Wprowadzenie
18 lutego 2013 r. media irackie doniosly, ze liberalny iracki uczony szyicki Sayyed Ahmed Al-Qabbanji zostal aresztowany poprzedniego dnia w Kum [1] w Iranie, gdy odwiedzal rodzine [2] .
Rewolucyjne idee Sayyeda Al-Qabbanjiego, a szczególnie jego nacisk na potrzebe nadania racjonalnosci dyskursowi i prawoznawstwu islamskiemu, uczynily z niego zmore dla poteznych duchownych szyickich w Iraku i wywolaly oskarzenia o herezje – szczególnie w miesiacach przed jego aresztowaniem w Iranie.
Iracka inteligencja przyjela wiadomosc o tym aresztowaniu z mieszanymi uczuciami. Podczas gdy jego sympatycy i inni liberalni uczeni i politycy wzywali do natychmiastowego uwolnienia go [3] , czesc duchownych szyickich zadala, by Iran postawil go przed sadem za „naruszenie swietosci wyznania [szyickiego]” [4] .
Po aresztowaniu go zastepca dyrektora iranskich sluzb wywiadowczych Mohammad Mosajadi powiedzial w Tehran Radio, ze Al-Qabbanji szpieguje dla Izraela i przekazuje „zakodowane informacje”. Jesli sad uzna go za winnego, powiedzial, Iran bedzie wspólpracowal z rzadem Iraku w doprowadzeniu do wykonania kary smierci [5] .
Tymczasem przez piec dni od chwili aresztowania Al-Qabbanjiego, wladze irackie powstrzymaly sie przed skomentowaniem tej sprawy.
Ponizej przedstawiamy relacje o pogladach Sayyeda Ahmeda Al-Qabbanjiego.
Kim jest Sayyed Ahmed Al-Qabbanji?
Jesli sledzisz media arabskie, Sayyed Ahmad Al-Qabbanji jest chyba najbardziej innowacyjnym wspólczesnym uczonym islamskim, o którym nigdy nie slyszales. Nie jest tak dlatego, ze Al-Qabbanji swiadomie unika swiatel reflektorów, ale dlatego, ze jego sprzeciw wobec konwencjonalnej wiary muzulmanskiej uczynil z niego persona non grata w irackich studio telewizyjnych. W koncu Al-Qabbanji postawil na Internet, rozpoczynajac serie cotygodniowych wykladów publicznych, filmowanych i zamieszczanych na kanale YouTube [6] .
Al-Qabbanji, urodzony w Nadzaf w Iraku w 1958 r., studiowal prawoznawstwo islamskie w szyickiej Hawza w swoim miescie rodzinnym w latach 1970. W 1978 r., kiedy Saddam Husajn zostal prezydentem, opuscil Irak i mieszkal w Syrii i Libanie, a z czasem osiadl w swietym miescie Kum w Iranie, gdzie kontynuowal swoja edukacje religijna. Po powrocie do Iraku w 2008 r. zalozyl i przewodniczyl Liberalnemu Ruchowi Islamskiemu w Iraku [7] . Przetlumaczyl na arabski szereg ksiazek znanego uczonego iranskiego Abdolkarima Sorousha i napisal wiele wlasnych ksiazek, w których przedstawial swoje poglady.
Wedlug niektórych informacji Al-Qabbanji walczyl po stronie Iranu w wojnie iransko-irackiej, kiedy wierzyl w rewolucje islamska ajatollaha Chomeiniego, i stracil wówczas wladze w prawej rece; w kazdym razie trzyma ja ukryta w swojej szacie i nigdy jej nie uzywa [8] .
Od powrotu do Iraku Al-Qabbanji wywoluje gniew islamistów kwestionujac podstawowe zasady islamu i zada, by zostaly one zmienione zgodnie z wspólczesna racjonalnoscia. W pazdzierniku 2012 r. starl sie ze swoim starszym bratem, Sadrem Al-Din Al-Qabbanjim, który jest imamem wyglaszajacym kazania piatkowe w Nadzaf i przywódca Najwyzszej Rady Islamskiej w Iraku. Ten ostatni wydal fatwe, oznajmiajaca, ze “idee propagowane przez Sayyeda Ahmeda Al-Qabbanjiego sa wypaczone i nieislamskie… te idee sa czescia wojny prowadzonej przez wrogów islamu w celu rzucenia watpliwosci na religie islamska i jej zasady” [9] .
