Pod koniec kwietnia 2025 r. Centralna Rada Palestyńska OWP odbyła 32. sesję w Ramallah. Przywódcy Autonomii Palestyńskiej (AP) uważają tę radę za de facto organ ustawodawczy, zamiast Palestyńskiej Rady Legislacyjnej, która nie funkcjonuje od czasu wyborów w 2006 r., kiedy to większość w niej zdobył Hamas, a która została oficjalnie rozwiązana w 2018 r. [1]
Podczas sesji przywódcy Autonomii Palestyńskiej wyrazili radykalne i prowokacyjne stanowiska wobec Izraela i Stanów Zjednoczonych. Na przykład w przemówieniu otwierającym sesję 23 kwietnia prezydent Autonomii Palestyńskiej i przewodniczący OWP Mahmud Abbas przeklinał Amerykanów, mówiąc „do diabła z nimi”, i stwierdził, że historia Izraela jest „sfałszowana”, a Pierwsza i Druga Świątynia Żydowska znajdowały się w Jemenie, a nie w Jerozolimie. [2]
Oświadczenie końcowe sesji wzywało do kontynuowania oporu, dopóki „prawo palestyńskich uchodźców do powrotu do domów i majątku, z których zostali siłą wypędzeni w 1948 r.” (tj. do ich pierwotnych domów w Izraelu) nie zostanie zrealizowane. [3] Zażądano również, aby UNRWA nadal funkcjonowała „jako żywy świadek kontynuacji Nakby”, dopóki prawo uchodźców do powrotu nie zostanie zrealizowane. [4] Nacisk na prawo palestyńskich uchodźców i ich potomków do powrotu do ich pierwotnych domów w Izraelu jest centralnym motywem dyskursu politycznego Autonomii Palestyńskiej, [5] a przywódcy Autonomii Palestyńskiej uważają rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 194 z grudnia 1948 r. za podstawę prawną tego żądania. [6]
Należy zauważyć, że na tej sesji Centralna Rada utworzyła stanowisko zastępcy przewodniczącego Komitetu Wykonawczego OWP, tj. zastępcy Mahmuda Abbasa. [7] Nowe stanowisko zostało przydzielone Husseinowi Al-Sheikhowi, który do tej pory piastował stanowisko sekretarza generalnego Komitetu Wykonawczego OWP. Stanowisko to zostało utworzone w celu skonsolidowania obozu zwolenników Abbasa w OWP, a także w celu złagodzenia zachodniej krytyki autokratycznych rządów Abbasa i ułatwienia odnowienia zachodniej pomocy gospodarczej dla AP. Ponadto, w odpowiedzi na próby podważenia AP i zakwestionowania statusu OWP przez Hamas, Centralna Rada podkreśliła w swoim oświadczeniu końcowym, że OWP jest jedynym prawowitym przedstawicielem narodu palestyńskiego i wezwała Hamas do oddania kontroli nad Gazą.
