Niedawno pojawiły się doniesienia, że USA i Iran doszły do porozumienia w sprawie wymiany więźniów, w ramach którego USA uwolnią także kilka miliardów dolarów irańskich funduszy zamrożonych poza granicami kraju. Według doniesień w transakcji pośredniczyły Katar i Oman, a środki zostaną przekazane bankowi centralnemu Kataru, który będzie miał za zadanie zapewnić, że zostaną one wykorzystane wyłącznie na cele humanitarne, takie jak zakup żywności i leków. [1]
Artykuły opublikowane w saudyjskich mediach w odpowiedzi na te doniesienia ostro krytykowały porozumienie i postępowanie Amerykanów. Nazwali tę umowę niebezpiecznym posunięciem, które jeszcze bardziej zaszkodzi regionowi, a nawet doprowadzi do „katastrofy”, ponieważ poprawia sytuację gospodarczą Iranu i pozwala mu zrobić postęp zarówno w ekspansji regionalnej, jak i postępie w kierunku broni jądrowej. Autorzy zarzucili USA samolubne, manipulacyjne, nieuczciwe i nierzetelne postępowanie oraz brak przejrzystości wobec sojuszników, pozostawionych bez informacji o szczegółach tej umowy, której wiele aspektów jest nieznanych. Niektórzy twierdzili, że USA zawarły ten układ, aby osiągnąć spokój z Iranem i skupić się na nadchodzącym sezonie wyborczym w USA i pomóc Ukrainie w jej wojnie z Rosją. Inni zastanawiali się, dlaczego USA nie zadowoliły się wymianą więźniów, ale czuły potrzebę „nagrodzenia problematycznego zachowania Iranu” przez udzielenie mu dostępu do miliardów dolarów.
Poniżej podajemy przetłumaczone fragmenty tych artykułów:
Saudyjski dziennikarz: Stany Zjednoczone trzymały swoich sojuszników w niewiedzy na temat tej umowy i mogą to również zrobić w sprawie umowy nuklearnej z Iranem
Saudyjski dziennikarz Tariq Al-Homayed, były redaktor gazety „Al-Sharq Al-Awsat”, a obecnie publicysta tej gazety, zaatakował umowę i skrytykował USA za to, że nie poinformowały o tym swoich sojuszników z wyprzedzeniem. Zastanawiając się, jak będzie można zaufać USA w negocjacjach w sprawie porozumienia nuklearnego z Iranem, wyraził obawę, że w przypadku reelekcji prezydenta Bidena kontynuowana będzie polityka ugłaskiwania Iranu, co ostatecznie doprowadzi do zdobycia przez niego broni nuklearnej i do katastrofy w regionie. Poniżej podajemy fragmenty angielskiej wersji jego artykułu, opublikowanej w anglojęzycznym wydaniu gazety: [2]
„Szok ‘dyplomacji zakładników’ między Stanami Zjednoczonymi a Iranem, obejmującej wypłatę 6 miliardów dolarów z Waszyngtonu do Teheranu w zamian za uwolnienie pięciu amerykańskich zakładników, nadal odbija się echem nie tylko w naszym regionie ale także w całej Europie i Stanach Zjednoczonych… Sedno debaty obraca się wokół fundamentalnego pytania: czy ta umowa lub okup zachęci Iran do wzięcia większej liczby zakładników i wykorzystania ich jako karty przetargowej za uwolnione fundusze?
Sytuacja jest jednak znacznie bardziej skomplikowana. Niebezpieczeństwo tej ‘dyplomacji zakładników’ leży w czasie, podejściu i roli sojuszników w porozumieniu nuklearnym. To [wymiana jeńców] jest wynikiem wyraźnego scenariusza, który ostrzega nas przed tym, co nas czeka w sprawie nuklearnej… Dlaczego? Powodem jest to, że Waszyngton wszedł w nastrój wyborczy, czyli sezon szaleństwa, jak to się tam nazywa. Dlatego administracja USA nie ma obecnie zamiaru prowadzić negocjacje z Iranem w sprawie programu nuklearnego, podczas gdy Teheran podjął ważne kroki, które umożliwią mu zbudowanie broni jądrowej.
To, co się stało, według kilku źródeł, polega na tym, że Waszyngton postanowił zamrozić negocjacje nuklearne do czasu po wyborach, a teraz zdecydował się osiągnąć z Teheranem korzyści wyborcze, czyli uwolnienie zakładników, jednocześnie ostrzegając Iran, że jakakolwiek kontynuacja nuklearnego projektu może spotkać się z izraelską akcją wojskową.