Wkrótce po publicznym ogloszeniu tej fatwy Al-Qabbanji odpowiedzial: “Mój szanowny [brat] ma racje. Odstapilem od jego religii, której kazda czesc odrzucam. Niech mówia, ze jestem apostata i heretykiem. To prawda. Jestem apostata ich religii, która nie wzbudza niczego poza nienawiscia do innego – religii pozbawionej piekna, pozbawionej milosci, pozbawionej czlowieczenstwa… Spowodowaliscie, ze ludzie nienawidza Allaha i islamu. Zamieniliscie sie w policje Allaha, oglaszajac, kto jest odstepca i kto jest apostata …” [10]
Poglady polityczne Al-Qabbanjiego: wrogosc wobec Iranu i Ameryki
W swoich wykladach Al-Qabbanji na ogól powstrzymuje sie przed wyglaszaniem pogladów politycznych, mówiac, ze woli trzymac swoja krytyke islamu z dala od polityki. Jego publiczna sprzeczka z bratem sklonila go jednak do zwrócenia sie do brata i stwierdzenia – dosc bezbarwnie, jak na propagatora tak smialej i przelomowej mysli teologicznej, ze: „Wrogowie islamu odnosza korzysci z ignorancji, jaka szerzysz wsród ludzi”, i dalej: „Na Allaha, Izrael jest szczesliwy z istnienia tej Hawza i jest wrogi wobec idei, które przedstawiam, tak samo jak Ameryka. Ameryka i Izrael maja interes w utrzymywaniu naszej ludnosci w ignorancji… Kiedy wzywasz miliony ludzi do wykonania tatbir [11] i wszystkich tych zabobonnych rytualów, które dodano do naszej religii, oczywiscie przynosi to korzysci Ameryce. Ameryka nie chce, by nasz naród rozwijal sie i stal sie podobny do Korei lub Japonii” [12] .
W 2011 r. zaczelo dzialac konto Twittera Al-Qabbanjiego [13] ; poczatkowo zadowalal sie powtarzaniem wiadomosci jego kanalu na YouTube, a potem konto to stalo sie miejscem ostrej krytyki Iranu. Tweety Al-Qabbanjiego o Iranie ujawniaja gleboka stronniczosc etniczna, która nie pojawia sie w jego wykladach publicznych. Na przyklad, w jednym z tweetów napisal, ze Iran “widzi Arabów jako insekty, ani mniej, ani wiecej” [14] i ze „Ahmadinezad sciska prawa reke króla Abdallaha i wbija mu nóz lewa reka… Wedlug instrukcji z Kum rozkazuje swoim bestiom porywac Arabów w Libanie. Precz z hipokryzja!” [15] Takze w tweecie nazwal ajatollahów Chomeiniego, Chameneiego i Sistaniego „klamcami” za twierdzenia, ze sa potomkami Proroka Mahometa. „Jak moze arabski prorok, którego synowie byli Arabami, miec nie-arabskich potomków”, napisal. „Niechaj Allah obetnie im jezyki. To sa brudni Persowie” [16] . W pewnym sensie aresztowanie Al-Qabbanjiego przez Iranczyków nie jest zaskakujaca niespodzianka.
Krytyka konwencjonalnego prawoznawstwa przez Al-Qabbanjiego
Glównie teologiczne mysli Al-Qabbanjiego – nie zas jego ciosy wymierzone w Iran, a sporadycznie w Arabie Saudyjska – sciagnely na niego gniew. Podejscie Al-Qabbanjiego do religii islamskiej jest calkowicie nieortodoksyjne. W wykladach metodycznie dekonstruuje postrzeganie Allaha, Proroka Mahometa, Koranu, szariatu i wszystkie tabu konwencjonalnego islamu. Jego lezacym u podstaw zalozeniem jest, ze nic w religii nie moze byc prawda –nawet Koran – jesli nie przejdzie testu rozumu.
