16 października, 2010 r. afgańska strona internetowa opublikowała artykuł jednego z czołowych doradców afgańskiego rządu, w którym analizuje on stawki zaangażowane w wojnie afgańskiej i jej możliwe rezultaty, oraz apeluje do USA, aby kontynuowały swoją rolę w Afganistanie. Artykuł napisany przez doktora Davooda Moradiana, starszego doradcę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Afganistanu, został opublikowany na afgańskiej stronie internetowej tolonews.com.
W artykule tym dr Moradian ostrzega przed „pesymistyczną narracją” taką jak rozprawianie w mediach o wycofaniu się wszystkich oddziałów USA do lipca 2011 r. i pokojowe rozmowy z talibami. Podkreśla on, że międzynarodowa społeczność musi budować pozytywną narrację wojny w Afganistanie.
Autor ostrzega, że rola wywiadu pakistańskiego w sponsorowaniu terroryzmu w Afganistanie i szerzej w regionie jest “fundamentalnym problemem”, z którym trzeba się zmierzyć. Wzywa do traktowania pakistańskich przywódców wojskowych tak jak Brygady Qods Irańskiej Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej (IRGC), [tj., że powinny być uznane za organizację terrorystyczną i powinny być ogłoszone sankcje przeciw nim] i pisze: „Pakistańskie wojskowe agencje wywiadowcze są zaangażowane w sponsorowanie terroryzmu w Afganistanie i w regionie, a mimo tego Pakistan jest traktowany przez międzynarodową społeczność jak szacowny partner”.
Poniżej podajemy fragmenty artykułu: [1]
[Afgańskie] Siły Zbrojne zdobyły sobie prawo do dumy ze swoich osiągnięć i swojego poświęcenia dla Afganistanu, w szczególności od czasu wyboru prezydenta Baracka Obamy
W 9 rocznicę terrorystycznego ataku na amerykańskiej ziemi we wrześniu 2001 roku, Afganistan wyłania się ponownie jako jeden z najbardziej krytycznych problemów polityki zagranicznej amerykańskiego rządu, zespołów strategicznych i całego społeczeństwa. Niestety, do złych wiadomości, w szczególności w ostatnich tygodniach i miesiącach, przyczyniły się narastające głosy w USA i gdzie indziej o nierealności afgańskiej misji. Prowadzimy batalię o umysły tak w Afganistanie jak i na zewnątrz. Jednak tak jak z wieloma innymi sprawami w życiu, rzeczywistość znacząco różni się od naszych wyobrażeń.
Jeśli idzie o Afganistan, w rzeczywistości w wielu dziedzinach i na wielu obszarach dokonaliśmy znaczącego postępu; i z pewnością nasze Siły Zbrojne zdobyły sobie prawo do dumy ze swoich osiągnięć i swojego poświęcenia dla Afganistanu, szczególnie po wyborze prezydenta Baracka Obamy. Niestety zarówno w Afganistanie jak i [w dyskusjach] o Afganistanie jest znacznie więcej pesymistycznych głosów niż optymistycznych…
Afganistan staje się najdłuższą amerykańską wojną i bardzo kosztownym przedsięwzięciem, jak również jest to bardzo frustrujący i męczący konflikt dla nas w Afganistanie. Jednak nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące konfliktu w Afganistanie. Ani w Kabulu, ani w Brukseli, ani w Waszyngtonie nie ma rozsądnego konsensusu na temat charakteru konfliktu w Afganistanie lub definicji jego zakończenia. Na nieszczęście, wzrasta obecnie koncentracja uwagi na [pytaniu] kiedy ta niezdefiniowana misja się zakończy. Innymi słowy, zamiast zastanawiać się „dlaczego” i „co”, proponujemy zastanawianie się nad pytaniem „kiedy” i nad często politycznie podbudowanym pytaniem o ostateczne daty. To odpowiedzi na [pytanie] „dlaczego” i „co” winny informować o tym “jak” i “kiedy”.
