Podczas rozmów w Kabulu armia pakistańska manifestuje kontrolę nad Pakistanem; przywódcy pakistańscy stawiają fundamentalne żądania Afganistanowi

Afgański prezydent Hamid Karzai ściska rękę szefa armii pakistańskiej, generała Aszfaka Kajaniego, a premier pakistański Yousuf Raza Gilani, minister spraw wewnętrznych Rehman Malik, wiceminister spraw zagranicznych Hina Rabbani Khar, i szef ISI generał broni Szudża Pasza przyglądają się (Zdjęcie: Roznama Ummat (Pakistan), April 17, 2011)

W sobotę 16 kwietnia 2011 r. niemal całe najwyższe przywództwo Pakistanu przybyło do Kabulu na bilateralne rozmowy z przywódcami rządu afgańskiego. Wśród przybyłych byli: premier Pakistanu Yousuf Raza Gilani, minister spraw wewnętrznych Pakistanu Rehman Malik, wiceminister spraw wewnętrznych Pakistanu Hina Rabbani Khar, minister obrony Pakistanu Chaudhry Ahmad Mukhtar, jak również szef armii pakistańskiej generał Aszfak Pervez Kajani i generał broni Szudża Pasza, szef pakistańskiej wojskowej służby wywiadowczej (ISI). Rozmowy w Kabulu prowadził prezydent Afganistanu Hamid Karzai, a delegacja afgańska obejmowała także przywódców armii i wywiadu afgańskiego

Generałowie Kajani i Szudża Pasza są dwoma potężnymi przywódcami pakistańskimi, którzy dosłownie dyktują politykę zagraniczną wobec Afganistanu, Indii, Kaszmiru i Stanów Zjednoczonych. Podczas całodniowych rozmów zdecydowano ustanowić dwupoziomową Wspólną Komisję Afgańsko-pakistańską, bezprecedensowe posunięcie, które ułatwia obecność w komisji szefa armii pakistańskiej generała Kajaniego i szefa ISI generała broni Szudży Paszy, przydając im większą rolę w kształtowaniu spraw wewnętrznych i polityki zagranicznej Afganistanu. Przemawiając po tym spotkaniu prezydent afgański Hamid Karzai powiedział: „pakistański premier, szef sztabu armii i szef agencji wywiadowczej będą teraz reprezentować kraj w komisji pokojowej, której zadaniem jest znalezienie sposobu osiągnięcia umowy pokojowej z talibami” [1] .

Jest to, być może, pierwszy raz, kiedy armia pakistańska formalnie znalazła się w mechanizmie, który pozwala na kształtowanie przyszłości Afganistanu. W pakistańskiej relacji w mediach czytamy: „Wspólna komisja będzie pracować na dwóch poziomach. Premierzy obu krajów, jak również szefowie armii, szefowie agencji wywiadowczych i ministrowie spraw zagranicznych i wewnętrznych będą stanowili pierwszą warstwę komisji, podczas gdy wiceministrowie spraw zagranicznych i wewnętrznych, dyrektorzy generalni operacji wojskowych i dyrektorzy generalni wywiadu wojskowego stworzą drugą warstwę” [2] .

Moment rozmów jest znaczący z dwóch powodów: po pierwsze, panuje niemal całkowite załamanie stosunków Pakistanu ze Stanami Zjednoczonymi, zaś stosunki rządu Karzaia z administracją Obamy także nie idą gładko; po drugie, Pakistan ma motywację kształtowania sytuacji w Afganistanie po wycofaniu się wojsk USA z Afganistanu, czego oczekuje się pod koniec 2014 r., kiedy NATO planuje przekazanie wszelkiej odpowiedzialności za bezpieczeństwo afgańskim siłom bezpieczeństwa.

Chociaż generałowie Kajani i Szudża Pasza dyktują politykę Afganistanu, to przywódcy cywilnego rządu pakistańskiego prezentują codzienną politykę pakistańską w kontakcie z rządem afgańskim. Podczas rozmów w Kabulu premier pakistański Yousuf Raza Gilani przedstawił pisemne żądania rządowi afgańskiemu. Szczegóły pakistańskich żądań, nie upublicznione wówczas, zaczynają przeciekać do mediów.

