Jeżeli Zachód nie chce przekształcić Zachodniego Brzegu w drugą Strefę Gazy, powinien dokonać przeglądu swojej polityki pomocy zagranicznej. [1] Jak napisał kiedyś znany dziennikarz ekonomiczny Henry Hazlitt (1894-1993): „Pomoc zagraniczna między rządami promuje etatyzm, scentralizowane planowanie, socjalizm, zależność, pauperyzację, nieefektywność i marnotrawstwo”. [2] Pomoc zagraniczna nie przyniosła wzrostu gospodarczego narodowi palestyńskiemu. Piękne dzielnice mieszkalne w Ramallah zostały zbudowane nie dzięki funduszom pomocy zagranicznej, ale dzięki Amerykanom-Palestyńczykom, którzy postanowili osobiście zainwestować w tę okolicę.
Prezydent Autonomii Palestyńskiej Mahmoud Abbas (po lewej) i przywódca Hamasu Ismail Hanija (źródło: Twitter)
W rzeczywistości pomoc zagraniczna nie tylko zniechęca do tworzenia kultury przedsiębiorczości, ale także zniechęca do podejmowania kroków w kierunku pokoju na obszarach ogarniętych wojną. Jak pisał laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii Angus Deaton: „Duży napływ pomocy zagranicznej zmienia lokalną politykę na gorsze i podcina instytucje niezbędne do wspierania długoterminowego wzrostu gospodarczego. Pomoc podważa także demokrację i aktywność obywatelską, co stanowi bezpośrednią stratę przewyższającą straty poniesione z osłabienia rozwoju gospodarczego.” [3] Z biegiem lat Autonomia Palestyńska (AP) zaczęła być kojarzona z korupcją i traciła wiarygodność wśród społeczeństwa. Przywódcy AP, którzy mieszkają w luksusowych willach w Ramallah, potwierdzili słowa brytyjskiego ekonomisty Petera Bauera: „Pomoc to proces, w ramach którego biedni z bogatych krajów dotują bogatych w biednych krajach”. [4]
Jak stwierdziła urodzona w Zambii ekonomistka Dambisa Moyo, pomoc „wspiera skorumpowane rządy – zapewniając im swobodnie dostępną gotówkę”. [5] Ponieważ pomoc zagraniczna wzmocniła rolę AP, żaden nowy palestyński przywódca polityczny nie mógł (i nie pozwalano mu) wyłonić się na Zachodnim Brzegu. Jedyną alternatywą dla AP jest Hamas, który zwyciężył w niedawnych wyborach studenckich na sztandarowym Uniwersytecie Birzeit na Zachodnim Brzegu. [6] Jednak sam Hamas – uznawany w USA i UE za organizację terrorystyczną – dzięki pomocy zagranicznej zdołał zadomowić się politycznie i militarnie w Gazie (obliczono, że w latach 2014-2020 same agencje ONZ wydały w Gazie prawie 4,5 miliarda dolarów [7], do tego należy dodać miliardy dolarów z Kataru, [8] miliony z USAID i UE [9] na zaledwie dwumilionową populację Gazy).
Ktokolwiek twierdzi, że międzynarodowa pomoc w Gazie pomaga ludziom, a nie Hamasowi, jest albo naiwny, albo kłamie. W 2015 r., próbując uzasadnić pomoc, katarski urzędnik Mohammed Al-Emadi stwierdził jasno: „Jeśli chcesz pomóc Gazie, Hamas jest twoim najlepszym kontaktem. Musisz ich wspierać. Nie lubisz ich, ale wiesz, że oni kontrolują kraj”. [10] Kontrola nad Gazą została przekazana Hamasowi dzięki pomocy zagranicznej, która pozwoliła mu utrzymać kontrolę nad każdym sektorem społeczeństwa (tj. szpitalami, edukacją, mediami, sądownictwem, bezpieczeństwem itp.) To samo dotyczy Autonomii Palestyńskiej (AP) ) na Zachodnim Brzegu. Walka między AP a Hamasem o to, kto jest jedynym prawowitym przedstawicielem narodu palestyńskiego, nie dotyczy wartości moralnych, ale tego, kto powinien dostać pieniądze z pomocy międzynarodowej, ponieważ władzę ma ten, kto kontroluje pieniądze.
