Wprowadzenie
W ostatnich dwóch tygodniach media irańskie i instytucje reżimu były zajęte kolizją czołową między irańskim prezydentem Mahmoudem Ahmadineżadem a Najwyższym Przywódcą Alim Chameneim o zwolnienie ministra wywiadu Heidara Moslehiego.
17 kwietnia 2011 r. Ahmadineżad wyrzucił Moslehiego, który jest bliski Chameneiemu [1] ; kilka dni później, 23 kwietnia, został zmuszony do przywrócenia go na stanowisko na rozkaz Chameneiego. [2] Od tego momentu Ahmadineżad pozostał odosobniony w domu przez cały tydzień, zawieszając swoje normalne aktywności, podczas gdy różne aparaty reżimu zostały zwerbowane przez Chameneiego, żeby wyjaśnić Ahmadineżadowi, iż nieposłuszeństwo Najwyższemu Przywódcy jest równoznaczne z nieposłuszeństwem imamom szyitów. Takie posunięcie może kosztować Ahmadineżada jego stanowisko, jak to zdarzyło się w przeszłości z innymi kluczowymi postaciami w historii islamskiego reżimu rewolucyjnego, którzy sprzeciwiali się przywódcy rewolucji „Imamowi” ajatollahowi Ruhollahowi Chomeiniemu.
Wydaje się obecnie, że Ahmadineżad próbuje powrócić do łask Chameneiego, proklamując publicznie, że zawsze było lojalny wobec zasady “rządów prawoznawcy”
W mediach irańskich rozdźwięk między tymi dwoma przywódcami był najczęściej przypisywany motywom osobistym – a mianowicie, zastrzeżeniom Ahmadineżada do wtrącania się Chameneiego do nominacji politycznych, które Ahmadineżad uważa za swoją prerogatywę. Jednak to wyjaśnienie wydaje się niewystarczające, biorąc pod uwagę, że ci dwaj przez lata byli związani ścisłym sojuszem politycznym, z Chameneim dającym Ahmadineżadowi pełne poparcie podczas walk Zielonego Ruchu przeciwko niemu po jego reelekcji w 2009 r., a także w walce przeciwko Haszemiemu Rafsandżaniemu. Wydaje się więc nieprawdopodobne, że tak całkowicie pokłóciliby się o zwolnienie przez Ahmadineżada jednego ministra, niezależnie od tego, jak byłby ważny.
Dlatego należy rozpatrzeć inne wyjaśnienie – a mianowicie, głębokie starcie ideologiczne między Chameneim a Ahmadineżadem, które pozostanie, nawet jeśli spór zostanie rozwiązany. Takie starcie ideologiczne mogłoby na przykład dotyczyć tego, jak Iran powinien odpowiedzieć na działania Arabii Saudyjskiej i innych państw Zatoki w kryzysie w Bahrajnie – w którym Ahmadineżad mógł popierać postawę wojowniczą wobec Arabii Saudyjskiej, podczas gdy Chamenei był neutralny.
W każdym razie wydaje się, że ten kryzys w przywództwie irańskim – czy to spowodowany przyczynami osobistymi, czy sprzeczką ideologiczną – ma krytyczne znaczenie dla postępowania Iranu i jego miejsca w regionie w nadchodzących miesiącach. Obecnie wygląda na to, że rozdźwięk wzmocnił irańskiego Najwyższego Przywódcę, Alego Chameneiego i skonsolidował jego władzę oraz autorytet w oczach społeczeństwa irańskiego przeciwko Ahmadineżadowi i jego próbom kwestionowania go.
W tej pracy dokonamy przeglądu rozwoju sytuacji i konsekwencji kryzysu przywództwa.
