Niedawno kwestia małżeństw dzieci była na czołówkach gazet w Nigerii w następstwie debaty w Senacie wokół poprawek do konstytucji zaproponowanych przez Konstytucyjną Komisję Rewizyjną. Jedna z proponowanych poprawek dotyczy artykułu 29 konstytucji, który zajmuje się zrzeczeniem się obywatelstwa. Artykuł ten stwierdza, że obywatel musi być pełnoletni, by zrzec się swojego obywatelstwa, a paragraf 29(4)(a) wyjaśnia, że pełnoletniość” oznacza 18 lat lub powyżej; jednak paragraf 29(4)(b) dodaje, że „każda kobieta, która jest zamężna, jest uznana za pełnoletnią”. Komisja Rewizyjna zaproponował a skreślenie tego ostatniego paragrafu jako dyskryminującego kobiety.
Senat początkowo zaaprobował tę rekomendację Komisji głosami 75 do 14 (poprawki konstytucyjne wymagają większości dwóch trzecich, czyli 73 głosów). Jednak zastępca Przywódcy Mniejszości, Ahmed Sani Jerima, zaprotestował twierdząc, że usunięcie tego paragrafu implikuje, iż 18 lat jest minimalnym wiekiem dla zamążpójścia, co sprzeczne jest z islamskim szariatem. Powiedział on: „Zgodnie z prawem islamskim każda kobieta, która jest zamężna, jest pełnoletnia, a jeśli mówicie, że 18 lat jest minimalnym wiekiem do małżeństwa, działacie sprzecznie z prawem islamu” [1] .
Po debacie poprawka Komisji została poddana powtórnemu głosowaniu i tym razem poparło ją zaledwie 60 senatorów, nie dochodząc w ten sposób do dwóch trzecich. Jak podkreśla NGO „Dziewczynki, nie panny młode”: „Nie znaczy to, że senatorowie głosowali za legalizacją małżeństw dzieci w Nigerii. Sporny paragraf był częścią konstytucji [nigeryjskiej] od 1979 r. i jej zasięg zawsze był ograniczony do kwestii zrzeczenia się obywatelstwa. Jednak decyzja senatorów, by zachować ten paragraf, szczególnie w świetle argumentów, które przekonały ich, by to zrobili, została uznana przez wielu za legitymizację małżeństw dzieci” [2] .
Senator Jerima jest dobrze znany ze swoich religijnych poglądów. W czasie, kiedy był gubernatorem stanu Zamfara w latach 1999-2007, był pierwszym gubernatorem, który zaprowadził w stanie prawo szariatu, skłaniając 11 innych gubernatorów w Nigerii północnej, by uczynili to samo [3] . Kilka lat temu wywołał kontrowersję żeniąc się z 13-letnią dziewczynką z Egiptu.
Należy zanotować, że Ustawa o Prawach Dziecka przyjęta w Nigerii w 2003 r. ustanawia minimalny wiek zamążpójścia na 18 lat; jednak zatwierdziły ją tylko dwie trzecie z 36 stanów Nigerii. W efekcie w niektórych częściach kraju minimalny wiek do zawarcia małżeństwa wynosi tylko 12 lat [4] . Według raportu UNICEF 39% nigeryjskich panien młodych w latach 2000-2008 nie miało jeszcze 18 lat [5] .
Zachowując paragraf definiujący zamężne dziewczynki jako dorosłe, Senat wywołał gorące reakcje prasy nigeryjskiej i społecznych organizacji obywatelskich, które rozpoczęły kampanię uświadamiania w kwestii małżeństw nieletnich w Nigerii. Zareagowała także prawniczka i działaczka praw kobiet Funmi Falana. W artykule po angielsku zatytułowanym „Dalej, Senatorzy, anulujcie to!” napisała, że paragraf 29(4)(b) musi zostać usunięty z konstytucji, ponieważ pośrednio legalizuje małżeństwa nieletnich i w ten sposób narusza nie tylko Ustawę o Prawach Dziecka, ale także artykuł 42 konstytucji, który zakazuje dyskryminacji na podstawie płci, jak również Konwencję Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka, którą Nigeria ratyfikowała w 2001 r. Pisząc, że małżeństwo nieletnich związane jest z poważnymi problemami społecznymi i zdrowotnymi, takimi jak niski poziom wykształcenia wśród kobiet i wysoka częstotliwość urodzeń martwych dzieci oraz zgonów matek, wezwała Nigerię, by poszła za przykładem takich krajów muzułmańskich jak Maroko, Tunezja, Algieria, Egipt, Somalia i Jemen, które ustanowiły 18 lat jako minimalny wiek małżeństwa. Falana powiedziała także, że stanowisko Jerimy odzwierciedla marne rozumienie islamu, który nie nakazuje małżeństw dziewczynek.