Poniżej podajemy fragmenty relacji o tej sprawie:

“[Afgańscy] eksperci mówią, że żądania [przywódców pakistańskich]… zagrażają suwerenności i niepodległości Afganistanu”

Według relacji jednego z mediów afgańskich [3] :

„Premier Pakistanu [Yousuf Raza Gilani] przedstawił żądania swojego kraju wobec rządu afgańskiego, powiedziały źródła bliskie tej sprawie. Eksperci [afgańscy] mówią, że te żądania, które dopiero mają być ogłoszone oficjalnie przez rząd [Karzaia], zagrażają suwerenności i niepodległości Afganistanu. Eksperci podkreślili, że każde pospieszne posunięcie rządu w sprawie tych żądań byłoby wielkim błędem i zdradą Afgańczyków, którą historia zapisze.

Pakistan powinien być konsultowany w sprawie szkolenia i liczby sił afgańskich; udział Pakistanu w kopalniach i projektach rozwojowych Afganistanu powinien być wyjaśniony; [powinna być zapewniona] realizacja strategii pakistańskiej w przyszłych rządach w Afganistanie, [jak również] rekrutacja kadr pakistańskich w [afgańskich] instytucjach rządowych; Pakistan powinien być informowany o wszelkiego rodzaju porozumieniach między Afganistanem a jego zachodnimi sojusznikami, włącznie z USA i NATO; [to] są żądania zaproponowane w formie pisemnej przez pakistańskiego premiera Yousufa Razę Gilaniego podczas jego niedawnej wizyty w Kabulu.

Rząd afgański jeszcze nie skomentował oficjalnie tych żądań, przedstawionych przez premiera pakistańskiego. Eksperci widzą pewne z tych żądań jako oczywistą interwencję Pakistanu w sprawy wewnętrzne Afganistanu. ‘Pakistan nigdy nie był wobec nas uczciwy. Teraz Pakistan blisko zaprzyjaźnił się z rządem afgańskim, co wcześniej ukrywał’, powiedział afgański politolog Noor-ul Hak Ulomi.

Eksperci mówią, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat Pakistan wzmocnił wpływy we wszystkich niemal organizacjach rządowych, a także w instytucjach [ministerstwa] spraw zagranicznych [Afganistanu] oraz że wzrost przemocy [tj. ataków talibów] jest częścią nacisków Pakistanu na rząd afgański, by zaakceptował jego żądania.

‘Niestety, pan prezydent [Karzai] rozpoczął tajne negocjacje z Pakistanem, a przygotowania rządowe, by zgodzić się na więcej ustępstw wobec Pakistanu za pojednanie z talibami, to jeden z największych błędów, jakie popełnia’ – powiedział afgański ekspert Haroon Mir. Eksperci wzywają rząd, by przedstawił te żądania Afgańczykom i Izbie Reprezentantów”.

Nagłówek w gazecie pakistańskiej: „[Afganistan poinformowany, że] będzie musiał realizować naszą strategię – poważne przesłanie Pakistanu dla Afganistanu”

20 kwietnia 2011 r., cztery dni po tych rozmowach, pakistańska gazeta w języku urdu „Roznama Jasarat” wydrukowała relację zatytułowaną: „[Afganistan poinformowany, że] będzie musiał realizować naszą strategię – poważne przesłanie Pakistanu dla Afganistanu” [4] . W relacji pakistańskiej czytamy:

„Podczas niedawnej wizyty w Afganistanie premier Syed Yousuf Razi Gilani przekazał rządowi Karzaia poważne przesłanie od Pakistanu, w którym powiedziano, że Afganistan będzie musiał konsultować się z Pakistanem w sprawie liczby i szkolenia swoich sił bezpieczeństwa.

Projekty rozwoju kraju powinny być jasne; przyszłe rządy w Afganistanie będą musiały kierować się strategią Pakistanu; Pakistańczycy powinni być rekrutowani do [afgańskich] instytucji rządowych; i Afganistan będzie informował Pakistan w sprawach każdego porozumienia podpisanego z zachodnimi sojusznikami, włącznie z USA i NATO…”