Od rozpoczęcia wojny na Ukrainie 24 lutego 2022 r. uwaga skupia się na geopolitycznym aspekcie konfliktu i jego wpływie na stosunki międzynarodowe. Jednak w ramach tego większego konfliktu toczy się ukryta wojna dżihadystyczna z udziałem szeregu grup dżihadystycznych, z których jedne stanęły po stronie Rosji, podczas gdy inne wspierają Ukrainę. Wydarzenia te mają konsekwencje dla bezpieczeństwa narodowego krajów na całym świecie i są szczegółowo opisane w dużym nowym badaniu MEMRI Jihad and Terrorism Threat Monitor (JTTM), które zawiera nigdy wcześniej niepublikowane informacje na temat wpływu wojny rosyjsko-ukraińskiej na globalny ruch dżihadu. [1]
Czołowi duchowni muzułmańscy na Ukrainie, w Rosji i na Kaukazie odpowiadają na pytanie, czy konflikt stanowi dżihad
Czołowi duchowni i grupy muzułmańskie na Ukrainie, w Rosji i na Kaukazie odnieśli się do kwestii, czy udział w konflikcie stanowi dżihad. Czołowy ukraiński mufti, szejk Said Ismagiłow, wzywał muzułmanów do obrony ojczyzny – nie wspominając o dżihadzie [2] – ale naczelny rosyjski mufti Talgat Tadżuddin powiedział w kwietniu 2022 r., że dla muzułmanów walka z Ukrainą stanowi dżihad, a ci, którzy zginęli, są męczennikami. Dodał, że fatwa wydana przez Centralny Muzułmański Dyrektoriat Duchowy mówi to samo. [3] Czeczeński mufti Salach Merziew powiedział, że Czeczeni, którzy jadą walczyć w Ukrainie, są „na dżihadzie, co do tego nie ma wątpliwości” i walczą za Koran i Allaha „aby ten brud [NATO] nie rozprzestrzenił się wśród nas ”. [4]
Rada Muzułmańska Uzbekistanu stwierdziła jednak w oświadczeniu z września 2022 r., że walka jest nieislamska i ostrzegła, że „organizacje terrorystyczne” pod pretekstem dżihadu rekrutują muzułmanów do walki w konflikcie w Ukrainie. [5] Nastąpiło to po ostrzeżeniu rządu Uzbekistanu skierowanym do obywateli, aby nie przyłączali się do obcych armii w zamian za przyspieszone obywatelstwo, po tym, jak Rosja zaoferowała je każdemu, kto przyjdzie walczyć po jej stronie, i po tym, jak Ukraina powiedziała, że pojmała Uzbeków, którzy to zrobili. [6]
Dżihadyści z Bliskiego Wschodu przybywają do Ukrainy
Tak jak zagraniczni bojownicy z Zachodu udali się do Ukrainy, zrobili to też dżihadyści, którzy spędzili lata walcząc w Iraku i Syrii. Ostatnio, 9 maja 2023 r., proukraiński użytkownik Twittera „AbidiMe52637338” udostępnił krótki film pokazujący bojowników z batalionu Szejk Mansour strzelających rakietami w kierunku pozycji grupy Wagnera PMC w pobliżu Bachmutu w Ukrainie. [7]
Aby obejrzeć ten film, kliknij tutaj lub poniżej
Jednym z wybitnych dżihadystów na Ukrainie jest Abdul Hakim Al-Sziszani, alias Rustam Arziew, były emir czeczeńskiej grupy dżihadystycznej Ajnad Al-Kaukaz z siedzibą w Syrii. 10 października 2022 r. pro-dżihadystyczne konta na Twitterze ogłosiły, że przybył do Ukrainy i będzie nadzorował Oddzielny Batalion Specjalnego Przeznaczenia (OBON) Sił Zbrojnych Czeczeńskiej Republiki Iczkerii . [8] Inni czeczeńscy dżihadyści w Ukrainie to Batalion Szejka Mansura, który 13 lutego 2023 r. zamieścił wideo na Telegramie i YouTube, w którym jego dowódca, Muslim Keberlewski, przedstawia aktualne informacje na temat sytuacji taktycznej w Bachmut w Ukrainie.