Poniżej podajemy fragmenty jej artykułu [6] :
Analiza konstytucji Republiki Federalnej Nigerii
Powszechnie wiadomo, że [nigeryjskie] Zgromadzenie Narodowe [7] rozpoczęło proces rewizji Konstytucji Republiki Federalnej Nigerii z 1999 r. … W zeszłym tygodniu Senat postanowił zmienić artykuł 29 Konstytucji, dotyczący Zrzeczenia się Obywatelstwa. Ten artykuł stanowi co następuje:
29(1) Każdy pełnoletni obywatel, który pragnie zrzec się obywatelstwa nigeryjskiego, musi w sposób określony złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się…
(4) Dla celów punktu (1) tego artykułu.
a. „Pełnoletniość” oznacza wiek lat osiemnastu lub powyżej.
b. Każda zamężna kobieta będzie uważana za pełnoletnią.
…Paragraf 29(4)(a) Konstytucji definiuje “pełnoletniość” jako wiek 18 lat lub powyżej. Jednak, dla uznania małżeństw dzieci, paragraf 29(4)(b) Konstytucji stanowi, że “każda kobieta, która jest zamężna, będzie uważana za pełnoletnią”. Podczas kampanii na rzecz rewizji Konstytucji, społeczność [działaczy] praw człowieka przedstawiła mocne argumenty, na rzecz usunięcia budzącego sprzeciw paragrafu 29(4)(b) Konstytucji.
„Ożeniwszy się z 13-latką… senator Jerima ośmiela się naciskać na Senat, by nie usuwał paragrafu 29(4)(b)”
W rezultacie Konstytucyjna Komisja Rewizyjna Senatu słusznie rekomendowała usunięcie tego paragrafu z Konstytucji, jako że obywatelstwo w żaden sposób nie jest związane z płcią. Jednak w swojej wypowiedzi w Senacie podczas debaty w tej sprawie Senator Ahmed Sani Jerima argumentował przeciwko usunięciu tego paragrafu na podstawie tego, że jest to sprzeczne z religią islamu. Senator doprowadził swoich kolegów do przekonania, że kiedy dziewczynka wychodzi za mąż automatycznie przekształca się w dorosłą do tego stopnia, że jest zdolna do [podjęcia] świadomej decyzji o zrzeczeniu się swojego obywatelstwa.
Hasztag #ChildNotBride nigeryjskich grup społeczeństwa obywatelskiego w kampanii o zdefiniowanie minimalnego wieku małżeństwa w Konstytucji Nigerii (Obraz: 360nobs.com)
O dziwo, Senat zgodził się z tą wprowadzającą w błąd wypowiedzią Senatora Jerimy i zagłosował przeciwko rekomendacji, by usunąć ten kontrowersyjny punkt z Konstytucji. Ożeniwszy się z 13-latetnim dzieckiem egipskim sprzecznie z Ustawą o Prawach Dziecka [z] 2003 r., senator Jerima ośmiela się naciskać na Senat, by nie usuwał paragrafu 29(4)(b), który uznaje małżeństwa dzieci.
Odrzucając tę rekomendację senatorowie [zignorowali] Artykuł 42 Konstytucji, który zniósł dyskryminację w oparciu o opinię polityczną, miejsce pochodzenia, pochodzenie etniczne, płeć lub religię. Senat w równym stopniu nie zdawał sobie sprawy z tego, że Ustawa o Prawach Dziecka z 2003 r. ustanawia 18 lat jako minimalny wiek zawarcia małżeństwa w Nigerii, zgodnie z postanowieniami w Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka, którą Nigeria ratyfikowała w 2001 r….
Plakat rozprowadzany jako część kampanii on line „Dziecko, a nie panna młoda” (Zdjecie: 360nobs.com)
„Wszystkie stany, które odmówiły przyjęcia Ustawy o Prawach Dziecka w północnej części [Nigerii, która jest w przeważającej mierze muzułmańska]”
Ustawa o Prawach Dziecka, która obowiązuje na Federalnym Terytorium Stołecznym, została przyjęta przez 24 stany. Poza Enugu na Południu, wszystkie inne stany, które odmówiły przyjęcia Ustawy o Prawach Dziecka, znajdują się w północnych częściach kraju… Paragraf 15 Ustawy i Prawach Dziecka narzuca na rząd obowiązek dostarczenia bezpłatnej i obowiązkowej edukacji od szkoły podstawowej do gimnazjum dla każdego dziecka. Tak więc, nie przyjmując Ustawy o Prawach Dziecka, wspomniane Stany kontynuowały propagowanie małżeństw dzieci, pracę dzieci, analfabetyzm i ignorancję.