Afganistan… [stanowi] krytyczny komponent regionu Południowej i Środkowej Azji oraz [klucz] do transformacji świata islamskiego
W odpowiedzi na pytanie dlaczego USA oraz społeczność międzynarodowa znalazły się w Afganistanie i jakie są główne cechy afgańskiego konfliktu istnieje całe spektrum odpowiedzi i poglądów, od skrajnie minimalistycznej i redukcjonistycznej perspektywy walki z terroryzmem i Al-Kaidą, poprzez bardziej rzeczowy punkt widzenia dotyczący tłumienia rewolty (COIN), aż do najbardziej realistycznego celu, który zakłada budowanie narodu ze względu na strategiczny cel regionalnej transformacji i globalnego zarządzania.
Autor podpisuje się pod tą ostatnią opinią, która widzi w Afganistanie krytyczny komponent regionu Południowej i Środkowej Azji oraz [klucz] do transformacji świata islamskiego. Walka z terrorem, COIN oraz/lub budowanie narodu to części większego obrazu.
Zanim przedstawimy sprawę strategicznego znaczenia Afganistanu w regionie i kwestię procesu transformacji świata islamskiego, należy przypomnieć naszym amerykańskim przyjaciołom oraz beneficjentom [zakończenia] Zimnej Wojny, o ich moralnej odpowiedzialności za naród afgański, który umożliwił upadek ich ideologicznego rywala, bloku komunistycznego, płacąc największą cenę krwi, cierpienia, i wysiedleń.
Zostaliśmy boleśnie porzuceni, kiedy misja została wykonana w końcu lat 80. [i wydani] siłom ekstremistycznym i kryminalnym oraz ingerencjom regionalnym. Jak polski minister spraw zagranicznych oświadczał wiele razy: „wolny świat ma moralny obowiązek pomocy narodowi afgańskiemu”.
[Niepowodzenie w Afganistanie] dałoby międzynarodowym dżihadystom kolejne globalne zwycięstwo i mogliby oni [potem] dumnie twierdzić, że pokonali dwa supermocarstwa “niewiernych”
Są tylko dwie końcowe możliwości dla Afganistanu: bezpieczny, kwitnący, nowoczesny i demokratyczny Afganistan, lub mówiąc metaforycznie Turcja Wschodu – albo azjatycka Somalia. Somalizacja Afganistanu pozostaje wyraźną możliwością z następującymi konsekwencjami: krwawa wojna domowa z następstwem zmiany Afganistanu w pole toczonych naszymi rękami wojen między naszymi sąsiadami, co oznaczałoby terytorialną dezintegrację kraju i efekt domina w Pakistanie, w Środkowej Azji, w Chinach, Iranie i Indiach. Dostarczyłoby to międzynarodowym dżihadystom kolejnego globalnego zwycięstwa i mogliby oni [potem] dumnie twierdzić, że w jednym miejscu, Afganistanie, pokonali dwa supermocarstwa “niewiernych” [w tym ZSRR] w okresie krótszym niż trzy dekady.
Mało kto wierzy, że USA stać na jeszcze jeden konflikt taki jak w Centralnej Afryce, tym razem w samym sercu Azji. W odróżnieniu od konfliktów afrykańskich, tak się składa, że w naszym regionie są trzy nuklearne mocarstwa – Indie, Pakistan i Chiny oraz aspirujący do takiej roli Iran. W odróżnieniu od konfliktów afrykańskich, które głównie mają charakter etniczny i lokalny, nasz region jest ojczyzną globalnych ruchów dżihadystów i siedliskiem mafii narkotykowych.
Dlatego też konsekwencje somalizacji Afganistanu nie pozostaną w naszych granicach, ani nawet nie ograniczą się do naszych najbliższych sąsiadów, ale z pewnością obejmą odległe regiony świata. 11 września pokazał, że taki scenariusz to nie żadna akademicka projekcja czy ćwiczenie z gier wojennych.
