Wprowadzenie
W ostatnich miesiącach nastąpił dalszy spadek politycznej i publicznej pozycji Hezbollahu w Libanie, głównie z powodu jego poparcia dla reżimu syryjskiego w wojnie przeciwko opozycji syryjskiej [1] . Ten spadek przejawia się w wypowiedziach funkcjonariuszy libańskich, którzy w ostatnich latach byli sojusznikami Hezbollahu, bronili posiadania przez niego broni i atakowali każdego, kto wzywał do jego rozbrojenia, ale ostatnio zaczęli go krytykować i wypowiadać się przeciwko posiadaniu broni przez tę organizację. Najwybitniejszym wśród nich jest libański prezydent i były dowódca armii libańskiej Michel Suleiman, który niedawno wypowiadał się kilkakrotnie przeciwko Hezbollahowi, wzywając do ograniczenia jego użycia broni, a nawet sugerował, że używa on broni dla celów innych niż „opór”. Jest to ze strony Suleimana krok znaczący i bezprecedensowy, ponieważ od Umowy Taif z 1989 r. prezydenci Libanu byli wybierani z błogosławieństwem Syrii i byli zwolennikami Hezbollahu i posiadania przezeń broni.
Innymi wysoko postawionymi Libańczykami, którzy atakowali posiadanie broni przez Hezbollah są przywódca Druzów Walid Jumblatt, który 11 sierpnia 2012 r. powiedział, że Liban „nie może kontynuować niejasnego partnerstwa między wojskiem, ludem a oporem [zbrojnym] kosztem kraju, armii, bezpieczeństwa, gospodarki i losu [ludu libańskiego]” [2] oraz premier Libanu Najib Mikati, który powiedział niedawno w reakcji na wypuszczenie przez Hezbollah bezzałogowego samolotu nad Izrael, że „każda akcja libańska uzasadniana izraelskim naruszeniem suwerenności Libanu jest zabroniona poza zgodą narodową” [3] .
Zmiana oficjalnego stanowiska jest przypuszczalnie spowodowana spadkiem pozycji Syrii w Libanie w ciągu ostatnich 18 miesięcy z powodu dziejących się tam wydarzeń – spadku, który skłonił funkcjonariuszy libańskich do zajęcia bardziej niezależnego stanowiska i do krytykowania Syrii i Hezbollahu. Jest także możliwe, że z powodu oskarżeń wysuwanych przeciwko Assadowi za zabijanie własnych obywateli, ci funkcjonariusze nie chcą być kojarzeni z jego reżimem, żeby nie podzielać jego hańby.
Osłabienie Hezbollahu wyraża się także w narastającej krytyce publicznej po publikacji dokumentów przez Al-Arabiya TV wskazujących, że ta organizacja –zgodnie z rozkazami z Syrii – zabiła dziennikarza Gebrana Tueniego w 2005 r. oraz w oskarżeniach, że jej wojsko bierze udział w dławieniu rebelii syryjskiej. Wskaźnikiem tego osłabienia jest to, że według doniesień Hezbollah opóźnia swoją konwencję partyjną z powodu kryzysu syryjskiego.
Suleiman działa na rzecz uzbrojenia armii libańskiej i ograniczenia używania broni przez Hezbollah
Suleiman, który w maju 2008 r. został prezydentem Libanu z błogosławieństwem Syrii i Hezbollahu, od maja 2012 r. zaczął zajmować niezależne stanowisko – najpierw w sprawie Syrii [4] , a później Hezbollahu i jego broni. Wielu ludzi w Libanie uważa, że broń Hezbollahu jest zagrożeniem porządku społecznego w kraju, szczególnie po wydarzeniach z 7 maja 2008 r., kiedy ta organizacja użyła broni przeciwko rywalom w kraju. Jak powiedziano, ten zwrot stanowiska Suleimana stał się możliwy dzięki osłabnięciu w Libanie zarówno Syrii, jak Hezbollahu.
Pierwszą falę krytyki wobec broni Hezbollahu i wobec hasła “Armia, naród, opór” [5] – które nadaje legitymację Hezbollahowi do działania przeciwko Izraelowi obok armii libańskiej – zapoczątkował Suleiman na początku sierpnia 2012 w przemówieniu na 67. rocznicę założenia armii libańskiej. Suleiman powiedział: „Państwo odrzuca wszystkie roszczenia lub okoliczności, które miałyby zmusić armię do odstąpienia od swojego zobowiązania do wszystkich części terytorium Libanu… Nie ma miejsca na partnerstwo z armią i z legalnymi i oficjalnymi siłami [Libanu] w kwestiach bezpieczeństwa, suwerenności i całkowitej kontroli nad siłą, która jest wyłączną prerogatywą państwa” [6] .
