Codziennie podczas ramadanu katarska gazeta rządowa „Al-Arab” publikuje lekcję koraniczną szejka Jousufa Al-Karadawiego, który przez wiele lat przewodniczył Międzynarodowemu Związkowi Uczonych muzułmańskich (IUMS). Jest on uważany za czołowego ideologa Bractwa Muzułmańskiego i od wielu lat jest chroniony i wspierany przez władze katarskie.

W lekcji opublikowanej 14 maja 2019 r. Al-Karadawi skupił się na końcowych wersetach pierwszej sury Koranu, Al-Fatiha (Otwierająca), która mówi: „Prowadź nas drogą prostą – drogą tych, których obdarzyłeś dobrodziejstwami; nie zaś tych, na których jesteś zagniewany, i nie tych, którzy błądzą” (Koran 1:7). Al-Karadawi powtórzył powszechną interpretację tego wersetu, tj. , że „ci, których obdarzyłeś dobrodziejstwami” odnosi się do muzułmanów, podczas gdy ci „na których jesteś zagniewany” odnosi się do Żydów, a ci, „którzy błądzą” odnosi się do chrześcijan[1]. Powiedział, że rozdział Al-Fatiha jest „codzienną modlitwą, którą muzułmanie powtarzają przynajmniej 17 razy dziennie]”, podkreśla tożsamość muzułmanina, która różni się od nie-muzułmanina.

Według Al-Karadawiego, Żydzi uparcie przeciwstawiali się Prorokowi Mahometowi i postępowali arogancko i fanatycznie, i dlatego zasługują na gniew Allaha. Cytował także Koran 5:60, w którym Allah zamienił Żydów w małpy i świnie. Jeśli chodzi o chrześcijan, Al-Karadawi powiedział, że doznali ideologicznej ślepoty i nie potrafili odróżnić prawdy islamu od fałszu, i w ten sposób zbłądzili.

Należy wspomnieć, że w Egipcie była debata dotycząca tej powszechnej interpretacji i że dobrze znani szejkowie, wśród nich XIX-wieczny reformator religijny, Muhammad 'Abduh i inni, odrzucili tę interpretację[2]. We wrześniu 2017 r. instytucja Al-Azhar w Egipcie oznajmiła, że słowo „błądzą” w Koranie, tradycyjnie kojarzone z chrześcijanami, nie odnosi się do żadnego konkretnego wyznania, ale do każdego, muzułmanina lub nie-muzułmanina, który nie idzie drogą prawości. Wyjaśnienie Al-Azhar nie odniosło się w ogóle do zwrotu „na których jesteś zagniewany”, tradycyjnie kojarzonego z Żydami[3].

Poniżej przedstawiamy lekcję Al-Karadawiego w katarskiej gazecie ”Al-Arab”:

Kto nie potrzebuje przewodnictwa Allaha? Muzułmanin zawsze potrzebuje przewodnictwa Allaha, żeby drogi były wyraźne dla niego i żeby nie był zdezorientowany… Ponadto potrzebuje także dodatkowego przewodnictwa [od Allaha, ponieważ jest powiedziane]: „A tych, którzy poszli drogą prostą, On wzmocnił na tej prostej drodze i dał im bogobojność” (Koran 47:17), a w dodatku potrzebuje, by Allah ustawił go na tej [prostej drodze]…

Z końcowego wersetu Sury [Al-Fatiha, który mówi] „drogą tych, których obdarzyłeś dobrodziejstwami; nie zaś tych, na których jesteś zagniewany, i nie tych, którzy błądzą” wynika, że ludzie podzieleni są na trzy rodzaje, jeśli chodzi o tę drogę:

Pierwszym rodzajem są ci, którzy otrzymali [przewodnictwo Allaha] i to są ci, którym Bóg okazał dobrodziejstwo: prorocy, święci, męczennicy i sprawiedliwi, jaki wyliczeni są w surze Al-Nisaa [Koran 4:69]. Oni są tymi, których wiódł Allah, którzy poznali prawdę [tj. islam]. [Prawda] stała się dla nich jasna i rozróżnili między nią, a błądzeniem i fałszem, i dlatego poszli drogą ze świadomością i stali się ludźmi [prawdy] w swojej wiedzy, wierze, czynach i nauczaniu.

