Wprowadzenie
W ostatnich miesiącach rzecznicy reżimu irańskiego prowadzili kampanię słowną dotyczącą zamiaru Iranu wzbogacania uranu do użycia w napędzanych jądrowo statkach i okrętach podwodnych – te ostatnie są jawnie militarnym użyciem siły jądrowej. Funkcjonariusze reżimu, gazety państwowe i witryny internetowe bliskie reżimowi opublikowały nie mniej niż 12 wypowiedzi, w których deklarowały zamiar Iranu wzbogacenia uranu do paliwa jądrowego napędzającego zarówno statki, jak okręty podwodne. Należy zanotować, że podczas gdy paliwo jądrowe dla statków wymaga wzbogacenia uranu do 50-60%, okręty podwodne o napędzie jądrowym wymagają wzbogacenia do 90%, co jest również poziomem potrzebnym do produkcji bomb jądrowych.
Od początku ta kampania słowna była pomyślana jako kontrargument na wzmocnione sankcje Zachodu. Reżim oznajmił, że w obliczu sankcji ograniczających jego użycie ropy naftowej Teheran nie ma innego wyboru jak rozwinięcia alternatywnych źródeł energii dla transportu komercyjnego, aby utrzymywać więzi ze światem [1] . Jednak, co wydawałoby się błędem strategicznym, w wypowiedziach rzecznicy łączyli paliwo jądrowe dla statków używanych w handlu z paliwem jądrowym dla okrętów podwodnych, które zdecydowanie są przeznaczone do użytku militarnego, nie zaś cywilnego.
Z tego powodu, po zrozumieniu, że te wypowiedzi ujawniły zamiar Teheranu osiągnięcia 90% poziomu wzbogacenia, potrzebnego do bomby jądrowej, reżim Iranu przez ostatni miesiąc nie ogłosił żadnych dalszych deklaracji dotyczących okrętów podwodnych. Ponadto kilku rzeczników reżimu wycofało się z tych oświadczeń stwierdzając, że Iran na tym etapie nie ma potrzeby wzbogacania uranu powyżej 20%, niemniej że kraj jest zdolny do wyższego wzbogacania.
Poniższy raport dokonuje przeglądu tych wypowiedzi oraz prób wycofania się z nich:
Wypowiedzi oznajmiające zamiar Iranu wzbogacenia wysokoprocentowego uranu dla jednostek morskich o napędzie atomowym
Dla statków (użytek komercyjny tj. wzbogacenie 50-60%):
1. Członkowie Majlisu przygotowali propozycję ustawy wymagającą od rządu projektu napędzanych paliwem jądrowym statków handlowych i zaopatrzenia ich w paliwo jądrowe [2] .
2. Członek Majlisu, Allahoradi Dehqani wyjaśnił: „Rządu musi wzbogacić uran do poziomu potrzebnego, by dostarczyć paliwo dla tych statków, ponieważ nie możemy przerwać naszych stosunków handlowych z innymi krajami z powodu sankcji zachodnich. Z powodu sankcji nałożonych na Iran przez kraje zachodnie, które zawierają zakaz dostarczania paliwa dla statków irańskich, Iran zastąpi paliwa kopalne paliwem jądrowym, żeby obejść potrzebę tankowania podczas długich podróży” [3] .
3. Inny członek Majlisu zaangażowany w tę inicjatywę, Abolghasem Jarareh, powiedział: „To paliwo [jądrowe] będzie niewątpliwie [wzbogacone do poziomu] wyższego niż 25% – do około 50-60%” [4] .
4. W analizie opublikowanej 16 lipca 2012 r. witryna internetowa Mashreg News, która jest bliska kręgom sił bezpieczeństwa w Iranie, twierdziła: “Przemysł nuklearny Iranu będzie musiał podnieść wzbogacanie do przeciętnego poziomu nowych reaktorów morskich w granicach 50-60%. Biorąc pod uwagę nowe sankcje i preteksty nie dopuszczające do transferu paliwa do irańskich tankowców to posunięcie może być ważnym krokiem, który przyniesie neutralizację i obejście sankcji…” [5]
5. Szef Rady Politycznej Przywódców Modłów Piątkowych Iranu, Hojjatoleslam Seyed Reza Taghavi, ostrzegł, że Teheran będzie wzbogacał uran do 56%, jeśli będą trwały naciski na niego [6] .