20 września 2012, Suleiman przedłożył członkom Libańskiego Dialogu Narodowego dokument przedstawiający jego stanowisko w kwestii uzbrojenia Hezbollahu kontra uzbrojenie armii. Jest to forum obejmujące główne elementy polityczne w Libanie, które rozpoczęło dyskusję o „strategii defensywnej” Libanu w 2008 r. w próbie rozwiązania sporu w sprawie uzbrojenia Hezbollahu [7] . Suleiman wznowił działalność forum w czerwcu 2012 r. z błogosławieństwem króla saudyjskiego. W dokumencie tym Suleiman proponuje „zatwierdzić prawo uzbrojenia armii libańskiej na niedaleką przyszłość i przeznaczyć wystarczające zasoby na rozwój potencjału ludzkiego i militarnego, aby mogła stworzyć plan obrony ziemi, powietrza i morza kraju”. Do czasu osiągnięcia tego celu Suleiman proponował, by „wszystkie strony zgodziły się na ramy działania i odpowiednie mechanizmy do użycia broni [ruchu] oporu, zdecydowani, kto je kontroluje i zaaprobowania przekazania ich armii, która jest wyłącznie odpowiedzialna za operowanie mechanizmami siły”. Suleiman podkreślił także, że „opór rozpoczyna się dopiero od okupacji” [8] .
Pierwsza część propozycji Suleimana, która omawia uzbrojenie wojska, ma na celu podważenie pretekstu Hezbollahu, którego używał od dziesięcioleci, że tylko on, nie zaś armia, ma potencjał ochrony Libanu i operowania bronią, którą posiada. Należy wspomnieć, że rząd libański zaaprobował niedawno plan pięcioletni dla armii [9] i poprosił UE o pomoc w finansowaniu go. Druga część propozycji Suleimana dotyczy okresu przejściowego do czasu uzbrojenia armii. Suleiman twierdzi, że ten etap będzie trwał rok lub dwa lata, podczas których użycie i kontrola uzbrojenia ruchu oporu będą przeprowadzane za zgodą wszystkich odłamów politycznych w kraju. Suleiman powtórzył, że wyłącznie armia odpowiada za „operowanie mechanizmami siły”, chociaż jego propozycja osiągnięcia ogólnego konsensusu może sabotować ten cel. Podczas wizyty w Urugwaju na początku października Suleiman powiedział: „Postanowiliśmy uzbroić armię libańską w ciągu pięciu lat, żeby miała wyłączną możliwość noszenia broni i obrony kraju” [10] .
Publicysta “Al-Akhbar”Nicolas Nassif donosił, że Hezbollahowi nie podobała się propozycja Suleimana i wysłał do niego wiadomość wzywającą go, by jej nie przedstawia i unikał ingerencji w konflikt między Siłami 8 Marca a Siłami 14 Marca w sprawie uzbrojenia Hezbollahu.
Suleiman kwestionuje związek między uzbrojeniem Hezbollahu a oporem
Suleiman próbował także uczynić rozróżnienie między bronią do celów oporu i bronią Hezbollahu, żeby przeszkodzić Hezbollahowi używania sprawy oporu i swojej broni do wąskich, sekciarsko-szyickich lub irańskich interesów oraz żeby ograniczyć Hezbollah i jego broń. To rozróżnienie było ewidentne w przemówieniach Suleimana do libańskich społeczności w Ameryce Łacińskiej. W przemówieniu na początku październiku do Libańczyków osiadłych w Argentynie, jak również po powrocie do Libanu Suleiman podkreślał, że broń ruchu oporu ma bronić wyłącznie Libanu i jego terytorium (w odróżnieniu od, na przykład, obrony Iranu przed atakiem izraelskim). Dodał, że każda broń użyta do innych celów, albo w kraju (czyniąc aluzje do wydarzeń 7 maja 2008 r.), albo poza krajem, ale nie przeciwko Izraelowi (jak na przykład w Syrii) musi zostać skonfiskowana [11] . Mówiąc to Suleiman sugerował, że Hezbollah używa broni do celów innych niż “opór” – jak przeciwko swoim rywalom politycznym w Libanie i przeciwko rebeliantom syryjskim – a także sugerował, że sprzeciwia się używaniu tej broni do obrony Iranu.