Pakistan jest załamującym się państwem mającym sto głowic atomowych i szybko radykalizujące się… społeczeństwo; stabilny Afganistan stanowić będzie kluczowy zasób
Inną możliwością jest bezpieczny, kwitnący, nowoczesny i demokratyczny Afganistan jako Turcja Wschodu. Kiedy się patrzy na mapę regionu, Afganistan znajduje się w sercu czterech ważnych geo-strategicznych regionów: Środkowej Azji, Południowej Azji, Chin i Dalekiego Wschodu oraz Bliskiego Wschodu. Te cztery strategiczne regiony stanowią niezwykły naturalny i ludzki potencjał, ale również wyzwanie pod względem bezpieczeństwa. Dlatego też stabilny Afganistan może odegrać ważną rolę zarówno w zakresie wykorzystania możliwości jak i odpowiedzi na wyzwania.
Dla przykładu, Pakistan jest załamującym się państwem, mającym sto głowic atomowych i szybko radykalizujące się społeczeństwo oraz ludność. Stabilny Afganistan byłby kluczowym zasobem dla międzynarodowej społeczności, aby poradzić sobie z problemem rozpadającego się i radykalizującego się Pakistanu.
Z drugiej strony, wzrastające w siły i status Chiny i Indie mogą odegrać bardzo ważną rolę w stabilizacji Pakistanu i regionalnego rozwoju. Byłoby to jednak możliwe tylko przez integrację Afganistanu, Pakistanu, Indii, Środkowej Azji, Chin i Bliskiego Wschodu poprzez handel, połączenia transportowe, sieci energetyczne lub odtworzenie nowej wersji Jedwabnego Szlaku. Regionalna współpraca w dziedzinie handlu, tranzytu, transportu i innych ekonomicznych aktywności potrzebuje stabilnego Afganistanu.
Stabilny Afganistan może również odegrać ważną rolę w ochronie Środkowej Azji przed rosyjskim ekspansjonizmem, poprzez połączenie tych krajów z Południową Azją oraz ze strukturami handlowymi Bliskiego Wschodu. Krótko mówiąc, Afganistan jest strategicznie równie ważny jak Cieśnina Malakka w Południowo Wschodniej Azji.
Nie domagamy się nowego statusu ani jeffersońskiej demokracji, ale nowej unowocześnionej wersji naszego historycznego i geo-strategicznego statusu i pozycji
Inną ważną rolą Afganistanu może być jego miejsce w toczącej się transformacji świata islamu. Narody muzułmańskie nie znalazły swojego miejsca i nie zintegrowały się z globalnym systemem. Wielu [ludzi] w świecie muzułmańskim rozpaczliwie próbuje odnaleźć rozsądny stosunek do nowoczesności, globalizacji i zachodniego świata. Niestety, Stany Zjednoczone mają niewiele mostów do świata islamskiego. Stabilny, nowoczesny Afganistan byłby naturalnym mostem pomiędzy dwoma światami i razem z Turcją, Malezją, Indonezją, Bośnią i Tunisem, członkiem sojuszu umiarkowanych w muzułmańskim świecie.
Podobnie jak Iran, społeczeństwo afgańskie stopniowo przekształca się w świeckie, nowoczesne społeczeństwo, głównie w reakcji na doświadczenie wyznaniowych rządów mudżahedinów i talibów, podczas gdy w krajach takich jak Pakistan, Środkowa Azja i Egipt obserwujemy postępującą islamizację społeczeństwa w wyniku autorytarnych i nieudanych rządów świeckich.