Dla okrętów podwodnych (użytek militarny, tj. 90%):
6. Irański zastępca dowódcy floty ds. technicznych, kontradmirał Abbas Zamini oświadczył 12 czerwca 2012 r., że Iran podjął wstępne kroki do zbudowania ekstra ciężkich okrętów podwodnych o napędzie jądrowym: “Obecnie jesteśmy w początkowej fazie produkowania atomowych okrętów podwodnych” [7] .
7. Amir Mousavi, były doradca ministra obrony, powiedział, że Iran posiada niezbędny know how do wzbogacenia uranu do poziomu 50-60% potrzebnego dla statków i okrętów podwodnych o napędzie jądrowym, ale dodał, że Iran jest gotowy do przedyskutowania żądań Zachodu, jeśli Zachód uzna jego prawo do rozwijania cywilnej technologii nuklearnej [8] .
8. Irańska witryna internetowa Fa.irannuc.ir, która jest zbliżona do irańskiego zespołu negocjatorów w sprawach nuklearnych, twierdziła: “Produkcja paliwa [jądrowego] dla okrętów podwodnych i statków wymaga podniesienia poziomu wzbogacania powyżej 20%. Jest jednak niezmiernie ważne zauważenie, że jest to całkowicie cywilne posunięcie, ponieważ zgodnie z NPT Iran ma prawo wzbogacać [uran] do każdego poziomu, jaki chce, dla użytku cywilnego. [Jest] to bezpośrednią odpowiedzią na niedawne sankcje Europy i USA przeciwko Iranowi…” [9]
9. Gazeta “Etemad” wyjaśniła, że to posunięcie przysłuży się Iranowi w przyszłych rozmowach nuklearnych: “Według szeregu zachodnich komentatorów kwestia produkowania paliwa jądrowego dla okrętów podwodnych umożliwi Iranowi utorowanie właściwej drogi dla postępu jądrowego, ponieważ będzie [wiązała się] z wzbogacaniem uranu do poziomu wyższego niż 20%. W tych warunkach Iran skorzysta z większego potencjału na rzecz postępu w przyszłych rozmowach z 5+1″ [10] .
10. Witryna internetowa Yjc.ir, która jest bliska Islamskiemu Korpusowi Strażników Rewolucji Iranu (IRGC), twierdziła, że “według autorytatywnych doniesień publikowanych w źródłach naukowych produkowanie paliwa dla jądrowych okrętów podwodnych lub statków wymaga wzbogacenia uranu do 90%, ale eksperci techniczni w Teheranie mówią, że nie wszystkie okręty podwodne wymagają [paliwa] wzbogaconego do 90% i że paliwo [wzbogacone] do 52-57% będzie wystarczające” [11] .
11. W artykule z 5 września 2012 r. ekspert ds. międzynarodowych Mirza Reza Leilani omawiał kilka scenariuszy wiążących się z “irańskimi możliwościami i zagrożeniami jako części koalicji z Chinami i Rosją”. Wśród nich Leilani przedstawił optymistyczny scenariusz, w którym Iran zmusi Europę do uznania go za państwo nuklearne: „Według tego scenariusza Iran będzie podkreślał swoje możliwości wzbogacania uranu do 60% dla medycznych reaktorów jądrowych oraz wzbogacania uranu do 90% dla okrętów podwodnych na paliwo jądrowe. Kiedy instalacja Fordow [wzbogacania uranu] będzie ukończona, zapanuje chaos w Cieśninie Ormuz, który podniesie ceny ropy naftowej, a to z kolei będzie naciskać na Waszyngton i zaszkodzi gospodarce światowej. Spowoduje to, że Europa oficjalnie uzna nuklearny Iran…” [12]
12. Gazeta “Vatan-e Emrooz”, która jest bliska rządowi prezydenta Mahmouda Ahmadineżada, twierdziła, że “nowa fala sankcji naftowych [nałożonych] na Iran przez [kraje] Zachodu raz jeszcze umieściła Iran na drodze do zdobycia bardziej pożądanej technologii przez produkowanie statków i tankowców na paliwo jądrowe; Iran jest [tylko o kilka] kroków od tego zdumiewającego osiągnięcia. Podczas gdy kraje europejskie podążyły za jednostronnymi sankcjami USA przeciwko Iranowi i rozpoczęły bojkot naftowy, Iran nigdy nie rozważał porzucenia drogi nuklearnej, ale planował zamiast tego kontynuowanie tą drogą i osiągnięcie paliwa nuklearnego [wzbogaconego do poziomu] powyżej 53% i aż do 90% dla statków międzykontynentalnych… 5+1, którzy jak dotąd byli niechętni przyznaniu Iranowi niezaprzeczalnego prawa do wzbogacania uranu [do poziomu] 20%, będą teraz musieli patrzeć, jak Iran osiąga paliwo wzbogacone do poziomów potrzebnych do tankowców napędzanych paliwem jądrowym” [13] .