Krytykując Al-Sziszaniego, mieszkający w Jordanii ideolog dżihadu, Abu Muhammad Al-Makdisi, napisał na Twitterze: „Pod jakim sztandarem walczy on w Ukrainie i w czyim interesie ciągnie młodych muzułmanów do toczenia takich bitew?” [9]
Albańscy dżihadyści walczący w Syrii poszli walczyć u boku sił ukraińskich przeciwko Rosji, pod naciskiem byłego partnera Al-Kaidy, Haj’at Tahrir Al-Szam (HTS) w Syrii, podało źródło HTS 10 stycznia 2023 r. Według źródła, grupa zachęca wszystkich zagranicznych bojowników, zwłaszcza tych, których uważa za „ekstremalnych”, do opuszczenia Syrii, z obawy, że takie „niekontrolowane” grupy dżihadystyczne mogą przeszkodzić wysiłkom HTS w realizacji jej programów i dojściu do porozumienia z Turcją, zbliżającą się do reżimu Asada. [10]
Ponadto 16 maja poinformowano, że Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB) Rosji od lat rekrutuje byłych bojowników ISIS, aby służyli jako ich agenci w Ukrainie i w innych krajach. Według raportu mają za zadanie szpiegować, przekupywać mieszkańców interesujących Moskwę, a nawet przeprowadzać zabójstwa. Jeden z nich, rodowity Rosjanin, który odsiadywał wyrok w rosyjskim więzieniu za powiązania z ISIS, został przedterminowo zwolniony w zamian za współpracę z FSB na Ukrainie, gdzie kazano mu infiltrować bataliony czeczeńskie i tatarskie walczące u boku Ukrainy i wysłano go także do Turcji, by zbierał informacje o bojownikach przygotowujących się do wyjazdu do Ukrainy. Podobno w Ukrainie jest wielu takich agentów. [11]
Były rosyjski bojownik ISIS w Syrii w 2014 r. (Źródło: Meduza.io, 16 maja 2023 r.)
Duchowni na Zachodzie rozmawiają o walkach w Ukrainie
W tym samym czasie duchowni dżihadu na Zachodzie dyskutują, czy w ogóle muzułmanie powinni brać udział w walce. Na przykład duchowny dżihadu z Michigan, Szejk Ahmad Musa Dżibril, znany jako duchowy przywódca anglojęzycznych dżihadystów, napisał na Twitterze: „Zarówno Ukraina, jak i Rosja mają na rękach muzułmańską krew, niech Allah zniszczy obie”. Mieszkający w Kanadzie popierający Al-Kaidę duchowny Tarik Abdul Haleem napisał na swoim kanale Telegram, że muzułmanie nie mogą walczyć z Rosjanami w Ukrainie, ponieważ „muzułmanie nie mają nic wspólnego z tą wojną” i „prowadzenie wojnę pod przywództwem niewiernych sprzeciwia się zasadom monoteizmu i [koncepcji] lojalności i wrogości”. Ponadto w przemówieniu dzień po inwazji Rosji na Ukrainę mieszkający w Londynie ideolog dżihadu Hani Al-Siba cytował werset Koranu, według którego konflikty między przeciwnikami muzułmanów są sposobem Allaha na oszczędzenie muzułmanom walki. [12]
Rola Iranu w wojnie – wysyłanie dronów i innej amunicji do swoich dżihadystycznych pełnomocników, by tam walczyli
Jak wynika z nowego badania MEMRI, dobrze wiadomo, że Iran również odgrywa ważną rolę we wspieraniu Rosji, zwłaszcza poprzez dostarczanie jej samobójczych dronów, które zabiły setki, a może tysiące Ukraińców. Nie tak dobrze wiadomo, że Iran mógł również naciskać, poprzez swoich pełnomocników, na wysłanie bojowników z jego grup terrorystycznych w celu wsparcia Rosji w Ukrainie.
