez ministerstwo opieki społecznej Autonomii Palestyńskiej dla potrzebujących w Gazie [81] .

UNRWA powiedziała, że Hamas zajął żywność i wyposażenie przeznaczone dla potrzebujących mieszkańców Gazy po tym, jak organizacja ta odrzuciła żądanie Hamasu przekazania tej pomocy rządowi Hamasu. Dyrektor palestyńskiego Urzędu ds. Radia i Telewizji Bassem Abu Sumaja stwierdził w artykule w gazecie Autonomii Palestyńskiej „Al-Hayat Al-Jadida”, że Hamas stracił wiarygodność oraz moralne i religijne wartości i dlatego nie jest właściwy do prowadzenia odbudowy Gazy [82] .

W sierpniu 2010 r. francuska organizacja opieki zdrowotnej oskarżyła Hamas o przejęcie wyposażenia medycznego i dokumentów z kliniki organizacji i w Chgan Jounis i zamknięcia jej [84] . Ministerstwo zdrowia Autonomii Palestyńskiej oskarżyło Hamas o zabranie wyposażenia z wszystkich ambulansów darowanych ministerstwu przez kraje arabskie i zamiany ich na pojazdy wojskowe [85] . Członkowie Hamasu aresztowali biznesmena Salama Al-Zanata, właściciela firmy przyrządów medycznych; źródła w firmie informowały, że areszt miał na celu wymuszenie od niego pieniędzy [86] .

Akcja podatkowa

Brak gotówki skłonił Hamas do rozpoczęcia akcji podatkowej, włącznie z wysokim podatkiem na papierosy [88] . Szejk Hamed Al-Bitawi z Hamasu, z Palestyńskiego Stowarzyszenia Duchownych, opisał ten podatek jako “inteligentne posunięcie w kampanii przeciwko paleniu” [89] . Mieszkaniec Gazy, Nabil Szihad powiedział, że podatek od papierosów miał na celu umożliwienie rządowi Hamasu wypłacania pensji [90] . Hamasowskie władze miejskie narzuciły także opłatę NIS 400–600 na właścicieli ciężarówek, NIS 150 na stragany na rynku, NIS 82 za używanie wagi w sklepach z żywnością i miesięczną “opłatę za zakłócenia” NIS 20 na generatory [91] . Urząd ds. Ziemi Hamasu narzucił specjalny podatek na mieszkańców wieżowców w dzielnicy Tel Al-Hawa, żeby zapłacić pensje hamasowskim milicjantom [92] .

Zalew nowych podatków i opłat wywołał wiele niezadowolenia. Jamil Mazhar, przywódca PFLP powiedział: „Finansowe kłopoty rządu Hamasu nie są żadną wymówką dla uciskania mieszkańców Gazy i wyciskania nich pieniędzy… Te fundusze są używane… do finansowania mechanizmów rządowych i pokrywania prywatnych wydatków pracowników rządowych” [93] . Podczas Majowego Marszu w Gazie demonstranci wezwali Hamas do powstrzymania akcji podatkowej [94] . PFLP i Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny (DFLP) rozprowadzały broszury atakujące Hamas za narzucenie nowych podatków [95] . PFLP oskarżył także Hamas o “przejmowanie apartamentów mieszkańców Gazy, którzy są za granicą i przekazywanie ich własnym członkom” oraz “wymaganie od ludzi, którzy są właścicielami mieszkań zbudowanych na ziemi państwowej, które zostały im przyznane dekretem prezydenckim, by zapłacili między 2500 a 3000 dolarów za ziemie”. W odpowiedzi na te oskarżenia Hamas napadł na kwaterę główną PFLP w Gazie i aresztował kilku działaczy [96] . Ruch oskarżył PFLF o szerzenie plotek i podżeganie w celu podważenia bezpieczeństwa i stabilności Gazy, zaś rzecznik Hamasu, Fawzi Barhoum, powiedział, że PFLP „nadużył wolności przyznanych w Gazie” [97] .

Hamas próbował uciszyć dyskusje o podatkach. Związana z Fatahem witryna internetowa, cytując źródła z Hamasu, informowała: „Ministerstwo dziedzictwa w Gazie poinstruowało imamów w meczetach, którzy są na jego liście płac, by unikali tematu podatków. Minister Dziedzictwa z Hamasu Taleb Abu Szaer powiedział imamom, by informowali [wiernych], że [nowe] podatki to tylko plotki [szerzone] przez Fatah i Autonomię Palestyńską jako część ich kampanii propagandowej przeciwko Hamasowi, oraz by wyjaśnili, że ta wojna [przeciwko Hamasowi] jest bardziej niebezpieczna niż wojna syjonistyczna” [98] .

