22 sierpnia 2014 r. w dzień po zlikwidowaniu przez Izrael trzech wysokich rangą dowódców wojskowego skrzydła Hamasu, ruch ten dokonał publicznej egzekucji 18 mieszkańców Gazy, którzy zostali skazani na śmierć przez specjalne trybunały wojskowe za kolaborację z Izraelem. Hamas nazwał tę falę egzekucji „Operacją Duszącego Chwytu”. Brutalna i publiczna natura tych egzekucji wywołała porównania do obcinania głów dokonywanego ostatnio przez Islamskie Państwo Iraku i Syrii (ISIS) i spowodowała, że pewne kręgi palestyńskie i arabskie, jak również izraelskie, oskarżyły Hamas o to, że jest podobny do ISIS. Chociaż Hamas sprzeciwił się, mówiąc, że egzekucje były uzasadnione i zmierzały do obrony bezpieczeństwa palestyńskiego, następnego dnia, 23 sierpnia 2014 r. rozkazał powstrzymanie ich [1] , najwyraźniej w reakcji na porównanie z ISIS [2] .
Pewne elementy w AP zaatakowały Hamas za wykonanie tych egzekucji bez właściwej procedury i bez konsultacji z AP. Ponieważ wśród straconych byli członkowie Fatahu, Hamas został także oskarżony – szczególnie po zakończeniu walk – o prześladowanie członków Fatahu. Komentatorzy rzucali domysły, że celem egzekucji było odstraszenie zamieszek przeciwko Hamasowi lub protestów mieszkańców Gazy.
Poniżej podajemy fragmenty reakcji na egzekucje ze strony przedstawicieli AP i Fatahu oraz ze strony publicystów, jak również reakcje komentatorów arabskich i reakcje Hamasu.
22 sierpnia 2014 Egzekucje w Gazie (zdjęcia: Al-Risala, Gaza, 22 sierpnia 2014)
Reakcje palestyńskie i arabskie: Egzekucje przypominają potworności popełniane przez ISIS
W Autonomii Palestyńskiej pewne głosy twierdziły, że publiczne egzekucje plasują Hamas na tym samym poziomie co ISIS. Wysoki rangą funkcjonariusz Fatahu Tawfik Al-Tirawi powiedział na przykład, że nie ma żadnej różnicy między tymi, którzy obcinają głowy (tj. ISIS), a tymi, którzy rozstrzeliwują (tj. Hamas) [3] . Sekretarz generalny prezydentury AP, Al-Tajjib Abd Al-Rahim, porównał działania Hamasu do działań organizacji takfiri, wskazując na ISIS [4] . Oficjalna gazeta AP, “Al-Hayat Al-Jadida”, cytowała prawnika, który twierdził, że sposób egzekucji “zaszkodził [ruchowi] oporu i ludowi [palestyńskiemu], i pozwolił wrogim elementom na wykorzystanie tych egzekucji i związanych z nimi zdjęciami [pokazywanymi w mediach] działań organizacji zbrojnych w Iraku i w Syrii”. Eksperci twierdzili ponadto, że te egzekucje sprzeczne były z deklarowanymi przez AP intencjami przyłączenia się do Międzynarodowego Trybunału Karnego [5] .