Patrząc na paragraf 29(4)(b) [stwierdzamy], że prawna interpretacja tego paragrafu wykracza poza [kwestię] małżeństw dzieci. Niestety, interpretacją tego paragrafu jest, że każda dziewczynka, która jest zamężna, jest uznana za dorosłą i dlatego można zakładać, że ponosi odpowiedzialność karną, odpowiedzialność kontraktową, prawo rozporządzania [1] zdolność pozywania i bycia pozwaną, ponieważ uważa się ją za pełnoletnią!!
Senator Jerima i jemu podobni twierdzą, choć z niewielkim zrozumieniem islamu, że małżeństwo nieletnich jest akceptowaną praktyką muzułmanów i że prawo nie [może] przeszkodzić jednostce w praktykowaniu religii. Ogólnie rzecz biorąc, prawo nie ingeruje w religię, chyba że stwierdza się, że jest ona odrażająca dla reguł naturalnej sprawiedliwości, równości i sumienia. Wszechstronne zrozumienie praktyki islamu ujawnia, że nie jest obowiązkowe wydawanie za mąż nieletnich dziewczynek.
Mówi się, że Senator Jerima ożenił się z Mariam Maged M. Eladly z Kairu, kiedy miała ona 13 lat. To zdjęcie cyrkuluje na portalach społecznościowych (Zdjęcie: urbanpostng.com)
Karykatura pokazująca senatora Jerimę, żeniącego się z dzieckiem ( ournaira.com)
Dlatego wielu uczonych islamskich podjęło się kwestionowania tego trendu, szczególnie w obliczu wyzwań stojących przed [dziewczynkami] i kobietami na całym świecie: analfabetyzm, bieda, przemoc i powszechne występowanie przetoki pęcherzowo-pochwowej… i przetoki odbytniczo-pochwowej [niebezpieczna choroba zazwyczaj spowodowana wydłużonym porodem]… Jak słusznie zauważyła pani Maryam Uwais [dyrektorka nigeryjskiej organizacji pozarządowej Isa Wali Empowerment Initiative] „północna część Nigerii nadal wykazuje najgorsze wskaźniki w sprawach związanych z opieką zdrowotną, odżywianiem, edukacją i wydajnością. Zatem bezrobocie, brak pewności jutra, przemoc i nędza pozostają powszechne w tym regionie. Według statystyk 2/3 z 102 milionów biednych ludzi w Nigerii żyje na Północy. Skrajna nędza Północy przekłada się na skrajne narażenie na efekty zmiany klimatycznej, brak zabezpieczenia w żywność i wiele innych. Nawiasem mówiąc, ponad połowa kobiet na Północy zostaje wydana za mąż w wieku 16 lat i [rodzi] w pierwszym roku małżeństwa. 70,8% młodych kobiet w wieku 20-29 lat w strefie Północno-Zachodniej nie umie czytać i pisać z powodu faktu, że te dziewczęta pozbawione są edukacji tak wcześnie w życiu. Statystyki pokazują także, że narodziny martwych dzieci i śmiertelność są 50% wyższe wśród dzieci urodzonych przez matki poniżej 18 roku życia… Codziennie 144 kobiety umiera w połogu w Nigerii, a sam Północny-Zachód ma 5krotność światowego poziomu śmiertelności matek.
Kraje o dużych populacjach muzułmańskich, takie jak Maroko, Tunezja, Algieria, Egipt, Somalia, Jemen i Bangladesz ustanowiły minimalny wiek małżeństwa na 18 lat, rozumiejąc wyliczone powyżej poważne ryzyko społeczne [i zagrożenie] zdrowia fizycznego oraz psychicznego związane z małżeństwem dzieci. Tak więc upieranie się przez Szlachetnego Senatora Jerimę, że ta praktyka musi pozostać święta, jest dziwaczne, także przy szariacie” [8] .
