Jak podają najnowsze doniesienia w mediach arabskich i tureckich oraz serwisach społecznościowych, Turcja zamierza utworzyć nowe bazy wojskowe w Syrii w ramach porozumienia obronnego z nowym rządem syryjskim utworzonym przez Hajat Tahrir Al-Szam (HTS) pod przywództwem Ahmeda Al-Szaraa (znanego również jako Abu Muhammad Al-Dżoulani).
Turcja była głównym zwolennikiem HTS, który ma dżihadystyczne korzenie [1] i który rozpoczął ofensywę, która doprowadziła do upadku reżimu Baszara Al-Assada w Syrii 8 grudnia 2024 r. Wraz z upadkiem tego reżimu i spadkiem w Syrii statusu jego dwóch największych sojuszników, Rosji i Iranu, Turcja wykorzystała okazję, aby spróbować znacznie zwiększyć swoje wpływy w kraju w obszarze obrony (między innymi) – w wyraźnej próbie przekształcenia Syrii w turecki protektorat. W tym kontekście godne uwagi były oświadczenia tureckiego ministra spraw zagranicznych Hakana Fidana na konferencji prasowej 2 stycznia 2025 r. Powiedział, że „w tej nowej erze, jeśli jakakolwiek grupa większościowa lub mniejszościowa w Syrii odczuwa niepokój lub obawy – czy to alawici, Jazydzi, chrześcijanie czy inni – Turcja jest pasterzem i obrońcą tych [grup] i wszystkich innych w Syrii”. [2]
Oczekuje się, że prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan wkrótce odwiedzi Damaszek w ramach tureckich starań na rzecz legitymizacji nowego rządu syryjskiego i prawdopodobnie w celu przygotowania gruntu pod rozmieszczenie dużych sił tureckich w Syrii. Przed wizytą Turcja po raz pierwszy od 12 lat ponownie otworzyła swoją ambasadę w Damaszku i wysłała szefa tureckiego wywiadu İbrahima Kalına, a później ministra spraw zagranicznych Turcji Hakana Fidana na spotkanie z Ahmedem Al-Szaraa. [3]
Taki kontekst miały niedawne doniesienia arabskie i tureckie na temat planów utworzenia nowych tureckich baz wojskowych w różnych częściach Syrii.
Poniżej znajdują się szczegółowe informacje na temat niektórych z tych raportów.
Raporty: Turcja zamierza utworzyć nowe bazy wojskowe w różnych częściach Syrii
Według ostatnich doniesień Syria i Turcja pracują nad porozumieniem obronnym, w ramach którego Turcja utworzy nowe bazy wojskowe w Syrii. Doniesienia te nie zostały jeszcze potwierdzone przez Turcję, która już ma bazy wojskowe w północnej Syrii, utworzone przed upadkiem reżimu Assada w ramach porozumień z Rosją. [4] Ponadto istnieje duża rozbieżność między doniesieniami dotyczącymi lokalizacji i charakteru nowych baz, które Turcja ma utworzyć w tym kraju.
Ważną postacią, która relacjonowała tę kwestię, jest syryjski dziennikarz Ibrahim Chalidi, redaktor saudyjskiego magazynu „Al-Majalla”. W artykule z 23 grudnia 2024 r. napisał, że Damaszek i Ankara opracowują porozumienie o wzajemnej obronie, które obejmuje utworzenie dwóch baz w Homs i Damaszku oraz wdrożenie systemu obrony powietrznej przed atakami izraelskimi. „Takie porozumienie” – dodał – „umieści nowy reżim w Damaszku w silnej pozycji negocjacyjnej wobec [Syryjskich Sił Demokratycznych (SDF) w ich twierdzy w mieście] Kamiszli”. [5]
Inna ważna postać, turecki dziennikarz İbrahim Karagül, były redaktor gazety „Yeni Şafak”, który jest bliski prezydentowi Turcji Erdoğanowi, napisał, że „Syria stoi w obliczu dwóch głównych niebezpieczeństw. Pierwsze to ataki Izraela i jego ekspansjonistyczne ambicje, a drugie to zagrożenie dla integralności terytorialnej Syrii ze strony organizacji terrorystycznej YPG/PKK [tj. Kurdyjskich Jednostek Obrony Ludu, które stanowią trzon SDF]. W radzeniu sobie z tymi dwoma niebezpieczeństwami Turcja jest głównym elementem, który broni [Syrii] i gwarantuje [jej bezpieczeństwo]”.
W kwestii tureckich baz wojskowych napisał: „Chociaż umowa o współpracy wojskowej między Turcją a Syrią nie nabrała jeszcze ostatecznego kształtu, rozmowy dotyczą kwestii strategicznych, takich jak odbudowa syryjskich sił zbrojnych, utworzenie baz wojskowych w rejonie Damaszku i Homs, obrona syryjskiej przestrzeni powietrznej i utworzenie bazy w regionie Tartus/Latakia. Inicjatywy te wskazują na istnienie poważnych planów wzmocnienia bezpieczeństwa Turcji z powietrza i morza”. Karagül dodał, że „Turcja [również] prawdopodobnie utworzy bazę wojskową – bazę lotniczą lub morską – w Libanie”, w świetle słabości państwa w tym kraju i jego gotowości do współpracy z Turcją w różnych dziedzinach. [6]
Turecki dziennikarz Sinan Burhan powiedział w tureckiej telewizji, że pojawiły się doniesienia o powstającym porozumieniu o współpracy wojskowej z nowym rządem syryjskim oraz o planach utworzenia tureckiej bazy wojskowej w Damaszku i bazy morskiej w Tartusie. [7]
Rozbieżności między doniesieniami o tureckich bazach wojskowych, które mają powstać w Syrii, były szczególnie widoczne w mediach społecznościowych. Niektórzy twierdzili, że Turcja planuje utworzyć bazę w Palmyrze w prowincji Homs, podczas gdy inni twierdzili, że Turcja planuje rozmieścić system obrony powietrznej w Kunajtirze, na południu kraju. [8]
Arabska gazeta: Turcja planuje rozmieszczenie rozległych sił zbrojnych w Syrii
Wśród doniesień o planowanej wizycie prezydenta Turcji Erdogana w Syrii, internetowa gazeta Raialyoum.com stwierdziła 29 grudnia, że celem wizyty jest ułatwienie rozmieszczenia sił tureckich w kraju „pod przykrywką” porozumień obronnych. Tureckie źródła polityczne poinformowały gazetę, że charakter przygotowań do wizyty i skład delegacji, która będzie towarzyszyć Erdoganowi, wskazują, że „Turcja planuje rozmieszczenie rozległych sił wojskowych i sił bezpieczeństwa w Syrii, w kilku miastach”, aby pomóc wzmocnić nowy rząd syryjski, a także w celu zwalczania kurdyjskiej obecności zbrojnej w kraju, mianowicie SDF.
