Wprowadzenie
23 maja 2012 r. w Egipcie odbędą się pierwsze wybory prezydenckie od czasu rewolucji 25 stycznia 2011 r. W ciągu ostatnich miesięcy lista kandydatów uległa wielu zmianom. Bractwo Muzułmańskie [BM) postanowiło nominować kandydata, mimo że przez pierwszy rok po rewolucji wielokrotnie obiecywało nie robić tego, próbując zmniejszyć obawy społeczeństwa przed przejęciem pełnej władzy przez BM. Według przedstawicieli BM przyczynami, które spowodowały, że ruch jednak nominował kandydata, były: po pierwsze, potrzeba zahamowania wzrostu znaczenia byłych współpracowników Mubaraka, którzy postanowili kandydować do prezydentury, głównie chodziło o Omara Suleimana, byłego szefa służb wywiadowczych i zastępcę Mubaraka w ostatnich dniach jego rządów, który wywołuje obawy powrotu obalonego reżimu; po drugie, kierowany przez BM parlament pozostaje bezsilny po tym, jak Najwyższa Rada Sił Zbrojnych (NRSZ) odmówiła żądaniom zdymisjonowania rządu Al-Ganzouriego i zastąpienia go rządem kierowanym przez BM; i po trzecie, uczucie BM, że jego władza została ograniczona po tym, jak publiczny sprzeciw wobec jego dominacji w komitecie spisującym konstytucję doprowadził do rozwiązania tego komitetu nakazem sądowym[1] .
Pierwotnie wybranym przez BM kandydatem był zastępca Przewodnika Generalnego Khairat Al-Shater. Wydawał się wiodącym kandydatem w wyścigu do prezydentury, a jego głównymi przeciwnikami byli Omar Suleiman i ekstremistyczny kandydat islamistyczny oraz faworyt salafitów Hazem Abu Ismail. Jednak po przedstawieniu kandydatur komisja wyborcza zdyskwalifikowała 10 z 23 kandydatów, włącznie z trzema wiodącymi, ponieważ nie spełniali oni kryteriów prawnych. Al-Shater został zdyskwalifikowany, ponieważ nie minęło wystarczająco dużo czasu od ułaskawienia go i zwolnienia z więzienia; Suleiman został zdyskwalifikowany, ponieważ zabrakło mu 300 podpisów popierających w jednej z prowincji Abu Ismail został zdyskwalifikowany, ponieważ jego zmarła matka była obywatelką USA, chociaż sąd egipski ustalił kilka dni wcześniej, że jego matka miała tylko obywatelstwo egipskie[2] . Przywódca świecko-liberalnej partii Ghad Al-Thawra, dr Ayman Nour, także został zdyskwalifikowany, ponieważ nie upłynęło wystarczająco dużo czasu od jego uwięzienia za oszustwo w wyborach prezydenckich 2005 r., w których konkurował z Mubarakiem[3] .
Po przyjęciu prawa, które cofało pewne prawa polityczne dziesiątkom byłych funkcjonariuszy reżimu Mubaraka, włącznie z prawem ubiegania się o prezydenturę, komisja wyborcza zdyskwalifikowała także Ahmada Shafiqa, który podczas protestów przeciwko Mubarakowi i przez krótki czas potem był premierem Egiptu[4] . Zaskakująco jednak komisja wyborcza zaakceptowała odwołanie się Shafiqa, w którym kwestionował legalność prawa cofającego prawa polityczne oraz jego zastosowanie do jego osoby[5] . Tak więc większość liczących się kandydatów w Egipcie zniknęła z wyborów, pozostawiając 13 mniej kontrowersyjnych postaci, spośród których wiodącymi są były funkcjonariusz BM, dr Abd Al-Munim Abu Al-Futouh, który został usunięty z Bractwa Muzułmańskiego za decyzję kandydowania na stanowisko prezydenta w czasie, kiedy ruch obiecywał, że nie wystawi kandydata, oraz świecki kandydat Amr Moussa, były sekretarz generalny Ligi Arabskiej i minister spraw zagranicznych w czasach Mubaraka.
Wewnątrz obozu islamskiego Abu Al-Futouh współzawodniczy z nowym kandydatem BM, dr Muhammadem Mursim, który przewodniczy partii BM w parlamencie egipskim; dr Muhammadem Salimem Al-Awą, islamskim prawnikiem i intelektualistą, który był sekretarzem generalnym Międzynarodowego Związku Uczonych Muzułmańskich; oraz dr Abdallahem Al-Ashalem, który jest bliski BM, ale jest kandydatem partii salafickiej Al-Asala.
W obozie świeckim Moussa konkuruje z byłymi członkami sił bezpieczeństwa Mubaraka, głównie Ahmadem Shafiqiem, i z kandydatami reprezentującymi lewe skrzydło oraz nurty nasseryzmu, z których wiodącym jest Hamdeen Sabahi, przeciwnik Mubaraka.
Wszyscy kandydaci mówią w imieniu rewolucji i o potrzebie zrealizowania jej celów, zaprowadzenia sprawiedliwości społecznej, walce z korupcją, bezrobociem i nędzą i o przywróceniu wiodącej roli Egiptu.