Walka o władzę Chamenei-Ahmadineżad
21 kwietnia 2011 r. irańska gazeta “Kayhan”, która jest bliska Chameneiemu, potwierdziła, że postanowił on upublicznić swoją dyrektywę dla Ahmadineżada przywrócenia na stanowisko Moslehiego dwa dni po tym, kiedy jego osobista i poufna prośba do Ahmadineżada, by to zrobił, nie została wysłuchana [3] . Było to także po odmowie Ahmadineżada zaproszenia Moslehiego na cotygodniowe posiedzenie rządu [4] . Należy zauważyć, że Rahim Maszaei, dyrektor biura Ahmadineżada i spokrewniony z nim przez małżeństwo, nie zaś Ahmadineżad, był opisany w mediach jako człowiek odpowiedzialny za zwolnienie Moslehiego i jako człowiek systematycznie lekceważący polecenia Chameneiego. Maszaeiego już unika się na irańskiej arenie politycznej za jego wcześniejsze wypowiedzi wyrażające sympatię do narodu izraelskiego. Obwinianie go za kryzys z Moslehim miało na celu ukrycie przed oczyma społeczeństwa rozdźwięku między Ahmadineżadem a Chameneim.
W wywiadzie telewizyjnym z 23 kwietnia Chamenei podjął niezwykły krok i przyznał, że będzie nadal ingerował w sprawy rządu Ahmadineżada, gdy tylko uzna, że reżim jest w niebezpieczeństwie; nawoływał też kierownictwo irańskie do jedności, aby jego rozłam nie posłużył wrogom Iranu. Powiedział: „W zasadzie nie zamierzam interweniować w sprawy rządu… chyba że uznam, iż interesy [reżimu] są lekceważone, jak to się zdarzyło niedawno… Jak długo żyję nie pozwolę na najmniejsze choćby odchylenie w postępie ludu irańskiego do [zrealizowania] swoich ideałów” [5] .
Na jeden tydzień Ahmadineżad zawiesił swoją normalną działalność, najwyraźniej w proteście przeciwko ingerencji Chameneiego, i posiedzeniom rządowym przewodniczył wiceprezydent Mohammad-Reza Rahimi [6] . Współpracownicy Ahmadineżada pospiesznie wyjaśnili, że jego nieobecność nie jest spowodowana „dąsami”, ale poważnym przypadkiem grypy [7] . Podczas tego tygodnia Ahmadineżad wyraził swój zamiar zwrócenia się do narodu przez telewizję w kolejnym tygodniu, a źródło w jego biurze podało, że spotkał się z Chameneim pomimo swojej choroby po przemówieniu Chameneiego z 23 kwietnia i potwierdził swoją wobec niego lojalność [8] .
Jednak dziennikarz Amir-Hossein Sabeti, zwolennik Ahmadineżada, który pisuje felietony dla witryny internetowej Raja News, zauważył 25 kwietnia, że prezydent powiedział Chameneiemu, iż podejmie swoje obowiązki pod trzema warunkami: mianowanie Maszaeiego jako pierwszego wiceprezydenta, zwolnienie Saeeda Dżaliliego ze stanowiska sekretarza Najwyższej Narodowej Rady Bezpieczeństwa Majlisu oraz zwolnienie Moslehiego z ministerstwa wywiadu. Digarban.com, która ogłosiła tę relację, spekulowała, że te warunki miały na celu poprawienie pozycji Ahmadineżada wobec Chameneiego [9] .
Aparaty reżimu do Ahmadineżad: bądź posłuszny Chameneiemu
Po tym jak Najwyższy Przywódca Chamenei publicznie oznajmił, że jest zdecydowany stanąć także przeciwko prezydentowi Ahmadineżadowi, którego konsekwentnie popierał wobec wszystkich rywalizujących frakcji i postaci od czasu jego wyboru w 2005 r., wszystkie aparaty reżimu – media, wysokie figury w IRGC i Majlisie oraz starsi duchowni, wszyscy zwolennicy Ahmadineżada – namawiali go, by był posłuszny Chameneiemu, niektórzy robiąc to pośrednio, inni bezpośrednio i wyraźnie. Ostrzegali go, że jeśli nie będzie posłuszny, zostanie zdjęty ze stanowiska, i powiedzieli, że musi podporządkować się i przysiąc lojalność istniejącemu porządkowi – tj. dominacji Najwyższego Przywódcy Chameneiego – i nie ryzykować stworzenia rozdwojonego reżimu, czego wynikiem może być tylko fitna (wojna wewnętrzna). Podkreślili, że nieposłuszeństwo Chameneiemu oznacza nieposłuszeństwo szyickim imamom i samemu Bogu i że jest to akt herezji.
