21 czerwca 2023 r. Muzeum w Starym Hebronie otworzyło wystawę zatytułowaną „Klucze”, zawierającą klucze do domów Palestyńczyków wypędzonych z nich w 1948 r. Wystawa, która była otwarta dla zwiedzających do 26 czerwca, została zainicjowana i stworzona przez Komitet Odbudowy Hebronu (HRC), [1] organizację założoną w 1996 roku przez Jasera Arafata, którą obecnie prowadzi Autonomia Palestyńska (AP). [2] Wiele projektów HRC realizuje się we współpracy z ONZ i rządami europejskimi i/lub są przez nie finansowane. Na przykład, jak zauważono na stronie internetowej HRC, Muzeum Starego Hebronu otrzymało „hojne fundusze” od szwedzkiego rządu za pośrednictwem UNESCO. [3] W latach 2019-2021 Dział Prawny HRC otrzymał ok. 500 tysięcy dolarów od rządu norweskiego; [4] projekt renowacji sklepów na Starym Mieście w Hebronie z 2018 r. otrzymał od rządu niemieckiego za pośrednictwem UNDP około 3 miliony dolarów. [5] W 2013 r. HRC zdobyła nagrodę ONZ World Habitat Award. [6]
Ponadto, według raportu NGO Monitor, artykuły na stronie internetowej HRC zawierają zjadliwą antyizraelską retorykę i pochwały ataków terrorystycznych. Na przykład artykuł z 2012 roku opisał atak terrorystyczny dokonany przez Palestyński Islamski Dżihad jako „heroiczną operację oporu”. Ponadto w 2019 r. HRC przeprowadziła panel z Al-Damir, organizacją powiązaną z grupą terrorystyczną Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny (LFWP). Dyrektor HRC, Imad Hamdan, powiedział w 2021 r., że Żydzi „nie mają żadnego związku z Palestyną” [7] .
Klucz, temat wystawy HRC, jest powszechnie używanym symbolem dążenia Palestyńczyków do powrotu do domów, które porzucili w 1948 roku, w tym w obrębie państwa Izrael. Narracja o powrocie jest ważnym elementem dyskursu i agendy Autonomii Palestyńskiej oraz programów nauczania i podręczników w jej szkołach. [8] Centralne miejsce klucza jako symbolu powrotu jest oczywiste na przykład z faktu, że palestyński prezydent Mahmoud Abbas nosił szpilkę w kształcie klucza, kiedy uczestniczył w zgromadzeniu w ONZ 15 maja 2023 r., upamiętniającym rocznicę palestyńskiej Nakby, która była pierwszą tego rodzaju imprezą zorganizowaną przez ONZ. Podczas tej imprezy „Abbas wygłosił przemówienie, w którym dobitnie wezwał uchodźców palestyńskich do powrotu do domów i zaznaczył, że on sam jest uchodźcą i chce powrócić do Safed, miasta, w którym się urodził. [9]
Abbas przemawia na konferencji ONZ ze szpilką w kształcie klucza w klapie (zdjęcie: Shuaanews.ps, 15 maja 2023)
Poniżej podajemy szczegóły wystawy „Klucze” oraz wypowiedzi wygłoszone podczas jej otwarcia.
Dyrektor HRC: Klucze są żywym dowodem na to, że palestyńscy uchodźcy mają prawo do powrotu do swoich domów
Podczas otwarcia wystawy dyrektor HRC, Imad Hamdan, powiedział, że „klucz stał się symbolem przywiązania do prawa powrotu i żywym dowodem prawa uchodźców palestyńskich do powrotu do domów, których klucze przechowują do dziś. Wielu z tych uchodźców w ojczyźnie i w diasporze zachowało klucze, które zabrali ze sobą w 1948 r., a ci, którzy odeszli, przekazali je… swoim dzieciom i wnukom”. Abdo Idris, szef Izby Handlowo-Przemysłowej w Hebronie, dodał: „Misją HRC jest organizowanie działań i wydarzeń, aby ożywić [nasze] dziedzictwo kulturowe i zachować [naszą] palestyńską tożsamość”. Azmi Chalaila, kolekcjoner antyków i przedmiotów o znaczeniu historycznym, w tym pochodzących z palestyńskich domów sprzed 1948 r., powiedział, że klucze, mające ponad sto lat, pochodzą z domów z terytoriów 1948 r. (tj. wewnątrz Izraela) i „reprezentują wspomnienia domów, ziemi i majątku Palestyńczyków, a więc ważne jest zachowanie ich i przekazanie następnym pokoleniom”[10].
Ogłoszenie o wystawie „Klucze” (Facebook.com/HRC1996, 20 czerwca 2023 r.)
Poniżej zdjęcia z wystawy, zamieszczone na stronie HRC na Facebooku. [11]
[1] Hebronrc.ps/index.php/en.
[2] In July 2022 PA President Mahmoud 'Abbas issued a decree extending the operation of this organization. Mjr.lab.pna.ps, July 2, 2022.
[3] Hebronrc.ps/index.php/en/node/278; unesco.org, October 14, 2022.
[4] Resultater.norad.no/agreement/PAL-18/0036; hebronrc.ps/index.php/en/legal-department.
[5] Undp.org/papp/news/undp-and-germany-inaugurate-project-sites-hebron, December 8, 2022; hebronrc.ps/index.php/en/node/120.
[6] Hebronrc.ps/en/node/42.
[7] Ngo-monitor.org/ngos/hebron_rehabilitation_committee.
[8] See MEMRI reports: Special Dispatch No. 10623 – Nakba Day Events At West Bank Schools Assert Palestinian Refugees’ Right To Return To Homes Inside Israel, May 23, 2023; Special Dispatch No. 10597 – Ahead Of 75th Anniversary Of The Nakba, Palestinian Leadership Stresses It Will Never Relinquish Refugees’ Right To Return To Their Homes, May 8, 2023; Inquiry & Analysis Series No. 950, The Narrative Of Return In Palestinian Textbooks, March 20, 2013.
[9] See MEMRI TV Clip No. 10291, Palestinian Authority President Mahmoud Abbas In U.N. General Assembly Speech: U.S., Britain Created Israel To Get Rid Of Their Jews; The Israelis Lie Like Goebbels, May 15, 2023.
[10] Wafa.ps, June 21, 2023.
[11] Facebook.com/HRC1996, June 21, 2023.