Podobną krytykę słychać było także poza areną palestyńską. Moussa Barhouma, publicysta jordański dla wychodzącej w Londynie gazety saudyjskiej “Al-Hayat” napisał: „Hamas utraci wiele ze swego popularnego i narodowego poparcia, jeśli nadal będzie się głupio upierać przy egzekucji każdego, kogo nazywa ‘szpiegiem’, ‘zdrajcą’ lub ‘agentem’. Sposób egzekucji był barbarzyński i przypominał czyny popełnione przez ISIS, Al-Kaidę, Boko Haram i im podobne w imię islamu, które to [czyny] Hamas potępił. Nawet jeśli Hamas działał w furii na zabicie [przez Izrael] kilku swoich dowódców, nie znaczy to, że może naruszać prawa człowieka, wymogi prawa i Deklarację Praw Człowieka ONZ – [szczególnie], jeśli chce przedstawiać siebie jako antytezę izraelskiego barbarzyństwa, arogancji i przemocy”. […] [6]
Odpowiedź Hamasu: Nie jesteśmy ISIS i potępiamy działania ISIS
Najwyraźniej zaniepokojeni porównaniem do ISIS funkcjonariusze Hamasu wystąpili z obroną ruchu. Chaled Maszal, szef biura politycznego Hamasu, powiedział: „Porównanie [uczynione przez premiera izraelskiego Binjamina] Netanjahu między Hamasem a ‘organizacjami ekstremistycznymi’ jest kłamstwem i próbą oszukania opinii publicznej. Jesteśmy ruchem wyzwoleńczym, nie zaś organizacją przemocy” [7] . W komunikacie prasowym wysoki rangą funkcjonariusz Hamasu Izzat Al-Riszk powiedzial, że Hamas potępił barbarzyńską egzekucję dziennikarza amerykańskiego Jamesa Foleya [przez ISIS], dodając, że Hamas jest “narodowym ruchem wyzwoleńczym i jego ludzie walczą o wolność i bronią ludu palestyńskiego i jego praw” [8] .
Próbując usprawiedliwić egzekucje, źródło z aparatu bezpieczeństwa Hamasu twierdziło, że taka działalność “jest legalna we wszystkich krajach podczas bitew i wojen” [9] .
[…]
Organ Hamasu “Al-Risala” cytował pozytywne reakcje mieszkańców Gazy na egzekucje [11] . Bliska Hamasowi witryna internetowa Palinfo.com, która jest bliska Hamasowi, opublikowała także komunikat Komitetów Powszechnego Oporu, wyrażający poparcie dla egzekucji. […] [12]
Związana z Hamasem strona Facebooka zamieściła następujący wiersz i karykaturę pod tytułem “Chwyt duszący”: „Wy [zdrajcy] posialiście zdradę i zebraliście śmierć, wygnanie i [pętlę] wokół szyi. Sprzedaliście sumienie i zdradziliście wasz lud, a teraz surowo was karzemy. Prowadzimy was jak owce na rzeź. To jest nagroda dla zdrajcy, któremu nie można ufać. Głowa [węża] jest w Tel Awiwiw i my ją odrąbiemy, podczas gdy nasze młoty kruszą jego ogon [kolaborantów]” [13] .
Niektórzy wiązali kolaborantów z Autonomią Palestyńską i Fatahem. Na przykład rzecznik Hamasu i członek Rady Ustawodawczej, Muszir Al-Masri, napisał na stronie Facebooka: “Ktokolwiek prowadzi koordynację bezpieczeństwa z okupantem, zasługuje na los kolaborantów straconych wczoraj w Gazie”. Twierdził, że stanowisko AP wobec egzekucji jest „haniebne, nieodpowiedzialne i sprzeczne z wartościami narodowymi i z poparciem ulicy palestyńskiej dla egzekucji kolaborantów” [14] .
