Pośrednie rozmowy między reżimem syryjskim i opozycją syryjską są planowane w Genewie na 29 stycznia 2016 r. Przed tymi rozmowami niedawno założona Wysoka Komisja Negocjacyjna (HNC) [1], która ma mianować delegację opozycji na te rozmowy i kierować nimi w imieniu opozycji, podlegała ostrym naciskom, by zrezygnowała z warunków wstępnych do takich rozmów, takich jak zaprzestanie bombardowania cywilów i zniesienie oblężenia z wielu obszarów w Syrii. Są także naciski na HNC, by uległa żądaniom rosyjskim w sprawie zmiany składu delegacji opozycji i pozwoliła na uczestnictwo opozycjonistów, którzy są bliscy Rosji i umiarkowani w postawie wobec reżimu syryjskiego, takich jak Kadri Dżamil i Hajtham Manna.
Większość nacisków na HNC płynie z USA – po których spodziewano się, że poprą opozycję syryjską i zrównoważą niesłabnące poparcie reżimu syryjskiego przez Rosję. 23 stycznia 2015 r. sekretarz stanu USA, John Kerry, spotkał się w Rijadzie z przedstawicielami HNC i delegacją opozycji. Według członków HNC i według wielu doniesień w mediach arabskich, na tym spotkaniu Kerry ostro naciskał na opozycję, by zaakceptowała dyktat rosyjski. Członkowie HNC powiedzieli, że Kerry – wyrażając „przerażający zwrot w stanowisku USA” – groził, że jeśli nie zgodzą się na dyktat rosyjski, stracą poparcie swoich sojuszników. Wyjaśnił także, że ich warunki wstępne do rozmów – takie jak dostarczenie pomocy humanitarnej i zniesienie oblężenia z miast syryjskich – będą dyskutowane podczas samych rozmów. Według członka HNC, Kerry powiedział im, że Assad ma prawo kandydować w przyszłych wyborach w Syrii, że specjalny wysłannik ONZ do Syrii, Staffan de Mistura, ma prawo interweniować w skład delegacji opozycji i że rozmowy doprowadzą do ustanowienia rządu jedności narodowej. Jest to sprzeczne z Komunikatem z 2012 Genewa I [2] i praktycznie oznacza pozostawienie reżimu syryjskiego u władzy.
Wypowiedzi członków HNC wskazują, że mimo ostrej krytyki HNC zwrotu w stanowisku USA, byli oni zmuszeni do zaakceptowania warunków amerykańskich i pozwolenia na uczestnictwo w rozmowach dodatkowych grup opozycyjnych. W dodatku HNC podobno zaakceptowała proponowany porządek dzienny rozmów i zrezygnowała z warunku wstępnego zakończenia bombardowania ludności cywilnej i dostarczenia pomocy humanitarnej.
Niniejsze opracowanie jest przeglądem nacisków wywieranych przez Kerry’ego na opozycję syryjską i odpowiedzi opozycji.
Sekretarz stanu USA, John Kerry, z przewodniczącym Wysokiej Komisji Negocjacyjnej, Riadem Hidżabem (zdjęcie: Zamanalwsl.net, 26 stycznia 2016)
Rzecznik HNC: “Przerażający zwrot” stanowiska USA przywiódł ich bliżej stanowiska Rosji i Iranu niż kiedykolwiek wcześniej
Rzecznik HNC, Monzer Makhous, powiedział po spotkaniu z Kerrym 23 stycznia, że “nastąpił przerażający zwrot w stanowisku amerykańskim” i dodał: “Kerry powiedział nam dzisiaj: musicie iść do Genewy na warunkach, jakie wam przedstawiono, inaczej stracicie poparcie waszych przyjaciół i sojuszników”. Według Makhousa, Kerry i Staffan de Mistura powiedzieli jeszcze wcześniej, że popierają utworzenie rządu jedności narodowej i pouczyli HNC, że nie mają mówić o usunięciu Assada lub o ustanowieniu tymczasowego ciała rządzącego z pełnią władzy. Znaczy to, powiedział Makhous, że popierają plan Iranu i całkowicie wyrzekli się Komunikatu Genewy I [3]. Następnie powiedział: „Amerykańskie postrzeganie [sprawy] zbliżyło się do pozycji irańsko-syryjsko-rosyjskiej, która mówi o utworzeniu rządu jedności narodowej” [4]. Zauważył jednak, że „przyjaciele europejscy” zajęli zupełnie inne stanowisko i podkreślił, że “wypowiedzi Kerry’ego dotyczą tylko USA” [5].
Inny rzecznik HNC, Rijadh Na’san Agha, powiedział w podobnym duchu: „Kerry powiedział nam, że Assad ma prawo uczestniczyć w wyborach i że jeśli potrafimy, powstrzymamy go przed wygraniem… Wypowiedzi Kerry’ego są nielogiczne…” Agha określił rolę amerykańską jako “destruktywną”.