Podczas wizyty w Peru Suleiman powiedział, że jego propozycja strategii obronnej sugeruje, by do czasu, kiedy armia będzie porządnie uzbrojona „armia [nie zaś Hezbollah] używała broni oporu tylko w wypadku izraelskiej agresji na ziemię libańską, nie zaś do jakiegokolwiek innego wewnętrznego lub zagranicznego celu [jak na przykład obrona Iranu lub walka w Syrii]. Broń będzie używana tylko na [żądanie] armii w wypadku agresji [izraelskiej na ziemię libańską] i na rozkaz rządu [nie zaś Hezbollahu]” [12] . Sprzeciw Suleimana wobec możliwości, że Hezbollah użyje broni w wypadku izraelskiego ataku na Iran, wyraził on także w przemówieniu w Urugwaju, gdzie powiedział: „Poczynając od dzisiaj nie pozwolimy, by Liban stał się areną pokazywania przesłań komukolwiek, lub miejscem obrony jakiegokolwiek reżimu lub kraju innego niż Liban” [13] .
Naim Qassem: Opór i Hezbollah są jednością; nie myślcie o rozbrojeniu nas
Początkowo Hezbollah powstrzymywał się przed reakcjami na propozycję Suleimana. Był jednak oburzony, kiedy Suleiman próbował czynić rozróżnienie między bronią tej organizacji a bronią oporu. Zastępca sekretarza generalnego Hezbollahu, szejk Naim Qassem powiedział: „W Libanie istnieje jedna partia o nazwie Hezbollah. Nie mamy skrzydła militarnego i skrzydła politycznego. Nie ma Hezbollahu [z jednej strony] i partii oporu [z drugiej. Hezbollah jest partia polityczną i partią oporu. Rozróżnienie, jakie czynią pewni ludzie, jest zabronione i nieistniejące” [14] . Dodał: “Nikt nie konkuruje z państwem i wyłączną kontrolę broni… Jeśli jednak intencją tego hasła [że państwo powinno mieć wyłączną kontrolę nad bronią] jest rozbrojenie oporu, to mówimy im, że jest to ostatnia rzecz, o jakiej powinni myśleć” [15] . Szejk Muhammad Yazbek, Przewodniczący Rady Prawnej Hezbollahu, także zareagował na próbę delegitymizacji broni Hezbollahu i powiedział: “Będziemy chronić naszą broń za wszelką cenę, [bo] jest ona jak krew płynąca w naszych żyłach” [16] .
Gazeta “Al-Akhbar”, która jest bliska Hezbollahowi, także włączyła się do ataku na Suleimana. W artykule opublikowanym 10 października 2012 r. cytowano źródło z Sił 8 Marca, mówiące, że Suleiman „powrócił z Peru jako inny człowiek… Jego stanowisko podczas wydarzeń 7 maja 2008 r. spowodowało, że Siły 8 Marca, a szczególnie Hezbollah, zgodziły się na jego mianowanie na prezydenta Libanu… Zaczął publicznie zmieniać swoje zdanie, kiedy zajął stanowisko… w sprawie aresztowania byłego ministra Michela Samahy [oskarżonego o przekazywanie materiałów wybuchowych z Syrii do Libanu]… [17] Ponadto [powiedział, że] czeka na telefon od syryjskiego prezydenta Baszara Al-Assada [żeby uzyskać wyjaśnienia w sprawie Samahy]… Dni mijają i prezydent skupia coraz więcej wysiłków na [rozwijaniu] swojego skrajnego stanowiska w sprawie Syrii. Nie oferował Assadowi błogosławieństwa pod koniec postu [ramadanu]… Czy zapomniał, że Syria wybrała go spośród 25 innych oficerów maronickich [jako prezydenta]?… Atakował Syrię i neutralizował Hezbollah, a nie trwało długo, kiedy zaatakował [także] broń oporu z Ameryki Łacińskiej w oczywistej grze, która rozróżnia między bronią Hezbollahu a bronią oporu”. Dalej w artykule stwierdzono, że „atak [Suleimana] na uzbrojenie [ruchu] oporu nie ujdzie bez reakcji [Hezbollahu]” [18] .