Według raportu z marca 2022 r. 800 agentów libańskiego Hezbollahu pojedzie walczyć za Rosję w Ukrainie, a niektórzy już tam są. [13] Serwisy informacyjne, które sprzeciwiają się syryjskiemu reżimowi i libańskiemu Hezbollahowi, podały, że siły rosyjskie w Syrii rekrutują bojowników z bojówek lojalnych reżimowi syryjskiemu, w tym bojowników Hezbollahu, oraz że syryjscy bojownicy z Hezbollahu i irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC) zostali już zwerbowani. [14]
Nie powinno też dziwić, że Hamas, który otrzymuje znaczące wsparcie ze strony Iranu, popiera Rosję. Przywódcy Hamasu odbyli wiele podróży [15] do Moskwy od początku wojny, ostatnio w marcu 2023 r. Przywódca Hamasu Ismail Hanija [16], którego Departament Stanu USA uznał za globalnego terrorystę, odwiedził Rosję we wrześniu 2022 r. [ 17] Dodatkowo, członek biura politycznego Hamasu, Mahmoud Al-Zahar, powiedział na konferencji zorganizowanej 8 grudnia 2022 r. przez Międzynarodową Instytucję Al-Kuds w Gazie, że „Ameryka nie jest w stanie obronić Ukrainy, tego wielkiego żydowskiego kraju graniczącego z Europą Wschodnią”.
Według doniesień Iran jest również odpowiedzialny za wysyłanie do regionu innych wspieranych przez siebie milicji. Rządowy minister ds. uchodźców i repatriacji afgańskich talibów Chalil Rahman Hakkani stwierdził w grudniu 2022 r., że Iran wysyła byłych żołnierzy afgańskich do walki w Ukrainie. Potwierdziły to wcześniejsze doniesienia medialne, że Iran prowadzi stałą politykę wykorzystywania afgańskich wojowników w wspieranych przez siebie milicjach. [18]
Irańskie marionetkowe grupy terrorystyczne, w tym irackie grupy szyickie, poparły Rosję. Odzwierciedlają to m.in. popierające Rosję internetowe wpisy wspieranych przez Iran bojówek w Iraku. Na przykład 31 marca kanał Telegram powiązany z tymi bojówkami promował nowy teledysk wychwalający wspieraną przez Rosję Grupę Wagnera. Udostępniono post w języku rosyjskim z kanału Telegram o nazwie „Grupa Wagnera”, w którym stwierdzono, że wideo zostało wyprodukowane „w uznaniu poświęceń, jakie poczyniła wasza firma, by stawić czoła psom NATO w Ukrainie”. [19] Istnieją również doniesienia o tych szyickich milicjach odwiedzających Moskwę w celu spotkań z rosyjskimi oficjałami.
Prorosyjska dezinformacja pochodzi również z Iranu. Na przykład arabskojęzyczny prorosyjski kanał Telegram powiązany z irańskim Korpusem Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC) opublikował coś, co określił jako zdjęcia i materiał Associated Press z wywiadu duńskiej telewizji DR z siłami ukraińskimi. Twierdził, że ten wywiad dowodzi, że Państwo Islamskie (ISIS) walczy ramię w ramię z siłami ukraińskimi, ponieważ pokazuje ukraińskich bojowników noszących insygnia z godłem ISIS. Kanał zacytował również raport rosyjskiego wywiadu, w którym stwierdzono, że wojownicy ISIS walczą u boku sił ukraińskich. [20]
Media ISIS i Al-Kaidy dyskutują o Ukrainie
Podczas gdy Iran i jego milicja dżihadystyczna na Bliskim Wschodzie były zaangażowane w terenie w Ukrainie, codzienne monitorowanie dżihadystycznych stron internetowych nie dostarcza żadnych innych raportów ani dowodów na to, że ISIS jest obecne w Ukrainie. Jednak zwolennicy ISIS byli bardzo aktywni w mediach społecznościowych, wyrażając swoje poglądy na temat wojny; między innymi ich media i zwolennicy nazywają wojnę „karą boską dla niewiernych” i mają nadzieję, że obie strony „nadal będą się wzajemnie niszczyć”.
