Wprowadzenie
Napięcia między Arabią Saudyjską a Rosją nasiliły się w ostatnich miesiącach wokół wydarzeń w Syrii, gdzie oba te kraje stoją po przeciwnych stronach konfliktu. Arabia Saudyjska wraz z Katarem przewodzi obozowi wzywającemu do usunięcia reżimu Assada i do uzbrojenia opozycji syryjskiej, podczas gdy Rosja wraz z Chinami przewodzi obozowi sprzeciwiającemu się jakiejkolwiek arabskiej lub międzynarodowej próbie potępienia reżimu syryjskiego, wezwaniom do usunięcia Assada i inicjatywie interwencji w kryzysie. Rosja twierdzi, że kryzys musi zostać rozwiązany przez dialog wewnętrzny między reżimem syryjskim a opozycją, bez obcej ingerencji. Należy zauważyć, że starcie saudyjsko-rosyjskie jest tym bardziej rzucające się w oczy, że nie ma tam USA jako znaczącego gracza reagującego na kryzys syryjski.
Rosyjsko-saudyjskie napięcia zostały jeszcze bardziej podkreślone przez weto Rosji i Chin 4 lutego 2012 r. wobec rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ-u, wzywającej Assada do przekazania władzy swojemu zastępcy i do ustanowienia rządu jedności narodowej. 22 lutego 2012 r. rosyjski prezydent Dimitri Miedwiediew zadzwonił do króla saudyjskiego Abdallaha bin Abd Al-Aziza, tylko po to, żeby usłyszeć, że Rosja powinna była skoordynować swoje posunięcia z Arabami przed ogłoszeniem weta na Radzie Bezpieczeństwa i że dialog między tymi dwoma krajami w sprawie wydarzeń w Syrii nie ma już sensu[1] .
Innym czynnikiem, który wzmógł napięcie między tymi krajami był komunikat wydany 2 marca przez rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych, oskarżający Arabię Saudyjską o popieranie terroryzmu w Syrii[2] , po wezwaniu saudyjskiego ministra spraw zagranicznych Sauda Al-Faisala na konferencji Przyjaciół Syrii w Tunezji 24 lutego do uzbrojenia opozycji syryjskiej[3] . Rzecznik rosyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych posunął się tak daleko, że oznajmił o zamiarze swojego kraju zgłoszenia sprawy do instytucji ONZ odpowiedzialnej za zwalczanie terroru. W odpowiedzi saudyjskie ministerstwo spraw zagranicznych wydało oświadczenie ostro potępiające twierdzenia Rosji, że królestwo popiera terroryzm i mówiące, że rosyjskie weto „dało Assadowi przyzwolenie na kontynuowanie jego zbrodni przeciwko jego ludowi… i tylko historia [osądzi] kim są terroryści i kto stoi za nimi”[4] .
10 marca odbyło się spotkanie arabskich ministrów spraw zagranicznych w kwaterze głównej Ligi Arabskiej w Kairze, żeby przedyskutować kryzys w Syrii z uczestnictwem rosyjskiego ministra spraw zagranicznych, Siergieja Ławrowa. Według doniesień, atmosfera na tym spotkaniu była napięta i saudyjski minister spraw zagranicznych przypuścił atak na Rosję, oskarżając ją o danie reżimowi syryjskiemu wolnej ręki w kontynuowaniu brutalnych działań przeciwko narodowi syryjskiemu. Doniesiono także, że katarski premier i minister spraw zagranicznych Jassem Aal Thani zaatakował Ławrowa za stanowisko jego kraju[5] . Niemniej spotkanie zakończyło się ogłoszeniem przez bin Jassema i Ławrowa pięciopunktowego porozumienia arabsko-rosyjskiego w sprawie poradzenia sobie z kryzysem syryjskim[6] .
Porozumienie to początkowo wydawało się oznaczać małą zmianę w stanowisku Arabii Saudyjskiej wobec Rosji. Artykuły w prasie saudyjskiej wyrażały optymizm, przewidując, że Rosja wkrótce zmieni swoje stanowisko w sprawie Syrii[7] . Wydawało się także, że Ławrow próbował, przynajmniej do pewnego stopnia, ograniczyć poparcie Rosji dla Assada i zmienić postrzeganie Rosji jako jego największego obrońcy. Rosyjski minister spraw zagranicznych zaczął wyrażać ostrożną krytykę reżimu syryjskiego, wyjaśniając, że Assad nie przeprowadził reform i nie pokierował się radami rosyjskimi[8] . Kilka dni później Ławrow powiedział nawet, że Rosja nie popierała rządu syryjskiego i nie zgadzała się z jego wieloma decyzjami[9] . Powiedział następnie, że kierownictwo syryjskie popełniło “wielkie błędy, które pogorszyły sytuację w kraju”. Wyjaśnił jednak, że Rosja nie zmieniła swojego stanowiska i nie akceptuje rezygnacji Assada jako warunku wstępnego do rozwiązania kryzysu[10] .
Cały artykuł można przeczytać po angielsku tutaj: http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/6246.htm
*H. Varulkar jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
[1] Al-Iqtisadiyya(Saudi Arabia), February 22, 2012. Following the Russian veto, calls were heard in Saudi Arabiafor a boycott of all Russian goods. See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No.794, „Following Russian-Chinese Veto in Security Council, Increasing Calls in Arab World to Boycott Russian, Chinese Goods,” February 7, 2012, http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/6059.htm .
[2] Al-Watan(Saudi Arabia), March 8, 2012; Arabic.cnn.com, March 14, 2012.
[3] Al-Sharq Al-Awsat(London), February 25, 2012.
[4] Arabic.cnn.com, March 14, 2012; Al-Watan (Saudi Arabia), March 8, 2012. Similar statements were made by Saudi Foreign Minister Sa’ud Al-Faisal at a joint press conference with his German counterpart, held in Riyadhon March 11. In addition, numerous articles in the Saudi government press claimed that it was Russiaand not Saudi Arabiathat had a history of supporting terrorism. Al-Watan (Saudi Arabia), March 12, 2012; Al-Riyadh (Saudi Arabia), March 8-9, 2012; Al-Jazirah (Saudi Arabia), March 9, 2012.
[5] Al-Watan(Saudi Arabia); Al-Sharq Al-Awsat (London), March 11, 2012.
[6] The five agreed-upon points were: stopping all violence in Syria, regardless of its source; establishing a neutral oversight apparatus; opposing foreign intervention; allowing the immediate provision of humanitarian aid to all Syrians, and supporting UN special envoy Kofi Annan’s mission to initiate dialogue between the regime and the opposition in accordance with the outline jointly approved by the UN and the Arab League. Al-Hayat (London), March 11, 2012.
[7] Al-Sharq Al-Awsat(London), March 19, 11, 2012; Al-Watan (Saudi Arabia), March 11, 2012.
[8] Al-Quds Al-Arabi(London), March 14, 2012.
[9] SANA(Syria), March 18, 2012.
[10] Al-Sharq Al-Awsat(London), March 21, 2012.
