Podczas sesji 29 listopada 2009 r. rząd irański oznajmił, że zbuduje 10 dodatkowych ośrodków wzbogacania uranu wielkości ośrodka w Natanz [1] . Rząd nakazał irańskiej Organizacji Energii Atomowej rozpoczęcie w ciągu następnych dwóch miesięcy budowy pięciu ośrodków wzbogacania w już określonych miejscach oraz zaproponowanie odpowiednich miejsc dla pozostałych pięciu ośrodków.
Poniżej podajemy oświadczenia w tej sprawie przedstawicieli władz irańskich:
Ahmadineżad: Musimy być zdolni do produkcji 250-300 ton paliwa jądrowego rocznie
Irański prezydent Mahmoud Ahmadineżad powiedział na spotkaniu rządu, że w celu dostarczenia 20 tysięcy megawatów elektryczności dla kraju (w ramach planu rozwoju narodowego ustalonego przez USA w czasach Szacha) Iran potrzebuje 500 tysięcy centryfug i że zostaną użyte centryfugi nowego modelu o wyższej wydajności. Powiedział: „Musimy osiągnąć punkt, w którym będziemy produkować 250 do 300 ton paliwa jądrowego rocznie, żeby zaspokoić popyt elektrowni nuklearnych i w tym celu musimy wyprodukować i zainstalować 500 tysięcy nowych centryfug o wysokiej wydajności”.
Ahmadineżad dodał, że podczas spotkania 25 listopada 2009 r. rząd zbadał kwestię produkcji paliwa jądrowego o 20% poziomie wzbogacenia i powtórzył swoje oficjalne stanowisko: „Działamy w przyjazny i grzeczny sposób wobec całego świata, ale równocześnie nie pozwolimy na utratę ani odrobiny praw narodu irańskiego” [2] .
Równocześnie przewodniczący Irańskiej Organizacji Energii Atomowej Ali Akbar Salehi powiedział, że decyzja rządu zbudowania 10 nowych ośrodków wzbogacania i zamiar produkowania paliwa jądrowego wzbogaconego do 20% były “zdecydowaną reakcją” wobec zarządu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, pokazującą, że “naród irański trwa przy swoim i ani na jotę nie zrezygnuje ze swoich praw” [3] . Wyjaśnił on, że rezolucja IAEA zmusiła rząd irański do oświadczenia, iż zbuduje dodatkowe ośrodki wzbogacania, mimo że początkowo nie zamierzał tego robić: “Nie mieliśmy żadnych planów zbudowania wielu ośrodków nuklearnych takich jak Natanz, ale wydaje się, że Zachód nie chce zrozumieć irańskiego przesłania pokoju (…) Zachód przyjął postawę wobec Iranu, która zmusiła rząd irański do [zatwierdzenia] budowy 10 ośrodków podobnych do ośrodka wzbogacania w Natanz” [4] .
“Kayhan” w 2007 r.: USA mają ograniczoną informację o irańskich ośrodkach nuklearnych
Salehi dodał: “Iran ma zamiar znaleźć pięć dodatkowych miejsc, rozrzuconych po kraju [dla pięciu ośrodków wzbogacania] i zostaną one zbudowane w sercu gór” dla ochrony przed atakiem. Powiedział on: „Na szczęście wstępne przygotowania już trwają dla pięciu ośrodków, które prezydent [Ahmadineżad] nakazał i [miejsca już] zostały wybrane. Poinformujemy o nich naród [irański] we właściwym czasie” [5] .
W tym kontekście należy zauważyć, że dwa lata temu, 25 września 2007 r. irańska gazeta „Kayhan” napisała, iż informacja, jaką USA mają o irańskich ośrodkach nuklearnych, jest ograniczona do miejsc dostępnych dla inspektorów IAEA, i że Iran ma inne ukryte i zakamuflowane ośrodki: „Informacje, jakie Zachód ma obecnie o irańskim programie nuklearnym, jest ograniczona do miejsc dostępnych dla inspektorów IAEA, a poza tym nic nie wiedzą (…) Czy [całkowita] liczba irańskich ośrodków nuklearnych [rzeczywiście] jest ograniczona do tych ośrodków, które zostały zgłoszone – tak że Ameryka może być pewna, iż niszcząc je zniszczy cały program nuklearny Iranu, a przynajmniej opóźni go na bardzo długi czas? (…) Strategiczne ośrodki Iranu są rozrzucone po całym Iranie i są całkowicie zakamuflowane (…)” [6]
Ponadto rzecznik Irańskiej Organizacji Energii Atomowej Ali Shirzadian powtórzył niedawno oświadczenia przedstawicieli władz, stwierdzając: “Mówiąc technicznie, jesteśmy w pełni przygotowani do produkcji paliwa wymaganego przez reaktor w Teheranie [tj. uranu wzbogaconego do 20%]. Czekamy na rozkaz najwyższych władz, aby to rozpocząć” [7] .
Po co Iran potrzebuje tak wiele ośrodków do wzbogacania uranu?
Ponieważ Iran nie ma żadnych elektrowni jądrowych poza 1000 megawatowym reaktorem wodnym w Bushehr (który nie jest eksploatowany i do którego paliwo ma dostarczać, zgodnie z umową, Rosja) [8] i ponieważ budowa reaktora jądrowego jest projektem na długie lata (jak Bushehr) oraz biorąc pod uwagę to, że Iran obecnie nie ma żadnych praktycznych planów budowy 10 do 15 reaktorów jądrowych do produkcji elektryczności – czego wymagałby plan 20 tysięcy megawat – nie jest jasne, dlaczego Iran potrzebuje 10 dodatkowych ośrodków wzbogacania uranu. Wywołuje to wątpliwości dotyczące ostatecznego użycia tych ilości uranu, które Iran ma zamiar wzbogacić.
[1] Obecnie ośrodek w Natanz ma około 8 tysięcy centryfug i według oświadczenia urzędników irańskich planuje się dla niego 50 tysięcy.
[2] Fars (Iran), 29 listopada 2009; ”Tehran Times” (Iran), listopad.
[3] Mehr (Iran), 29 listopada 2009.
[4] Press TV (Iran), 30 listopada 2009.
[5] Fars (Iran), 30 listopada 2009.
[6] “Kayhan” (Iran), 25 września 2007.
[7] “Tehran Times” (Iran), 29 listopada 2009.
[8] Ukończenie reaktora Bushehr było w ciągu ostatnich dziesięciu lat nieustannie odkładane. Rosjanie znowu oświadczyli, że z przyczyn technicznych uruchomienie reaktora zostanie opóźnione i nie odbędzie się pod koniec roku, jak planowano. Oryginalne porozumienie Rosja i Iran podpisały w 1998 r. Także, zgodnie z porozumieniem z 2005 r. Rosja zaczęła dostarczać paliwo jądrowe dla tego reaktora w 2007 r.