W wykladzie “Racjonalnosc w prawoznawstwie” Al-Qabbanji wyjasnil róznice miedzy wlasnym postrzeganiem szariatu a postrzeganiem konwencjonalnych islamistów. Rozbil konwencjonalne postrzeganie szariatu na nastepujace piec zasad: Szariat: 1) jest wieczny; 2) jest calkowity: 3) jest dobroczynny; 4) jest niedajacy sie wywnioskowac; i 5) przebija rozum.
Innymi slowy, wyjasnil, konwencjonalny islam utrzymuje, ze:
1) Szariat wykracza poza czas i miejsce; jest równie wlasciwy w czasach nowoczesnych, jak byl w dniach Proroka Mahometa i takim bedzie az do Dnia Sadu Ostatecznego.
2) Szariat obejmuje wszystkie aspekty zycia – gospodarke, spoleczenstwo, edukacje, rodzine, polityke i wartosci moralne.
3) Orzeczenia szariatu odzwierciedlaja korzysci i szkody dla ludzkosci. Jesli Allah zabrania na przyklad alkoholu, to jest tak dlatego, ze alkohol jest szkodliwy; jesli dekretuje, ze modlitwy i post sa obowiazkowe, to jest tak dlatego, ze sa korzystne dla wiernych.
4) Ludzie sa niezdolni do wyciagania wniosków o tych korzysciach i szkodach przez uzycie rozumu – w innym wypadku nie byloby potrzeby szariatu. Na przyklad, poniewaz umysl ludzki jest zbyt slaby, by zrozumiec potrzebe modlitw, szariat wzmacnia go, by zrozumial te koniecznosc.
5) Gdy tylko powstaje sprzecznosc, szariat przewaza nad rozumem.
Al-Qabbanji wyjasnil, ze wahabici otwarcie opowiadaja sie za ta piata zasada, która jest omówiona w ksiazce Ibn Taymiyyaha Odrzucenie konfliktu miedzy rozumem a objawieniem. „Arabia Saudyjska jest pustynia i jej umysly staly sie plaskie jak pustynia” – powiedzial, raz jeszcze zadajac cios ponizej pasa, ale tym razem nemezis Iranu z drugiej strony Zatoki: “Oni wszyscy sa ekstremistami. Wszyscy Saudyjczycy, takze szyici… Nie maja uczonych, nie maja filozofów. Sa wylacznie powierzchowni” [17] .
Prawoznawstwo dajace sie zmodyfikowac
Jako alternatywe do konwencjonalnych pieciu zasad prawoznawstwa Al-Qabbanji proponuje zmodyfikowane orzeczenia religijne oparte na fiqh al-maqasid, czyli Prawoznawstwo Znaczenia. Wedlug tej teorii prawoznawstwo powinno zajmowac sie znaczeniem przekazanym przez objawienie, zamiast slepo trzymac sie doslownosci bez zwracania uwagi na rzeczywistosc i rozum. Powiedzial: „To jest jak czlowiek, który ma palacy sie lampion. Przyjaciel chce zapalic papierosa i pyta go: ‘Masz zapalniczke?’ Ten czlowiek odpowiada: ‘Nie, nie mam’. Prawda jest, ze nie ma zapalniczki, ale przy pomocy rozumu mógl dac przyjacielowi zapalic papierosa od lampionu. Rozsadny czlowiek zrozumialby, ze to, czego ten czlowiek chcial, byl ogien, nie zapalniczka. Wahabici i wiekszosc duchownych mówi: Nie, musimy trzymac sie tekstu” [18] .
Al-Qabbanji nie spisuje calkowicie pism swietych na straty, ale odrzuca pierwsza zasade konwencjonalnego prawoznawstwa. Dla niego szariat nie jest wiazacy i odzwierciedlajacy sprawiedliwosc zawsze i wszedzie. Jego stanowisko nie pociaga za soba wiary w relatywnosc sprawiedliwosci. Wedlug Al-Qabbanjiego esencja sprawiedliwosci dzisiaj pozostaje taka sama jak w poczatkach islamu, nie zmienili sie takze ludzie; tym, co sie zmienilo wraz z nieslychanym rozwojem cywilizacji ludzkiej, jest interpretacja sprawiedliwosci i pojmowanie jej przez ludzi.
