Stosunki między Arabią Saudyjską a Palestyńczykami, a szczególnie Hamasem, które były napięte od kilku lat, stały się ostatnio jeszcze trudniejsze. Powodem była karykatura palestyńskiego rysownika Mahmouda Na’im 'Abbasa, który mieszka w Szwecji i pracuje dla katarskiej sieci Al-Dżazira, opublikowana najpierw na jego stronie Facebooka, a później także w organie Hamasu „Filastin” i na wielu stronach internetowych. Ta karykatura, komentująca obecny spadek cen ropy naftowej, pokazuje postać w typowej odzieży Arabów z Zatoki, który ucieka przed dużą beczką ropy staczającej się za nim z wzgórza. Wywołało to wściekłe odpowiedzi Saudyjczyków, szczególnie na Twitterze, bo Saudyjczycy uznali to za złośliwą satysfakcję z kłopotów ich kraju. Karykaturzysta zaprzeczył, jakoby karykatura w ogóle odnosiła się do Saudyjczyków, twierdząc, że reprezentuje los wszystkich Arabów wobec spadających cen ropy naftowej[1].
Karykatura Mahmouda Na’im 'Abbasa (źródło: Facebook.com/3bas. 20 kwietnia 2020; paltimesps.ps, 22 kwietnia 2020)
Innym czynnikiem, którzy przyłożył się do obecnego napięcia między Arabią Saudyjską a Palestyńczykami, są dwa saudyjskie seriale telewizyjne, nadawane podczas obecnego ramadanu na kanale MBC, które wielu Arabów uważa za propagowanie normalizacji stosunków z Izraelem i podważanie sprawy palestyńskiej. Jeden z tych seriali, Umm Haroun, pokazuje prześladowania żydowskiej społeczności w Kuwejcie w latach 1940. Drugim jest komedia, Exit 7, która, między innymi, zajmuje się sprawa normalizacji stosunków z Izraelem i zawiera odcinek, w którym jedna z postaci mówi, że Izrael nie jest wrogiem Arabii Saudyjskiej i że Palestyńczycy bardziej zaszkodzili królestwu niż Izrael[2].
Napięcia między Saudyjczykami a Palestyńczykami były najbardziej widoczne na Twitterze, gdzie saudyjscy i palestyńscy użytkownicy wymieniali się obelgami i oskarżeniami. Wielu Saudyjczyków tweetowalo pod hasztagiem „Palestyna nie jest moja sprawą” i „syjonistyczny wróg [jest naszym] bratem”, oskarżając Palestyńczyków o niewdzięczność wobec Arabii Saudyjskiej i mówiąc, że pora, by wzięli odpowiedzialność za własny los. I odwrotnie, wielu Palestyńczyków, włącznie z funkcjonariuszami i zwolennikami Hamasu, jak tez palestyńscy dziennikarze z katarskich mediów, odpowiadali pod hasztagami “Palestyna jest moja sprawą” i „Izrael jest wrogiem”, potępiając Saudyjczyków i podkreślając centralność sprawy palestyńskiej. Niektórzy także spekulowali, że saudyjskie tweety są produktem botów służących Izraelowi.
To nie jest pierwszy raz, kiedy napięcia między Saudyjczykami a Palestyńczykami, szczególnie Hamasem, pojawiły się na Twittere. Hasztag „Palestyna nie jest moja sprawą” rozpoczęli saudyjscy użytkownicy w 2015 roku, a inny hasztag „Rijad jest ważniejszy od Jerozolimy” pojawił się w 2017 roku, kiedy Hamas wyraził poparcie dla Hezbollahu, po potępieniu go przez Ligę Arabska jako organizację terrorystyczną[3].
Napięcia między obiema stronami wynikają także z doniesień, że Arabia Saudyjska popiera inicjatywę pokojową administracji Trumpa, znaną jako Umowa Stulecia, a nawet brała udział w pisaniu jej i naciskała na Palestyńczyków, by ją zaakceptowali[4]. Innym czynnikiem są proizraelskie wypowiedzi z ostatnich lat, wygłoszone przez postaci saudyjskiej polityki i mediów[5]. Ponadto, około rok temu, Arabia Saudyjska aresztowała 60 palestyńskich i jordańskich aktywistów Hamasu, włącznie z przedstawicielem Hamasu w królestwie, Muhammadem Al-Chodarim. Dotychczas odmawia uwolnienia ich mimo propozycji umowy Hutich z Jemenu, którego częścią byłoby uwolnienie saudyjskich więźniów w zamian za uwolnienie aktywistów z Hamasu. Katarskie media, głównie Al-Dżazira, także podsycają płomienie napięcia saudyjsko-palestyńskiego.
