15 lutego 2015 r. przedstawiciel Kwartetu Tony Blair odwiedził Strefę Gazy i przedstawił Hamasowi serię żądań w sprawie posunięcia do przodu procesu politycznego izraelsko-palestyńskiego oraz odbudowy Gazy. Najważniejszym z tych żądań było, by Hamas zaakceptował rozwiązanie w postaci dwóch państw jako zakończenie konfliktu; przez zrobienie tego Hamas spełniłby w efekcie warunki Kwartetu – porzucenie terroryzmu, honorowanie poprzednich porozumień i uznanie Izraela.
Blair żądał ponadto, by Hamas wyjaśnił, czy jest “palestyńskim ruchem nacjonalistycznym, oddanym[ sprawie] osiągnięcia państwa palestyńskiego, czy też częścią szerszego ruchu islamistycznego z planami regionalnymi, które mają wpływ na rządy poza Gazą” (tj. Bractwa Muzułmańskiego).
Wzywając Hamas, by zrealizował porozumienie o pojednaniu między Fatahem a Hamasem Blair mówił o potrzebie otwarcia przejść, by połączyć Gazę ze światem zewnętrznym. Prosił również Izrael o wspieranie odbudowy Gazy i otwarcie przejść Izrael-Gaza, jak również prosił Egipt o przewodniczenie negocjacjom izraelsko-palestyńskim.
Przedstawiciele Hamasu i publicyści na stronach internetowych bliskich Hamasowi odrzucili od ręki żądania Blaira, twierdząc, że stanowią one niebezpieczeństwo dla sprawy palestyńskiej i podkreślając, że nawet gdyby Hamas zgodził się na państwo palestyńskie w granicach 1967 r., ani nie zrezygnowałby ze swoich praw, ani nie uznał Izraela. Jeśli chodzi o żądanie wyjaśnienia swojej tożsamości, niektórzy twierdzili, że Hamas jest ruchem palestyńskim, podczas gdy inni stwierdzali, że jest częścią islamskiej ummah.
Blair w Gazie (Źródło: Amad.ps, 15 lutego 2015)
Poniżej podajemy fragmenty wypowiedzi Blaira oraz odpowiedzi przedstawicieli Hamasu i publicystów.
Żądania Blaira wobec Hamasu, Izraela i Egiptu
Podczas wizyty w Gazie Blair przedstawił stanowisko Kwartetu w sprawie procesu politycznego; polepszenia sytuacji życiowej Palestyńczyków, szczególnie w Gazie; i roli, jaką Izrael, Egipt, Autonomia Palestyńska (AP) i Hamas powinny odgrywać w tych sprawach.
Podczas spotkania z członkami palestyńskiego rządu zgody narodowej i przedstawicielami sektorów publicznego i prywatnego Blair powiedział, że osiągnięcie pokoju oparte jest na: „Po pierwsze, radykalnej i szeroko zakrojonej poprawie życia codziennego Palestyńczyków; po drugie, polityce palestyńskiej zjednoczonej na podstawie, która wyraźnie jest za pokojem i dwoma państwami, czyli niepodległym państwem Palestyny i bezpiecznym, zaakceptowanym państwem Izraela; i po trzecie, wzmocnionej roli regionu w sojuszu ze społecznością międzynarodową, który musi wkroczyć i dzielić przewodnictwo w tej kwestii”.
Blair podkreślił potrzebę płacenia pensji pracownikom AP i porozumienia dotyczącego żywotnej infrastruktury w Gazie, jak elektryczność, woda i mieszkania, i powiedział: „Potrzebujemy zmiany w Gazie, by ją otworzyć i ponownie połączyć ze światem. By to zaszło, potrzebujemy pojednania w polityce palestyńskiej, a żeby nastąpiło pojednanie, potrzebujemy, by jedność była oparta na bazie, która popiera pokój”.
Niektóre żądania Blaira były skierowane do Hamasu: “Społeczność międzynarodowa potrzebuje jasności od Hamasu: czy jest palestyńskim ruchem nacjonalistycznym, oddanym [sprawie] osiągnięcia państwa palestyńskiego, czy też częścią szerszego ruchu islamistycznego z planami regionalnymi, które mają wpływ na rządy poza Gazą? Czy są gotowi zaakceptować państwo palestyńskie w granicach 1967 r., czy nie, przy czym takie państwo byłoby ostatecznym rozwiązaniem konfliktu? Jeśli są, pozwoliłoby to społeczności międzynarodowej na promowanie pojednania wraz z rekonstrukcją.