Anonimowy przedstawiciel opozycji syryjskiej powiedział gazecie wychodzącej w Londynie, “Al-Arabi Al-Jadid”, że spotkanie Kerry’ego z przedstawicielami HNC było „tragiczne i bardzo złe” i dodał: „Kerry przekazał wyraźne informacje, które [pochodzą] od Rosjan i Irańczyków i groził, że opozycja musi się im podporządkować… Powiedział, że Genewa III będzie raczej [rundą] rozmów niż negocjacjami i że doprowadzą one do ustanowienia rządu jedności narodowej, nie zaś przejściowego ciała rządzącego… Kerry powiedział delegacji HNC, że wysłannik ONZ, de Mistura, ma prawo interweniować w skład delegacji opozycji i mianować doradców [dla delegacji], i że kroki budujące zaufanie, jakich opozycja żądała przed spotkaniem w Genewie, takie jak uwolnienie więźniów, zniesienie oblężenia z miast syryjskich, ustanie bombardowań cywilów i dostarczenie pomocy humanitarnej itp. będą częścią [samych] rozmów w Genewie… Kerry podkreślił na spotkaniu, że Baszar Al-Assad ma prawo kandydować w przyszłych wyborach prezydenckich… Poprosił HNC, by udała się do Genewy, bo inaczej straci sojuszników i będzie za to odpowiedzialna… Kerry dodał, że jego kraj będzie interweniował w Syrii tylko, by walczyć z terroryzmem i dla żadnego innego celu” [6].
Hajtham Al-Maleh, przewodniczący komisji prawnej Syryjskiej Koalicji Narodowej, która jest reprezentowana w HCN, opisał Kerry’ego jako “karykaturę rosyjskiego ministra spraw zagranicznych, Siergieja Ławrowa” [7].
Muhammad 'Alousz: Naciski amerykańskie spotkają się ze stanowczą odpowiedzią
Przedstawiciele HNC powiedzieli jasno, że odrzucili warunki amerykańskie. Szef negocjacji ze strony opozycji, Muahmmad Alousz, powiedział, że Kerry przybył, by naciskać na HNC, by zrezygnowała z humanitarnych warunków wstępnych i zgodziła się zamiast tego na negocjacje o nich i ostrzegł, że „naciski amerykańskie spotkają się ze stanowczą odpowiedzią” [8].
Rzecznik HNC, Rijadh Na’san wyjaśnił: „Opozycja uczyniła wiele bolesnych ustępstw. Zaczęliśmy od żądania usunięcia Assada, a [teraz] osiągnęliśmy punkt [w którym zgadzamy się] na jego pozostanie przy władzy przez ograniczony czas w celu położenia podstaw pod rozwiązanie polityczne… Delegacja Rijadha nie zgodzi się na obecność innej delegacji [opozycyjnej] przy rozmowach, ponieważ trudno jest stworzyć ciało z dwiema głowami… Naszym celem w przybyciu do Genewy nie jest wejście do szerokiego rządu w reżimie Assada, ale [rozpoczęcie fazy] politycznego przejścia” [9].
Publicysta na opozycyjnej witrynie internetowej: Pójście do Genewy na warunkach Kerry’ego jest samobójstwem
W odpowiedzi na informacje o wypowiedziach Kerry’ego podczas spotkania z przedstawicielami opozycji, Ghassan Jasin, publicysta opozycyjnej witryny Orient News, napisał, że pójście do Genewy na warunkach podyktowanych przez Kerry’ego byłoby dla opozycji samobójstwem. Powiedział: „Kerry chce, by delegacja udała się do Genewy, kiedy ani jeden krok budowania zaufania nie został uczyniony i nie ma żadnych gwarancji. Co gorsza, chce, by udali się tam w celu stworzenia rządu razem z reżimem Assada, [który użył broni] chemicznej, a potem żeby były wybory prezydenckie, w których Assad będzie kandydował! Sekretarz stanu nie zapomniał o pogrożeniu opozycji, że jeśli zdecyduje się zbojkotować rozmowy w Genewie, [Amerykanie] przestaną ją popierać.
Zgoda na udanie się do Genewy na warunkach Kerry’ego jest samobójstwem. Opozycja nie może udać się [tam] w obecnych okolicznościach i zgodnie z życzeniami Amerykanów i Rosjan. To prawda, że opcje opozycji są ograniczone i jej przestrzeń manewru jest wąska, niemniej może naciskać na różnicę zdań między Amerykanami a Europejczykami, szczególnie Francuzami, którzy nie akceptują propozycji amerykańskiej. To jest jedyny sposób nacisku na Amerykanów, by zaprzestali swoich dyktatów.
Jasin dodał: “Rosja prowadzi ‘negocjacje’ przy pomocy siły na polu bitwy, a opozycja nie może zdobyć osiągnięć przy stole negocjacyjnym bez pokonania Rosjan [w terenie], choćby na kilku frontach. Na siłę można odpowiedzieć tylko siłą” [10].
Przypisy (nie spolszczone):
[1] The HNC was formed at the Syrian opposition’s December 9, 2015 convention in Riyadh.
[2] The Geneva I Communique of 2012 called for establishing a transitional governing body with full executive powers and urged the Syrian government to take confidence-building measures. See MEMRI Inquiry & Analysis No.1214, UN Security Council Resolution 2254 On Syria: International Community Softens Its Position On Assad Regime, December 28, 2015.
[3] Enabbaladi.org, January 24, 2016.
[4] Al-Sharq Al-Awsat (London), January 26, 2016.
[5] Enabbaladi.org, January 24, 2016.
[6] Al-Arabi Al-Jadid (London), January 24, 2016.
[7] Al-Sharq Al-Awsat (London), January 27, 2016.
[8] Orient-news.net, January 25, 2016.
[9] Rozana.fm, January 24, 2016.
[10] Orient-news.net, January 24, 2016.
Visit the MEMRI site in Polish: http://www2.memri.org/polish/
If you wish to reply, please send your email to memri@memrieurope.org .
