Rząd AKP Turcji przez ostatni rok wysyłał drony, pojazdy opancerzone i amunicję do mieszczącego się w Tripolisie, libijskiego proislamistycznego Rządu Zgody Narodowej (GNA), na którego czele stoi premier Fajez Al-Sarradż i który ONZ uznaje jako legalny rząd Libii[1]. Rząd AKP także szkoli personel armii i policji GNA.
Choć już w 2015 r. informowano o tym militarnym wsparciu, wydaje się, że zostało rozszerzone w 2019 r. Ta polityka pokazuje rolę Turcji w trwającej drugiej libijskiej wojnie domowej, która zaczęła się w 2014 r. i obecnie w znacznej mierze stanowi walkę między GNA a Libijską Armią Narodową (LNA), dowodzoną przez marszałka Chalifa Belkasim Haftara, który jest lojalny wobec mieszczącej się w Tobruku Izby Reprezentantów (HoR).
Rząd AKP wysłał do Libii, według doniesień, między inną bronią i wyposażeniem wojskowym, 100 Kirpi („Jeż”) odpornych na miny pojazdów opancerzonych produkowanych przez turecką firmę BMC i podobno opłaconych przez rząd w Katarze. Baykar, turecka firma zarządzana przez Selçuka Bayraktara, zięcia prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana, produkuje tureckie drony, których używają w Libii. W listopadzie dyrektor tureckiego Urzędu Bezpieczeństwa powiedział, że „z 50 członkami personelu uczestniczącymi w każdym programie, w sumie 200 członków libijskiej policji otrzymuje czterotygodniowe ‘podstawowe szkolenie w operacjach specjalnych’”.
Przez wspieranie GNA Turcja wspiera także niektórych wrogów Stanów Zjednoczonych, w tym Mohameda Ben Dardafa, który, jak informowano, został zabity walcząc w Brygadzie Somoud GNA 26 maja i był oskarżony o wzięcie udziału w ataku na dyplomatyczną misję w Bengazi, w której zabito ambasadora USA, Christophera Stevensa i trzech innych dyplomatów USA we wrześniu 2012 r.[2]
Niniejszy raport jest przeglądem informacji o broni, jaką rząd AKP wysyła do Libii, jej użyciu, tureckim szkoleniu libijskiego personelu armii i policji, kilku atakach LNA na tureckie interesy w Libii oraz możliwych motywacji takiej polityki.
[Ciąg dalszy tekstu nie jest spolszczony]
[1] Web.archive.org/web/20160127183615/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=52902, December 24, 2015.
[2] Almarsad.co/en/2019/05/26/wanted-for-us-ambassador-murder-in-benghazi-killed-in-clashes-south-of-tripoli, May 26, 2019.
[3] Al-monitor.com/pulse/tr/originals/2019/09/turkey-gulf-libya-is-becoming-a-scene-of-proxy-war.html, September 11, 2019.
[4] Hawarnews.com/tr/haber/turk-devletinden-libyadaki-cetelere-iha-destegi-h13347.html, April 30, 2019.
[5] Timeturk.com/hafter-den-libya-da-turk-iha-lari-kullaniliyor-iddiasi/haber-1086429, May 15, 2019.
[6] Twitter.com/turkisharmedfcs/status/1154854875668406278?lang=en, July 26, 2019.
[7] Odatv.com/turk-ihalarinin-bulundugu-hangari-vurduk-16081907.html, August 16, 2019.
[8] Haber.sol.org.tr/turkiye/turk-ihalarinin-bulundugu-hangari-vurduk-iddiasi-268632, August 16, 2019.
[9] English.alarabiya.net/en/News/north-africa/2019/09/13/Libyan-army-destroys-Turkish-aircraft-positions-in-Misrata.html, September 13, 2019.
[10] Tr.sputniknews.com/afrika/201909141040170858-hafter-gucleri-turk-ihasinin-saldirisinda-3-asker-oldu, September 14, 2019.
[11] Yeniakit.com.tr/haber/libyadaki-ser-ittifakina-turk-darbesi-bae-ve-haftere-osmanli-tokadi-931595.html, September 15, 2019.
[12] T24.com.tr/haber/libya-ulusal-ordusu-turk-yapimi-insansiz-hava-araclari-imha-edildi,841979, October 2, 2019.
[13] Africom.mil/media-room/pressrelease/32380/rpa-lost-over-tripoli-incident-under-investigation, November 22, 2019.
[14] Yeniakit.com.tr/haber/turk-ihasi-sanip-vurdular-abd-ihasi-cikti-957606.html, November 26, 2019.
[15] Reuters.com/article/us-libya-security-turkey/libyan-pm-says-turkey-supplying-weapons-to-rival-tripoli-group-idUSKBN0LV1S120150227, February 27, 2015.
[16] Reuters.com/article/us-libya-turkey/libya-complains-of-arms-cargo-from-turkey-joint-investigation-launched-idUSKCN1OL0G3, December 22, 2018.
[17] Yeniakit.com.tr/haber/dusmanliklari-tavan-yapti-turkiye-icin-igrenc-suclama-588533.html, January 15, 2019.
[18] Karar.com/dunya-haberleri/libya-ulusal-mutabakat-hukumeti-turkiyeden-silah-alimi-iddialarini-yalanladi-1201049, May 5, 2019.
[19] Twitter.com/halidabdurrahmn/status/1129781459064152064, December 3, 2019; Bmc.com.tr/savunma-sanayi/kirpi, accessed December 3, 2019.
