Yigal Carmon*
Trzech przywódców irańskich – prezydent Hassan Rohani, minister spraw zagranicznych Zarif i wiceminister oraz główny negocjator Abbas Araghchi – podkreślali w swoich wypowiedziach, że Iran nie ma zamiaru podporządkować się Rezolucji 2231 Rady Bezpieczeństwa ONZ (UNSRC 2231), która obejmuje JCPOA i inny element; zamiast tego będą stosować się tylko do oryginalnego porozumienia JCPOA.
Umowa nuklearna z Iranem składa się z następujących elementów:
A. Zestawu porozumień między Iranem a mocarstwami P5+1 (jak również pozostałych rozbieżności) wszystko jako jedna całość zwana JCPOA. Nie jest to kontrakt między Iranem a krajami P5+1 jako grupą, ani z żadnym poszczególnym z nich, a więc żaden dokument nie został podpisany.
B. Ten zestaw wzajemnych porozumień (jak też nieporozumień) zawarty w JCPOA został po zakończeniu negocjacji w Wiedniu 14 lipca 2015 r. przekazany do Rady Bezpieczeństwa ONZ w celu zatwierdzenia jako rezolucja Rady. Ta rezolucja, UNSCR 2231, została przyjęta 25 lipca 2015 r. i zawiera, poza JCPOA, dodatkowy element (Aneks B) z dalszymi postanowieniami w sprawie Iranu. Na przykład, zajmuje się sankcjami wobec projektu rozwoju pocisków rakietowych przez Iran.
Aby zrozumieć, dlaczego UNSCR 2231 jest zbudowana w ten sposób, możemy spojrzeć na wypowiedzi najwyższych negocjatorów irańskich o procesie, który do tego doprowadził:
W wywiadzie z 20 lipca 2015 r. dla irańskiego kanału 2 TV irański wiceminister spraw zagranicznych i jeden z głównych negocjatorów, Abbas Araghchi, powiedział, że odbywały się ostre przetargi między delegacjami irańską i amerykańską o kwestię embarga na broń nałożonego na Iran oraz sankcji związanych z irańskim projektem rozwoju pocisków rakietowych. „Amerykanie starali się o włączenie ich do JCPOA, twierdząc, że inaczej nie mogliby przeciwstawić się krytyce ze strony krajów arabskich w regionie. Kiedy powiedzieli, że nie mogą znieść wszystkich sankcji, powiedzieliśmy im wyraźnie, że w takim razie nie ma porozumienia. Powiedzieliśmy im, że kwestie bezpieczeństwa narodowego nie podlegają dyskusji i że nie zaakceptujemy porozumienia, które kontynuuje embargo na broń i sankcje na rozwój pocisków rakietowych. W końcu Amerykanie powiedzieli: Wstawimy kwestię embargo i pocisków rakietowych do rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, odrębnej od porozumienia”.
W tym samym wywiadzie Araghchiego zapytano, czy Iran może nie podporządkować się UNSCR 2231; odpowiedział: „Tak, możemy; tak samo jak nie podporządkowaliśmy się [innym] rezolucjom Rady Bezpieczeństwa ONZ, możemy zrobić to wobec 2231”.
Araghchi nawiązał także do oświadczenia irańskiego ministerstwa spraw zagranicznych wydanego po przyjęciu UNSCR 2231: “Oświadczenie irańskiego ministerstwa spraw zagranicznych wyraźnie mówi, że Iran nie uznaje za prawomocne żadnych ograniczeń ani żadnych gróźb. Jeśli Iran złamie UNSCR 2231, to będzie to złamanie rezolucji Rady Bezpieczeństwa, nie zaś JCPOA, podobne do tego, co zdarzyło się 10 lat temu, kiedy złamaliśmy rezolucje Rady Bezpieczeństwa i nic się nie stało. Tekst JCPOA notuje fakt, że treść JCPOA i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ są dwiema odrębnymi rzeczami” [1].
Minister spraw zagranicznych Zarif, w wywiadzie dla mediów z 9 sierpnia 2015 r. powtórzył stanowisko irańskie dotyczące różnic między JCPOA a UNSCR 2231, z naciskiem na konsekwencje możliwego złamania obu przez Iran. Powiedział: „Istnieje różnica między JCPOA a UNSCR 2231. Złamanie JCPOA ma konsekwencje, podczas gdy złamanie UNSCR 2231 nie ma konsekwencji” [2].
Istotnie, restrykcje dotyczące pocisków rakietowych występują tylko w UNSCR 2231, nie zaś JCPOA.
29 sierpnia 2015 r. prezydent irański Hassan Rohani powiedział: „W JCPOA nie ma niczego na temat pocisków rakietowych, obrony i broni. Cokolwiek jest o tym w Rezolucji [UNSCR] 2231… Ponadto formalnie ogłosiliśmy, że nie jesteśmy zobowiązani do wszystkich sekcji, które pojawiają się w rezolucji [2231] i napisaliśmy wyraźnie w JCPOA, że złamanie rezolucji [2231] nie oznacza złamania JCPOA… [3]
Wszystko to znaczy, że we wszystkim, co odnosi się do sprawy rozwoju pocisków rakietowych, Iran zlekceważy UNSCR 2231. Już podczas negocjacji nalegał na nienarzucanie sankcji w sprawie rozwoju pocisków rakietowych (i w ogóle żadnych sankcji). Kiedy Amerykanie przesunęli sankcje na program pocisków do UNSCR 2231, Iran nie sprzeciwił się temu, bowiem, zgodnie z powyższymi wypowiedziami, mogą złamać rezolucje Rady Bezpieczeństwa, jak to robili w przeszłości, a nie będzie to uważane za złamanie JCPOA.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] ISNA.ir/fa/news/94042915462/%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%87-.
[2] Foreign Minister Javad Zarif said this at an August 9, 2015 conference sponsored by the Iranian daily Ittil’at with other senior negotiators in attendance. See text in Farsi here.
[3] President.ir/fa/89047, August 30, 2015.
Visit the MEMRI site in Polish: http://www2.memri.org/polish/
If you wish to reply, please send your email to memri@memrieurope.org .
