Wprowadzenie
“Wszystko w Syrii jest w tych dniach jest rozbite lub podzielone. Reżim jest podzielony, kraj jest podzielony [1] opozycja jest rozbita i podzielona. Nic nie jest zjednoczone… Aleppo jest praktycznie odrębnym [regionem], kurdyjska północ jest niemal niezależna, Damaszek jest izolowany, droga do Al-Latakia jest niebezpieczna, a Homs buntuje się przeciwko reżimowi…” [1] Tak Abd Al-Bari Atwan, redaktor londyńskiej gazety “Al-Quds Al-Arabi”, opisał Syrię 60 lat od uzyskania jej niepodległości i 18 miesięcy od początku walki między reżimem a jego przeciwnikami. Ta sytuacja wywołuje niepokój w krajach arabskich i muzułmańskich i w reszcie świata o jedność i geograficzną integralność Syrii.
Myśl, że Wielka Syria rozpada się na odrębne enklawy etniczne i sekciarskie, nie jest nowa; na konferencji w San Remo w 1920 r. po pierwszej wojnie światowej Francja, która miała mandat w Syrii i Libanie, postanowiła podzielić terytorium na sześć enklaw narodowych na bazie wyznaniowej. Poza Libanem te enklawy pozostawały odrębne aż do zjednoczenia pod mandatem francuskim w 1936 r.
Przez te lata w Syrii panowały napięcia sekciarskie i etniczne, głównie ze strony sunnickiego Bractwa Muzułmańskiego (BM) i Kurdów. BM sprzeciwiało się świeckiemu charakterowi reżimu Baas, kierowanemu przez Alawitę Hafeza Al-Assada, oraz marginalizacji sunnickiej większości na rzecz sojuszu mniejszości wyznaniowych. Opór osiągnął szczyt w mieście Hama na początku lat 1980. i został bezlitośnie zdławiony przez reżim Assada. Także Kurdowie kilka razy próbowali powstać przeciwko reżimowi Baas, żądając samorządności lub przynajmniej uznania ich tożsamości narodowej i praw; reżim odpowiadał w podobny sposób.
Obecne powstanie przeciwko reżimowi Assada zaczęło się w marcu 2011 r. jako część fali powszechnych protestów, które ogarnęły wiele krajów w świecie arabskim. Działacze opozycji podkreślali, że powstanie jest protestem społeczno-politycznym, wyrażającym wolę całego społeczeństwa syryjskiego niezależnie od religii, sekty lub pochodzenia etnicznego. Walki jednak rozszerzyły się i przeszły w walkę zbrojną, z obu stronami trzymającymi się bezkompromisowej postawy i traktującymi konflikt jako walkę na śmierć i życie; w miarę jak wysiłki rozwiązania kryzysu środkami politycznymi raz za razem zawodziły, podczas gdy rosła rola islamistów i elementów cudzoziemskich z własnymi planami, oraz w miarę jak reżim stawał się coraz mniej stabilny – narastały dyskusje o walce między sektami i coraz większy niepokój, że Syria może rozpaść się na kilka mniejszych państw wzdłuż linii sekciarskich i etnicznych. Siły temu niepokojowi dodaje pamięć wojny domowej w Libanie i upadku reżimu Baas w Iraku, które pozostawiły te kraje poranione i ciągle zagrożone konfliktami sekciarskimi. Być może jest prawdą, że większość wypowiedzi w tej sprawie, zarówno ze strony reżimu i jego sojuszników, jak opozycji i jej sojuszników są skierowane na podważenie legitymacji drugiej strony, czy to w Syrii, czy poza jej granicami, oraz na ostrzeżenie przed konsekwencjami drugiej strony zdobywającej panowanie w kraju. Niemniej w świetle ziejącej przepaści nienawiści, niekończącego się cyklu przemocy i załamania się zaufania między różnymi grupami w kraju, te wypowiedzi mogą wskazywać na początek rzeczywistego rozłamu kraju. W niniejszym raporcie omówimy szereg scenariuszy możliwego podziału Syrii.
[Poniżej podajemy tylko przekład podtytułów oraz podpisów pod ilustracjami. Całość raportu w języku angielskim można przeczytać tutaj: http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/6717.htm ]
Świat arabski zaniepokojony o integralność Syrii
Baszar Al-Assad: Istnieje spisek dążący do podziału Syrii
Czy Kurdowie przygotowują się do założenia państwa kurdyjskiego w północnowschodniej Syrii?
Syryjscy Kurdowie pokazują znak zwycięstwa w kurdyjskim mieście Jinderes niedaleko od Aleppo [23]
Publicyści, opozycjoniści syryjscy: Assad założy alawickie mini państwo w regionie wybrzeża
Wiec poparcia Assada w Latakii [39]
Publicyści: niewielka szansa na ustanowienie sekciarskich państw
* N. Mozes jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] Al-Quds Al-Arabi (London), August 3, 2012.
[2] Image source: socioecohistory.wordpress.com, July 23, 2012
[23] Image source: gaurdian.co.uk, July 31, 2012.
[39] Image source: france24.com, July 20, 2012.