Rzecznik Fatahu Osama Al-Kawasmi powiedział: „Hamas próbuje skonsolidować swój czarny zamach stanu przez narzucanie podatków… Przywódcy Hamasu są tymi, którzy najwięcej zyskują z utrwalenia obecnej sytuacji w Gazie, ponieważ kontrolują źródła gotówki i mają zyski z handlu przez tunele i ze [sprzedaży] szmuglowanej benzyny…” [99] […]

Publicysta gazety Autonomii Palestyńskiej “Al-Ayyam”, Tawfiq Wasfi, atakował Hamas za opodatkowanie mieszkańców Gazy zamiast bogatych operatorów tuneli: “Wszystko, co wpływa do Gazy przez tunele, przechodzi pod okiem pracowników Hamasu, [który powinien] opodatkować bezpośrednio importerów zamiast biznesy i właścicieli sklepów…” [102]

[…] List wysłany do Chaleda Maszala w Damaszku przez Biuro Wykonawcze Hamasu w Gazie opisuje skargi ludności, która cierpi zarówno z powodu obciążających podatków, jak z “finansowej, administracyjnej i moralnej korupcji mechanizmów rządowych” [104] .

V. Tunele Egipt-Gaza

Szmuglowanie broni, dóbr i ludzi

Raport ONZ-u z 2009 r. stwierdzał: „Tunele stały się żyłą życia dla Palestyńczyków z Gazy mimo wielkiego niebezpieczeństwa dla pracujących w nich i tych, którzy przez nie przechodzą… Dostarczają mieszkańcom dóbr, których przekazywanie przez oficjalne przejścia graniczne jest zabronione” [105] . Jednak po latach ożywionego ruchu w tunelach między Gazą a Egiptem, działalność ta gwałtownie zmalała z powodu zdecydowania Egiptu, by ją zwalczać, jak też dlatego, że Izrael złagodził zamknięcie Gazy.

Pierwotnym celem palestyńskich tuneli był szmugiel broni do Gazy; z czasem jednak rozwinął się wielki przemysł szmuglowania także innych dóbr. Egipski prezydent Hosni Mubarak ostrzegł na początku roku 2010, że „tunele wyrządziły Egiptowi wielkie szkody na kilku poziomach, z których najważniejszy jest poziom bezpieczeństwa, ponieważ one były przyczyną ataków [terrorystycznych] na Szarm El-Szejk i Taba…” [106] Już w listopadzie 2009 r. Egipt udaremniał takie próby szmuglu, kiedy odkrył cztery magazyny na Synaju z pociskami rakietowymi i pół tony materiałów wybuchowych [107] .

Dobra przechodzące tunelami były niezmiernie różnorodne: produkty żywnościowe, włącznie z rybami, ubrania i obuwie; materiały budowlane; paliwo; papierosy; urządzenia elektryczne; zabawki; narkotyki; motocykle a nawet samochody (które dawniej przynoszono tylko w częściach, ale obecnie przybywają w całości). Przez tunele szmuglowano także do Gazy zwierzęta, głównie owce. […]

Tuneli używali także ludzie, którzy nie mogli przechodzić przez przejścia graniczne – na przykład globalni aktywiści dżihadu [110] . Kobiety przychodziły przez tunele, żeby wyjść za mąż; Zainab, jemeńska kobieta, której ojciec jest Palestyńczykiem, powiedziała: „Nigdy nie wyobrażałam sobie, że będę się czołgać ponad 500 metrów pod ziemią, żeby dostać się do Gazy” [111] .

Członek Rady Rewolucyjnej Fatahu, Tawfik Abu Choussa napisał: „Zjawisko tuneli w Gazie było i pozostaje gorzkim koszmarem i wielkim niebezpieczeństwem – mimo że służy do przekazywania podstawowych towarów do mieszkańców Gazy – ponieważ stały sie one arterią do szmuglowania broni, narkotyków i wszelkiej kontrabandy… Tak na przykład, mogą być używane pod nadzorem i z pomocą Hamasu, do umożliwienia dostania się do Gazy członkom Al-Kaidy i ekstremistycznych organizacji islamskich” [112] .

Tunele zostały także użyte do porwania mieszkańca Gazy Abdallaha Al-Barima, którego wzięto na Synaj i trzymano dla okupu [113] .

Tunele śmierci: zginęło około 160 ludzi

Działalność tunelowa wywołała wielkie niezadowolenie wielu mieszkańców Gazy, a zatrudnianie dzieci do kopania było krytykowane przez organizacje praw człowieka – z krytyką skierowaną zarówno przeciw właścicielom tuneli, jak rodzicom, którzy posyłają dzieci do niebezpiecznej pracy [114] .