Starsi duchowni do Ahmadineżada: nieposłuszeństwo jest herezją
Członek Zgromadzenia Ekspertów, ajatollah Alam Al-Hoda, znany jako zwolennik Ahmadineżada, także ostrzegł go, chociaż mniej bezpośrednio, mówiąc: „Bez posłuszeństwa rządom prawoznawcy, rząd przedstawicieli reżimu [staje się] nielegalny, nawet jeśli wszyscy obywatele, co do jednego, głosowali na nich… Legitymacja reżimu Republiki Islamskiej spoczywa na [zasadzie] rządów prawoznawcy i każdy inny [rodzaj] reżimu jest heretycki” [10] .
Reżim posłużył się także swoją oficjalną platformą, głównym kazaniem piątkowym w Teheranie, żeby ostrzec Ahmadineżada. Kaznodzieja, członek Zgromadzenia Ekspertów Ahmad Chatami, wezwał prezydenta do posłuszeństwa Chameneiemu mówiąc, że jeśli tego nie zrobi, może stracić zaplecze polityczne w reżimie: „ Poparcie ludu dla przedstawicieli [reżimu] nie jest automatyczne, ale zależy od ich posłuszeństwa wobec przywódcy [Chameneiego]… Niewątpliwie posłuszeństwo rządom prawoznawcy jest obowiązkiem religijnym i prawnym, spoczywającym na wszystkich funkcjonariuszach [reżimu]”. Podkreślił, że rządy prawoznawcy są źródłem legitymacji reżimu i wyłącznym źródłem sukcesu reżimu, a następnie wyjaśnił: „Od [przedstawicieli] reżimu oczekuje się unikania wszelkich działań, które implikują, że reżim jest rozdwojony” [11] .
W wywiadzie na reformistycznej witrynie internetowej Rooz, Dżafar Szajouni, starszy członek konserwatywnej organizacji Jame-ye Rohaniyat-e Mobarez powiedział, że gdyby Ahmadineżad odstąpił od dyrektyw Chameneiego, spotkałby go ten sam los co prezydenta Abolhassana Bani-Sadra i ajatollaha Hosseina Montazeriego, wyznaczonego na dziedzica przywódcy rewolucji ajatollaha Ruhollah Chomeini; obaj zostali zdymisjonowani i usunięci z areny politycznej za spór z Chomeinim i lekceważenie jego nakazów [12] .
Także ajatollah Taki Mesbah-e Jazdi, uważany za duchowego mentora Ahmadineżada, wezwał go, by zaakceptował autorytet Chameneiego. W przemówieniu na konferencji IRGC powiedział on: „ Sprzeciwianie się rządom prawoznawcy jest równoznaczne ze sprzeciwianiem się imamom, a tradycyjnie jest to herezja” [13] .
Wysoki funkcjonariusz IRGC do Ahmadineżada: Zidentyfikujemy grupę działającą wewnątrz Iranu i będziemy działać przeciwko niej
Na konferencji IRGC dowódca IRGC, Mohammad Jafari ostrzegł: „Używając swojego rewolucyjnego rozumienia i wymaganej mądrości IRGC zidentyfikuje wykolejoną i hipokratyczną grupę działającą wewnątrz Iranu. Zadziała z rewolucyjną cierpliwością, kiedy to potrzebne – ale kiedy wymagana jest akcja, podejmie rewolucyjną akcję”. Dodał, że IRGC jest przeciwny „szkole irańskiej” [tj. persko-irańskiej szkole myśli, której przewodzą Ahmadineżad i Maszaei] i powiedział: „Są ludzie, którzy, używając swoich zboczonych metod, chcą odebrać nam to, co zostało osiągnięte krwią męczenników – i ten pogląd jest niebezpieczny” [14] .