Al-Qabbanji wierzy, ze przy poczatkach islamu w szariacie byl racjonalizm, który byl “najlepszy z najlepszych w owym czasie” [19] . Szariat, powiada on, z pewnoscia byl ulepszeniem w stosunku do wspólczesnych sobie praw bizantyjskich i perskich, poniewaz traktowal równo wladce i chlopa. Od tego czasu jednak ludzkosc uczynila postepy i islamski kodeks sprzed czternastu stuleci nie spelnia standardów moralnych dyktowanych przez nowoczesne wartosci. Dlatego prawo islamskie powinno byc modyfikowane.
Proponowane przez Al-Qabbanjiego zasady prawoznawstwa oparte sa przede wszystkim na rozumie, który jest „podstawa wszystkiego w epoce wspólczesnej” [20] . W celu stworzenia realnych orzeczen, musi istniec harmonia miedzy rzeczywistoscia a tekstem, i trzeba wziac pod uwage nature czlowieka. Kiedy powstaje sprzecznosc, rozum ma pierwszenstwo przed tekstem – najpierw rozum, potem Koran, a potem Sunna – mówi – poniewaz rozum jest jedynym sposobem, dzieki któremu mozna odkryc, czy cos w Koranie jest istotne dla nas, czy tez nalezy do przeszlosci.
Koran jako (interpretacja) slowa Boga
Sama sugestia, ze cokolwiek w Koranie jest rzecza z przeszlosci, jest sprzeczne z konwencjonalna wiara islamska, która widzi w Koranie doslowne slowo Boga objawione niepismiennemu Prorokowi Mahometowi. Al-Qabbanji odrzuca jednak koncepcje Koranu jako slowa Allaha, mówiac zamiast tego, ze jest on pelen nieprawdy, sprzecznosci, zabobonu i niemoralnego zachowania. Kiedy powstawal Koran, mówi on, „nie bylo w nim ani odrobiny falszu. Wszystko bylo prawda”. Dzisiaj jednak trzeba zaakceptowac, ze orzeczenia Koranu byly wlasciwe dla swoich czasów [21] .
Al-Qabbanji czesto cytuje traktowanie kobiet, usprawiedliwianie niewolnictwa i poglówne dzizja dla chrzescijan i Zydów jako przyklady tego, jak orzeczenia Koranu byly zgodne z tym, co uwazano za sprawiedliwe i rozsadne w owym czasie, ale co dzisiaj uwazane jest za niesprawiedliwe, irracjonalne i niemoralne.
Jesli wiec Koran nie jest slowem Allaha, to czym jest? Al-Qabbanji wierzy, ze Koran zostal stworzony przez Proroka Mahometa i ze sprzecznosci w nim zawarte, które sa ewidentne dla wszystkich, swiadcza o jego ludzkim pochodzeniu. Rózni intelektualisci jednak inaczej reaguja na te sprzecznosci. Stwierdza: „Sekularysci, komunisci i ateisci mówia, ze Mahomet klamal ludziom, co prowadzi ich do odrzucenia Allaha, Koranu i islamu. Z drugiej strony islamisci mówia, ze to wszystko jest prawda i wszystko pochodzi od Allaha. Tak wiec oszukuja sie, odmawiajac zobaczenia problemu. Mówia: nie pytaj, nie wskazuj na watpliwosci. Wybieraja slepote. Oni wszyscy sa slepi. Nie chca uzywac swoich mózgów” [22] .
Al-Qabbanji wierzy, ze “Koran zostal stworzony przez Proroka Mahometa, ale byl inspirowany przez Allaha. Tak wiec, chociaz nie jest to slowo Allaha, nadal jest boskie” [23] . Wierzy on, ze Prorok Mahomet byl uczciwy, mimo ze jego przedstawianie Koranu jako slowa Allaha bylo falszywe: „Wierzyl on z glebi serca, ze to pochodzilo od Allaha. Przemawiala do niego boska swiadomosc, mówiac mu, co powiedziec” [24] . Twierdzi, ze Koran jest interpretacja Proroka Mahometa slów Allaha, z bozej inspiracji i z doswiadczenia Proroka z Allahem; dlatego wszystkie nastepne egzegezy sa „interpretacjami interpretacji” [25] .
