List z wytycznymi od irańskiego Najwyższego Przywódcy Chameneiego do prezydenta Rohaniego w sprawie JCPOA ustanawia dziewięć warunków anulujących porozumienie ogłoszone 14 lipca 2015 r.

Przez

22 października 2015

Autorzy: Y. Carmon i A. Savyon*

21 października 2015 r. irański Najwyższy Przywódca, Ali Chamenei, opublikował list z wytycznymi do irańskiego prezydenta, Hassana Rohaniego, o realizacji Wspólnego Kompleksowego Planu Działania (JCPOA). Publikacja listu zbiega się z dniami Aszura, które mają w Iranie żywotne znaczenie religijne i narodowe i symbolizują niezłomność wobec sił zła. List ten, zamierzony jako dokument historyczny, zapewniający przyszłość Iranu, został zamieszczony na witrynie internetowej Chameneiego po persku i tweetowany z jego konta Twittera oraz zamieszczony po angielsku na stronie Facebooka (patrz Aneksy) i opublikowany po angielsku przez oficjalny Urząd Radiofoniczny Republiki Islamskiej IRIB (patrz poniżej). List jest teraz podstawowym dokumentem we wszystkich sprawach dotyczących JCPOA i przedstawia warunki, pod jakimi Iran będzie skłonny go realizować.

List, zdefiniowany przez Chameneiego na jego witrynie jako “warunkowa aprobata” JCPOA, wysuwa szereg nowych warunków dla wykonania porozumienia przez Iran. Te warunki stanowią spóźnione i jednostronne dodatki do porozumienia zakończonego trzy miesiące wcześniej i fundamentalnie je zmieniają. Chamenei podkreśla, że porozumienie oczekuje na jego opinię po tym, co nazwał “dokładną i od odpowiedzialną analizą” w Madżlisie i “zezwoleniu na to porozumienie przez kanały prawnicze” w Najwyższej Radzie Bezpieczeństwa Narodowego Iranu.

Należy ponadto zaznaczyć, że we wprowadzeniu do nowych warunków Chamenei atakuje z wielką wrogością USA i prezydenta Obamę, i wzywa do ścigania sądownego Obamy przez międzynarodowe instytucje prawne. Oznajmia, że Obama wysłał mu dwa listy deklarujące, że nie ma żadnych zamiarów obalania reżimu Republiki Islamskiej Iranu, ale dodaje, że poparcie USA dla fitna w Iranie (tj. zamieszkach po wyborach 2009 r.), ich pomoc finansowa dla przeciwników Republiki i ich jawne groźby zaatakowania Iranu dowiodły czegoś odwrotnego i ujawniły prawdziwe zamiary przywódców Ameryki, których wrogość wobec Iranu nie skończy się. Napisał, że zachowanie Amerykanów podczas rozmów nuklearnych jest kolejnym ogniwem w łańcuchu ich wrogości wobec Iranu, że Ameryka przystąpiła do tych rozmów z zamiarem „oszustwa” i że dlatego Iran musi pozostać czujny w świetle wrogich zamiarów Ameryki.

Zestaw warunków przedstawionych przez Chameneiego tworzy sytuację, w której strona irańska nie tylko powstrzymuje się od zaaprobowania JCPOA [1], ale w każdym niemal punkcie tworzy osobne przeszkody, tak że realizacja porozumienia nie jest możliwa.

Poniżej podajemy dziewięć warunków Chameneiego i ich implikacje:

Warunki Chameneiego dla realizowania przez Iran JCPOA

Warunek pierwszy: Chamenei żąda, by USA i Europa zniosły sankcje, nie zaś zawiesiły je, i dodatkowo domaga się “solidnych i wystarczających” gwarancji z góry, że zostanie to zrobione zanim Iran podejmie kroki i spełni swoje zobowiązania zgodnie z porozumieniem. Te gwarancje, nalega Chamenei, muszą obejmować między innymi oficjalny list od prezydenta USA i od UE, zobowiązujący się do pełnego zniesienia sankcji. Ponadto żąda, by ten list stwierdzał, że każda deklaracja Zachodu, że „struktura sankcji pozostaje w mocy” (tj. pozwala na ich natychmiastowe przywrócenie) będzie uważana za „niepodporządkowanie się JCPOA” przez Zachód.