Umowa została sfinalizowana i zapewniono pieniądze za uwolnienie zakładników – którzy [nie przybyli] do ich kraju w momencie pisania artykułu – ale bez pełnej przejrzystości ze stronami zaangażowanymi w negocjacje nuklearne, znane jako Wspólny Wszechstronny Plan Działania (JCPOA) Jeżeli strony międzynarodowe zaangażowane w sprawę nuklearną nie wiedziały o porozumieniu o ‘dyplomacji zakładników’, to w jaki sposób zostaną poinformowane o przebiegu negocjacji, jeśli zostaną one wznowione po wyborach?
Jak można ufać amerykańskiemu negocjatorowi, kiedy świat nie wie, co stało się ze specjalnym wysłannikiem do Iranu, Robertem Malleyem? Dlaczego przeprowadzono wobec niego śledztwo? Z jakich powodów został usunięty?… [3] Jaki jest tego powód za tą pobłażliwością demokratów wobec Iranu od czasu kadencji Obamy, czy to poprzez uwolnienie funduszy, czy pośpieszne negocjacje zgodnie z warunkami Teheranu, pomimo jego ciągłego zwlekania?
Dlatego obecnie istnieje obawa, że proces uwalniania amerykańskich zakładników poprzez tę ‘dyplomację zakładników’ jest tylko próbą przed powyborczymi negocjacjami USA z Iranem, zwłaszcza jeśli prezydent Biden wygra kolejną kadencję prezydencką. Oczekuje się, że pobłażliwość Demokratów wobec Iranu wzrośnie, bo prezydent sprawuje drugą kadencję i nie ma niczego do stracenia. Odbiłoby się to na przyszłości regionu, a nawet na jego realiach i stabilności, bo oznaczałoby to proliferację broni nuklearnej – prawdziwą katastrofę…” [4 ]
Tekst na saudyjskiej stronie internetowej: Stanowisko USA w sprawie programu nuklearnego Iranu jest manipulacją
W artykule opublikowanym 13 sierpnia 2023 r. na saudyjskiej stronie internetowej Alarabiya.net egipski dziennikarz i komentator polityczny Emile Amin również wystąpił przeciwko umowie USA-Iran. Stwierdził, że uwalniając irańskie fundusze, Stany Zjednoczone nagradzają Iran za jego problematyczne zachowanie. Atakując Stany Zjednoczone i nazywając je niewiarygodnymi i manipulacyjnymi, napisał:
„Czy niedawną amerykańsko-irańską ‘umowę wymiany’ można nazwać tajemniczą umową, skoro to, co o niej wiemy, jest mniejsze niż to, czego nie wiemy?… Waszyngton i Teheran uwolnią kilku przetrzymywanych zakładników – pięciu Irańczyków przetrzymywanych w USA w zamian za pięciu Amerykanów przetrzymywanych w Teheranie. Jak dotąd równanie wydaje się proste i jasne… Ale pierwszym znakiem na drodze do tajemnicy jest duża suma pieniędzy, którą USA uwolnią z zamrożonych funduszy Iranu na zewnątrz kraj: jakieś 10 miliardów dolarów, co nasuwa pytanie, dlaczego. Właśnie w tym momencie niedawna umowa amerykańsko-irańska nabiera innych, metafizycznych proporcji. Ponieważ Teheran wygląda na wyraźnego zwycięzcę, biorąc pod uwagę przypływ tych znacznych funduszy jako swego rodzaju nagrody za zatrzymanie [Amerykanów]…
Stosunki między Waszyngtonem a Teheranem wydają się dezorientować wszystkich… [Zaledwie] na około tydzień przed ogłoszeniem tajemniczej umowy, amerykańska marynarka wojenna ogłosiła, że wzmacnia swoją obecność w regionie Zatoki Perskiej o 3 tysiące żołnierzy i dużą liczba okrętów… Podanym uzasadnieniem amerykańskiej obecności była [potrzeba] stawienia czoła irańskim zagrożeniom dla żeglugi w regionie, który jest ważny dla transportu ropy naftowej i handlu międzynarodowego… Jednocześnie, [również] niemożliwe jest zignorowanie bardzo zaawansowanego stanu wzbogacania nuklearnego w programie nuklearnym Iranu, który prawie na pewno osiągnął 90% [wzbogacenia] – co pozwala mu na zdobycie broni nuklearnej, [spełnienie] wielkiego i słynnego marzenia Iranu.