Od początku oblężenia Gazy ponad 160 ludzi zginęło w tunelach przez zasypanie lub porażenie prądem, a ponad 650 zostało rannych [115] . Robotnik z tuneli, Muhammad Saleh, powiedział, że jego rodzice naciskali na niego, żeby przestał pracować tam, z obawy, że zginie i wiele rodzin jego kolegów zrobiło podobnie. Robotnik z tuneli Ibrahim wyjaśnił, że „środki uspokajające stały się najskuteczniejsza bronią robotników tunelowych w radzeniu sobie z niebezpieczeństwem. Wzięcie [tabletki] przed zejściem w tunel powoduje uczucie szczęścia i rozprasza strach” [116] . Wiele protestów wobec wysokiej śmiertelności w tunelach zmusiło właścicieli tuneli do wypłacania odszkodowań rodzinom w wysokości 7 tysięcy NIS za samotnego i 10 tysięcy za żonatego mężczyznę.

Dziennikarz Majed Yassin napisał, że produkty żywnościowe, w tym mieszanki dla niemowląt są szmuglowane do Gazy – i że wiele niemowląt zmarło z powodu zepsucia mieszanek wynikającego ze złych warunków przechowywania oraz przedatowania produktu [117] . Według innego raportu lekarstwa szmuglowane przez tunele były oferowane na sprzedaż przechodniom na ulicach w żarzącym słońcu [118] . Organizacje praw człowieka w Gazie ostrzegały przed innymi niebezpieczeństwami, które już spowodowały zgony. Dr Muawiya Hassanein, dyrektor oddziałów pierwszej pomocy i nagłych wypadków szpitali w Gazie powiedział, że 75 mieszkańców Gazy zginęło w eksplozjach przeszmuglowanych generatorów i przewodów gazowych, które nigdy nie były poddane kontroli bezpieczeństwa [119] .

W następstwie wielu zgonów w tunelach przywódca palestyńskich salafitów, szejk dr Muhammad Abu Dżami, wydał fatwę zakazującą pracy w tunelach: “Tunele nie zostały wykopane dla ludności palestyńskiej ani po to, by uczynić [ich życie] łatwiejszym, ale dla osobistych interesów nielicznych [ludzi]… Tunele zaszkodziły [palestyńskim] ofiarom i walce ludu palestyńskiego, czyniąc, że wygląda jak lud terrorystów” [120] .

Nastoletni chłopiec u wejścia do tunelu w Gazie (Źródło: „Al-Hayat Al-Jadida”, Autonomia Palestyńska, 17 kwietnia 2010)

Hamas zachęca do wykopywania tuneli

[…]

Na pytanie, czy Hamas zachęca do kopania tuneli, funkcjonariusz Hamasu Mahmoud Al-Zahhar odpowiedział: “Oczywiście. Rząd milczał, ponieważ jest to prywatna działalność gospodarcza i środek przełamania oblężenia… Musimy zrobić wszystko, co zapewni nam życie” [122] .

Tunele służyły Hamasowi jako alternatywa do otrzymywania towarów z Izraela. Na przykład ruchowi udało się zapewnić systematyczną dostawę oleju napędowego z Egiptu do Gazy, uwalniając się w ten sposób od zależności od Izraela. W lutym 2011 r. w jednym z tuneli używanych do transportu oleju napędowego wybuchł pożar [123] .

Hamas zyskał na tunelach ekonomicznie. Członek Rady Rewolucyjnej Fatahu Tawfik Al-Choussa napisał: „Ruch ‘rozlewu krwi’ [tj. Hamas] zalegalizował szmugiel tunelami i pobiera opłaty od ich właścicieli za pozwolenie kopania, pracy, [przyłączenie] do energii do oświetlania i działania dźwigów” [124] . Publicysta “Al-Hayat Al-Jadida”, Adel Abd Al-Rahman napisał: „Tunele są źródłem złota dla przywódców Hamasu… Powstała grupa ‘carów tuneli’ wśród wpływowego kierownictwa Hamasu” [125] .

Były minister Autonomii Palestyńskiej ds. więźniów Aszraf Al-Ajrami powiedział: „Hamas jest tym, kto najwięcej zyskuje na oblężeniu Gazy. Zamknięcie głównego przejścia granicznego z Izraelem i kontrolowanie handlu tunelami przez Hamas umożliwiły mu zdobycie olbrzymich sum pieniędzy [przez] narzucanie wysokiego podatku na szmuglowane towary. Hamas szmugluje produkty każdego rodzaju, włącznie z zabronionymi na rynkach międzynarodowych, jak narkotyki i tabletki, jak również fundusze do wyprania pieniędzy w Gazie. Dzięki oblężeniu Hamas przechwycił gospodarkę Gazy, likwidując tradycyjny sektor kupców, magnatów i biznesmenów na korzyść nowego sektora nowobogackich tłustych kotów… którzy przejęli kontrolę nad zasobami Gazy” [126] .