Implikacje: Te warunki stanowią całkowitą zmianę JCPOA. Chamenei nie pozwala na realizowanie JCPOA przez Iran aż zostanie to zaakceptowane na piśmie przez drugą stronę, anulując w ten sposób JCPOA uzgodniony 14 lipca 2015 r.

Drugi warunek: Jakiekolwiek sankcje przeciwko Iranowi, “na każdym poziomie i pod każdym pretekstem”, włącznie z terroryzmem i łamaniem praw człowieka, przez jakikolwiek kraj uczestniczący w negocjacjach, będzie “stanowić pogwałcenie JCPOA” i powód dla Iranu, by zaprzestać realizacji porozumienia”.

Implikacje: To żądanie, które wiąże JCPOA z innymi sprawami i zabrania jakiegokolwiek karania Iranu w jakiejkolwiek sprawie i z jakiegokolwiek powodu, służy jako wymówka dla Iranu, by unieważnić porozumienie.

Trzeci warunek: Zgodnie z JCPOA, Iran jest zobowiązany po Dniu Przyjęcia JPCOA, wykonać swoje zobowiązania dotyczące funkcjonowania reaktora jądrowego w Araku i wysłania większości swoich zapasów wzbogaconego uranu. Sprzecznie z tym Chamenei zmienia harmonogram JCPOA, stwierdzając, że Iran nie wykona tych działań zanim Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) nie oświadczy, że zamyka dossier o „minionych i przyszłych kwestiach (włącznie z tak zwanymi Możliwymi Wymiarami Militarnymi lub PMD) programu nuklearnego Iranu”.

Implikacje: Żądanie zmiany harmonogramu tworzy sytuację, w której Iran nie podejmie działań przewidzianych w JCPOA i nie spełni swoich zobowiązań zanim nie zostaną złagodzone sankcje, także według JCPOA, ale zamiast tego dyktuje warunek, że sankcje muszą najpierw zostać zniesione całkowicie i stwierdza, że dopiero wtedy Iran wypełni swoje zobowiązania. Chamenei tworzy tutaj sytuację, w której MAEA nie będzie w stanie złożyć raportu o spełnieniu przez Iran zobowiązań dotyczących reaktora w Araku i dotyczących wysłania wzbogaconego uranu w ustalonym dniu 15 grudnia 2015 r., ponieważ Iran nie zrobi tego w przewidzianym czasie – i w ten sposób realizacja porozumienia zostaje udaremniona od samego początku.

Czwarty warunek: Iran spełni swoje zobowiązania do „renowacji” i zmiany celu reaktora w Araku, dopiero kiedy będzie podpisane porozumienie o “planie alternatywnym” dla zmian w reaktorze i po tym, jak otrzyma “wystarczającą gwarancję”, że ten plan alternatywny zostanie zrealizowany.

Implikacje: Spełnienie przez Iran zobowiązań w sprawie reaktora w Araku, określonych przez JCPOA, zostanie odroczone do nieznanej daty w przyszłości.

Piąty warunek: Iran wykona zobowiązanie wysłania swojego wzbogaconego uranu do innego kraju w zamian za yellowcake „stopniowo i przy wielu okazjach” i dopiero po tym, jak “zabezpieczone porozumienie zostało w tej sprawie sfinalizowane, wraz z wystarczającymi gwarancjami”, że tak wymiana będzie dokonana.

Implikacje: Data, w której Iran miał wysłać za granice wzbogacony uran, ustalona w JCPOA, zostaje odsunięta w jakąś nieznaną przyszłość. Chamenei żąda, by Iran otrzymał w zamian za wzbogacony uran nie surowy uran, jak to określa JCPOA, ale uran wzbogacony, choć do niższego poziomu niż uran wysłany. Jest to jeszcze jedna zmiana JCPOA, tak jak zostało uzgodnione 14 lipca 2015 r.

