Wprowadzenie
Podczas gdy USA protestują przeciwko ogłoszonemu w tym tygodniu, pomniejszemu przekroczeniu granicy 300 kg zgromadzonego, nisko wzbogaconego uranu, jak ustalono w porozumieniu nuklearnym JCPOA z 2015 r.[1], lokalizacja 8,5 tony irańskiego wzbogaconego uranu, który Iran podobno przekazał swojemu sojusznikowi, Rosji w 2015 r., pozostaje całkowicie nieznana. Równie dobrze może być z powrotem w Iranie.
Siedem miesięcy po zakończeniu JCPOA i dwa miesiące po tym domniemanym wywiezieniu, ambasador Stephen Mull, główny koordynator administracji Obamy ds. Iranu, oświadczył, że „nie jest jeszcze zdecydowane, gdzie dokładnie Rosja go złoży” i dodał: „Sądzę, że jeśli jeszcze nie przybył, to będzie tam wkrótce”[2].
Z drugiej strony, pewne jest, że w grudniu 2015 r., według rosyjskiej agencji informacyjnej Tass[3] Rosja dostarczyła Iranowi 200 ton.
USA nie mają pojęcia, gdzie są 8,5 tony wzbogaconego uranu Iranu
Podczas przesłuchania 11 lutego 2016 r. przed Komisją Spraw Zagranicznych Izby Senatu USA ambasador Mull przyznał, że Waszyngton stracił ślad wzbogaconego uranu, który, jak powiedział, był teraz „na rosyjskim statku, pod rosyjską opieką, pod rosyjską kontrolą” – to jest, nie był dłużej pod nadzorem MAEA.
W odpowiedzi na pytanie kongresmana Chrisa Smitha (R-NJ) „Czy mamy jakąkolwiek odpowiedzialność na miejscu? Czy możemy sami pójść i zweryfikować?”, ambasador Mull odpowiedział: „Nie możemy”. Smith powiedział: „Nie możemy. A kto może?”, na co ambasador Mull odpowiedział: „…Rosja jest odpowiedzialna za utrzymanie dostępu i kontrolę”.
Kongresman Smith zapytał wtedy: ”Gdzie go złożono?” i ambasador Mull odpowiedział: „To nie jest w pełni, według naszych informacji, to nie jest jeszcze zdecydowane, gdzie dokładnie Rosja to umieści”.
Na pytanie kongresmana Smitha „Ale gdzie to poszło? Chodzi mi o to, że to musi gdzieś być”, ambasador Mull odpowiedział: „… Sądzę, że jeśli jeszcze nie przybył, to będzie tam wkrótce”.
W odpowiedzi na uwagę kongresmana Smitha, że „ufamy więc Rosjanom, że powiedzą, że mają to w swoim posiadaniu i pilnują tego? Chodzi mi o to, że są tak bliscy z Iranem, byli dwulicowi wobec nas, szczególnie na Bliskim Wschodzie, w Syrii, nie wiem, dlaczego mielibyśmy im ufać. Czy może nam pan powiedzieć dokąd to idzie?” Ambasador Mull odpowiedział: „To jest odpowiedzialność rosyjskiego rządu , by zdecydować, dokąd to pójdzie. Nie niepokoimy się o rosyjską pieczę nad tym materiałem. Ważne w tej umowie jest, że nie wróci to do Iranu. A mogę gwarantować, że istnieje wystarczająca kontrola, by, jeśli choćby pyłek z tego materiału wrócił do Iranu, będziemy tego świadomi”.
Kongresman Smith zapytał wtedy: ”Ale, raz jeszcze, czy MAEA może wejść na ten statek i zweryfikować, że to tam jest i śledzić [drogę tego] do jego miejsca przeznaczenia?” Na to ambasador Mull odpowiedział: „MAEA ma inną umowę o monitorowaniu z każdym, każdym krajem na świecie”. (Jak napisano, Mull powiedział, że uran był teraz pod ”rosyjską opieką, pod rosyjską kontrolą” – to jest, nie pod nadzorem MAEA.)
Na słowa kongresmana Smitha, że „… nie jest nawet na miejscu, nie jest w żadnym mieście, jakie może pan nazwać. Nie jest w żadnym i nie jest gdzieś w Rosji, gdzie moglibyśmy powiedzieć, że tam jest. Nie wiemy nawet, gdzie jest”, ambasador Mull odpowiedział: „MAEA weryfikowała załadunek całego tego materiału…”
W odpowiedzi na uwagę kongresmana Smitha, że ”załadunek i gdzie dociera, jest bardzo ważne”, ambasador Mull powiedział: ”Jest odpowiedzialnością rosyjskiego rządu, dokąd to idzie”.