Poniżej przedstawiono przetłumaczone fragmenty oświadczenia końcowego 32. sesji Centralnej Rady, w którym podkreślono „prawo powrotu” uchodźców palestyńskich: [8]
„Pośród trwającej izraelskiej agresji na nasz naród i trwającego ludobójstwa w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu – i pomimo prób Izraela, siły okupacyjnej, wyeliminowania sprawy palestyńskiej, przejęcia ziemi i wydalenia naszego narodu – trzymamy się tej świętej ziemi i pozostajemy na niej niezłomni, gotowi walczyć i kontynuować opór przeciwko okupacji, jej osadnictwu i jej planom, dopóki nie zostanie ona usunięta z naszej ziemi i dopóki nasza niepodległość narodowa nie zostanie zrealizowana w postaci niepodległego państwa palestyńskiego w granicach z 4 czerwca 1967 r., ze Wschodnią Jerozolimą jako stolicą, a prawo uchodźców do powrotu zostanie wdrożone na podstawie rezolucji [ONZ] 194…
Centralna Rada [OWP] podkreśla, że decyzje dotyczące pokoju, wojny i negocjacji nie są prerogatywą żadnej frakcji ani partii, ale raczej sprawą publiczną i narodową, która musi zawsze pozostać prerogatywą OWP, która jest prawowitą władzą polityczną… Ruch Hamas musi oddać kontrolę nad Strefą Gazy i zwrócić ją Państwu Palestyńskiemu i jego [Palestyńskiej] Władzy Narodowej (tj. Autonomii Palestyńskiej), zgodnie z [zasadą] jednego prawa, jednej władzy i jednej broni, a także w celu umożliwienia rozpoczęcia odbudowy [Strefy Gazy] natychmiast po zakończeniu agresji i całkowitym wycofaniu sił okupacyjnych…
Centralna Rada poleca Komitetowi Wykonawczemu [OWP] rozpoczęcie wszechstronnego dialogu narodowego w celu osiągnięcia konsensusu narodowego opartego na [następujących zasadach]: [9]
- OWP jest jedynym prawowitym przedstawicielem naszego ludu i duchowym domem wszystkich Palestyńczyków; jej plan polityczny i zobowiązania międzynarodowe są wiążące.
- Uzgodniono, że rozwiązaniem politycznym musi być [utworzenie] niepodległego i suwerennego państwa palestyńskiego w granicach z 4 czerwca 1967 r., ze stolicą w szlachetnej Wschodniej Jerozolimie.
- Pokojowy opór społeczny jest najlepszym sposobem na osiągnięcie naszych celów narodowych.
- Niepodległe państwo palestyńskie jest państwem demokratycznym, które podtrzymuje pluralizm polityczny i organizacyjny oraz wolność myśli i religii, pod jednym prawem, jedną bronią i jedną władzą.
- Należy kontynuować wysiłki na rzecz przeprowadzenia wyborów prezydenckich i parlamentarnych w całym Państwie Palestyńskim, w tym we Wschodniej Jerozolimie, w chwili gdy tylko zaistnieją odpowiednie okoliczności, tak jak miało to miejsce w poprzednich wyborach… [10]
Zgodnie z rezolucją ONZ nr 194 Centralna Rada podkreśla swoje zaangażowanie na rzecz prawa uchodźców palestyńskich do powrotu do domów i majątku, z których zostali siłą wypędzeni w 1948 r.
[Rada] podkreśla ponadto, że ciągła działalność UNRWA w pięciu obszarach jej działania [Jordania, Syria, Liban, Zachodni Brzeg i Gaza] nie może zostać przeniesiona ani zastąpiona [działalnością] żadnej innej organizacji lub organu, palestyńskiego, arabskiego lub międzynarodowego, zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego [ONZ] nr 302, na mocy której ustanowiono [UNRWA]. [Rada] sprzeciwia się również izraelskim posunięciom mającym na celu wyeliminowanie obozów dla uchodźców i kwestii uchodźców [11] oraz narzucenie naszemu narodowi drugiej przymusowej eksmisji. Podkreśla, że nie będzie substytutu dla UNRWA jako żywego świadka kontynuacji Nakby i wzywa do zwiększenia wsparcia, jakie otrzymuje w celu realizacji swoich misji, tak aby społeczność międzynarodowa mogła wdrożyć rezolucję [ONZ] dotyczącą powrotu uchodźców [do ich domów]…
Podczas obecnej sesji Centralna Rada podjęła decyzję o utworzeniu stanowiska wiceprzewodniczącego Komitetu Wykonawczego OWP i wiceprezydenta Państwa Palestyna oraz upoważniła Komitet Wykonawczy do wdrożenia tej decyzji zgodnie ze swoim wewnętrznym statutem [12] …
[1] On the status and role of the Central Council in the recent years, see MEMRI reports: Inquiry & Analysis Series No. 1644 – Following Rumors That Palestinian President Mahmoud Abbas Is Ill, Palestinians Continue To Call For Establishing Arrangement For Transfer Of Power To New President – July 18, 2022; Inquiry & Analysis Series No. 1433 – Fatah-Hamas Schism Widens Further Following Ruling By Palestinian Authority Constitutional Court – Established By Palestinian Authority President 'Abbas – To Disband Palestinian Legislative Council – January 22, 2019; Inquiry & Analysis Series No. 1401 – Calls In Palestinian Authority For Arranging Mechanism For Transfer Of Power Following Palestinian Authority President 'Abbas’s Hospitalization – June 11, 2018.