Ali Saeedi, przedstawiciel Chameneiego w IRGC, powiedział agencji informacyjnej Fars, że autorytet rządzącego prawoznawcy jest identyczny z autorytetem imamów szyickich i że obowiązek posłuszeństwa wobec niego jest także identyczny – tak samo jak naruszenie dyrektyw rządzącego prawoznawcy jest równoznaczne z naruszeniem dyrektyw Boga i Ukrytego Imama. Tak więc, powiedział, kiedy wyznaczony następca Chomeiniego ajatollah Montazeri nie posłuchał instrukcji Chomeiniego i odciął się od Mahdi Haszemiego, naruszył wolę Boga [15] .
Artykuł w tygodniku IRGC “Sobh-e Sadeq” skrytykował Ahmadineżada za próbę pospiesznego wyrzucenia Maslehiego bez wiedzy Chameneiego w czasie, kiedy jest sprawą zasadniczą wzmocnienie instytucji wywiadu i bezpieczeństwa reżimu z powodu niestabilności w regionie. Artykuł krytykował także impulsywność Ahmadineżada mówiąc, że dał on pierwszeństwo osobistym interesom dyrektora jego biura Maszaeiego przed interesami państwa [16] .
Fars, która jest bliska IRGC, opublikowała zestaw wypowiedzi Ahmadineżada z ostatnich lat, chwalących posłuszeństwo Chameneiemu i przypomniała czytelnikom, że Ahmadineżad został wybrany “przez ludzi w oparciu o jego wypowiedzi o rządach prawoznawcy” [17] .
Kroki Majlisu przeciwko Ahmadineżadowi
W przemówieniu do funkcjonariuszy reżimu przewodniczący Majlisu Ali Larijani podkreślił „wyłączną rolę Imama [Chomeiniego] i Najwyższego Przywódcy [Chameiniego] w prowadzeniu Republiki Islamskiej ku celom rewolucji” i podkreślił związek między narodem i Chameneim jako historyczny przełom Rewolucji Islamskiej. Zauważył, że także podczas wojny irańsko-irackiej (1980-88) ówczesny prezydent Bani Sadr próbował tworzyć napięcie wewnątrz społeczeństwa irańskiego i odciągnąć go od kwestii Iraku i wojny, ale ostatecznie Chomeini odebrał mu władzę przewodzenia armii i usunął go. Larijani powiedział: „Rola przywódcy [Chameneiego] w zachowaniu reżimu jest bezdyskusyjna”, dodając, że także podczas rządu Chatamiego wiele elementów próbowało osłabić rządy prawoznawcy, ale Chamenei ostał się testowi i przeważył [18] .
Równocześnie kilkunastu członków Majlisu podpisało petycję żądającą wezwania Ahmadineżada do Majlisu na przesłuchanie w sprawie jego posłuszeństwa wobec Chameneiego. Członek Majlisu Gholam-Reza Mesbahi-Mokaddam powiedział, że Majlis nie może pozostać obojętny w świetle panującej niepewności w sprawie ignorowania rozkazów Chameneiego – co, jak powiedział, oznacza ignorowanie rozkazów Ahl Al-Bayit (Imama Alego i jego potomków z małżeństwa z Fatimą, córką Proroka Mahometa). Napomknął także, że Majlis powinien wykonać swój obowiązek, to jest rozpocząć procedurę usuwania Ahmadineżada [19] .
Mesbahi-Mokaddam powiedział: “Nie chcemy życia, jeśli nie jest po to, by zachować islam. Podstawą islamu i reżimu islamskiego są rządy prawoznawcy i jesteśmy gotowi oddać życie, by to zostało osiągnięte”. W odpowiedzi przewodniczący Majlisu Larijani powiedział, że wszystkie instytucje reżimu wynoszą swoją legitymację z działalności prawoznawcy i dodał, że Majlis monitoruje rozwój sytuacji i będzie działać w odpowiednim czasie [20] .
Odpowiedź Ahmadineżada: Jestem lojalny wobec rządów prawoznawcy – które są drogą do Ukrytego Imama
Najwyraźniej po tygodniu bezpośredniej konfrontacji z Chameneim Ahmadineżad skapitulował i zaczął szerzyć informację o swoim posłuszeństwie rozkazom Najwyższego Przywódcy, opisując równocześnie swój stosunek z Chomeneim „jak ojca z synem” [21] .