Szósty warunek: Chamenei nakazuje prezydentowi Rohaniemu, by wraz z redukowaniem zdolności Iranu do wzbogacania uranu, zgodnie z JCPOA, natychmiast rozpoczął rozszerzać zdolność Iranu do wzbogacania uranu z 15-letnim, długoterminowym planem dojścia do liczby 190 tysięcy centryfug SWU (Separative Work Units). Mówi: „Ten plan musi rozwiać wszystkie niepokoje, wynikające z niektórych punktów zawartych w aneksach JCPOA”.

Implikacje: Ten artykuł anuluje deklarowany cel JCPOA, którym jest zredukowania możliwości wzbogacania uranu przez Iran.

Siódmy warunek: Irańska Organizacja Energii Atomowej musi zapewnić kontynuację badań i rozwoju w dziedzinie jądrowej w jej rozmaitych aspektach, tak że za osiem lat Iranowi nie zabraknie technologii wzbogacania. To wszystko, powiada, jest zgodne z JCPOA.

Ósmy warunek: W wypadku wątpliwości lub niejednoznaczności w sprawie tekstu JCPOA, źródłem usuwającym tę wątpliwość lub niejednoznaczność będzie treść rozmów – tj. będzie także zawierało wypowiedzi strony irańskiej, nie zaś tylko “interpretację dostarczoną przez stronę przeciwną”, to jest, P5+1.

Implikacje: Każda wątpliwość lub niejednoznaczność dotycząca treści JCPOA stanie się źródłem niekończącego się sporu i sparaliżuje wszelką możliwość zrealizowania porozumienia.

Dziewiąty warunek: Z powodu obaw, że druga strona, szczególnie USA, złamie obietnice lub będzie oszukiwać, prezydent Rohani musi stworzyć “dobrze poinformowany i bystry panel” do monitorowania realizacji porozumienia.

Implikacje: Chamenei tworzy ramy administracyjne dla wiecznych opóźnień realizacji porozumienia.

Chamenei dodał także 10. warunek, skierowany do Iranu, nie do P5+1, żądając, by Rohani poważnie potraktował jego instrukcje w kwestii “gospodarki oporu”, której głównym motywem jest samowystarczalność, zamiast opierania gospodarki Iranu na źródłach zewnętrznych. Żąda także, by po zniesieniu sankcji nie było żadnego “niepohamowanego importu” i w ogóle żadnego importu z USA.

Polityczne konsekwencje w Iranie

W lutym 2016 r. w Iranie mają odbyć się wybory do Madżlisu i do Zgromadzenia Ekspertów. Obóz pragmatyczny, na którego czele stoją Haszemi Rafsandżani i prezydent Rohani, mieli nadzieję, że szybka realizacja porozumienia pozwoli na złagodzenie sankcji i natychmiastowe uwolnienie funduszy, co z kolei pozwoli obozowi pragmatycznemu na przedstawienie tych osiągnięć i triumfu w wyborach. Jednak przez ustanowienie tych warunków Chamenei udaremnił szybką realizację porozumienia i w ten sposób udaremnił nadzieje obozu pragmatycznego na sukces wyborczy.

[Poniżej – bez przekładu na polski – znajduje się pełna wersja listu Chameneiego oraz Aneksy zawierające tweety Chameneiego i inne dokumenty]

IRIB Translation

The following is the official English translation of Khamenei’s letter, as published by IRIB. [2] This translation was tweeted by Khamenei and also posted on his Facebook page (see Appendix I and II).

„Wednesday, 21 October 2015 17:41

„Ayatollah Khamenei sends a letter to President Hassan Rouhani about the JCPOA

„Ayatollah Seyyed Ali Khamenei, the Leader of the Islamic Revolution, in a letter to President Hassan Rouhani, who also heads the Supreme National Security Council (SNSC), referred to the precise and responsible examination of the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) in the Islamic Consultative Assembly (parliament) and also the SNSC, and the clearance of this agreement through legal channels, and issued important instructions regarding the observation of and safeguarding the country’s national interests. Enumerating nine-point requirements for the implementation of the JCPOA, Ayatollah Ali Khamenei endorsed SNSC Resolution 634, dated August 10, 2015, provided that the following provisions and requirements are observed.

