Salah Diab, egipski businessman i właściciel gazety „Al-Masri Al-Yawm”, który pisze pod pseudonimem „Newton”, opublikował 24 stycznia 2018 r. artykuł zatytułowany Książę odmowy, o odrzuceniu przez Egipt propozycji ugody, by zakończyć arabsko-izraelski konflikt.
Jako część tej propozycji – amerykańsko-brytyjskiej inicjatywy nazwanej „Operacja Alfa”, którą przedstawiono Izraelowi i Egiptowi w 1955 r. – Izrael miał zwrócić Egiptowi terytoria w południowym Negewie, które zdobył w 1948 r. oraz przyjąć 75 tysięcy arabskich uchodźców i wypłacić odszkodowanie pozostałym w zamian za zniesienie arabskiego bojkotu i uznanie Izraela przez świat arabski. Zarówno Egipt, jak Izrael odrzuciły tę propozycję i w końcu zaniechano jej, kiedy Egipt zdecydował odłączyć się od Zachodu i popierać blok wschodni pod przewodnictwem Związku Radzieckiego[1].
W artykule Newton opłakuje fakt, że Egipcjanie odrzucili ten plan, twierdząc, że gdyby go zaakceptowali, „wszystko mogłoby być zupełnie inne”: Egipt uniknąłby wszystkich wojen z Izraelem, strat, ofiar i zmarnowania olbrzymich zasobów, i nie dotarłby do sytuacji, w jakiej znajduje się dzisiaj. Newton twierdzi, że propozycja była podana na srebrnym półmisku i że w obecnej sytuacji Arabowie mogą tylko marzyć o lepszej propozycji. Pisze, że dobry mąż stanu nie odrzuciłby takiej propozycji, ale ją zaakceptował, „żeby osiągnąć najlepsze możliwe praktyczne rezultaty, które służyłyby interesom jego ludu”.
Salah Diab, „Newton” (zdjęcie: elnedaa.com, 8 listopada 2015)
Poniżej podajemy fragmenty jego artykułu[2]:
Badałem propozycję przedstawioną przez USA w 1956 r. [sic] Egiptowi i Arabom, by rozwiązać arabsko-izraelski konflikt. To, co zawiera, mogło zmienić bieg historii.
Dokument… zawiera wiele punktów, między nimi: deklarację suwerenności arabskiej na wystarczająco dużym obszarze; prawo powrotu dla uchodźców i odszkodowanie dla tych, którzy decydują się nie wrócić; powrót arabskich wsi przygranicznych; równe prawa dla izraelskich i palestyńskich obywateli [Izraela]; koniec stanu wojny i porozumienie o międzynarodowej formule nadzoru nad miejscami świętymi w Jerozolimie…
USA wysłały ten dokument do ówczesnego premiera Izraela, Ben-Guriona i do [ówczesnego egipskiego] prezydenta, Gamala 'Abd Al-Nassera, a ten drugi całkowicie odrzucił klauzule porozumienia. Co stałoby się, gdyby 'Abd Al-Nasser zaakceptował dokument w zasadzie, a następnie dodał lub odjął od niego zgodnie z interesami swojego kraju i Arabów ogólnie? Czy nie oszczędziłoby to Egiptowi wojen i licznych konsekwencji [tych wojen]?
Jaki był rezultat odrzucenia tej propozycji? [Rezultatem była] odmowa Banku Światowego przyznania Egiptowi pożyczki na zbudowanie Tamy [Asuan]. To [z kolei] doprowadziło do decyzji znacjonalizowania Kanału Sueskiego, co doprowadziło do trójstronnej [brytyjsko-francusko-izraelskiej] agresji na Egipt [w 1956 r.]. Egipt był zmuszony do wzięcia pożyczki od Rosji i dzisiaj jesteśmy świadkami lodowatej postawy [Rosji]… okazanej w zatrzymaniu lotów i turystyki do Egiptu…[3]
A gdyby nigdy nie zdarzyła się wojna 1956 r.? Gdybyśmy mieli dobre stosunki z Izraelem i egipskie terytorium rozciągałoby się do Jordanii, jaka byłaby sytuacja dzisiaj? Nie przeszlibyśmy wojny 1956 r., ani nie doświadczyli porażki 1967 r. Nie musielibyśmy mobilizować wszystkich zasobów kraju do wojny o wyzwolenie i odzyskanie godności w 1973 r. Czy te wszystkie wojny były potrzebne?
Tę alternatywę [Operację Alfa] przedstawiono nam w owym czasie na srebrnym półmisku, a my zamieniliśmy go na półmisek ognia. To jest dokument, jakiego moglibyśmy dzisiaj tylko pragnąć, a całkowicie odrzuciliśmy go, kiedy go nam oferowano. Państwo Izrael [już wtedy] było faktem w terenie. Jaka była cena odmowy? Wojny, konflikty, bitwy i liczne straty, jakich doznał Egipt, które doprowadziły nas do sytuacji, w jakiej znajdujemy się dzisiaj.
Ta sama odmowa powtórzyła się, kiedy Palestyńczycy i Syryjczycy odmówili uczestnictwa w rozmowach pokojowych w Mena House[4]. Mężem stanu jest ktoś, kto widzi okazję, chwyta ją, kiedy jeszcze jest i wyciąga z niej korzyści, zamiast sprzeciwiać się jej lub ją ignorować. Jest różnica między mężem stanu i wojownikiem. Wojownik może krzyczeć i demonstrować i przedstawiać swoje żądania. Sytuacja męża stanu jest inna. Dąży on do porozumień i porównuje możliwości, żeby osiągnąć najlepsze praktyczne rezultaty, które będą służyć interesom jego ludu.
[1] For the complete text of Operation Alpha see: ecf.org.il/files/M00584_OpAlphaDullesProposal1955English.pdf, from Neil Caplan, Futile Diplomacy, Volume 4: Operation Alpha and the Failure of Anglo-American Coercive Diplomacy in the Arab-Israeli Conflict, 1954-1956, Routledge, 1997.
[2] Al-Masri Al-Yawm (Egypt), January 24, 2018.
[3] The reference is to Russia’s decision to stop flights to Egypt following the crash of Metrojet Flight 9268 from Sinai to Saint Petersburg in October 2015, in which all 224 passengers and crew were killed. The crash apparently resulted from an onboard bomb, for which ISIS claimed responsibility. The Russian decision dealt a severe blow to the Egyptian economy.
[4] The reference is to the peace conference that was held on December 14, 1977, following Sadat’s visit to Jerusalem, at the Mena House Hotel in Cairo with the participation of representatives from Israel, Egypt, and the U.S., and in the presence of UN observers.