Doniesiono także, że podczas wizyty Erdogana mają zostać podpisane plany i protokoły dotyczące m.in. szkolenia syryjskich sił bezpieczeństwa i sił powietrznych, reaktywacji syryjskich lotnisk i portów morskich oraz nadzoru nad syryjskimi lotniskami. [9]
Obawy Turcji dotyczące operacji kurdyjskich i izraelskich w Syrii
Wygląda na to, że tureckie bazy wojskowe w Syrii, jeśli zostaną utworzone, będą służyć między innymi jako baza operacyjna przeciwko SDF, które jest wspierane przez kierowaną przez USA międzynarodową koalicję do walki z ISIS. Turcja, jak wspomniano, postrzega SDF jako ramię organizacji terrorystycznej PKK i wielokrotnie podkreślała, że nie ma dla niej miejsca w przyszłości Syrii. Na przykład prezydent Erdogan oświadczył niedawno, na konferencji partyjnej 25 grudnia 2024 r., że „kurdyjscy bojownicy w Syrii muszą złożyć broń lub zostać pochowani w ziemi Syrii wraz ze swoją bronią”. [10] To stanowisko wywołało trwający spór między Turcją a USA, które postrzegają SDF jako swojego głównego partnera w walce z ISIS w Syrii. [11]
Bazy mogą również służyć jako środek odstraszający przeciwko Izraelowi, który po upadku reżimu Assada zniszczył większość potencjału militarnego Syrii w serii intensywnych uderzeń, przejął kontrolę nad syryjską stroną góry Hermon i utrzymuje również obecność wojskową w innych obszarach południowej Syrii. [12] Minister spraw zagranicznych Turcji Hakan Fidan powiedział podczas swojej wizyty w Syrii 22 grudnia: „Nie możemy tolerować wykorzystywania przez Izrael obecnej sytuacji do przejmowania ziemi syryjskiej… Musi on uszanować suwerenność i integralność terytorialną Syrii oraz nie narażać bezpieczeństwa regionalnego na dalsze ryzyko”. [13]
[1] Hayat Tahrir Al-Sham started out as a jihadist group called Jabhat Al-Nusrah, founded in 2012 after Ahmed Al-Sharaa (known at the time by his kunya Abu Muhammad Al-Joulani) was sent by ISIS founder Abu Bakr Al-Baghdadi to establish a branch of the Islamic State in Syria. In 2013, Al-Joulani swore allegiance to Al-Qaeda leader Ayman Al-Zawahiri, and Jabhat Al-Nusrah became an official affiliate of Al-Qaeda. In 2016, Al-Joulani announced the severing of his ties with Al-Qaeda, and after merging with several other Islamist groups in Syria, Jabhat Al-Nusrah changed its name to Jabhat Fath Al-Sham. In 2017, after merging with a few more Syrian organizations, the group changed its name again, this time to Hayat Tahrir Al-Sham (HTS). HTS is listed as a terrorist organization in the U.S. and in several other countries.
[2] Aa.com.tr, January 3, 2025.
[3] Al-Akhbar (Lebanon), December 13, 2024; Aa.com.tr, December 22, 2024; Al-Sharq Al-Awsat (London), December 26, 2024.
[4] As of mid-2024, Turkey maintained 126 military sites in Syria, most of them in the Aleppo and Idlib governorates (Jusoor.co, July 2, 2024).
[5] Majalla.com, December 23, 2024. The SDF is a mainly Kurdish force that has established an autonomy in northeastern Syria and is regarded by Turkey as an arm of the terrorist organization PKK.
[6] Yenisafak.com, December 26, 2024.
[7] Zamanarabic.com, December 24, 2024.
[8] See e.g., x.com/Kalmuqdad, December 20, 2024; x.com/shafiee_ola, December 21, 2024; x.com/drhafezster, December 22, 2024; facebook.com/Haleb.Alshada, December 22, 2024.
[9] Raialyoum.com, December 29, 2024.
[10] Alarabia.net, December 25, 2024.
[11] The U.S. and France are currently acting to stop mutual attacks by pro-Turkish Syrian armed factions and the SDF in northern Syria that broke out with the fall of the Assad regime, until the U.S. policy on this matter becomes clear with the start of Donald Trump’s presidency on January 17, 2025 (Al-Akhbar, Lebanon, December 21, 2024; Al-Arab, London, December 23, 2024; Al-Sharq Al-Awsat, London, December 23, 2024).
[12] Syriahr.com, December 17, 2024; Al-Akhbar, Lebanon, December 28, 2024.
[13] Aa.com.tr, December 22, 2024.