Komentatorzy arabscy: Egzekucje miały zapobiec zamieszkom w Gazie
Kilku komentatorów arabskich zastanawiało się, czy egzekucje Hamasu miały na celu zastraszenie Gazańczyków, by zapobiec zamieszkom anty-hamasowskim i krytyce jego wojny z Izraelem. Dziennikarz libański, Chairallah Chairallah, były redaktor naczelny wychodzącej w Londynie gazety “Al-Hayat” oraz publicysta gazety kuwejckiej “Al-Rai”, napisał: „[Egzekucje] były częścią próby posiania strachu w Strefie Gazy. Gazańczycy zaczynają być niespokojni i kwestionować pociski wystrzeliwane z Gazy oraz zachowanie Hamasu [i pytają]: ‘Czy te pociski spowodują zniesienie oblężenia, czy spowodują zniszczenie domów nad głowami cywilów, tylko po to, by Hamas pozostał przy władzy? Co jest ważniejsze, domy i życie cywilów czy Hamas pozostający przy władzy?'” [15]
Były minister informacji Kuwejtu napisał w gazecie “Al-Anba”: “Publiczna egzekucja 18 młodych Palestyńczyków miała na celu zastraszenie ludzie w Strefie, żeby nikt nie [ośmielił się] narzekać lub buntować… Była zamierzona, by zapobiec próbom kwestionowania natury zwycięstwa i tego, co ono znaczy [w kontekście] ataku na Gazę, kiedy liczba zabitych Izraelczyków wynosi 50, a liczba ofiar palestyńskich wynosi 2100 …” [16]
Autonomia Palestyńska i Fatah: Egzekucje były przeprowadzane bezlitośnie i były nielegalne; Hamas prześladował podczas wojny naszych ludzi
Abbas: Także kolaboranci zasługują na właściwą procedurę prawną
Wysocy rangą funkcjonariusze AP potępili sposób przeprowadzenia tych egzekucji. Prezydent AP, Mahmoud Abbas, który zgodnie z prawem palestyńskim musi zatwierdzić każdy wyrok śmierci, odniósł się do egzekucji dopiero po zawieszeniu broni między Izraelem a Palestyńczykami. 28 sierpnie 2014 r. powiedział w wywiadzie telewizyjnym: “Hamas wydał wyrok i stracił [podejrzanych kolaborantów] samodzielnie, bez konsultowania nikogo, a Autonomia [Palestyńska] milczała, bo cały kraj był w niebezpieczeństwie”. Wyraził sprzeciw przeciwko dokonywaniu egzekucji ludzi na ulicach i powiedział, że jeśli zatrzymano kolaboranta, to trzeba go postawić przed sądem i stracić tylko, jeśli jest to prawnie uzasadnione [17] .
Tym, który krytykował egzekucje jeszcze podczas walk, był sekretarz generalny prezydentury AP, Al-Tajjib Abd Al-Rahim, który nazwał je nielegalnymi, nikczemnymi i nie do zaakceptowania i dodał, że Hamas skierował swoją broń przeciwko AP: „Egzekucje zostały przeprowadzone z wątpliwych powodów, nielegalnie i bez sądu, gwarantującego uczciwy proces. Dlatego są one nie do przyjęcia dla naszych ludzi, którzy je potępiają… Te egzekucje były przeprowadzane z zimną krwią w oparciu o prawo Hamasu, które stanowi, że ktokolwiek nie jest z Hamasem, jest przeciwko niemu. Prowokacyjne działania Hamasu dowodzą, że działa jak władza i że nie jest szczery w sprawie [wewnątrz palestyńskiego] pojednania, które ma wyłączne prawo rządzenia wszystkimi częściami ojczyzny… Hamas ośmielił się strzelać w nogi wielu [członków Fatahu], którzy żądali, by Hamas zgodził się na spokój [tahdiya], a także umieścił wielu [członków Fatahu] w Strefie [Gazy] w areszcie domowym.
Dlatego błagam organizacje społeczeństwa obywatelskiego, instytucje prawne i tych, którzy zajmują się prawami człowieka w ojczyźnie [palestyńskiej], a szczególnie w Gazie, by nie milczeli, ale by potępili te działania i aktywności, które szkodzą naszemu niezłomnemu ludowi i rodzinom”. […] [18]
Fatah: Wśród straconych osób byli członkowie Fatahu
Chociaż Hamas nie opublikował nazwisk straconych pod pretekstem chronienia ich rodzin, wiadomo, że byli wśród nich członkowie Fatahu. Sugerowano, że byli oni niewinni i że Hamas skorzystał z okazji, żeby się ich pozbyć. Jednak dopiero po zawieszeniu broni kilku funkcjonariuszy Fatahu jasno oskarżyło Hamas o dokonanie egzekucji na członkach Fatahu. 1 września 2014 r. w wywiadzie telewizyjnym funkcjonariusz Fatahu, Tawfik Al-Tirawi, powiedział, że straceni zostali byli oficerowie aparatu bezpieczeństwa AP [19] .