Egipt musi otrzymać wiarygodne gwarancje co do własnego bezpieczeństwa, ponieważ dotyczy go [sytuacja] w Gazie, z zapewnieniem, że Gaza nie będzie używana jako baza dla działalności terrorystycznej na Synaju oraz kooperacji z rządem Egiptu, by do tego nie dopuścić”.
Blair przedstawił także żądania wobec Izraela, Egiptu i AP: „Przejścia do Gazy powinny być otwarte w taki sposób, żeby ułatwić poruszanie się ludzi i towarów, by Gaza została ponownie przyłączona do zewnętrznego świata i jej gospodarka mogła rosnąć. Izrael powinien także zrobić wszystko, co może, żeby pomóc w odbudowie i otworzyć przejścia do Gazy, by pozwolić na wjazd maksimum materiałów; oraz by uniknąć powrotu zniszczeń trzech konfliktów w ciągu sześciu lat. Egipt powinien następnie przewodzić negocjacjom o długoterminowej przyszłości Gazy, włącznie z takim kwestiami jak lotnisko i port morski, jak wyobrażano sobie w porozumieniu kończącym obecny konflikt. Ten plan dla Gazy powinien być częścią szerszego porozumienia po ustaleniu nowego rządu w Izraelu, którego trzonem powinna być radykalna poprawa sytuacji życiowej Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu. To z kolei powinno utorować drogę do wyborów palestyńskich i podjęcia właściwych negocjacji dla rozwiązania procesu pokojowego” [1].
Przedstawiciele Hamasu: Nigdy nie uznamy Izraela
Przedstawiciele Hamasu odrzucili żądania Blaira, które widzieli jako warunki wstępne odbudowy Gazy, i powiedzieli, że ruch nie wyrzeknie się swoich zasad. Tak, na przykład, przedstawiciel Hamasu Mohmoud Al-Zahhar powiedział witrynie internetowej związanej z Palestyńskim Islamskim Dżihadem, że Blair zajmuje stanowisko Izraela i że Hamas odrzuca takie warunki, szczególnie zaakceptowanie rozwiązania w postaci dwóch państw i zakończenie konfliktu: „Hamas i frakcje oporu nie wyrzekną się zasad w celu rozwiązania codziennych problemów, które nękają Gazańczyków. Nie możemy zaakceptować warunków Blaira, ponieważ są one niebezpieczne dla sprawy palestyńskiej. Każdy odłam palestyński, który zaakceptuje przesłanie i warunki Blaira, włącznie z Hamasem, popełni poważny błąd i zbrodnię historyczną, której nigdy nie można wybaczyć… Jesteśmy gotowi na państwo w granicach 1967 r., ale nie uznamy ani Izraela, ani jego [prawa] własności do ani jednego centymetra Palestyny. Uczynienie odbudowy Gazy zależnym od zakończenia konfliktu jest tanim targowaniem się, które jest nie do przyjęcia dla Hamasu, i Hamas nie ma alternatywy w tej sprawie” [2].
Inny przedstawiciel Hamasu, Moussa Abu Marzouq, powiedział: “Problem polega nie na nas, ale na stronie izraelskiej i Blair powinien kierować swoje słowa do Izraela i zapytać, czy godzi się na państwo palestyńskie ze stolicą w Jerozolimie, ewakuację osiedli i zaprzestanie zabierania ziemi na okupowanym Zachodnim Brzegu”. W sprawie akceptacji rozwiązania w postaci dwóch państw i zakończenia konfliktu powiedział: „Hamas nie zrzeknie się praw i nadziei ludu palestyńskiego. Dlaczego nie mielibyśmy żądać, by Izrael przyznał Palestyńczykom ich prawa w ich ojczyźnie i wprowadził w życie rezolucje ONZ dotyczące powrotu uchodźców palestyńskich do ich domów i ich własności?” [3]
Publicysta Hamasu Issam Szawar napisał: „Jeśli Zachód potrafi zmusić Izrael do wprowadzenia w życie porozumień zawartych po ich porażce [w ostatnim konflikcie w Gazie] i dowiedzie, że traktuje to poważnie i przestrzega porozumień, Hamas może rozważyć długoterminowe rozwiązanie polityczne. Jednak Izrael, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt i każdy, kto spiskuje przeciwko ludowi palestyńskiemu, może zapomnieć o jakimkolwiek uznaniu przez Hamas legitymacji okupowania terytoriów zdobytych w 1948 r.” [4]
Zróżnicowane reakcje na kwestię tożsamości Hamasu – ruch palestyński czy część BM
Żądanie Blaira, by Hamas wyjaśnił swoją tożsamość i powiedział, czy jest ruchem palestyńskim działającym, by osiągnąć cele palestyńskie, czy częścią ruchu islamskiego z planami regionalnymi, wywołało zróżnicowane reakcje wśród przedstawicieli Hamasu, odzwierciedlając różne nurty w tym ruchu. Podczas gdy jedni wyrażali pogląd, że Hamas jest częścią islamskiej ummah, inni podkreślali jego lokalny aspekt jako palestyńskiego ruchu islamskiego.
