Po dwóch dniach rozmów między Zachodem a Iranem w Bagdadzie docierają informacje, że kolejna runda rozmów może odbyć się za trzy tygodnie od teraz w Genewie[1] Poniżej podajemy wstępny raport z rozmów w Bagdadzie.
1. Stanowisko Zachodu
Źródła w 5+1 opisują propozycję zachodnią jako “interesującą” dla Iranu. Nie ogłoszono żadnych szczegółów tej propozycji, ale sądząc z irańskich odpowiedzi na nią, Zachód zgodził się na działalność wzbogacania do niskiego poziomu w Iranie[2] .
Rzecznik Wysokiej Przedstawicielki UE ds. Polityki Zagranicznej, Catherine Ashton, powiedział irańskiej witrynie internetowej Nasim Online, że obecny pakiet propozycji zajmuje się kwestią wzbogacania do 20 procent (najwyraźniej robiąc aluzję do zawieszenia tej działalności). Według tego portalu kontynuacja rozmów zależy od zgody Iranu na tę propozycję[3] . Irański portal Fararu doniósł, że według pogłosek Zachód żąda, by Iran zatrzymał działalność wzbogacania do 20 procent i zaakceptował Dodatkowy Protokół NPT – które to żądania Teheran odrzuca stanowczo[4] .
2. Stanowisko Iranu
Teheran upiera się, że rozmowy w Bagdadzie mają zajmować się kwestiami globalnymi (takimi jak zwalczanie terroryzmu i narkotyków, kryzys syryjski itp.) włącznie z globalnym rozbrojeniem nuklearnym (zamiast irańskim programem nuklearnym). Jest tak, zdaniem Teheranu, ponieważ broń nuklearna krajów P5 stanowi zagrożenie pokoju światowego, podczas gdy działalność nuklearna Iranu jest jej legalnym i niezbywalnym prawem i ma cele pokojowe – jak widać z (nieistniejącej) fatwy Chameneiego przeciwko broni nuklearnej[5] . Jest to podstawa kontr-propozycji Teheranu, przedstawiona w odpowiedzi na propozycję 5+1, którą Iran określił jako „niezrównoważoną”. Propozycja Iranu wzywa do wzajemności i kroków budowania zaufania ze strony Zachodu jako część wzajemnego procesu „krok po kroku”[6] .
3. Kroki podjęte przez Iran przed rozmowami
Według informacji, jakie wyciekły z raportu IAEA, opublikowanych tuż przed rozpoczęciem rozmów w Bagdadzie, Iran zainstalował niedawno setki nowych centryfug w podziemnych zakładach nuklearnych Fordow. Sam Iran ogłosił kilka dni temu, że płyty 20 procentowego uranu zostały zainstalowane w placówce badawczej w Teheranie.
Te dwa raporty wskazują na zamiar Iranu kontynuowania programu wzbogacania bez zachodniej pomocy lub zgody. W rzeczywistości, mówiąc praktycznie, Iran jest “państwem dysponującym potencjałem nuklearnym”, chociaż Zachód nie chce go za taki uznać.
4. Wypowiedzi irańskie po pierwszym dniu rozmów
Pod koniec pierwszego dnia rozmów Irański Najwyższy Przywódca Ali Chamenei powiedział, że: “naród irański kontynuuje szybki postęp ku dalszym osiągnięciom i ku zaprowadzeniu sprawiedliwości, [podczas gdy] front opresji, arogancji i przemocy [tj. Zachód pod przewodnictwem USA] stoi przed słabością i upadkiem, niezależnie od ich propagandy… Naród irański jest optymistyczny co do przyszłości i jutrzenka uśmiecha się do niego…”[7]
5. Wypowiedzi irańskie drugiego dnia rozmów
Kiedy doniesienia z drugiego dnia rozmów mówiły o impasie, irańskie agencje informacyjne składały winę na USA, oskarżając je o nie dopuszczanie do rozwiązania. Agencja informacyjna Mehr stwierdziła, że 5 + 1 wycofały się z „zachęcającego stanowiska”, jakie prezentowały w rozmowach w Stambule i zarzuciły zasadę wzajemności uzgodnioną w tych rozmowach. Mehr donosiła, że strony dyskutowały czas i miejsce następnej rundy rozmów[8] .
Bagdadzki korespondent Fars doniósł, że „zespół negocjacyjny 5+1 i Wysoka Przedstawicielka UE ds. Polityki Zagranicznej Catherine Ashton… wydają się nie mieć planu. Najwyraźniej grają na zwłokę i nie mają autoryzacji do podejmowania ryzyka”[9] .
* A. Savyon jest dyrektorką Iranian Media Project.
[1] Mehr (Iran), 24 maja 2012.
[2] Irańska gazeta “Kayhan” napisała, że propozycja Zachodu w Bagdadzie stanowi wycofanie się z poprzedniego stanowiska, ponieważ poprzednio wymagano od Iranu zawieszenia wszelkiej działalności wzbogacania. („Kayhan”, Iran, 23 maja 2012). Sugeruje to, że propozycja pozwala Iranowi na wzbogacanie.
[3] Nasimonline.ir, 23 maja 2012.
[4] Fararu.com, 24 maja 2012.
[5] Patrz wypowiedź irańskiej oficjalnej agencji informacyjnej pod tytułem “Iran ma przewagę w rozmowach w Bagdadzie w świetle fatwy Najwyższego Przywódcy” (IRNA, Iran, 23 maja 2012); wypowiedź prezydenta Iranu Mahmouda Ahmadineżada, że “broń masowego zniszczenia jest zabroniona w irańskiej doktrynie obronnej” (Press TV, Iran maja 23, 2012).
[6] Press TV (Iran), 23 maja 2012.
[7] ”Kayhan” (Iran), 24 maja 2012.
[8] Mehr (Iran), 24 maja 2012.
[9] Fars (Iran), 24 maja 2012.