Ponadto obszerny artykuł w 24 numerze anglojęzycznego miesięcznika Al-Asaim Media Foundation powiązanego z ISIS, Voice of Khurasan, który został opublikowany pod koniec marca 2023 r., wzywał muzułmanów walczących w Ukrainie do przyłączenia się do prowincji Kaukazu ISIS, zamiast walczyć ramię w ramię z siłami na polecenie niewiernych. Artykuł zatytułowany „Przesłanie serca do naszych muzułmańskich braci w Ukrainie”, napisany przez „szczerego mudżahedina z europejskiego Dar Al-Kufr [kraju niewiary]”, potępił rosyjskich urzędników muzułmańskich za opowiadanie się po stronie Rosji i nazwał czeczeńskich muzułmanów walczących u boku sił ukraińskich „wprowadzonymi w błąd”. [21]
Media, zwolennicy i stowarzyszeni z Al-Kaidą również wydali oświadczenia na temat wojny, twierdząc, że trwające walki są dobre dla dżihadystów. Modlili się: „O Allahu, rozpal płomień wojny między narodami niewiary” i powiedzieli, że wojna „utrudniła społeczności międzynarodowej udzielanie jakiejkolwiek pomocy rządowi Somalii” w jego walce z odłamem Al-Kaidy w Somalia, Asz-Szabab.
Dlaczego dżihadyści zaangażowani w Ukrainie mogą oznaczać kłopoty dla działań antyterrorystycznych na Zachodzie
Jak pokazuje nowe badanie MEMRI, dżihadyści śledzą rozwój wydarzeń w Ukrainie, zwłaszcza w odniesieniu do tego, jaka broń jest używana, jak jest używana i z jakim skutkiem, oraz rozważają jej potencjał we własnej przyszłej strategii. Film opublikowany na pro-ISIS kanale Telegram pokazał żołnierza na Ukrainie rozpakowującego karabin snajperski i pozującego z nim, stwierdzając: „Także z karabinami snajperskimi dalekiego zasięgu byliśmy pierwsi [którzy wzięli go na pole bitwy]!” [22] Pod koniec marca 2023 r. kilka wspierających ISIS kanałów Telegram udostępniało filmy i posty dokumentujące i omawiające użycie dronów [23] do niszczenia czołgów na wojnie w Ukrainie. Jeden kanał wezwał wojowników ISIS do uczenia się i korzystania z tych samych technik.
Innym poważnym zmartwieniem Zachodu jest możliwość, że po zakończeniu wojny do Europy przedostania się biorący w niej udział żołnierze, w tym obywatele Zachodu, którzy są na ukraińskim froncie, gdzie obecnie uczą się umiejętności bojowych i mieszają z innymi ekstremistami, w tym dżihadystami, jak opisane w raporcie.
* Steven Stalinsky jest dyrektorem wykonawczym MEMRI.
Kliknij tutaj, aby przeczytać Globalny ruch dżihadystyczny – podzielony w związku z wojną rosyjsko-ukraińską, możliwe implikacje dla Zachodu (tekst po angielsku).
[1] MEMRI JTTM report The Global Jihadi Movement – Divided Over The Russia-Ukraine War, Possible Implications For The West, March 29, 2023.
[2] MEMRI JTTM report HTS Cleric Calls On Ukrainian Muslims To Form Political Body To Fight Russia, Safeguard Muslim Interests In Post-War Ukraine, March 7, 2022.