Mahmoud Al-Zahhar powiedział: “Hamas wierzy w jedną islamską ummah i nie wycofa się z tej zasady. Nie spełnimy żądania, by uczynić problem palestyński [problemem] narodowym w odróżnieniu od islamskiego i by zamknąć go w granicach Palestyny, ponieważ Palestyna jest fundamentalną częścią ummah arabskiej i islamskiej. Hamas jest ruchem narodowym [a także] częścią [islamskiej] ummah„ [5].
W odróżnieniu od tego Moussa Abu Marzouq twierdził, że Hamas nie ma żadnych aspiracji regionalnych: „Blair mówi o globalnej organizacji BM i wiadomo, że wielu używa tej nazwy jako wymówki bardziej niż jako faktu, ponieważ każdy ruch islamski ma lokalne przywództwo [w różnych krajach]], które tworzy własny klimat polityczny i arenę i nic nie łączy tych różniących się, a [nawet] sprzecznych polityk krajów, gdzie istnieje to przywództwo. Twierdzenie, że istnieje ruch islamski z regionalnymi planami, wymaga dowodu, takiego jak istnienie planu i strategii. Gdzie one są?” Następnie powiedział: „Hamas jest palestyńskim ruchem wyzwolenia, który prowadzi opór na terytorium Palestyny i nie interesuje go, ani nie ma planów atakowania nikogo innego, nawet jeśli nie zgadza się z ich ideologią lub polityką. Hamas nie prowadzi żadnej działalności poza Palestyną” [6].
„Blair jest częścią sojuszu pokonanego przez [ruch] oporu… Nie ma prawa stawiać warunków”
Jeśli chodzi o żądanie Blaira wprowadzenia w życie pojednania Fatah-Hamas, Moussa Abu Marzouq powiedział: „Popieramy wprowadzenie w życie każdej klauzuli z porozumienia o pojednaniu z Fatahem” [7].
Issam Shawar zaatakował to żądanie w swoim artykule: „Blair jest częścią sojuszu pokonanego przez [ruch] oporu i Brygady Al-Kassam i nie ma prawa stawiać warunków, ale musi je spełnić zanim sprawy dojdą do punktu wrzenia… Nie ma żadnego prawa ingerować w pojednanie ani w stosunki Hamasu z Egiptem. Pojednanie jest sprawą wewnętrzną, podczas gdy stosunki z Egiptem stanowią agresję ze strony Egiptu, która określiła Brygady Al-Kassam jako organizację terrorystyczną w czasie, kiedy Europa usunęła Hamas z listy terroru.
Strona egipska nadal demonizuje palestyński [ruch] oporu i podnosi nacisk na Strefę Gazy, podczas gdy Hamas okazuje wstrzemięźliwość i pracuje nad przywróceniem materii stosunków, której nieustannie szkodzi reżim [prezydenta egipskiego] Al-Sisiego i jego skorumpowane media. Europa powinna wywierać nacisk na nielegalny reżim w Egipcie, by przestał prowokować Brygady Al-Kassam i cały lud palestyński” [8].
Przypisy (nie spolszczone):
[1] Unispal.un.org, February 15, 2015.
[2] Paltoday.ps, February 19, 2015.
[3] Al-Risala (Gaza), February 17, 2015.
[4] Felesteen.ps, February 18, 2015.
[5] Paltoday.ps, February 19, 2015.
[6] Al-Risala (Gaza), February 17, 2015.
[7] Al-Risala (Gaza), February 17, 2015.
[8] Felesteen.ps, February 18, 2015.