Człowiek czuje się zdezorientowany amerykańskim stanowiskiem wobec tego programu nuklearnego, który zagraża pokojowi w regionie Zatoki i na Bliskim Wschodzie, szczególnie dlatego, że to stanowisko jest manipulacyjne, nieuczciwe i niestabilne. Rano jakiś amerykański przedstawiciel, czasami cywilny, a czasami wojskowy, ostrzega świat, że Irańczycy są zaledwie tygodnie, [nawet] nie miesiąc, od zdobycia broni nuklearnej. Następnego dnia, albo [jeszcze] dzień później … przychodzi [amerykańskie] obwieszczenie, że [Iran] ma nadal daleką drogę do [zdobycia] nuklearnej broni masowego rażenia. Jednego dnia Biały Dom krzyczy, że wszystkie opcje są na stole w celu położenia kresu programowi nuklearnemu Iranu i że Waszyngton w żadnym razie nie pozwoli, by ajatollahowie zdobyli broń nuklearną, która mogliby grozić wszystkim… a następnego dnia słyszymy inną melodię, [a oni] stwierdzają, że Ameryka preferuje rozwiązanie pokojowe i negocjacje z Irańczykami. Cały świat, a szczególnie mieszkańcy Bliskiego Wschodu pytają: ‘Któremu Amerykaninowi mamy wierzyć?’…
Pytanie brzmi, czy Waszyngton uwolnił zamrożone 10 miliardów dolarów Iranu jako prezent dla Iranu przed zakończeniem [jego] programu nuklearnego, czy może jako prezent dla IRGC jako nagrodę za atakowanie statków pływających w Zatoce Arabskiej? Czy jest to [próba] zachęcenia do brania zakładników i ustanowienia nowej metody, która jest mile widziana przez porywaczy, ponieważ [tą metodą] mogą zdobyć miliardy [dolarów?]…
Stało się jasne dla wszystkich, że rzeczywiście istnieją stosunki między tymi dwoma krajami, które na scenie [politycznej] wydają się być śmiertelnymi wrogami, ale wydarzenia dowodzą, że tak nie jest… Niektórzy powiedzą, że Waszyngton zadecyduje o limitach i mechanizmach wykorzystania uwalnianych funduszy, żeby Teheran nie wykorzystał ich do żadnego innego celu niż cel humanitarny, dla którego są przeznaczone. To oświadczenie obraża inteligencję tych, którzy są dobrze zorientowani w stosunkach międzynarodowych…
Ponadto jest bardzo jasne, że Waszyngton stara się, jak tylko może, uspokoić lub uśpić irańską kwestię [nuklearną], aż minie kryzys rosyjsko-ukraiński. Niektórzy myślą, że uwolnienie irańskich funduszy jest [właśnie taką próbą] uśpienia lub przekupienia [Iranu], aby uniemożliwić mu rozpoczęcie konfliktu z Amerykanami w tym czasie – zwłaszcza po tym, jak Waszyngton zdał sobie sprawę, że za kulisami Rosja prawdopodobnie popchnie Iran do zastawienia militarnej pułapki na Waszyngton w Zatoce Arabskiej, co zakłóciłoby [amerykańską] pomoc dla Kijowa i pozwoliłoby Moskwie zakończyć przedłużający się kryzys z Ukraińcami…” [5]
Artykuł w gazecie saudyjskiej: Umowa USA-Iran doprowadzi do większych zniszczeń na Bliskim Wschodzie
W artykule z 13 sierpnia 2023 r. w saudyjskiej gazecie „Al-Sharq Al-Awsat” libański dziennikarz i komentator, Ijad Abu Szakra, stwierdził, że Arabowie w ogóle nie odniosą korzyści z porozumienia i że USA dbają o własne interesy, bez względu na ich [interesy]. Przekonywał, że uwolnione środki rzeczywiście zostaną wykorzystane na cele humanitarne, ale umożliwią Iranowi przeznaczenie innych środków z jego budżetu na IRGC i jego bojówki, ze szkodą dla regionu.