Do wojny w Gazie w grudniu 2008 r. działalność tunelowa kwitła i właściciele tuneli zgarniali olbrzymie zyski. Dziennikarz Nader Al-Kasir napisał: W ostatnich dwóch latach wielu dołączyło do klasy bogaczy, zbijając fortunę kosztem krwi swoich rodaków w Gazie, dzięki szmuglowi przez tunele. Tej klasie wszystko wolno – i zamienia wszystko w biznes, włącznie z życiem ludzi, których nędza zmusza do szukania skórki od chleba w brzuchu ziemi. Niektórzy [z nich] znaleźli śmierć pod piaskiem… W okresach, kiedy handel przez tunele jest słaby, ta klasa ludzi potrzebuje nowej krwi do wyssania. Zwracają się więc do gruntów, które są kontrolowane przez gang krwiopijców inwestujących swoje pieniądze przesiąknięte krwią ofiar tuneli i kupują rozległe obszary, powodując wzrost ceny ziemi. Teraz wszystkie pieniądze zaoszczędzone przez rodziny, które żyją pod blaszanymi i azbestowymi dachami w obozach uchodźców, nie wystarczają, by zbudować dom” [127] .

Zastój w budowaniu tuneli

Po wojnie w Gazie, kiedy Egipt postanowił wzmocnić nadzór nad granicą Egipt/Gaza, wysadzić tunele w powietrze i zbudować podziemną barierę stalową, działalność tunelowa zatrzymała się. W lutym 2010 r. właściciele tuneli zamknęli wiele z nich i wielu mieszkańców dołączyło do szeregów bezrobotnych [128] . Wielu właścicieli tuneli zbankrutowało. Mieszkanka Gazy, A. S., powiedziała: „Przekleństwo na tych wszystkich, którzy doradzali mojemu mężowi [zaangażowanie się] w handel tunelami. Sprzedaliśmy wszystko, co mieliśmy, żeby mój mąż mógł wynająć tunel razem z innymi… Na początku były zyski, ale potem sytuacja mojego męża zmieniła się. Punkt zwrotny nastąpił, kiedy stał się zależny od środków uspokajających szmuglowanych przez tunele i stał się dzikim zwierzęciem w przebraniu mężczyzny” [129] .

W kwietniu 2010 r. źródła egipskie oznajmiły, że zamknięcie tuneli miało “bezpośredni wpływ na szmuglowanie funduszy do Gazy” i że “działalność egipskich aparatów bezpieczeństwa wzmogła się i udało jej się zlikwidować szereg sieci szmuglujących pieniądze”. Według doniesień nastąpił 70% spadek w szmuglowaniu [130] .

Następnie w czerwcu 2010 r. Izrael ogłosił, że łagodzi zamknięcie – posunięcie, które znacznie zredukowało potrzebę tuneli [131] . Kupiec z Gazy, Abu Hassan, powiedział, że był zmuszony drastycznie obniżyć ceny napojów, bo inaczej pozostałby z całym zapasem, ponieważ Izrael ogłosił, że dozwoli na import produktów żywnościowych i napojów [132] .

Właściciel tunelu poinformował, że “złoty wiek tuneli skończył się… Teraz działa tylko 10% z nich, a większość zajmuje się transportowaniem cementu, żelaza i materiałów budowlanych i szmuglowaniem ich na rynek – który domaga się takich produktów” [133] . Egipska kampania przeciwko tunelom trwała i w listopadzie 2010 r. zamknięto 16 tuneli w trzech operacjach, a także aresztowano szmuglera, u którego znaleziono broń i amunicję [134] .

W październiku 2010 r. palestyńskie witryny internetowe informowały o ruchu towarów w przeciwnym kierunku: z Gazy na Synaj. Otwarcie przez Izrael przejść granicznych było, wśród innych przyczyn, tego powodem. Jeden z robotników tunelowych powiedział: „Eksportujemy aluminium i złom żelaza i miedzi”. Jeden z głównych szmuglerów i właściciel kilku tuneli powiedział, że eksport tunelami wzrósł, ponieważ złom miedziany można kupić tanio w Gazie i sprzedać drogo w Egipcie. Dodał, że w Egipcie wzrasta popyt na mydło i szampon, jak również owoce, warzywa i orzechy, izraelskie produkty mleczarskie i tanie jajka oraz ciastka. Egipscy szmuglerzy zarabiają miliony, szczególnie na owocach, z powodu przepaści w cenach między rynkami w Gazie i w Egipcie [135] .

Po powstaniu egipskim

Podczas rewolucji styczniowej 2011 r. w Egipcie, towary przechodziły z Gazy do Egiptu tunelami jako pomoc dla mieszkańców egipskiego Rafah, którzy cierpieli braki żywności [136] . W momencie pisania tego raportu przyszłość tuneli jest niepewna, ponieważ były wskazówki, że rząd egipski ma zamiar złagodzić kontrolę na przejściach granicznych, a także dlatego, że polityka obecnego rządu w sprawie tuneli nie jest jasna.