Działający w Gazie ruch Tamarrud, który chce obalić reżim Hamasu, opublikował przypisywany Hamasowi dokument, w którym szef bezpieczeństwa wewnętrznego Hamasu w Gazie, Abu 'Abdallah, daje instrukcje swojemu zastępcy, Abu Chaled, dokonania egzekucji „więźniów bezpieczeństwa” (tj. kolaborantów) i dodaje: „Jest dozwolone dodać do nich więźniów kryminalnych z ruchu Fatah, którzy są podejrzani o występki moralne” [20] . Omar Al-Ghoul, który był doradcą byłego premiera AP, Salama Fayyada, powiedział, że te instrukcje Abu 'Abdallaha pokazały, iż Hamas wziął prawo we własne ręce [21] .
Domniemany dokument Hamasu pozwalający na egzekucję więźniów z Fatahu (Tmrodgaza.com, 24 sierpnia 2014)
[…]
Pasujące podsumowanie dostarczył były minister AP Ziad Abu Zajjad, który poczynił kilka obserwacji dotyczących egzekucji 22 sierpnia i ogólnie egzekucji kolaborantów.
[…]
Na zakończenie Abu-Zajjad powiedział, że Hamas niedawno prześladował członków Fatahu w Gazie, rozbroił ich, brutalnie ich pobił, a także postrzelił, włącznie z rzecznikiem Brygad Męczenników Al-Aksa, Faroukiem Al-Adghamem, który leży obecnie w szpitalu w stanie krytycznym. To, powiedział, rzuca dalsze wątpliwości na naturę niedawnych egzekucji [27] .
[Tekst jest nieco skrócony w stosunku do oryginału po angielsku, który znajduje się tutaj: www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/8142.htm]
Przypisy (nie spolszczone):
[1] Al-Hayat (London), August 23, 2014; Safa.ps, August 25, 2014.
[2] Alwatanvoice.com, August 23, 2014; Al-Sharq Al-Awsat (London), August 24, 2014.
[3] Al-Awda TV (PA), September 1, 2014.
[4] Maannews.net August 23, 2014.
[5] Al-Hayat Al-Jadida (PA) August 27, 2014.
[6] Al-Hayat (London), August 27, 2014.
[7] Twitter.com/omamahwest, August 23, 2014.
[8] Palinfo.com, August 22, 2014.
[9] Al-Risala (Gaza); Almajd.ps, August 22, 2014; Al-Sharq Al-Awsat (London); Palinfo.com August 23, 2014.
[10] Almajd.ps, August 22, 2014.
[11] Al-Risala (Gaza), August 22, 2014.
[12] Palinfo.com, August 23, 2014.
[13] Facebook.compaldf, August 24, 2014
[14] Facebook.com/Moshir.Almasry2, August 24, 2014.
[15] Elaph.com August 25, 2014.
[16] Al-Anba (Kuwait), September 3, 2014.
[17] Al-Risala (Gaza), August 28, 2014.
[18] Maannews.net August 23, 2014.
[19] Al-Awda TV (PA), September 1, 2014.
[20] Tmrodgaza.com, August 24, 2014.
[21] Al-Hayat Al-Jadida (PA), September 8, 2014.
[22] 24.ae, August 19, 2014; Zadnews.com, August 23, 2014.
[23] Raialyoum.com August 19, 2014.
[24] Wattan.tv, August 30, 2014; Arabic.pnn.ps, August 31, 2014.
[25] Al-Hayat Al-Jadida (PA), August 24, 2014.
[26] Facebook.com/palinfo, September 1, 2014. [27] Al-Quds (Jerusalem), August 24, 2014.