[20] Aydinlik.com.tr/turk-zirhlilari-trablus-sokaklarinda-dunya-mayis-2019, May 20, 2019.
[21] France24.com/en/20191107-un-report-finds-jordan-turkey-uae-violated-libya-arms-embargo%C2%A0, July 11, 2019.
[22] Facebook.com/SavunmaSanayiOrgg/posts/2585706954786423, August 4, 2019.
[23] Yenisafak.com/dunya/lazer-silahi-ilk-kez-turkiye-kullandi-vurup-dusurduk-3501978, August 13, 2019.
[24] Tr.euronews.com/2019/09/29/libya-ankara-ve-abu-dabi-nin-sahne-arkasindaki-bilek-guresi-drone-savasi, September 29, 2019.
[25] English.alarabiya.net/en/News/north-africa/2019/05/30/Turkey-trains-GNA-militias-as-extremists-flock-to-Tripoli.html, May 30, 2019.
[26] Egm.gov.tr/emn-gnl-mud-sn-mehmet-aktas-cankiri-sehit-seyit-sarac-ozel-harekat-pemde-libya-polis-teskilati-personeline-duzenlenen-kapanis-torenine-katildi, November 29, 2019.
[27] Yenicaggazetesi.com.tr/libyada-2-turk-vatandasi-gozaltinda-232595h.htm, May 1, 2019.
[28] Aawsat.com/turkish/home/article/1732971/hafter-t%C3%BCrk-gemilerini-bombalamakla-tehdit-etti, May 21, 2019.
[29] T24.com.tr/haber/libya-ulusal-ordusu-sozcusu-turk-hedefleri-dusman-hedeflerdir-hava-sahasi-turk-ucaklarina-kapatilmistir,828227, June 29, 2019.
[30] Tr.euronews.com/2019/06/29/libyadan-turkiyeye-tehdit-turk-gemileri-ve-ucaklari-hedef-turk-vatandaslari-tutuklanacak, June 29, 2019.
[31] Kahramantv.com/siyaset/libya-ordusu-turkiye-yi-tehdit-etti-erdogan-dan-yanit-h7496.html, June 30, 2019.
[32] Mfa.gov.tr/no_189_-libya-da-alikonulan-vatandaslarimiz-hk.en.mfa, June 30, 2019.
[33] Yenisafak.com/gundem/omer-celikten-libyada-alikonulan-turk-vatandaslari-hakkinda-aciklama-3496921, July 1, 2019.
[34] Gazetekarinca.com/2019/07/libyada-tutuklanan-alti-turkiye-vatandasi-serbest-birakildi, July 1, 2019.
[35] Yeniozgurpolitika.net/libyadaki-turk-kontralari-isim-isim-desifre-edildi, July 4, 2019.
[36] Bloomberg.com/news/articles/2019-08-06/east-libya-forces-say-they-destroyed-cargo-plane-carrying-arms, August 6, 2019.
[37] Yeniozgurpolitika.net/turk-kargo-ucagini-vurduk, August 8, 2019.
[38] Aawsat.com/turkish/home/article/1952456/libya-ulusal-ordusu%E2%80%99ndan-misrata%E2%80%99da-operasyon, October 19, 2019.
[39] Trthaber.com/haber/dunya/libyada-gerilim-tirmaniyor-411185.html, April 8, 2019.
[40] Hurriyet.com.tr/gundem/libyada-tutuklu-vatandaslar-icin-bm-devrede-41312944, August 27, 2019.
[41] Ly.usembassy.gov/u-s-delegation-meets-with-general-khalifa-haftar, November 25, 2019; Bloomberg.com/news/articles/2019-11-09/tripoli-urges-u-s-to-help-end-war-as-russian-role-grows, November 9, 2019.
[42] Aa.com.tr/tr/politika/cumhurbaskani-erdogan-fayez-al-sarraji-kabul-etti-/1657454, November 27, 2019.
[43] See MEMRI Special Dispatch No. 8390 Celebrating Turkey-Libya Agreement, Editor Of AKP Mouthpiece Pens Historical Blueprint For Return Of Ottoman Empire Through Territorial Expansion: 'Barbaros Is Back In The Mediterranean After 473 Years – From Now On, We Are Everywhere From North Africa To The East Mediterranean’, December 3, 2019.
[44] See MEMRI Special Dispatch No. 8372, Following Announcement Of EU Sanctions Over Turkish Drilling In Eastern Mediterranean, Turkey Doubles Down, November 19, 2019.
[45] Tr.euronews.com/2019/11/28/cavusoglu-libya-ile-yap-lan-anlasmanin-devam-gelecek, November 28, 2019.
[46] Insamer.com/tr/akdeniz-enerji-denkleminde-libya-krizi-ve-turkiye_1945.html, January 28, 2019.
[47] Sde.org.tr/guray-alpar/genel/libya-hedefteki-ulke-kose-yazisi-11678, October 8, 2019.
[48] Ticaret.gov.tr/haberler/ticaret-bakanliginda-turk-libya-muteahhitlik-ortak-calisma-grubu-toplantisi-ya, February 1, 2019.
[49] Sde.org.tr/dunya-ekonomisi/libyali-siyasiler-turk-sirketlerini-davet-ediyor-haberi-9593, February 20, 2019.
[50] Sabah.com.tr/kultur-sanat/2019/10/08/libyada-osmanli-mirasi-eserler-tika-ile-yenileniyor, October 8, 2019.
[51] Dunya.com/sirketler/libyanin-celik-devine-turk-imzasi-haberi-454984, October 9, 2019.