Transport materiałów budowlanych przez tunele w Gazie (źródło: arabic.rt.com)

VI. Dobra koniunktura ekonomiczna Hamasu

Hamas doskonale radził sobie z ominięciem blokady Gazy, mimo okresowych problemów z płynnością finansową rządu. Źródła finansujące ruch obejmują pieniądze przekazywane przez obydwa przejścia graniczne [137] oraz tunelami, jak również pieniądze z podatków i opłat, w dodatku do pieniędzy otrzymywanych od Autonomii Palestyńskiej. Należy jednak powiedzieć, że to raczej sam ruch się wzbogacił z okazji tego finansowego boomu aniżeli ludność Gazy.

Publicysta gazety „Al-Ayyam”, Walid Al-Batrawi napisał: „Pomimo blokady wszystko jest w Gazie dostępne, od igieł aż po rakiety, ale ceny są różne… Towary sprowadzone przez [graniczne] przejścia, które Izrael jak mu się zachce, [okazjonalnie] otwiera, mają mniej lub bardziej stałe ceny, ale produkty sprowadzane przez tunele są drogie… Kiedy pytasz dlaczego jakiś towar jest tak drogi, odpowiedź brzmi nieodmiennie: ‘tunele’, wtedy rozumiesz i płacisz. Coś co kosztuje jednego szekla, jest sprzedawane za trzy szekle tylko dlatego, że przeszło prze tunel.” ^[138]

Kurorty otwarte, ceny spadają

Z początkiem drugiej połowy 2010 roku Hamas przezwyciężył problemy finansowe i sytuacja ekonomiczna w Gazie zaczęła się poprawiać. W artykule na łamach egipskiego dziennika „Al-Ahram”, dziennikarz, Ashraf Abu Al-Houl, opisywał szybko rosnący przemysł w Gazie i niskie ceny towarów: „Byłem ostatnio w Gazie w połowie lutego 2010 roku. Kiedy przyjechałem ponownie trzy tygodnie temu [w czerwcu 2010] była prawie nie do poznania… największym zaskoczeniem była natura tych zmian. Biorąc pod uwagę blokadę, spodziewałbym się zmiany na gorsze, było jednak odwrotnie, odnosiło się wrażenie, że poprawa była skutkiem blokady.

Dominuje duch dobrej koniunktury, co dobrze pokazują wspaniałe kurorty wzdłuż wybrzeża w Gazie. Zaskoczył mnie widok luksusowych towarów wypełniających półki sklepów w Gazie. Te towary są tu sprzedawane taniej niż w Egipcie, chociaż wiele z nich pochodzi z egipskiego rynku i mają narzuty z powodu szmuglowania ich tunelami, więc spodziewałby się człowiek, że będą droższe… Rzeczywistość [Gazy] dowodzi, że blokada została przełamana jeszcze przed izraelską zbrodnią przeciwko okrętom Flotylli wolności, w maju wszystko już docierało do Gazy z Egiptu. Gdyby tak nie było, przedsiębiorcy nie zdołali by wybudować tak wielu kurortów w ciągu czterech miesięcy.

Podczas mojej wyprawy do Rafah i na rynki Chan Younis, zauważyłem, że kupcy drastycznie obniżali ceny, tak aby pozbyć się towarów z szmuglu tunelami i uniknąć poważnych strat… po tym jak Izrael podjął decyzję wpuszczenia importowanych towarów jako część kroków rządu [izraelskiego] w celu złagodzenia blokady po masakrze Flotylli wolności.

Mimo spadku cen w związku z obfitością towarów na rynku w Gazie, mieszkańcy wyczuwali, że ceny będą jeszcze niższe wraz z dalszym łagodzeniem izraelskiej blokady. Konsumenci uważnie obserwują ceny [w szczególności] na szmuglowane towary elektroniczne i samochody i powstrzymują się z zakupami, spodziewając się, że te same towary dotrą przez punkty graniczne [co spowoduje dalszy spadek cen]”.

Autor pisał dalej: „Kurorty Gazy ukazują obraz dobrobytu dostępnego tylko dla niewielu grup, z których większość wzbogaciła się na blokadzie, ponieważ posiadali tunele, lub pracowali dla licznych międzynarodowych organizacji, głównie dla UNRWA… Wiele miesięcy temu Gaza miała tylko jeden luksusowy kurort, Zahrat Al-Madain. Dziś niemal każdego dnia otwiera się nowy, takie jak Crazy Water, Aqua Park, and Al-Bustan. Większość z nich to własność członków lub sprzymierzeńców Hamasu….

Walid Al-Awwad, członek biura politycznego Palestyńskiej Partii Pracy powiedział: w ciągu ostatnich dwóch lat [2008-2010], w Gazie kwitło pranie pieniędzy, co znajdowało odzwierciedlenie w budowie licznych kurortów – które wszystkie należą do wpływowych osób, które brały udział w szmuglu tunelami. W porównaniu z wzrastającymi dochodami właścicieli tuneli, status zamożnych rodzin zbladł… Pojawienie się tych wspaniałych kurortów odzwierciedla [wyłonienie] się burżuazji. Część kapitału na rynku w Gazie pochodzi z aktywności przestępczej, sprzedawców narkotyków, broni i szmuglerów.