Funkcjonariusze reżimu wycofują się: Obecnie Iran nie potrzebuje wzbogacania powyżej 20%
Najwyraźniej po zrozumieniu, że wypowiedzi dotyczące okrętów podwodnych i wzbogacania uranu do 90% stanowią przyznanie zamiaru wzbogacania uranu dla celów militarnych, od początków sierpnia 2012 r. media irańskie i tuby reżimu powstrzymują się od wspominania żądania lub zdolności wzbogacania uranu powyżej poziomu 20%. Ponadto, od końca lipca 2012 r. funkcjonariusze reżimu podkreślali, że Teheran na tym etapie nie żąda [prawa do] wzbogacania uranu powyżej 20%.
19 września 2012 r. dyrektor Organizacji Energii Atomowej Iranu (AEOI) Fereydoon Abbasi powiedział po spotkaniu z szefem IAEA Yukiyą Amano na zebraniu Zarządu IAEA: „Iran nie ma żadnego zamiaru wzbogacania uranu powyżej 20%” [14] .
Przewodniczący Majlisu Ali Larijani udzielił wywiadu „Financial Times” 22 września 2012 r. Zapytany o decyzje Iranu zbudowania podwodnych okrętów jądrowych, co wymaga wzbogacenia uranu powyżej 20% powiedział: “Jeśli IAEA pozwoli nam na posiadanie pewnych produktów dla technologii pokojowej i pod jej nadzorem, wtedy możemy to zrobić. Ale obecnie nie potrzebujemy tego. Gdyby IAEA spełniła swoje obowiązki i zaopatrzyła reaktor jądrowy w Teheranie w paliwo, nie produkowalibyśmy [nawet] uranu wzbogaconego do 20% …” [15]
*A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iranian Media Project. Y. Carmon jest prezydentem MEMRI.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] In this vein, the director-general of Iran’s Supreme Council of Cultural Revolution for International Affairs, Javad Mohammadi, said that Iran would accelerate its nuclear program if the West heightened sanctions against it. Fars (Iran), July 29, 2012.
[2] Fars (Iran), July 17, 2012.
[3] Fars (Iran), July 17, 2012.
[4] Fars (Iran), July 20, 2012.
[5] Mashriq News (Iran), July 16, 2012.
[6] Entekhab (Iran), July 22, 2012.
[7] Fars (Iran), June 12, 2012.
[8] Al-Alam TV (Iran), July 23, 2012.
[9] Fa.irannuc.ir, July 17, 2012.
[10] Etemad (Iran), July 18, 2012.
[11] Yjc.ir, July 28, 2012.
[12] Borhan.ir, September 5, 2012.
[13] Vatan-e-Emrooz (Iran), July 29, 2012.
[14] It should be noted that Abbasi had made similar remarks as early as late July 2012, saying: „Iran has the ability to design nuclear fuel for ships and submarines, but we have no intention at this stage to enrich [uranium] beyond 20%… If the Iranian government so decides, and the people so desire, we at the AEOI have no problem promoting this plan.” Mehr (Iran), July 22, 2012. This statement, however, was the only one of its kind at that time. [15] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/7dd19198-01ba-11e2-81ba-00144feabdc0.html#axzz27g75UjCZ .