W swietle powyzszego Al-Qabbanji wierzy, ze nauczanie islamu powinno byc nieustannie modyfikowane zgodnie z racjonalnoscia epoki: „Problem polega na tym, ze wraz z uplywem czasu swiadomosc ludzka stala sie bardziej wysublimowana. Rozwinela sie racjonalnosc ludzka. Rozwinely sie wartosci. Rozwinely sie prawa. Ale nasze prawoznawstwo zachowuje te same orzeczenia”.
I dalej: “To jest problemem. Problem nie lezy w zródle islamu. Struktura islamu jest zgodna z racjonalnoscia, z nowoczesnoscia. Jesli chcemy, by islam byl wieczny, mimo ze rzeczywistosc jest ruchoma, to takze islam musi byc ruchomy. Nie moze stac w bezruchu. Uczeni w instytucjach religijnych uwazaja islam za nauczanie tego, co zastane” [26] .
Al-Qabbanji uwaza, ze uczeni sunniccy i szyiccy konwencjonalnego islamu sa odpowiedzialni za zacofanie muzulmanów, poniewaz nalegaja na wmuszanie spoleczenstwu islamu w zastoju. „Szatan miesci sie w Hawza i w Al-Azhar – powiedzial – a jego rzecznikami sa kaznodzieje, którzy szerza zabobon” [27] .
Od Proroka Mahometa do Osamy bin Ladena
Koncepcja Al-Qabbanjiego dostosowywanej interpretacji sprawiedliwosci i postrzegania racjonalnosci jest takze widoczna w jego traktowaniu Proroka Mahometa. Odrzuca on mysl, ze ktokolwiek moze byc nieomylny – takze Prorok Mahomet lub Imam Ali [28] . Wierzy, ze Prorok istotnie byl sprawiedliwy, ale tylko zgodnie ze standardami swoich czasów i tylko przy rozróznieniu miedzy Mahometem prorokiem a Mahometem wladca politycznym.
Jako prorok w VII wieku Mahomet byl uosobieniem sprawiedliwosci, ale jako wladca zrobil wiele rzeczy, które z naszej nowoczesnej perspektywy sa niemoralne. Al-Qabbanji mówi: “Na przyklad, zabicie Bani Kurajza. Zamordowal 600 jenców wojennych. To nie byl nakaz bozy, ale decyzja wladcy… Rozkazal zabicie jenców wojennych. Wedlug Al-Tabariego rozkazal takze torturowanie jenców zydowskich… W wielu wypadkach prorok rozkazywal wykonanie morderstw politycznych.
Pytacie, jak [dzisiejsi] terrorysci zostali terrorystami? Czy widzieliscie, co zrobil ich Prorok?!… Rzady Proroka byly zgodne z racjonalnoscia jego czasów. Gdyby Prorok byl tu dzisiaj, absolutnie nie zrobilby tego, co zrobil, kiedy byl wladca – bo inaczej bylby jak Osama bin Laden” [29] .
Interpretacja rozlamu sunnico-szyickiego przez Al-Qabbanjiego przyczynila sie niezmiernie do tego, ze stal sie bête noire duchownych szyickich. Ku ich zaszokowaniu twierdzi on, ze Abu Bakr byl legalnym kalifem. Takze tutaj, podobnie jak to uczynil z Prorokiem Mahometem, Al-Qabbanji przenosi rozdzial religii od panstwa na polityke siódmego wieku. Wierzy, ze Ali bin Abu Taleb byl jedynym mozliwym wyborem na imama, który mial nastapic po Proroku Mahomecie, ale ze Abu Bakr byl prawomocnym wyborem jako wladca polityczny [30] .
Humanistyczny islam XXI wieku – Bóg sluzy Czlowiekowi, nie zas odwrotnie
Zdaniem Al-Qabbanjiego wspólczesni muzulmanie powinni trzymac sie rozumu i standardów moralnych XXI wieku, nie zas tych, które panowaly czternascie wieków temu. Calkowicie odwracajac islamskie normy oznajmia, ze prawa zachodnie sa boskie, podczas gdy prawa szariatu sa dzielem czlowieka. „Prawa Zachodu opieraja sie na prawach czlowieka, na prawach naturalnych stworzonych przez Allaha – wyjasnia. – Allah uczynil, ze Czlowiek kocha wolnosc. Allah dal Czlowiekowi godnosc. Allah dal Czlowiekowi prawo do mówienia. Prawodawstwo, które wyplywa z tych praw, jest boskie” [31] .