[2] These statements were aired on Palestinian television (see MEMRI Clip), but were omitted from the transcript of the speech published by the Palestinian news agency (wafa.ps, April 23, 2025).
[3] This demand appeared in the Arabic text of the closing statement as published by WAFA, but was absent from WAFA’s English-language report about the closing statement (wafa.ps, April 25, 2025). This is not the first time WAFA has “censored” Abbas’ speeches by removing provocative statements that were aired on television. See e.g., MEMRI Special Dispatch No. 11861 – Palestinian Authority President Mahmoud Abbas At Fatah Revolutionary Council Session: We Will Not Stop The Payments To The Prisoners And The Martyrs’ Families – February 28, 2025.
[4] On the PA’s perception of UNRWA as vital to the implementation of the right or return, see MEMRI reports: Special Dispatch No. 11109 – Palestinian Authority, Hamas Condemn Suspension Of Funds To UNRWA Over Involvement Of Its Staffers In October 7 Attack: UNRWA Is Vital To Implementing Right Of Return – January 31, 2024; Special Dispatch No. 9618 – Palestinian Authority Minister And PLO Executive Committee Member Majdalani: UNRWA Is The Political Symbol Of The Right Of Return – November 1, 2021.
[5] See MEMRI reports: Special Dispatch No. 10743 – PLO Summer Camps – Part II: Inculcating Non-Recognition Of Israel, Palestinian Refugees’ Right Of Return To Homes Inside Israel – August 7, 2023; Special Dispatch No. 10710 – Palestinian Authority opens Exhibition Of 'Keys Of Return’ In Hebron – July 14, 2023; Special Dispatch No. 10623 – Nakba Day Events At West Bank Schools Assert Palestinian Refugees’ Right To Return To Homes Inside Israel, May 23, 2023; Special Dispatch No. 10597 – Ahead Of 75th Anniversary Of The Nakba, Palestinian Leadership Stresses It Will Never Relinquish Refugees’ Right To Return To Their Homes, May 8, 2023; Special Dispatch No. 10085 – Palestinian National Council Member: The Right Of Return Is A Divine Right That The Palestinians Will Never Relinquish; The Zionists Are Aryan In Origin, Not Semitic – July 19, 2022; Inquiry & Analysis Series No. 1521 – Palestinian Authority: The Palestinian Refugees’ Right Of Return Will Never Be Canceled; No To Trump’s Plan, Which Revokes It – July 8, 2020; Special Dispatch No. 8068, On 71st Nakba Day, Palestinian Authority, Fatah Emphasize: We Will Never Renounce Right Of Return, We Will Torpedo 'Deal Of The Century’, May 16, 2019; Special Dispatch No. 7093, Palestinian Authority Information Ministry: There Will Be No Palestinian Concessions On Right Of Return, September 15, 2017; Special Dispatch No. 6928, Palestinian Authority President 'Abbas: Palestinian Nakba Continues To This Day – And Its Source Is The Balfour Declaration; The Palestinians’ Strategic Choice Is Peace Provided That It Includes Right Of Return, Compensation In Accordance With Resolution 194, May 15, 2017; Special Dispatch No. 6052, Fatah On 67th Nakba Anniversary: We Will Continue Struggle Until Refugees’ Right Of Return To Their Homes Is Realized, May 21, 2015; Special Dispatch No. 5898, Abbas In Interview: Six Million Refugees Want To Return, And I Am One Of Them; Hamas And The MB Are Liars; Hillary Clinton Phoned Me And Asked Me To Persuade President Mubarak To Step Down, December 5, 2014; Inquiry & Analysis Series No. 950, The Narrative Of Return In Palestinian Textbooks, March 20, 