Abu Al-Futouh ma szereg przewag nad swoimi rywalami z obu obozów. Ma opinię uczciwego i idealistycznego człowieka i kojarzony jest z umiarkowanym nurtem w BM, ale nie jest członkiem tego ruchu. Mógł więc znaleźć poparcie zarówno zwolenników BM, jak tych, którzy są rozczarowani tym ruchem (włącznie z młodzieżą ruchu, którą odrzuca niedawno nabyty wizerunek BM ruchu żądnego władzy), oraz partii, które oderwały się od BM, jak Al-Wasat. Dyskwalifikacja Al-Shatera i Abu Ismaila przyniosła korzyści Abu Al-Futouhowi, który otrzyma wiele z ich głosów, szczególnie wśród salafitów. Kilka grup salafickich – partie Al-Nour, Al-Daawa Al-Salafiyya i Al-Gamaa Al-Islamiyya – już ogłosiły swoje poparcie dla niego [6] . Abu Al-Futouh liczy także na poparcie liberalno-świeckich wyborców w oparciu o założenie, że mogą poprzeć raczej jego niż kandydatów liberalno-świeckich, którzy nie mają szansy na wygranie, żeby zablokować bardziej skrajnych kandydatów islamistycznych. To jednak może się zmienić z powodu poparcia go przez salafitów.
Atutami Amra Moussy są jego rozległe doświadczenie polityczne i umiejętności dyplomatyczne, jego kontakty w świecie arabskim, jego nieprzerwany kontakt z publicznością egipską i jego wieloletnie stanowisko antyizraelskie. Moussa jest także wiodącym kandydatem z powodu stosunkowej niepopularności jego świeckich rywali, a mianowicie kandydatów lewicy (których brak poparcia był ewidentny, gdy ponieśli miażdżącą porażkę w wyborach 2011 r. do Zgromadzenia Narodowego)[7] oraz kandydatów z wojska i sił bezpieczeństwa, których kojarzy się z uciskiem starego reżimu. Dlatego ci, którzy nie chcą oddać głosu na kandydatów islamskich i personel byłych sił bezpieczeństwa, najprawdopodobniej poprą Amra Moussę.
Z drugiej strony, jego podeszły wiek, jego status byłego człowieka Mubaraka i fakt, że nie przyłączył się natychmiast do protestujących na początku rewolucji, działają przeciwko niemu. Moussa polega na tym, co Egipcjanie nazywają „partią kanapy”, czyli na milczącej większości, która patrzy z boku, nie bierze udziału w protestach i nie jest aktywna politycznie. Istotnie, jak dotąd poparcie dla niego ogłosiła tylko partia Wafd, a i to nie było jednogłośną decyzją. Obecnie, kiedy pozwolono kandydować Ahmadowi Shafiqowi, prawdopodobnie ukradnie on głosy Moussie, co zrobi tez Hamdeen Sabahi, którego wyniki w sondażach poszły ostatnio w górę.
Szanse alternatywnego kandydata BM, dra Muhammada Mursiego, wydają się na obecnym etapie ponure, chociaż jego ruch ma imponująca moc rekrutacyjną, jak również dobrze naoliwioną machinę propagandową. Mursi jest mniej charyzmatyczny niż Al-Shater i jego kampania zaczęła się bardzo późno i to w czasie ostrej schizmy wewnętrznej w ruchu, dotyczącej decyzji wystawienia kandydata. Ponadto kilka czynników spowodowało spadek zaufania publicznego dla BM w porównaniu o okresem przed wyborami parlamentarnymi, włącznie ze złamaniem obietnicy nie wystawiania kandydata na prezydenta, przejęciem komitetu spisującego konstytucję i nieskutecznością w parlamencie.
Jeśli żaden kandydat nie zdobędzie ponad 50% głosów w pierwszej rundzie, druga runda odbędzie się między dwoma wiodącymi kandydatami w połowie czerwca.
Poniżej przedstawiamy przegląd kandydatów na prezydenta Egiptu (pełen opis życiorysów oraz poglądów kandydatów znajduje się na stronie MEMRI: http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/6367.htm w języku angielskim. Tu pokazujemy jedynie zdjęcia i informację, z czyjego ramienia są poszczególni kandydaci).
Kandydaci islamscy
Dr Abd Al-Mun’im Abu Al-Futouh – kandydat wszystkich
Dr Muhammad Al-Mursi – Kandydat Bractwa Muzułmańskiego
Dr Muhammad Salim Al-Awa – Niezależny kandydat
Dr Abdallah Al-Ashal – Zerowy kandydat
Świeccy kandydaci
Amr Moussa – „Survivor”
Lewicowi kandydaci
Hamdeen Sabahi –Nasserysta
Hisham Al-Bastawisi– Sędzia na arenie politycznej
Khaled Ali – Orędownik praw człowieka
Abu Al-Izz Al-Hariri –Socjalista
Byli członkowie sił bezpieczeństwa
Ahmad Shafiq – Ambasador starego reżimu
Marginalni kandydaci
Dr Muhammad Fawzi Issa
Ahmad Houssam Khairallah
Mahmoud Houssam Al-Din Gallal
* L. Azuri jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
[1] www.ikhwanonline.com, April 1, 2012.
[2] Al-Ahram(Egypt), April 12, 2012.
[3] The remaining disqualified candidates were: Houssam Khairat from the Egyptian Arab Socialist Party, and Mortada Mansour and Ahmad Muhammad 'Awdh from the National Party of Egypt, who were disqualified for being candidates from parties that have internal leadership disputes; English teacher Ibrahim Al-Gharib, who was disqualified for holding a U.S. citizenship and lacking supporter signatures; former general intelligence officer Mamdouh Qutb, from the Al-Hadara Party, who was disqualified because his party’s delegates had resigned from parliament; and Ashraf Barouma from the Misr Al-Kanana party, who was disqualified for having evaded military service. Al-Ahram (Egypt), April 15, 2012.
[4] Al-Ahram(Egypt), March 25, 2012.
[5] Al-Ahram(Egypt), April 26, 2012.
[6] Al-Ahram(Egypt), April 27, 29, 2012.
[7] See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 792, „People’s Assembly Elections in Egypt Yield Victory for Muslim Brotherhood, Salafis; Downfall for Liberals, Left, and Revolutionary Youth”, February 3, 2012, http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/6052.htm