Działacz na rzecz praw człowieka i korespondent polityczny, Mustafa Ibrahim, napisał, 'Budowanie kurortów na północy [wybrzeża] jest sprzeczne z fundamentalnymi zasadami inwestowania, ponieważ jest to region narażony na ostrzeliwanie i zniszczenie, ze względu na niemalejące zagrożenie ze strony Izraela. Tak więc doświadczeni inwestorzy nie odważają się na budowanie w tym rejonie. Inwestorzy budujący [na północy], którym często się spieszy, to ludzie zależni od zysków ze szmuglu przez tunele… Te wielkie inwestycje w przemysł rozrywkowy mają miejsce w czasach kiedy 80 procent mieszkańców jest zależnych od pomocy z UNRWA i z innych organizacji, a bezrobocie sięga 45 procent…” [139]

22 lipca 2010 roku doniesienie dziennika Autonomii Palestyńskiej „Al-Hayat Al-Jadida” również informowało o kurortach: „Kurort Al-Bustan na wybrzeżu należy do islamskiego stowarzyszenia związanego z Hamasem. Jest tu kawiarnia, restauracja, staw z rybami, odwiedza go 1000 gości dziennie, a około 2 tysięcy podczas weekendu – jak twierdzi menager Ahmad Kadoura. Abu Kamal Al-Awajeh, mieszkaniec Gazy, którego dom został zburzony podczas wojny, wyraził swoją opinię na temat ceny biletów wstępu – 35 NIS. Powiedział: ‘Priorytetem powinno być odbudowanie Gazy i budynków mieszkalnych dla tych, których domy zostały zniszczone przez okupację i wojnę.’ W pobliżu związane z Hamsem Stowarzyszenie byłych Więźniów wybudowało ośrodek wypoczynkowy Al-Hurriya [Kurort wolności]”. [140]

Source: Al-Ahram (Egypt), July 17, 2010

Źródło: Al-Ahram (Egipt), 17 lipca 2010

Źródło: Paldf.net, 21 lipca 2010

Otwarcie centrum handlowego w Gazie

Palestyńska witryna internetowa Firas Press poinformowała o otwarciu centrum handlowego w Gazie: „W ceremonii inauguracyjnej wzięli udział ministrowie i funkcjonariusze Hamasu, wraz z kupcami i inwestorami. Minister opieki społecznej Hamasu, Ahmad Al-Kurd powiedział: ‘To centrum handlowe będzie uczestniczyć w zaspokajaniu podstawowych potrzeb ludności w sytuacji oblężenia, z kupcami sprowadzającymi [towary] przez przejścia graniczne i tunele'” [141] .

Źródło: Fpnp.net, 21 lipca 2010

Miasto turystyki Bisan

“Al-Hayat Al-Jadida” donosiła o kurorcie Miasto Turystyki Bisan, otwartym przez Hamas w maju 2010 r. wBejt Lahija: „To poprzednio wysypisko śmiecie [o powierzchni] 270 dunamów, które należy do rządu Hamasu dostarcza rozrywki i wypoczynku dla mieszkańców Gazy… [Jego budowa] pod nadzorem ministra spraw wewnętrznych Hamasu, Fathiego Hammada, kosztowała 1,5 miliona dolarów. Miasto obejmuje park [o powierzchni] 86 dunamów i małe zoo…” [142] W czerwcu 2011 r. kurort został oficjalnie otwarty podczas ceremonii, w której udział wzięli premier Hamasu Ismil Hanija i minister spraw wewnętrznych Fathi Hammad [143] .

Izrael łagodzi blokadę Gazy

Chociaż Palestyńczycy próbują malować obraz nieustannej nędzy w Gazie, rzeczywistość jest inna i nie ma tam braków od czasu jak Izrael złagodził blokadę, znosząc ograniczenia na wszystkie towary z wyjątkiem materiałów o „podwójnym przeznaczeniu” [144] i materiałów budowlanych. Te ostatnie, ograniczone do projektów budowlanych zaaprobowanych przez Autonomię Palestyńską i finansowanych przez społeczność międzynarodową, są dostarczane do Gazy pod nadzorem organizacji międzynarodowych. Według danych dostarczonych przez izraelskiego Koordynatora Działań Rządu na Terytoriach nastąpił znaczny wzrost ilości dóbr codziennie wwożonych do Gazy. W ciągu ostatnich sześciu miesięcy było przeciętnie 250 ciężarówek dziennie, dostarczających towary do Gazy (dozwolone maksimum – 300). Wśród dostarczonych towarów są lodówki, pralki, ekrany telewizyjne LCD i urządzenia elektryczne, jak również ceramika, materiały hydrauliczne i elektryczne. Co tydzień importuje sie 40 nowych samochodów. Szczegółowa lista wwiezionych ciężarówkami towarów do Gazy w tygodniu 20 maj – 2 czerwiec 2011 r. znajduje się w Aneksie I poniżej.