2013; Special Dispatch No. 5302, Fatah Marks 65th Nakba Day: We Cling To The Refugees’ Right To Return To Their Homes In The 1948 Territories – May 17, 2013; Special Dispatch No. 5046 – PA President Mahmoud Abbas Presents His Views on the Right of Return – November 9, 2012; Special Dispatch No. 4752 – Nakba Day 2012: PLO, Hamas Demand To Realize Right Of Return – May 24, 2012; Special Dispatch No. 2995 – Palestinians: Nobody Is Authorized to Waive the Right of Return – June 2, 2010; Special Dispatch No. 2603 – PA President 'Abbas: No Palestinian Refugees Must Remain in Lebanon; Some Will Return to Israel – November 1, 2009; Special Dispatch No. 2449 – ’Abbas: „Talks with Olmert Produced No Results”; „Flexibility in the Negotiations Is by No Means Tantamount to Compromising our Principles” – July 21, 2009; Special Reports No. 15 – Abu Mazen: A Political Profile – April 29, 2003.
[6] Israel and the PA are divided on the legal interpretation of this resolution, on the number of Palestinians who became refugees after the 1948 war, and on the status of their descendants, who have settled in other countries and in some cases have been naturalized there.
[7] PLO Executive Committee member Ahmad Majdalani emphasized that this position is not synonymous with that of PA vice president (Al-Ayyam, PA, April 21, 2025). Mahmoud Al-Habbash, an advisor to PA President Abbas, explained that Abbas means to split the positions of PA president and PLO Executive Committee chairman between two officials, positions that have traditionally been held by a single person (Almamlakatv.com, April 24, 2025). A controversial „constitutional proclamation” issued by Abbas in November 2024 stated that the official authorized to replace the PA president in case he is unable to perform his role would be the chairman of the PLO National Council, a position currently held by Fatah official Rouhi Fatouh (Wafa.ps, November 27, 2024).
[8] Wafa.ps, April 25, 2025.
[9] These principles essentially outline the demands presents by the PA to Hamas as conditions for an intra-Palestinian reconciliation. See MEMRI Inquiry & Analysis Series No. 1810 – The National Conference For Palestine – A Qatari Initiative For Integrating The Hamas Terror Organization Into The PLO – February 13, 2025.
[10] The reference is to official Israeli consent to holding elections in East Jerusalem. See Inquiry & Analysis Series No. 1571 – Palestinians Concerned That Israeli Ban On Holding Palestinian Authority Elections In East Jerusalem Will Serve Fatah As Excuse To Cancel Elections – April 14, 2021.
[11] It should be emphasized that the reference here is to the counterterrorism operations carried out by the Israeli armed forces against Palestinian terror militias and organizations that are active mainly in the West bank refugee camps. See Special Dispatch No. 11852 – Palestinian Authority Presents Terrorists Killed By Israel As Murdered Civilians, While It Fights Terrorists From The Same Organizations – February 25, 2025.
[12] The Executive Committee appointed Hussein Al-Sheikh to this position (wafa.ps, April 26, 2025). On Al-Sheikh’s views, see MEMRI Special Dispatch No. 11955 – Hussein Al-Sheikh Appointed Vice President Of The Palestine Liberation Organization (PLO), Bolstering Him As Possible Successor To Palestinian Authority President Mahmoud Abbas – Clips And Report About Al-Sheikh From The MEMRI Archives, May 1, 2025.
