„Komisja Sprawiedliwości i Odpowiedzialności” dyskwalifikuje 511 kandydatów na posłów do parlamentu
W połowie stycznia nieznana na ogół instytucja o nazwie “Komisja Sprawiedliwości i Odpowiedzialności” (Hayat Al-Masaa Wal-’Adala, lub w swoim poprzednim wcieleniu„Komisja de –Baasyfikacji”) wydała decyzję dyskwalifikującą 511 kandydatów w wyborach powszechnych w Iraku, wyznaczonych na 7 marca 2010 r., w związku z ich członkowstwem lub sympatiami dla rozwiązanej partii Baas, która rządziła w Iraku przez 35 lat. Przewodniczącym komisji jest dr Ahmed Chalabi, a dyrektorem wykonawczym jest Ali-Al-Lami, i obaj sami są kandydatami na posłów z ramienia bloku szyickiego, Narodowej Koalicji Irackiej (Al-Itilaf Al-’Iraqi Al-Watani). Decyzja dyskwalifikująca budzi pytania czy była ona motywowana politycznie, tj. czy miała na celu wykluczenie z parlamentu szeregu kluczowych postaci politycznych, szczególnie polityków sunnickich, których postrzega się jako zagrożenie dla dominacji szyickiej na arenie politycznej. Krytycy twierdzili także, że za decyzją o wykluczeniu stoi Iran, ponieważ uważa się Chalabiego za jednego z najbliższych sojuszników Iranu w Iraku.
Parlament wyznacza Panel Apelacyjny
Pod naciskiem różnych sił – włącznie z rządem USA (w szczególności wiceprezydentem Joem Bidenem), Misją ONZ w Iraku (UNAMI), irackim prezydentem Jalalem Talananim, irackim sunnickim wiceprezydentem Tareqiem Al-Haszemim (który obecnie jest w Waszyngtonie), przewodniczącym parlamentu Ayadem Al-Samarraiem i wieloma politykami sunnickimi – parlament wyznaczył Panel Apelacyjny do rewizji decyzji o dyskwalifikacji, który składa się z siedmiu sędziów wybranych przez Najwyższą Radę Sądowniczą. 3 lutego Panel unieważnił decyzję dyskwalifikującą i zarządził, że kwestia zostanie rozstrzygnięta po wyborach. Tj. wybrani posłowie przejdą weryfikację i jeśli okaże się, że któryś z nich był związany z partią Baas, on lub ona nie będą mogli zająć miejsca w parlamencie. W Iraku istnieje już precedens takiej procedury. Po wyborach 2005 r. pięciu wybranych posłów zdyskwalifikowano z powodu przynależności do partii Baas[1] .
Rządzące szyickie partie polityczne nie przyjęły dobrze decyzji Panelu, przede wszystkim Najwyższa Rada Islamska w Iraku, sadryści i partia Al-Daawa Al-Malikiego. Te partie argumentowały (sadryści z wielkim patosem), że ta decyzja jest równoznaczna z podarowaniem partii Baas szansy odrodzenia się i odegrania krytycznej roli w rządzie. Wspomnieli wręcz, że powrót partii Baas może wywołać zamach stanu. Szefowie Komisji Sprawiedliwości i Odpowiedzialności, Chalabi i Al-Lami, twierdzili, że Panel nie ma żadnego prawa do podejmowania tej decyzji i że Komisja Wyborcza, która nadzoruje proces wyborczy i zatwierdza listy kandydatów, powinna ją zignorować[2] .
Wezwanie, by Sąd Konstytucyjny zdecydował w tej kwestii
Komisja Wyborcza, w pułapce między Komisją Sprawiedliwości i Odpowiedzialności a Panelem Apelacyjnym, wezwała Sąd Konstytucyjny, najwyższą władzę sądowniczą Iraku, do wydania wyroku w tej sprawie. Tymczasem premier Al-Maliki zwołał nadzwyczajną sesję parlamentu na niedzielę (7 lutego), żeby przedyskutować tę sprawę[3] .
Przy pełnym zamieszaniu politycznym Komisja Wyborcza odroczyła oficjalny początek kampanii wyborczej do 12 lutego, zostawiając kandydatom mniej niż miesiąc na kampanię. Tymczasem lista kandydatów, których chce zdyskwalifikować Komisja Sprawiedliwości i Odpowiedzialności urosła z 511 do 527[4] .
Jak potoczy się ten proces? Jeśli Sąd Konstytucyjny poprze Panel Apelacyjny, tych 527 będzie mogło uczestniczyć w wyborach i ich prawo do sprawowania funkcji posła będzie rozstrzygnięte dopiero po wyborach, jeśli uda im się zdobyć miejsce w parlamencie. Z drugiej strony, jeśli Sąd odrzuci odwołanie, istnieje realna możliwość, że iraccy sunnici zbojkotują wybory, co mogłoby narazić cały intensywny wysiłek pojednania narodowego, który trwa od wielu lat. Największym zwycięzcą w takim wypadku będzie Iran.
* Dr N. Raphaeli jest starszym analitykiem w MEMRI.
[1] “Al-Zaman” (Irak), 3 lutego 2010.
[2] Komunikat Prasowy Irackiego Kongresu Narodowego w Bagdadzie, 3 lutego 2010.
[3] www.alsumaria.tv/ar/print-news-1-44335.html, 4 lutego 2010.
[4] http://al-iraqnews.net/new/ajeel/53464.html, 4 lutego 2010.