Wedlug Al-Qabbanjiego islam, który rozwijal sie od VII wieku, skupia sie zanadto na Bogu, a za malo na Czlowieku – ze zbytnim naciskiem na rytual, który uwaza za “plewy, nie zas ziarno” [32] . Wiele praktyk szyitów, takich jak podatek choms, pielgrzymki do licznych grobów i niezliczone dni zaloby, za kompletne marnowanie czasu oraz funduszy prywatnych i publicznych. Krytykuje takze obciazenia, jakie islam narzuca na swoich wyznawców, takie jak obowiazek modlenia sie piec razy dziennie. „Islam Mekki byl lekki” – powiada [33] . Al-Qabbanji posunal sie az do twierdzenia, ze 80% dzisiejszego islamu zostalo dodanych przez prawoznawców, poniewaz sluzy to ich interesom, wzbogaca ich i podnosi ich status spoleczny.
Ten nacisk na oddawanie czci jest nie tylko niesluszny – mówi – ale nie mógl dac oczekiwanych rezultatów, poniewaz muzulmanie stali sie “najbardziej moralnie zdeprawowanymi ludzmi”, angazujac sie w terroryzm [34] . Bóg, powiedzial Al-Qabbanji, objawia sie w sercu i nie ma zadnej potrzeby tego calego oddawania czci. „Allah sluzy Czlowiekowi, nie zas odwrotnie” – oswiadczyl [35] ; to Czlowiek jest swiety i nadaje swietosc tekstom [36] i dlatego kazdy tekst, który jest sprzeczny z czlowieczenstwem, powinien zostac zignorowany.
To samo dotyczy dziedzictwa. Ludzie rodza sie jako istoty ludzkie, a dopiero potem zostaja muzulmanami, i dlatego powinni odczuwac dume ze swojej przed-islamskiej kultury. Krytykuje on zacieranie dziedzictwa irackiego przez totalnosc islamu; w wykladzie w prowincji Babel powiedzial miejscowej publicznosci, ze powinni byc dumni ze swojej kultury babilonskiej, Hammurabiego i Nabuchodonozora, niezaleznie od wysilków tych, którzy próbuja ograniczyc cywilizacje iracka do okresu, który nastapil po „okupacji islamskiej” [37] .
Al-Qabbani wyjasnia, ze Koran wyzwolil Arabów z barbarzynstwa i politeizmu i zamienil ich w naród – ale dodaje, ze obecnie wiemy, iz wiekszosc opowiesci, które sa w nim zawarte, jest nie do pogodzenia z rozumem. „Nie ma sensu interpretowanie ich. Powinnismy po prostu pominac to, co jest sprzeczne z rozumem” [38] . Jako przyklad takich irracjonalnych opowiesci Al-Qabbanji podaje konwencjonalne islamskie koncepcje raju i piekla, stwierdzajac, ze po prostu one nie istnieja. Dla niego konwencjonalny obraz piekla wypacza wizerunek Allaha, który jawi sie jak „torturujacy sadysta w rodzaju Saddama” [39] , a opis raju jest jeszcze gorszy – jest to „zagroda dla owiec”, gdzie „nie ma niczego poza malzenstwem, jedzeniem i piciem alkoholu. Nie ma tam zadnej cechy ludzkiej, zadnej kreatywnosci, zadnych uczuc, zadnego macierzynstwa… nic tyko zwierzece popedy. Jesli Allah powie mi, bym poszedl do raju, bede pierwszym, który odmówi. Juz wole isc do piekla, bo tam sa ludzkie uczucia” [40] .
Zakonczenie
Teologiczna filozofia Sayyeda Ahmada Al-Qabbanjiego jest unikatowa wsród wspólczesnych uczonych islamskich i jej znaczenie jest jeszcze powiekszone faktem, ze pojawila sie z samego srodka szyickiej wiedzy. Al-Qabbanji identyfikuje nacisk islamu na trzymanie sie starodawnych tekstów jako wiodaca przyczyne zacofania niektórych populacji muzulmanskich. Dla niego trzymanie sie tekstów nie jest zgodne z duchem prawdziwego islamu. Jego koncepcja poprawiania tekstów, by byly zgodne z nowoczesna racjonalnoscia – koncepcja wyraznie przedwczesna w swietle nietolerancji instytucji religijnych i politycznych – jest znaczacym peknieciem w murze zastalego dyskursu islamskiego. Rozbijanie muru kosztuje jednak – a cene placi obecnie Sayyed Ahmed Al-Qabbanji.