Aneks I: Ładunki ciężarówek dostarczone do Gazy przez lądowe przejście graniczne w tygodniu 29 maja – 2 czerwca 2011 r.

Dane dostarczone przez izraelskiego Koordynatora Działań Rządu na Terytoriach.

Aneks II: Zdjęcia

Materiały budowlane wwożone do Gazy tunelami (źródło: arabic.rt.com)

Targ w Gazie: Żadnych oznak braku żywności (źródło: Paltoday.ps)

[1] Palestine-info.info, February 2, 2010.

[2] Paltoday.com, February 14, 2010.

[3] Maannews.net, March 7, 2010

[4] Palpress.ps, May 23, 2010; Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), May 24, 2010.

[5] Paltoday.ps, June 28, 2010.

[6] Alaahd.com, July 18, 2010.

[7] Al-Quds (Jerusalem), March 10, 2011.

[8] „Jaljalat” is a name used by Gazaresidents for some of the Salafi groups.

[9] Palestine-info.info, February 10, 2010.

[10] Paltoday.com, February 27, 2010. In addition, a Jund Ansar Allah commander, Abu Hareth, said, „Many of the bombings were carried out due to interpersonal and inter-organizational disputes among the factions and their supporters, including Hamas members.” Maannews.net, April 19, 2010.

[11] Al-Ayyam (Palestinian Authority), February 28, 2010.

[12] Al-Sharq Al-Awsat (London), August 20, 2009.

[13] Al-Ayyam (Palestinian Authority), July 11, 2009.

[14] Al-Risala (Gaza), February 15, 2010.

[15] Al-Hayat Al-Jadida(Palestinian Authority), May 24, 2010.

[16] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), May 27, 2010.

[17] Palpress.ps, September 19, 2010.

[18] Amad.ps, September 20, 2010.

[19] Alaahd.com, September 19, 2010.

[20] Maannews.net, September 25, 2010.

[21] Alaahd.com, March 4, 2010.

[22] Al-Siyassa (Kuwait), July 3, 2010.

[23] Al-Masri Al-Yawm (Egypt), September 13, 2010.

[24] Alaahd.com, March 9, 2010.

[25] Alaahd.com, February 28, 2010.

[26] Al-Ayyam (Palestinian Authority), March 10, 2010.

[27] Kofiapress.com, March 7, 2010.

[28] Alaahd.com, March 1, 2010.

[29] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 16, 2010.

[30] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 22, 2010.

[31] Alaahd.com, October 28, 2009.

[32] Maanews.net, February 12, 2011.

[33] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), February 2, 2010.

[34] Pal-tahrir.info, July 14 and 17, 2010.

[35] Alaahd.com, May 23, 2010.

[36] Maannews.net, March 16, 2011; Al-Hayat Al-Jadida, Palestine-info.info, March 15, 2011.

[37] Palvoice.com, June 19, 2010

[38] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Au8thority), April 24, 2010.

[39] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 23, 2010.

[40] Al-Sharq Al-Awsat (London), January 18, 2010.

[41] www.amad.ps, www.palestine-info.info, January 17, 2010.

[42] Alaahd.com, February 15, 2010.

[43] Kofiapress.com, April 28, 2010.

[44] Maannews.net, June 21, 2010

[45] WAFA (Palestinian Authority), July 8-9, 2010.

[46] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), November 16, 2010.

[47] WAFA (Palestinian Authority), October 12, 2010.

[48] Al-Ayyam (Palestinian Authority), March 11, 2010.

[49] Al-Quds (Jerusalem), August 21, 2009.

[50] Palvoice.com, September 2, 2009

[51] Al-Ayyam (Palestinian Authority), November 15, 2010.

[52] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), October 17, 2010.

[53] Al-Ahram (Egypt), November 3, 2010.

[54] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), January 7, 2011.

[55] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), October 22, 2009.

[56] Felesteen.ps, January 13, 2010.

[57] Alaahd.com, March 14, 2010.

[58] Elaph.com, November 13, 2010.

[59] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), January 7, 2009.

[60] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), January 26, 2011; Wafa.ps, January 25, 2011.

[61] Amad.ps, September 20, 2010.

[62] Palpress.ps, May 16, 2010; Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), May 20, 2010.

[63] Kofiapress.com, May 21, 2010.

[64] Kofiapress.com, May 30, 2010.

[65] The mosque, which belonged to the Salafi-jihadi group Jund Ansar Allah, was stormed by Hamas forces on August 14, 2009, after the group proclaimed the establishment of an Islamic emirate.

[66] Al-Quds Al-’Arabi(London), May 20, 2010.

[67] Al-Quds(Jerusalem), June 4, 2010.