„The full text of Ayatollah Khamenei’s letter follows on:

„In the Name of Allah, the Most Compassionate, the Most Merciful

„Your Excellency, Mr Rouhani,

„President of the Islamic Republic of Iran and Head of the Supreme National Security Council

„May God bestow success upon you.

„Greetings to You

„The agreement known as the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) has already been cleared through legal channels following precise and responsible examinations in the Islamic Consultative Assembly, [parliamentary] ad hoc committees and other committees as well as the Supreme National Security Council. Since the agreement is waiting for my view, I deem it necessary to remind several points so that Your Excellency and other officials directly or indirectly involved in the issue would have enough time to comply with and safeguard national interests and the country’s best interests.

„1. Before anything else, I deem it necessary to extend my gratitude to all those involved in this challenging procedure throughout all its periods, including the recent nuclear negotiating team whose members tried their best in explaining the positive points and incorporating all those points [into the agreement], critics who reminded all of us of weak points through their appreciable meticulousness, and particularly the chairman and members of the Majlis ad hoc committee [set up to review the JCPOA] as well as the senior members of the SNSC who covered some voids by including their important considerations, and finally the Speaker of Majlis and Members of Parliament who adopted a cautious bill to show the right way of implementation [of the agreement] to the administration, and also national media and the country’s journalists who despite all their differences of view presented a complete image of this agreement to public opinion. This voluminous collection of activity and endeavors and thoughts [spent] on an issue which is thought to be among the unforgettable and instructive issues of the Islamic Republic, deserves appreciation and is a source of satisfaction. Therefore, one can say with certainty that the divine reward for these responsible contributions will, God willing, include assistance and mercy and guidance by Almighty God because the divine promises of assistance in exchange for assisting His religion are unbreakable.

„2. Enjoying decades-long background of presence in the very details of the affairs of the Islamic Republic of Iran, you must have naturally realized that the government of the United States of America, neither in the nuclear issue nor in any other issue, had been pursuing no other approach but hostility and disturbance, and is unlikely to do otherwise in the future either. The remarks by the US President [Barack Obama] in two letters addressed to me on the point that [Washington] has no intention of subverting the Islamic Republic of Iran turned out to be unreal and his open threats of military and even nuclear strike, which can result in a lengthy indictment against him in international courts, laid bare the real intentions of US leaders. Political pundits and public opinion of many nations clearly understand that the case of his never-ending hostility is the nature and identity of the Islamic Republic of Iran, which is born out of the Islamic Revolution. Insistence on rightful Islamic stances and opposition to the hegemonic and arrogant system, perseverance against excessive demands and encroachment upon oppressed nations, revelations on the US support for medieval dictators and suppression of independent nations, incessant defense for the Palestinian nation and patriotic resistance groups, rational and globally popular yelling at the usurping Zionist regime constitute the main items which make the US regime’s enmity against the Islamic Republic inevitable, and this enmity will continue as long as the Islamic Republic [continues to] disappoint them with its internal and sustainable strength.

„The behavior and words of the US government in the nuclear issue and its prolonged and boring negotiations showed that this (nuclear issue) was also another link in their chain of hostile enmity with the Islamic Republic. Their deception through flip-flopping between their initial remarks that came after Iran accepted to hold direct talks with them and their constant non-compliance with their pledges throughout two-year-long negotiations and their alignment with the demands of the Zionist regime and their bullying diplomacy regarding relations with European governments and bodies involved in the negotiations are all indicative of the fact that the US’s deceitful involvement in the nuclear negotiations has been done not with the intention of a fair settlement [of the case], but with the ill intention of pushing ahead with its hostile objectives about the Islamic Republic.

„Doubtlessly, vigilance vis-à-vis the hostile intentions of the US government and instances of resistance on the part of the officials of the Islamic Republic of Iran throughout the negotiations managed, in numerous cases, to prevent heavy damage from being inflicted [upon Iran].