Abu Szakra napisał: „Wyciekły informacje, że Waszyngton i Teheran zgodziły się na umowę, w ramach której Teheran uwolni pięciu amerykańskich więźniów, a Waszyngton w zamian uwolni około 6 miliardów dolarów z zamrożonych funduszy Iranu. Oficjalne elementy amerykańskie pospieszyły, by bagatelizować znaczenie tej transakcji, jak zwykle, ale [prawda jest taka], że jest ona ważna i niebezpieczna z kilku powodów, z których głównymi są:
- [Umowa] dowodzi, że Waszyngton jest zawsze chętny do prowadzenia dialogu z reżimem irańskim w celu promowania swoich interesów, niezależnie od szerszego obrazu regionalnego na Bliskim Wschodzie. W tym kontekście Waszyngton jest zdecydowany ignorować lub lekceważyć istnienie całej irańskiej strategii mającej na celu przejęcie Maszreku [krajów arabskich we wschodnim basenie Morza Śródziemnego]…
- Nawet jeśli Waszyngton jest świadomy tej strategii i jej szczegółów, chętnie zaprzęgnie ją do swojego prywatnego planu. Plan ten opiera się na arabskiej normalizacji [stosunków] z Izraelem, niezależnie od tego, kto rządzi w Tel Awiwie, jaka jest ich ideologia i priorytety, i jak chętni są do koegzystencji z otoczeniem. Dlatego, jeśli chodzi o Waszyngton, im bardziej ekstremistyczny staje się Teheran i im większa jest jego agresja i ekspansjonistyczne [ambicje], tym skuteczniejszy jest jako środek szantażu wobec Arabów, by popychać ich w kierunku normalizacji stosunków z Izraelem, który jest postrzegany jako schronienie i źródło pomocy [przeciwko Iranowi].
- Iran [ośmiela się] zaostrzać [sytuację], stosować szantaż i lekceważyć swoich rywali, ponieważ zna prawdziwe stanowisko wobec niego trzech światowych supermocarstw: Rosja jest ważnym sojusznikiem w dziedzinie broni i interesów… Chiny są partnerem i żywotnym sojusznikiem politycznym, bezpieczeństwa i handlowym Teheranu… A jeśli chodzi o USA, to jest to stary sojusznik strategiczny i istnieje głębokie porozumienie między stronami. Milczenie Ameryki przez dziesięciolecia umożliwiło Iranowi rozwój programu nuklearnego, dopóki nie osiągnęliśmy punktu, w którym negocjacje dotyczą tylko stopnia, w jakim może wzbogacić [uran]…
- Także Izrael, który stosuje wobec Iranu arogancką [politykę] ostrzeżeń i gróźb oraz bombardowania ciężarówek przewożących broń, wie, ile czerpie korzyści z agresji irańskich przywódców i IRGC tak długo, jak długo ich zachowanie mieści się w pewnych granicach, które zostały milcząco uzgodnione. W ramach tego Tel Awiw dba o zachowanie reżimu syryjskiego na swojej północnej granicy i osiąga porozumienie z libańskim Hezbollahem w sprawie granicy morskiej i lądowej [między Izraelem a Libanem], podczas gdy organizacja ta zacieśnia kontrolę nad Libanem i przyspiesza [próby] zmiany jego charakteru politycznego, gospodarczego, kulturowego i demograficznego.
W świetle powyższego uważam, że Arabowie nie odniosą żadnych korzyści z umowy, która zakończy się, czy nam się to podoba, czy nie, finansowaniem irańskiej okupacji w naszym regionie i wzmocnieniem [irańskiej] infiltracji naszych społeczeństw, by zniszczyć je od środka.
Niektórzy powiedzą: ‘Nie, takie transakcje podlegają warunkom i ścisłym mechanizmom nadzoru na wszystkich poziomach. Odmrożone fundusze będą nadzorowane, aby upewnić się, że zostaną przeznaczone na cele humanitarne, a nie wojskowe’. Być może to właśnie zamierzali negocjatorzy, dobrotliwi ludzie, którzy promowali negocjacje. Ale dostarczenie przez Amerykę 6 miliardów dolarów [Iranowi] na ‘cele humanitarne’ uwolni tę samą sumę w irańskim budżecie, która z pewnością trafi do magazynów IRGC i irańskich milicji na całym świecie. Dlatego obraz regionu jest ponury, bez cienia nadziei…” [6]
[1] Nytimes.com, irna.ir, August 10, 2023; isna.ir, August 14, 2023; Al-Arabi Al-Jadid (London), August 12, 2023. It should be noted that, according to the Western media, the funds to be released are $6 billion frozen in South Korea, but according to the Iranian media, there is also an additional sum of $4 billion frozen in Iraq.
[2] English.aawsat.com, August 13, 2023. The translation has been lightly edited for clarity.
[3] Malley was the lead U.S. negotiator on the Joint Comprehensive Plan of Action during the Obama administration, and in 2021 was appointed by President Biden as U.S. special envoy to Iran. On June 29, 2023 he was placed on unpaid leave as special envoy to Iran and his security clearance was suspended amid an investigation into possible mishandling of classified material (Edition.cnn.com, June 29, 2023).
[4] Al-Sharq Al-Awsat (London), August 13, 2023.
[5] Alarabiya.net, August 13, 2023.
[6] Al-Sharq Al-Awsat (London), August 13, 2023.