[3] MEMRI Special Dispatch No. 9953, Chief Mufti Of Russia Talgat Tadzhuddin: A Fatwa Has Been Issued Obligating Muslims To Fight Alongside Russia In Ukraine; This Is A Holy Jihad, Those Who Die Fighting Are Martyrs, May 9, 2022.
[4] Eng.kavkaz-uzel.eu/articles/58364, February 27, 2022.
[5] Newarab.com/news/muslim-clerics-warn-uzbeks-against-joining-russia-ukraine-war, September 23, 2022.
[6] Newarab.com/news/uzbekistan-warns-citizens-not-join-foreign-armies, September 22, 2022.
[7] Twitter.com/AbidiMe52637338/status/1656022327878983717
[8] See MEMRI JTTM report: Russian-Language Jihadi Telegram Channel: Source Affiliated With Syria-Based 'Ajnad Al-Kavkaz’ Confirms Arrival Of Chechen Jihadi Commander To Ukraine; Local Media: Commander Will Fight Alongside Ichkerian Separate Special-Purpose Battalion, October 13, 2022.
[9] Twitter.com/tuwheed1/status/1611836145758883840, January 7, 2023.
[10] MEMRI JTTM report Reports: Hay’at Tahrir Al-Sham (HTS) Pressuring French Jihadi Group To Join Its Operations Room Or Disband, Albanian Jihadis Left Syria For Ukraine, January 23, 2023.
[11] I24news.tv/en/news/ukraine-conflict/1684317620-russia-s-security-service-recruits-former-isis-fighters-as-agents-in-ukraine-report, Meduza.io/feature/2023/05/16/ty-zhe-i-pravda-terrorist-prosto-skazhi-im-chto-rossiyu-ne-lyubish?fbclid=IwAR0GAUbsYVXPK8Q2ll2xuCxfbaQ1c0yu6vDksE5rXjmsiMHisAfQ1HK27_Q, May 16, 2023.
[12] Facebook.com/watch/?v=5136897733000735, February 25, 2022.
[13] See MEMRI JTTM report Saudi TV Report: Despite Nasrallah’s Denial, 800 Hizbullah Fighters Were Recruited to Fight in Ukraine Alongside Russian Forces, March 30, 2022.
[14] Eyeofeuphrates.com/ar/news/2022/03/20/4702, March 20, 2022.
[15] MEMRI Special Dispatch No. 10536, Senior Hamas Official On Hamas Delegation Russia Visit: Russia Is 'One Of The Most Important Supporters’ Of Palestinian Rights; The U.S. Seeks Calm In The Middle East So It Can Turn Its Attention To Its Disputes With China And Russia, March 23, 2023.
[16] Middleeasteye.net/news/hamas-haniyeh-visits-russia-high-level-delegation, September 11, 2022.
[17] Reuters.com/article/us-usa-palestinians-hamas-idUSKBN1FK2IA, January 31, 2018.
[18] MEMRI Special Dispatch No. 10358, Afghan Taliban Government Minister For Refugees And Repatriation Khalil Rahman Haqqani: Iran Is Sending Former Afghan Soldiers To Fight In Ukraine, December 6, 2022.
[19] T.me/sabreenMS/1074, T.me/wagnernew/6832, March 31, 2023; T.me/sabreenMS/1079, April 1, 2023.
[20] MEMRI JTTM report Citing Danish TV Report, Telegram Channel Linked To IRGC Claims ISIS Operatives Are Fighting Alongside Ukrainian Forces, As Orchestrated By The U.S., February 16, 2023.
[21] MEMRI JTTM report Issue 24 Of ISKP Magazine 'Voice Of Khurasan’ Criticizes Arab Leaders For Ignoring Assad’s Crimes, Criticizes Indian Islamic Scholars For Abandoning Jihad Against Hindus, Urges Jihadis In Ukraine To Join ISIS, April 21, 2023.
[22] T.me/aleadualtanazuliu/1577
[23] MEMRI JTTM report Pro-ISIS Telegram Channels: Operatives Should Emulate Use Of Drones In Ukraine, April 5, 2023.