Dostrzeganie w Afganistanie Turcji Wschodu jest sprzeczne z popularnym obrazem tego kraju. Wielu z nas charakteryzuje Afganistan jako grób imperiów, lub ujmując to słowami brytyjskiego ministra obrony “rozbite trzynastowieczne, ksenofobiczne społeczeństwo plemienne”. Aczkolwiek wielu Afgańczyków pochlebia sobie, że jesteśmy grobem imperiów, ale dla tych, którzy studiują historię, jest to mit i fikcja, która powstała z powodu specyficznego odczytywania historii. Poza garścią epizodów, terytorium znane jako Afganistan zawsze stanowiło albo centrum, albo peryferie różnych imperiów
Jednym z przykładów może tu być założone przez Aleksandra Wielkiego podczas wyprawy do Azji królestwo grecko-baktryjskie. Był to pierwszy w historii model współpracy między Wschodem i Zachodem. Nasza wizja Afganistanu jako skrzyżowania dróg i mostu wynika nie tylko z naszej geografii, ale również z naszej historii i kultury. Tak więc, nie prosimy o nowy status lub jeffersońską demokrację, ale o nową i unowocześnioną wersję naszego historycznego i geo-strategicznego statusu oraz pozycji. Co więcej, nasza demografia jest jeszcze jedną siłą napędową nowego Afganistanu. Prawie dwie trzecie naszej populacji [to ludzie] poniżej 30 [roku życia] i w znacznym stopniu oddzieleni od doświadczeń i oczekiwań swoich rodziców.
Zarówno pospieszne wycofywanie się, jak i honorowe wycofywanie się przyspieszy proces somalizacji [Afganistanu]
Stany Zjednoczone trzymają klucz albo do somalizacji Afganistanu, albo do odrodzenia Jedwabnego Szlaku, gdzie Afganistan będzie miał strategiczną rolę do odegrania. Zarówno pospieszne wycofanie się, jak i honorowe wycofanie się, przyspieszy proces somalizacji. Z drugiej strony długotrwałe i wszechstronne zaangażowanie się Stanów Zjednoczonych w Afganistanie zapewniłoby i popchnęło do przodu ponowne ożywienie Jedwabnego Szlaku. Takie zaangażowanie nie musi być wyłącznie militarne ani kosztowne. Musi być inteligentne i opierać się na zasadach.
Łagodne środki amerykańskie i bogaty sektor pozarządowy, a więc uniwersytety i fundacje muszą być bardziej wykorzystane, z równoległą mobilizacją krajowych i regionalnych zasobów. Na szczęście, mimo wzrastającej frustracji i zniecierpliwienia, dobra wola afgańskiego narodu i całkowite przekonanie afgańskiego rządu do strategicznego partnerstwa ze Stanami Zjednoczonymi, pozostaje silna i niezachwiana.
Jak wszystkie narody, Stany Zjednoczone znane są ze swoich specyficznych cech, ale i z pewnej pychy. Idealistyczny duch przedsiębiorczości i optymizmu charakteryzujący naturalne narodowe cechy Amerykanów, powoduje, że niewykonalne zadania i misje, takie jak Niemcy, Japonia, Korea Południowa, pokonanie komunizmu [podczas zimnej wojny] lub wybór prezydenta Obamy, były możliwe.
Jeśli Stany Zjednoczone pozostaną wierne tym wartościom, Afganistan dołączy do listy amerykańskich osiągnięć i nadzwyczajnych wyzwań. Jeśli jednak ulegnie tendencji zniecierpliwienia, nie musimy mówić co się stanie. Wszyscy powinniśmy przypomnieć sobie charakterystykę wielkiego narodu, jaką sformułował Ronald [Reagan] mówiąc: „Ameryka jest zbyt wielka na małe marzenia”.
Pakistańscy generałowie muszą być… traktowani jak dowódcy irańskiej Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej; jeśli nie, to nie będzie szansy na sukces w Afganistanie.
Innym fundamentalnym problemem jest rola pakistańskiego wywiadu wojskowego. Wychodząc z najbardziej liberalnej definicji terroryzmu i powszechnie dostępnych źródeł informacji, agencje pakistańskiego wywiadu wojskowego są zaangażowane w sponsorowanie terroryzmu w Afganistanie i w regionie, a mimo to [Pakistan] jest traktowany przez międzynarodową społeczność jako szacowny partner.
Jak scharakteryzował pakistańską armię dr [Rangin Dadfar] Spanta, doradca Afgańskiej Rady Bezpieczeństwa: “Jest ona największym agresorem w afgańskim konflikcie, odpowiedzialnym za śmierć setek amerykańskich, afgańskich oraz koalicyjnych żołnierzy”.