Drugim rodzajem są ci, którzy wzbudzili gniew [Allaha]. To są ci, którzy zobaczyli prawdę niemniej nie poszli jej drogą, a wręcz uparcie przeciwstawiali się jej i byli wrodzy wobec Proroka [Mahometa] po tym, jak prosta droga była dla nich wyraźna. [Zrobili to] z [powodu] polegania na fałszu, miłości do tego świata, ulegania popędom, ślepego fanatyzmu arogancji lub zawiści… i tak zasłużyli na gniew Allaha. To są Żydzi, dla których wyjaśnienie znajduje się w surze Al-Maida [5:60]: „Ci, których przeklął Bóg i na których się zagniewał, z których uczynił małpy i świnie, ci, którzy czcili bałwany – znajdują się w najgorszym miejscu
i są tymi, którzy najbardziej zbłądzili z równej drogi”…

Trzecim rodzajem są ci, którzy zostali dotknięci ideologiczną ślepotą, którzy nie rozróżniali między prawdą a fałszem, między prostą drogą a zboczeniem [z niej] i nie kłopotali się szukaniem prawdy. Zatem żyli i umierali w błędzie, daleko od prawdy [tj. islamu] i za to zasługują na przypisywanie im błądzenia. To są chrześcijanie, o których Allah powiedział [w Koranie 5:77]: „i nie postępujcie za namiętnościami ludzi, którzy już wcześniej zabłądzili i którzy sprowadzili na manowce wielu, i którzy odeszli daleko z równej drogi”… Jeśli chodzi o tych [którzy zbłądzili] na przykład wśród politeistów, [Allah] powiedział [w Koranie 6:140]: „Oni zabłądzili i nie są prowadzeni drogą prostą”…

Islam zadbał przez swoje prawa i nakazy, że muzułmańska tożsamość będzie odrębna i odróżniająca się [od tożsamości nie-muzułmanów] w swej wewnętrznej i zewnętrznej istocie. Jest tak, żeby nie było łatwo mieszać się z wszystkimi innymi [nie-muzułmanami, żeby nie] utracić swoich wyjątkowych cech. To jest znaczenie codziennej modlitwy muzułmanów, która powtarza się co najmniej 17 razy: „drogą tych, których obdarzyłeś dobrodziejstwami; nie zaś tych, na których jesteś zagniewany, i nie tych, którzy błądzą” [Koran 1:7].

W tej sprawie szejk Al-Islam ibn Tajmijja zestawił swoją cenną książkę Konieczność prostej drogi w odróżnieniu ludzi piekła. Prosta droga jest odrębną drogą [dla muzułmanów]; to nie jest droga Żydów, którzy wywołali gniew Allaha, ani chrześcijan, którzy zbłądzili, ani tych, którzy poznali prawdę, ale nie poszli jej drogą… To jest odrębna droga, droga prawdy, droga Allaha, droga wiernych.

Muzułmanin codziennie wzywa Pana, by go prowadził, przyniósł mu sukces i ustawił go na prostej drodze ”drodze tych, których obdarzyłeś dobrodziejstwami” [Koran 1:7]”.


[1] See for example the commentary of Abu Ja’far ibn Jarir Al-Tabari (838-923), an early Quran commentator, and the classic Sunni commentary Tafsir Al-Jalalayn, composed first by Jalal ad-Din al-Mahalli (1389-1460) and completed after his death by his student Jalal ad-Din as-Suyuti (c. 1445–1505 ).

[2] See MEMRI Special Dispatch No. 7025, Egyptian Writers Criticize The Negative Attitude To Christians And Jews Reflected In The Common Interpretation Of The Fatiha, The Opening Surah Of The Quran, July 25, 2017.

[3] Azhar.eg, September 17, 2017.