Z wideo na YouTube [9] nigeryjsko-brytyjskiego blogera Ikennę Azuike, które szydzi z Jerimy za walkę przeciwko sprawiedliwości i rozsądkowi, i broni praw „ponad 50-letnich mężczyzn w Nigerii, którzy uważają, że żenienie się z 13-letnimi dziewczynkami jest w porządku”
„Nigeria ma obowiązek… anulowania praktyk zwyczajowych, które usprawiedliwiają dyskryminację kobiet”
Nigeria, jak większość innych krajów, w roku 2001 ratyfikowała Konwencję Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka. Dlatego Nigeria ma obowiązek realizowania tej Konwencji. Nigeria nie może naruszać jej przez uchwalanie sprzecznych z nią praw stanowych. Jest zgodne z obowiązkami narzuconymi na Nigerię jako państwo członkowskie Narodów Zjednoczonych, że wiele sądów nadal anuluje praktyki zwyczajowe, które usprawiedliwiają dyskryminację kobiet. Praktyki takie jak obyczaj „Nnaeto” w prawie tubylczym [plemienia] Igbo [10] , które wyklucza kobietę z dawania świadectwa w kwestiach ziemi, zostały uznane za niekonstytucyjne… [11] [Obyczaj] “Nrachi” [12] , który umożliwia mężczyźnie trzymanie jednej z córek na zawsze w stanie bezżennym [żeby] wychowywała mu dzieci; i obyczaj „ili-ekpe”, który pozwala dziedziczyć własność po ojcu tylko męskim potomkom, [także] został uznany za nielegalny i niekonstytucyjny… [13] W ten sam sposób stwierdzamy, że małżeństwa dzieci są niezgodne z różnymi naszymi prawami i dobrem dziecka, które zostały ratyfikowane… przez Nigerię… Prawo będzie zdecydowanie ingerować i zabraniać każdej religii i obyczaju, które są szkodliwe dla jednostki i dla społeczności. Małżeństwo dzieci należy do tej kategorii nielegalnych praktyk…
Najwyższa pora postawić wyzwanie tym, którzy ukrywają się [za] religią] i [próbują] zniszczyć przyszłość dzieci biednych i wykluczonych, by uzasadnić swoją hipokryzję i egoizm.
Powszechnie wiadomo, że istnieją projekty ustaw, które nie stały się prawem, takie jak Ustawa o Przemocy Wobec Osoby, Ustawa O Równych Szansach Płci i Konwencja o Usunięciu Wszystkich Form Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) [14] i wszystkie inne projekty ustaw, która odnoszą się do praw dziewczynek i kobiet. Zgromadzenie Narodowe powinno bez dalszej zwłoki uchwalić te ustawy.
Na zakończenie, zachowanie paragrafu 29(4)(b) będzie bezprawne i nielegalne, ponieważ stanowi naruszenie obowiązku Nigerii wobec konwencji międzynarodowych i regionalnych. Należy także zaznaczyć, że uczynienie uprawnień społeczno-ekonomicznych chronionymi przez nasze prawo w Nigerii w znacznej mierze [pomoże] zredukować poziom biedy wśród mniej uprzywilejowanych.
W świetle powyższego wzywamy Zgromadzenie Narodowe i Izby Zgromadzeń różnych Stanów, by głosowały za usunięciem paragrafu 29(4)(b) z Konstytucji.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] Sunday Trust (Nigeria), July 28, 103
[2] http://www.girlsnotbrides.org/
[3] Nigeria’s Muslims, who consist about 50% of the population, are concentrated in the north of the country.
[4] http://www.girlsnotbrides.org/
[5] See: http://www.unicef.org/protection/Progress_for_Children-No.9_EN_081710.pdf
[6] This Day Live (Nigeria), July 30, 2013. The original English has been lightly edited for clarity.
[7] The National Assembly, Nigeria’s bicameral parliament, consists of the 109-member Senate and the 360-member House of Representatives.
[8] http://omojuwa.com, July 20, 2013
[9] http://www.youtube.com/watch?v=A7ApH7jomcM
[10] The Igbo people are an ethnic group of southeastern Nigeria
[11] See http://www1.chr.up.ac.za/index.php/browse-by-subject/417-nigeria-uke-and-another-v-iro-2002-ahrlr-155-ngca-2001.html
[12] http://www.lawpavilionpersonal.com/ipad/books/12330.pdf
[13] See http://www.lawpavilionpersonal.com/ipad/books/12330.pdf [14] The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW), adopted in 1979 by the UN General Assembly, is often described as an international bill of rights for women. Consisting of a preamble and 30 articles, it defines what constitutes discrimination against women and sets up an agenda for national action to end such discrimination.