Kongresman Smith zakończył: „To jest ułomność, moim zdaniem”.
Aby zobaczyć zeznania ambasadora Mulla, kliknij tutaj lub poniżej:
* A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iran Media Studies Project; Yigal Carmon jest prezesem MEMRI.
[Aneks z tekstem z przesłuchania ambasadora Mulla nie jest spolszczony]
Appendix: Amb. Mull’s Testimony
The following is Amb. Stephen Mull’s testimony at the February 11, 2016 hearing.[4]
IRAN NUCLEAR DEAL OVERSIGHT: IMPLEMENTATION AND ITS CONSEQUENCES
HEARING BEFORE THE COMMITTEE ON FOREIGN AFFAIRS HOUSE OF REPRESENTATIVES ONE HUNDRED FOURTEENTH CONGRESS SECOND SESSION FEBRUARY 11, 2016
Ambassador MULL. The material that Iran shipped out, that 25,000 pounds of nuclear, enriched nuclear material, Russia took that under its control. We obviously have many differences over many years with Russia, but one of the features of our relationship is pretty close cooperation on protection of nuclear material. We do not have concerns that that material —
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. Do we have any on site accountability? Can we go and verify ourselves or?
Ambassador MULL. We cannot.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. We cannot. Who does?
Ambassador MULL. Well, we – I mean Russia has tons of nuclear material and has for many years. Russia is responsible for maintaining access and controls.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. What town is it actually being – where is the repository for it?
Ambassador MULL. I’m sorry?
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. Where has it been put?
Ambassador MULL. It has not been fully, according to our information it has not yet been decided where exactly Russia will put this.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. Because if it has been shipped out it has gone somewhere. It’s not —
Ambassador MULL. It is still in the process of being delivered in its entirety.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. So it is not all shipped out yet?
Ambassador MULL. It is all shipped out. It all left Iran on a ship.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. But where did it go? I mean it has to be somewhere. Ambassador MULL. It is on a Russian ship, in Russian custody, under Russian control. Mr. SMITH OF NEW JERSEY. Actually on the ship right now?
Ambassador MULL. I believe, if it has not arrived yet, it will very soon. And it will be kept within control of Russian facilities.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. But again, we are then trusting the Russians to say that they have it under their purview, that they are watching it? I mean they are so close to Iran, they have doubledealed us and especially the Middle East, the Syrians, I don’t know why we would trust them. Could you tell us where it is going? I mean that is important. And then I will —
Ambassador MULL. That is a Russian Government responsibility to decide where it goes. We do not have concerns about Russian custody of this material. What is important in this deal is will it go back to Iran? And I can guarantee there are sufficient controls in place that if one piece of dust of that material goes back into Iran we are going to be aware of it
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. But again, can the IAEA go to that ship and verify that it is there and follow it as it goes to its final resting place?
Ambassador MULL. IAEA has different monitoring arrangements with each, each country in the world.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY. I would not have confidence that – I mean it is not even in a place, it is not in any city that you say. It is not in any, it is not somewhere in Russia that we could say there it is. We don’t even know where it is.
Ambassador MULL. The IAEA verified the loading of all of this material onto the — Mr. SMITH OF NEW JERSEY. But loading and where does it end up is very important. Ambassador MULL. That is the Russian Government’s responsibility to decide where it goes.
Mr. SMITH OF NEW JERSEY.That is a flaw, in my opinion.
[1] Fars (Iran), July 1, 2019.
[2] Docs.house.gov/meetings/FA/FA00/20160211/104456/HHRG-114-FA00-Transcript-20160211.pdf, pp. 30-31, February 11, 2016.
[3] Tass.com/world/847733, December 29, 2015; Tass.com/politics/929618, February 8, 2017; Commentarymagazine.com/foreign-policy/middle-east/iran/iran-yellowcake-nuclear-deal-ernest-moniz, March 21, 2017.
[4] Docs.house.gov/meetings/FA/FA00/20160211/104456/HHRG-114-FA00-Transcript-20160211.pdf, pp. 30-31, February 11, 2016.
