Najnowszy, kwartalny raport Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) o programie nuklearnym Iranu, opublikowany w maju 2013 r. wylicza szereg dziedzin, w których program posunął się do przodu: zainstalowane centryfugi, postęp w budowie reaktora na ciężką wodę w Araku i jego działanie [1] , wzbogacenie uranu do 20% i gromadzenie zapasu wzbogaconego uranu.
Choć IAEA stwierdza w raporcie, że zapas uranu wzbogaconego do 20% w Iranie nie osiągnął jeszcze 240 kilogramów – ilości, która pozwoli mu na wyprodukowanie bomby nuklearnej – agencja wyraziła niepokój o postępy programu nuklearnego Iranu i odmowę współpracy z agencją.
W sprawie wzbogacenia uranu do 20% przez Iran raport IAEA stwierdza, że Iran nadal zamienia uran wzbogacony do 20% z postaci gazowej w postać proszku. Jest to wskazówka, że Iran nie stara się przekroczyć czerwonej linii nakreślonej przez Izrael – to jest, wspomnianych powyżej 240 kg.
Według raportu Iran ma 324 kg uranu wzbogaconego do 20%; z tego 182 kg jest w postaci gazu (15 kg więcej niż ilość podana w lutowym raporcie IAEA), a resztę, 142 kg zamienił w postać proszku. Zamiana gazu w proszek utrudnia użycie uranu do produkcji broni nuklearnej, chociaż proces ten jest odwracalny.
IAEA ostrzegła poprzednio, że eksperymenty hydrodynamiczne, które miały miejsce w instalacji Parchin, do której Iran odmawia dostępu, dotyczą materiału wybuchowego kruszącego w połączeniu z materiałem nuklearnym lub surogatami materiału nuklearnego. Te eksperymenty, mówi IAEA, są „silną wskazówką możliwego rozwijania broni” [2] .
3 czerwca dyrektor generalny IAEA, Yukiya Amano, powiedział: „Mimo zintensyfikowanego dialogu między agencją a Iranem… nie osiągnięto żadnego porozumienia… Uczciwie mówiąc, od pewnego czasu już chodzimy w koło”. Dodał: “Dlatego Agencja nie może wyciągnąć wniosku, że cały materiał nuklearny w Iranie jest dla celów pokojowych” [3] .
Ocena
Z lateralnej ekspansji programu nuklearnego Iranu można wyciągnąć wniosek, że trzyma się on ram stworzonych przez prezydenta Obamę – ram, które legitymizują status Iranu jako państwa o potencjale nuklearnym, wyrażając równocześnie sprzeciw wobec przekroczenia przez Iran progu i wyprodukowania bomby nuklearnej (patrz MEMRI Seria Badań I Analiz – Nr 888 – 5 października 2012 Iran staje się państwem o potencjale nuklearnym )
W ramach swobody pozostawionej mu przez prezydenta Obamę Teheran rozszerza swój program nuklearny, powstrzymując się przed dostarczeniem społeczności międzynarodowej wymówki do zaatakowania go.
Oceniając, że Zachód nie naruszy ram, które sam ustalił – które obejmują sankcje wraz z rozmowami dyplomatycznymi – Iran zamienia te rozmowy w narzędzie, które służy jego interesom: podporządkowuje się żądaniom Zachodu przez prowadzenie bezcelowych rozmów z 5+ 1 oraz IAEA, podczas gdy unika osiągnięcia porozumienia i odmawia inspektorom IAEA wstępu do instalacji w Parchin. Równocześnie posuwa do przodu swój program nuklearny w granicach statusu „państwa o potencjale nuklearnym”, aby móc przekroczyć tę linie w każdej chwili i stać się państwem z bronią nuklearną [4] .
*A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iranian Media Project; Y. Carmon jest prezydentem MEMRI.
——————————————————-
[1] Raport stwierdza, że budowa tej instalacji posunęła się do przodu mimo żądania Rady Bezpieczeństwa ONZ, by ja zatrzymano, oraz że Iran ogłosił zamiar rozpoczęcia tam działań w 2014 r. dla celów badań medycznych. Należy zauważyć, że ta instalacja może służyć do produkcji materiału rozszczepialnego do broni nuklearnej (droga plutonu).
[2] BBC, 3 czerwca 2013.
[3] Reuters, UN.org, 3 czerwca 2013. [4] Główny negocjator irański ds. nuklearnych i obecny kandydat prezydencki Saeed Jalili powiedział, że Iran jest wśród 10 państw nuklearnych na świecie. Press TV, Iran, 1 czerwca 2013.