[68] Al-Quds(Jerusalem), May 21, 2010.

[69] Alaahd.com, April 11, 2010.

[70] Al-Quds(Jerusalem), May 6, 2010.

[71] Al-Quds(Jerusalem), May 6, 2010.

[72] Alaahd.com, May 29, 2010.

[73] Alaahd.com, April 17, 2010.

[74] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), March 30, 2010.

[75] Alaahd.com, March 29, 2010; Alarabiya.net, March 30, 2010.

[76] Al-Ayyam (Palestinian Authority), June 28, 2010.

[77] Palvoice.com, April 13, 2010.

[78] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), March 3, 2011.

[79] Al-Ayyam (Palestinian Authority), August 9, 2010.

[80] Al-Ayyam (Palestinian Authority), June 5, 2010.

[81] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), March 25, 2010.

[82] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), Al-Sharq Al-Awsat (London), February 5, 2009.

[83] Al-Quds (Jerusalem), August 19, 2010.

[84] Al-Ayyam (Palestinian Authority), March 5, 2010.

[85] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority, May 20, 2009.

[86] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), August 14, 2010.

[87] Al-Hayat Al-Jadida, (Palestinian Authority), June 6, 2010.

[88] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 20, 2010.

[89] Alaahd.com, April 24, 2010.

[90] Aafaq (PA), April 29, 2010.

[91] Kofiapress.com, March 10, 2010.

[92] Kofiapress.com, April 25, 2010.

[93] Palvoice.com, April 28, 2010.

[94] WAFA (Palestinian Authority), May 2, 2010.

[95] WAFA (Palestinian Authority), April 29, 2010.

[96] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 30, 2010.

[97] Maannews.net, April 28, 2010.

[98] Kofiapress.com, May 18, 2010.

[99] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 11, 2010.

[100] Alaahd.com, April 25, 2010.

[101] WAFA (Palestinian Authority), April 29, 2010.

[102] Al-Ayyam (Palestinian Authority), April 21, 2010.

[103] Kofiapress.com, April 28, 2010.

[104] Al-Jazair News (Algeria), April 6, 2010.

[105] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), January 20, 2010.

[106] Maannews.net, January 18, 2010.

[107] Al-Ayyam (Palestinian Authority), November 19, 2009.

[108] Paldf.net, November 25, 2009.

[109] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), August 15, 2010.

[110] Palvoice.com, January 17, 2010.

[111] Elaph.com, January 17, 2010.

[112] Palvoice.com, January 17, 2010.

[113] Al-Quds (Jerusalem), September 22, 2010.

[114] Alaahd.com, November 28, 2010.

[115] Maannews.net, September 19, 2010.

[116] Alaad.com, May 1, 2010.

[117] Alaahd.com, February 21, 2010.

[118] Al-Ayyam (Palestinian Authority), October 26, 2009.

[119] Maannews.net, February 17, 2010.

[120] Maannews.net, January 13, 2010.

[121] Maannews.net, April 28, 2010.

[122] Al-Masri Al-Yawm (Egypt), June 25, 2010.

[123] Al-Risala (Gaza), February 17, 2010; Elaph.com, December 20, 2010; Alwatanvoice.com, February 18, 2011.

[124] Palvoice.com, January 17, 2010.

[125] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), January 20, 2010.

[126] Palpress.ps, June 2, 2010.

[127] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), April 17, 2010.

[128] Al-Quds, (Jerusalem), February 19, 2010.

[129] Paltoday.com, February 21, 2010.

[130] Maannews.net, April 27, 2010.

[131] Following the events of the Freedom Flotilla, Israel eased the blockade, allowing more goods to be brought into Gaza, especially a wide range of foodstuffs, fuels and medicines.

[132] Amad.ps, June 21, 2010.

[133] Alaahd.com, July 4, 2010.

[134] Maannews.net, November 4, 2010.

[135] Maannews.net, October 8, 2010.

[136] Paltoday.ps, February 6, 2011.

[137] In early 2009, Egyptian authorities stopped Hamas spokesman Ayman Taha from entering Gazawith $11 million in cash in his luggage. He was taken to an Al-Arish bank to deposit the money, until a decision could be made on what to do with it. Al-Sharq Al-Awsat (London), February 6, 2009.

[138] Al-Ayyam (Palestinian Authority), August 23, 2010.

[139] Al-Ahram (Egypt), July 18, 2010.

[140] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), July 22, 2010.

[141] Fpnp.net, July 21, 2010. For a video about the mall, see MEMRI TV Clip No. 2596, ” Al-Arabiya TV Reports on a New Shopping Mall in Gaza,” August 27, 2010, http://www.memritv.org/clip/en/2596.htm .

[142] Al-Hayat Al-Jadida (Palestinian Authority), July 22, 2010.

[143] Palestine-info.info, June 4, 2011.

[144] This refers to materials that can be used to manufacture weapons and munitions.