Autonomia Palestyńska (AP) i władze saudyjskie czynią próby rozładowania tych napięć. Rzecznik prezydentury palestyńskiej, Nabil Abu Rudeina, chwalił ”szlachetną postawę arabską saudyjskiej rodziny królewskiej… która broni narodowych, arabskich i muzułmańskich praw w Palestynie” i dodał, że jego ruch, Fatah, nie pozwoli nikomu wbić klina między Palestyńczyków a Saudyjczyków[6]. Na nadzwyczajnym szczycie Ligi Arabskiej zwołanym, by omówić plan Izraela aneksji części Zachodniego Brzegu, Arabia Saudyjska podkreślała, że „sprawa palestyńska była i pozostaje centralną kwestią dla Arabów i muzułmanów i dla [saudyjskiego królestwa”[7]. Jednak te starania wydają się nie odnosić sukcesów, ponieważ napięcia on line między Saudyjczykami a Palestyńczykami przelały się we wzajemne oskarżenia w konwencjonalnych mediach, takich jak artykuł palestyńskiego ministra kultury, 'Atefa Abu Al-Saifa w gazecie AP, „Al-Ayyam”, w którym napisał, że „przyjmowanie narracji wroga jest niebezpieczne, a jeszcze bardziej niebezpieczna jest sztuka arabska, która staje się [platformą] szerzenia tej narracji”[8].
Napięcia przelewają się do prasy: karykatura w palestyńskiej gazecie „Al-Quds” przedstawia „normalizująca sztukę [telewizyjną]” jako tarczę, która chroni izraelską armię w walce przeciwko Palestyńczykom („Al-Quds”, wschodnia Jerozolima, 5 maja 2020).
Niniejszy raport jest przeglądem obecnych napięć saudyjsko-palestyńskich pokazanych w postach użytkowników Twittera.
[Dalszy tekst nie jest spolszczony]
* B. Chernitsky is a research fellow at MEMRI.
[1] Facebook.com/3bas, April 21, 2020. It should be noted that 'Abbas occasionally publishes cartoons criticizing the Saudi regime and supporting Saudi oppositionists. For example, on April 24 he published on his Facebook page a cartoon calling for the release of Salman Al-’Odeh, a preacher identified with political Islam who is incarcerated in Saudi Arabia.
[2] See MEMRI Special Dispatch No. 8731, Gulf-Based Writers: Ramadan TV Programming Focusing On Jews Of Arab Countries Courageously Reflect Topics Silenced For Years, Attesting To Shifts In Arab Society, May 4, 2020.
[3] The closing statement of the November 19, 2017 Arab League foreign ministers summit called Hizbullah „terrorist” and accused it of supporting other terrorist organizations in the Arab region (Al-Quds Al-Arabi, London, November 20, 2017).
[4] See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1364, Following Trump’s Jerusalem Announcement, High Tension Between Saudi Arabia And Palestinians, Jordan, December 19, 2017. See also MEMRI Special Dispatch No. 7203, Twitter Clash: Saudis vs Palestinians On Palestinian Cause, Palestinian Resistance, November 30, 2017.
[5] See MEMRI Inquiry & Analysis No. 1398 – Shift In Saudi Media’s Attitude To Israel – Part I: Saudi Writers, Intellectuals: Iran Is More Dangerous Than Israel; Peace With It Is Vital In Order To Repel Iranian Threat – May 29, 2018; MEMRI Inquiry & Analysis Series No. 1399 – Shift In Saudi Media’s Attitude To Israel – Part II: Saudi Writer Who Visited Israel: We Want An Israeli Embassy In Riyadh; We Should Make Peace With Israel, Uproot Culture Of Hatred For Jews – May 29, 2018.
[6] Al-Hayat Al-Jadida (PA), April 30, 2020.
[7] Spa.gov.sa, April 30, 2020. In addition, the King Salman Center for Relief and Humanitarian Action has signed an agreement with UNRWA to extend medical aid to Gaza to fight the coronavirus pandemic (Al-Sharq Al-Awsat, London, May 1, 2020).
[8] Al-Ayyam (PA), May 4, 2020.
[9] Twitter.com/TurkiHAlhamad1, April 22, 2020.
[10] Twitter.com/Abdullhameeds, April 28, 2020.
[11] Twitter.com//hazaa05530, April 27, 2020.
[12] Twitter.com/s_hm, April 22, 2020.
[13] Twitter.com/sukinameshekhis, April 24, 2020.
[14] Na’im Hussein 'Abbas was a commander in Hamas’s military wing and was killed in the December 2008 Israel-Gaza war (alqassam.net).
[15] Mustafa and Hussein 'Abbas were likewise Al-Qassam operatives. Mustafa was killed in a clash with Israeli forces in the Beit Lahiya area in July 2007, and Hussein was killed in the 2008 Gaza war after firing rockets into Israel (alqassam.net).
[16] Twitter.com/albarii_sa, April 21, 2020.
[17] Twitter.com/TtXKQ, April 26, 2020.
[18] Twitter.com/OOO7C, April 26, 2020.
[19] Twitter.com/OOO7C, April 27, 2020.
[20] Twitter.com/hazemag, April 27, 2020.
[21] Twitter.com/morrahraafat, April 27, 2020.
[22] Twitter.com/adham922, April 27, 2020.
[23] Twitter.com/Ayman 93Abed, April 27, 2020.
[24] Facebook.com/photo.php?fbid=10158123673702410, April 27, 2020.
[25] Twitter.com/adham922, April 24, 2020.
[26] Twitter.com/aalodah, April 22, 2020.