[*] Yotam Feldner jest dyrektorem MEMRI TV. Niniejszy raport jest wstepna wersja rozdzialu ksiazki o liberalnych uczonych w swiecie arabskim.
————————–
[1] According to another report, Al-Qabbanji was arrested in Tehran.
[2] Shafaq News, February 18, 2013.
[3] For example, Sayyed Ayad Jamal Al-Din. http://www.kitabat.com, February 19, 2013.
[4] Iraqi Shi’ite leader Latif Al-’Amidi of the Kufa Islamic Supreme Council, www.faceiraq.com February 18, 2013.
[5] http://www.chakooch.com/news.php?action=view&id=2123, February 20, 2013.
[6] http://www.youtube.com/user/770002525 .
[7] Al-Arabiya TV (Dubai/Saudi Arabia), October 15, 2010.
[8] http://www.kitabat.com . February 20, 2013.
[9] http://www.almasalah.com . October 7, 2012. In a lecture, Al-Qabbanji related that another, younger, brother had said that „Sayyed Ahmad must be killed,” but that this brother was too cowardly to act on his threat. Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012. Following Al-Qabbanji’s arrest, one of his brothers, Baqr Al-Qabbanji, said that the family had renounced Ahmed Al-Qabbanji because of his defiance of Islam. http://www.alsumaria.tv/news February 18, 2013.
[10] Lecture on metaphysics in the Koran, February 2011.
[11] The Shi’ite practice of self-flagellation with chains and knives in order to cause bleeding as a sign of mourning for the martyrdom of Imam Hussein and his family in the Battle of Karbala.
[12] Lecture on metaphysics in the Koran, February 2011. On another occasion, again while engrossed in polemics with his rivals in the mainstream Islamic clergy, Al-Qabbanji compared the Sunni Al-Azhar University and the Shi’ite Hawza to Zionism. „Global Zionism is the source of evil in the world,” he explained in the lecture. „They are the millionaires, the mafia, who want to attain hegemony over the world, over the people.” Lecture segment titled „The Hawza and Al-Azhar Are the Real Satan,” posted April 12, 2012.
[13] https://twitter.com/AlQabbnji, later replaced by https://twitter.com/AhmedQabbanji . It is not clear whether the Twitter account is operated by Al-Qabbanji himself or by someone else.
[14] September 1, 2012 tweet.
[15] August 15, 2012 tweet.
[16] August 22, 2012 tweet.
[17] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[18] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[19] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[20] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[21] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[22] Lecture segment titled „It is Impossible that the Koran Is from Allah,” posted on the Internet in October, 2011.
[23] Lecture segment titled „It is Impossible that the Koran Is from Allah,” posted on the Internet in October, 2011.
[24] Lecture segment titled „It is Impossible that the Koran Is from Allah,” posted on the Internet in October, 2011.
[25] Lecture segment titled „It is Impossible that the Koran Is from Allah,” posted on the Internet in October, 2011.
[26] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[27] „The Hawza and Al-Azhar Are the Real Satan,” posted April 12, 2012.
[28] Lecture on metaphysics in the Koran, February 2011.
[29] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[30] Al-Baghdadiya TV (Iraq), September 1, 2010.
[31] Lecture on „Rationality in Jurisprudence,” October 13, 2012.
[32] Al-Baghdadiya TV (Iraq), September 1, 2010.
[33] Al-Baghdadiya TV (Iraq), September 1, 2010.
[34] Al-Baghdadiya TV (Iraq), September 1, 2010.
[35] Al-Baghdadiya TV (Iraq), September 1, 2010.
[36] Lecture on „Placing Humanity in the Center,” October 6, 2012.
[37] Lecture on „Placing Humanity in the Center,” October 6, 2012.
[38] Lecture on „Rationality in Religious Doctrines,” October 20, 2012.
[39] Lecture on metaphysics in the Koran, February 2011. [40] Lecture segment titled „Shi’ite Scholar Compares Paradise to a Sheep Pen,” November 15, 2010.