„However, the outcome of the negotiations, which is enshrined in the JCPOA, has numerous ambiguities and structural weaknesses that could inflict big damage on the present and the future of the country in the absence of meticulous and constant monitoring.

„3. The nine-point provisions entailed in the recent bill adopted by the Majlis and the 10-point instructions outlined in the resolution of the Supreme National Security Council carry helpful and effective points which must be taken into consideration. Meantime, there are some other necessary points which are announced here while some of the points mentioned in the two documents are highlighted.

„First, since Iran has accepted to negotiate basically for the objective of removal of unjust economic and financial sanctions and its enforcement (the lifting of sanctions) is tied to Iran’s future actions under the JCPOA, it is necessary that solid and sufficient guarantees be arranged to avoid any infraction by the opposite parties. Written declaration by the US president and the European Union for the lifting of the sanctions is among them. In the statements of the EU and the US president, it must be reiterated that these sanctions will be fully lifted. Any declaration that the structure of the sanctions will remain in force shall imply non-compliance with the JCPOA.

„Second, throughout the eight-year period, any imposition of sanctions at any level and under any pretext (including repetitive and fabricated pretexts of terrorism and human rights) on the part of any of the countries involved in the negotiations will constitute a violation of the JCPOA and the [Iranian] government would be obligated to take the necessary action as per Clause 3 of the Majlis bill and stop its activities committed under the JCPOA.

„Third, the measures related to what is mentioned in the next two clauses will start only after the International Atomic Energy Agency (IAEA) announces [the conclusion of] the past and future issues (including the so-called Possible Military Dimensions or PMD of Iran’s nuclear program).

„Fourth, measures to renovate the Arak plant by preserving its heavy [water] nature will start only after a firm and secure agreement has been signed on an alternative plan, along with sufficient guarantees for its implementation.

„Fifth, the deal with a foreign government for swapping enriched uranium with yellow cake will start only after a secure agreement has been clinched to that effect, along with sufficient guarantees [for its implementation]. The aforesaid deal and exchange must be done on a gradual basis and on numerous occasions.

„Sixth, by virtue of the Majlis bill, the plan and the necessary preparations for mid-term development of the atomic energy industry, which includes the method of advancement in different periods of time for 15 years for the final objective of 190,000 SWU, must be drawn up and carefully reviewed by the Supreme National Security Council. This plan must allay any concern stemming from some points entailed in the JCPOA appendices.

„Seventh, the Atomic Energy Organization of Iran must organize research and development in different aspects such that after the end of the eight-year period, there would be no shortage of technology for the level of [uranium] enrichment entailed in the JCPOA.

„Eighth, it must be noted that on the ambiguous points in the JCPOA document, the interpretation provided by the opposite party is not acceptable and the reference would be the text of the negotiations.

„Ninth, the existence of complications and ambiguities in the text of the JCPOA and the suspicion of breach of promise, infractions and deception by the opposite party, particularly the US, require that a well-informed and smart panel be established to monitor the progress of affairs and [gauge] the opposite party’s commitment and realization of what was mentioned above. The composition and the tasks of this would-be panel should be determined and approved by the Supreme National Security Council.

„In witness whereof, Resolution 634, dated August 10, 2015, of the Supreme National Security Council, is endorsed pending the observation of the aforementioned points.

„In conclusion, as it has been notified in numerous meetings to you and other government officials and also to our dear people in public gatherings, although the lifting of sanctions is a necessary job in order to remove injustice [imposed on people] and regain the rights of the Iranian nation, economic overture and better livelihood and surmounting the current challenges will not be easy unless the Economy of Resistance is taken seriously and followed up on entirely. It is hoped that this objective will be pursued with full seriousness and special attention would be paid to enhancing national production. You should also watch out so that unbridled imports would not follow the lifting of sanctions, and particularly importing any consumer materials from the US must be seriously avoided.

„I pray to Almighty God for your and other contributors’ success.

„Source: www. leader. ir”

*Y. Carmon jest prezesem MEMRI; A. Savyon jest dyrektorką MEMRI Iran Project.

Appendix I: Khamenei’s Letter On Twitter [3]