Dlatego pomoc zagraniczna zabiła jakąkolwiek szansę na przekształcenie Gazy i Zachodniego Brzegu w tętniące życiem, pluralistyczne społeczeństwa. Ta darmowa, dostępna gotówka sprzyjała najgorszym tendencjom i ośmieliła AP i Hamas do pozbycia się jakiejkolwiek alternatywy dla ich autokratycznych rządów. Ktokolwiek pozwala sobie na inne myślenie, zostaje uznany za szpiega i zostaje uwięziony lub zabity. Co więcej, pomoc uwolniła także Autonomię Palestyńską i Hamas od wszelkiej odpowiedzialności, ponieważ niezależnie od tego, co zrobią i jak się zachowają, nadal będą otrzymywać darmową gotówkę.
Tylko bezpośrednie inwestycje mogą pomóc w stworzeniu innego społeczeństwa palestyńskiego. Prywatne inwestycje w prywatne przedsiębiorstwa promują produkcję, samodzielność i odpowiedzialność. „Właśnie poprzez przyciągnięcie zagranicznych inwestycji prywatnych udzielono kiedyś pomocy wielkim uprzemysłowionym krajom świata. W XIX wieku samej Ameryce kapitał brytyjski pomógł w budowie kolei i eksploatacji jej wielkich zasobów narodowych” – napisał Henry Hazlitt. [11] Promowanie inwestycji bezpośrednich zamiast pomocy zagranicznej ograniczyłoby kontrolę rządu nad wszystkimi aspektami życia. W związku z tym monopol AP i Hamasu zmniejszyłby się (parafrazując znaną reklamę: nie ma pieniędzy, nie ma partii) i pojawiłyby się nowe, realne alternatywy. W rzeczywistości inwestycje bezpośrednie nie są prezentami, co oznacza, że należy generować odsetki prowadzące do systemu gospodarczego opartego na własności prywatnej i prawach jednostki.
Hazlitt argumentował dalej: „Niedoszli humanitaryści… [mówią nam, że] żaden postęp nie jest możliwy bez pomocy z zewnątrz. Teoria ta jest dziś głoszona nieustannie, jakby była aksjomatyczna. Jednak historia narodów i jednostek pokazuje, że to jest fałsz”. [12] Istotnie, pomoc zagraniczna (tj. darmowa gotówka) pomaga jedynie Autonomii Palestyńskiej i Hamasowi w przedłużeniu ich rządów, a jej obcięcie byłoby odważnym wyborem dającym szansę na dobrobyt i pokój.
*Anna Mahjar-Barducci jest starszym pracownikiem naukowym MEMRI
[1] See Foreign aid as a means of Western neocolonialism, by Anna Mahjar-Barducci, Ynet, September 3, 2023; Migrant Crisis Shows That Foreign Aid Failed, by Anna Mahjar-Barducci, Modern Ghana, September 9, 2023.
[2] Fee.org/articles/foreign-investment-vs-foreign-aid/, October 1, 1970.
[3] Archive.nytimes.com/takingnote.blogs.nytimes.com/2015/10/12/what-angus-deaton-the-latest-nobel-winner-says-about-foreign-aid/, October 12, 2015.
[4] Twitter.com/steve_hanke/status/1672374388430077952
[5] Dambisa Moyo, Dead Aid, Farrar, Straus and Giroux, New York, March 2, 2010, pp. 48‐49.
[6] Arabnews.com/node/2309706/middle-east, May 24, 2023.
[7]Apnews.com/article/business-middle-east-israel-foreign-aid-gaza-strip-611b2b90c3a211f21185d59f4fae6a90, December 20, 2021.
[8] See MEMRI Daily Brief No. 532, Netanyahu And Qatar Would Share Responsibility For An Imminent Regional War, By Yigal Carmon, October 12, 2023.
[9] Usaid.gov/west-bank-and-gaza/press-releases/oct-03-2022-usaid-annual-spending-support-palestinians-and-peacebuilding-tops-150-million, October 3, 2022;Civil-protection-humanitarian-aid.ec.europa.eu/news-stories/news/eu-increases-humanitarian-aid-gaza-eu25-million-2023-11-06_en#:~:text=As%20part%20of%20the%20EU%27s,million%20for%20Gaza%20this%20year, 6 November 2023.
[10] Npr.org/sections/parallels/2015/06/18/414693807/why-israel-lets-qatar-give-millions-to-hamas, June 18, 2015.
[11] Fee.org/articles/foreign-investment-vs-foreign-aid/, October 1, 1970.
[12] Fee.org/articles/foreign-investment-vs-foreign-aid/, October 1, 1970.