Pakistańscy generałowie muszą być postrzegani i traktowania przynajmniej tak, jak Brygady Qods Irańskiej Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej. Jeśli nie, to nie będzie szansy na sukces w Afganistanie.
Korupcja i nepotyzm dominująca w naszych instytucjach państwowych… musi się spotkać ze zdecydowaną reakcją ze strony afgańskiego rządu
Problem rządów i korupcji to kolejny ważny priorytet dla naszej wspólnej misji. Jesteśmy naprawdę wdzięczni administracji prezydenta Obamy, za wskazanie korupcji jako podstawowego problemu. Przez szereg lat, sprawa ta była niemal nieobecna na liście naszych priorytetów. Jednakże skuteczne działania antykorupcyjne mogą przynieść ogromne zyski, tylko jeśli będą prowadzone właściwie, apolitycznie i stosownie do realiów afgańskich instytucji.
Artykuły redakcyjne New York Times’a prowadzące krucjatę przeciwko korupcji w Afganistanie, to nie jest najbardziej skuteczny sposób [działania] dla osiągnięcia tego celu.
Można również spojrzeć na ten problem z bardziej kontrowersyjnej perspektywy. Stoimy w obliczu trzech buntowników lub trzech szur [szura – zgromadzenie starszyzny]: działająca pod dyktando ISI [pakistańskiego wywiadu] szura Quetta, szura w Kabulu i szura w Waszyngtonie. Na nieszczęście nie ma zgody co do roli i zakresu odpowiedzialności każdej z nich. [2]
Szura w Kabulu to dominacja korupcji i nepotyzmu w naszych państwowych instytucjach i musi spotkać się ze zdecydowaną reakcją ze strony afgańskiego rządu. Brak strategicznej cierpliwości, krótkowzroczność, partyjniactwo w rządzeniu, demonizacja afgańskich instytucji państwowych, niepowodzenie w porządnym wyjaśnieniu tej misji amerykańskiemu społeczeństwu i ugodowość wobec pakistańskiego wywiadu wojskowego to główne grzechy i wady waszyngtońskiej szury.
[P]esymistyczna narracja taka jak [zapowiedź] wycofania się do lipca 2011 r. … korupcja, cywilne ofiary i rozmowy pokojowe z talibami spowodowały … pesymizm w Afganistanie i poza nim
W świetle narastającego [poczucia] niepewności i pesymizmu, jest pilna potrzeba zmiany, nowej, konstruktywnej mega narracji dla Afganistanu. Niestety, obecnie istnieją destrukcyjne, pesymistyczne narracje takie jak zapowiedź wycofania się do lipca 2011 roku, przejściowość, korupcja, cywilne ofiary i rozmowy pokojowe z talibami, które wyzwoliły znaczący wzrost negatywnej energii i pesymizmu w Afganistanie i poza nim.
Tylko przez artykulację mega-narracji możemy przeważyć w bitwie o umysły zapewniając sukces w terenie.
Rezultat dwóch możliwości rozwoju sytuacji w Afganistanie został dobrze przedstawiony w uwadze jednego ze studentów Uniwersytetu w Kabulu:
„’Jeśli świat będzie eksportował do nas terrorystów, będziemy im odsyłać jeszcze bardziej przekonanych i bezwzględnych terrorystów, wyposażonych w kilogramy haszyszu i opium. Jeśli jednak świat pomoże nam, będziemy wysyłać nową generację zaorastrain, Maulanę Jalala Din Balkhiego [perski poeta], Avicennę, [muzułmański reformator] Jamaluddina Afghaniego, [naśladujący Gandhiego przywódca afgański], Padszahę Khana, i soczyste granaty z Kandaharu, a jako premię szafran z Heratu.”
[1] www.tolonews.com (Afganistan), 16 październik, 2010. Tekst artykułu został nieznacznie zredagowany dla większej jasności.
[2] Quetta – odniesienie do rady wykonawczej talibów, która jest pod wpływem ISI, pakistańskiej agencji wywiadu wojskowego.