Członkowie parlamentu z ramienia Wolnego Ruchu Patriotycznego pod przewodnictwem Michela Aouna – sojusznika Hezbollahu i Syrii – także zaatakowali stanowisko Suleimana wobec Syrii, czego jak dotąd unikali. Poseł Nabil Nicolas powiedział: „Człowiek [Suleiman], którego chełpliwe [uwagi] przeciwko Syrii słyszymy [teraz], kiedyś chwalił rolę Syrii w Libanie”. Inny poseł z tej samej partii Fadi Al-Awar, powiedział: „Niektóre poglądy prezydenta są sprzeczne z jego prezydencką rolą, [która wymaga] neutralności i ochrony całego Libanu” [19] . Poseł Marwan Fares z Syryjskiej Partii Socjalistyczno-Nacjonalistycznej powiedział: “Suleiman złamał reguły w sprawie Sił 8 Marca” [20] .
Hezbollah może jednak próbować osiągnąć porozumienie z Suleimanem, jak twierdził publicysta Jean Aziz w artykule w „Al-Akhbar”. Aziz twierdzi, że tylko Suleiman może przerzucić most nad przepaścią między dwoma obozami libańskimi, ale najpierw musi odwołać wypowiedzi, jakie wygłosił w Ameryce Łacińskiej. Proponuje on także, by Suleiman „potajemnie zwrócił się do Nasrallaha, żeby przedyskutować tę sprawę”, a potem zwrócił się do przywódcy partii Al-Mustaqbal Fuada Al-Siniory [21] .
*E. B. Picali jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 861, Decline In Hizbullah’s Status In Lebanon, July 25, 2012.
[2] Al-Mustaqbal (Lebanon), August 13, 2012.
[3] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 17, 2012.
[4] On May 23, 2012, Suleiman denied statements by the Syrian ambassador to the UN, who had claimed that Lebanese border regions were a breeding ground for anti-Syrian terrorists. Al-Mustaqbal (Lebanon), May 24, 2012; Al-Safir (Lebanon), May 19, 2012. Following accusations that former Lebanese minister Michel Samaha had transferred explosive devices from Syria to Lebanon and suspicion that Syrian officials had been complicit in the affair, Suleiman said that Syrian President Bashar Al-Assad should contact him to clarify the situation. Al-Mustaqbal (Lebanon), August 19, 2012.
[5] This slogan is based on a phrase that was included in the guidelines of the Fuad Al-Siniora government in 2005; the Sa’d Al-Hariri government in 2009; and the Mikati government in 2011, which stated that „it is the right of Lebanon – the army, the people and the resistance [i.e. Hizbullah]… to defend Lebanon against any aggression.” See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 565, The March 14 Forces after the Formation of the New Lebanese Government: From Electoral Victory to Political Defeat and Disintegration Within Five Months, November 22, 2009.
[6] Al-Mustaqbal (Lebanon), August 2, 2012.
[7] See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 504, Radicalization in Hizbullah’s Positions Following the Gaza War: Hizbullah Must Be Independent of All State Institutions; 'Hizbullah Will Absorb All the Political Forces in the Country’, March 11, 2009
[8] Al-Mustaqbal (Lebanon), September 21, 2012. Suleiman has repeatedly mentioned the need to formulate a national defense strategy, including after the launching of a Hizbullah drone into Israel in October 2012. Al-Mustaqbal (Lebanon), October 13, 2012.
[9] Al-Safir (Lebanon), September 24, 2012.
[10] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 8, 2012.
[11] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 5, 2012, October 11, 2012; Al-Safir (Lebanon), October 6, 2012.
[12] Al-Akhbar (Lebanon), October 3, 2012.
[13] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 8, 2012.
[14] Al-Nahar (Lebanon), October 7, 2012.
[15] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 15, 2012.
[16] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 5, 2012.
[17] Several days after Samaha’s arrest, Suleiman hosted the director of Lebanese Internal Security, Ashraf Rifi, and the head of Lebanese Intelligence, Wissam Al-Hassan (who has since been assassinated), and praised their actions leading to Samaha’s arrest. Al-Mustaqbal (Lebanon), August 12, 2012.
[18] Al-Akhbar (Lebanon), October 11, 2012.
[19] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 14, 2012.
[20] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 9, 2012. [21] Al-Akhbar (Lebanon), October 13, 2012.