Doradca Ahmadineżada ds. mediów Ali-Akbar Dżavanfekr, dyrektor oficjalnej irańskiej agencji informacyjnej IRNA, napisał na blogu, że chociaż Ahmadineżad ma złamane serce z powodu oskarżeń, że działał przeciwko rewolucji i przeciwko Chameneiemu, nie rozpacza i będzie kontynuował swoją drogą. Dodał, że Ahmadineżad jest pogrążony w smutku i głęboko zaniepokojony możliwością, że „wilki ze środka i z zewnątrz” doprowadzą do utraty „niesłychanych osiągnięć” reżimu, które wynikły z poparcia „Pana Czasu” [określenie, które może odnosić się do Chameneiego lub do Imama Alego] i z poparcia ludu. Zauważył także, że Ahmadineżad martwi się możliwością, że postęp reżimu zostanie zatrzymany przez czynniki negatywne, które przegrupowały się i będą próbowały go zmusić, Boże broń, do wycofania się ze swojej drogi – ale jest pewien, że Ahmadineżad ostatecznie zwycięży [22] .
Pojawiając się ponownie na spotkaniu rządu 1 maja Ahmadineżad powiedział, że rządy prawoznawcy są najważniejszą podstawą rewolucyjnego reżimu islamskiego i że „jest to droga Ukrytego Imama”. Odnosząc się do wypowiedzi Chameneiego, że wrogowie reżimu wykorzystują jego interwencję w sprawie Moslehiego, żeby wskazać na pozorny rozdźwięk Chamenei-Ahmadineżad, prezydent dodał, że nigdy nie pozwoliłby wrogom na wykorzystanie „kilku wewnętrznych kwestii w Iranie”. Ahmadineżad podziękował Przywódcy za jego poparcie, kierownictwo, wskazówki i pomoc, które dał rządowi od czasu, kiedy został prezydentem i dodał, że rządy prawoznawcy będą zawsze wiodącą zasadą w każdym nieporozumieniu, które może powstać.
Ahmadineżad dodał, że naród, przywódca i państwo nadal potrzebują silnego prezydenta, który potrafi bronić kraju, stać niezłomnie i promować sprawy państwa. Powiedział, że każdy przywódca i kierownik społeczeństwa musi mieć silne ramiona i, ponieważ wrogowie reżimu próbują przedstawiać reżim jako nieskuteczny, największą przysługą dla reżimu jest dowiedzenie jego skuteczności – co rząd (prowadzony przez niego) widzi jako swój obowiązek. Dodał, że pomimo nieobecności na spotkaniach rządowych w poprzednim tygodniu z przyczyn, które nadal zachowa dla siebie, wszystkie sześć lat jego prezydentury były prowadzone w ramach rządów prawoznawcy i że obecny rząd (z nim na czele) jest jedynym w dziejach Iranu, w którym wszyscy członkowie podporządkowują się tej zasadzie.
Ahmadineżad zakończył powiedzeniem: “Do końca życia będę lojalny rządom prawoznawcy i będę działał przeciwko arogancji i przeciwko syjonistycznemu reżimowi – i mam nadzieję, że Bóg pozwoli nam zobaczyć zlikwidowanie tego reżimu” [23] .
*A. Savyon jest dyrektorką Iranian Media Project w MEMRI; Y. Mansharof jest pracownikiem naukowym w MEMRI.
[1] Część mediów spekulowała, że Moslehi został wyrzucony, ponieważ Ahmadineżad był niezadowolony z jego raportów wywiadowczych; inni spekulowali, że zwolnienie ze stanowiska było reakcją na wyrzucenie przez Moslehiego współpracownika Ahmadineżada. W artykule w tygodniku Islamskiego Korpusu Gwardii Rewolucyjnej Iranu (IRGC), „Sobh-e Sadek”, twierdzono, że przed zwolnieniem Moslehiego, wysoki urzędnik ministerstwa wywiadu rozdawał w ograniczonym kręgu dokument ostrzegający, że grupa związana z „hipokrytami” (tj. organizacją Modżahedin-e Chalk) i z ideologią Hodżatia (tajna organizacja, której członkiem – jak twierdzą niektórzy – jest Ahmadineżad) infiltrowała reżim z zamiarem przejęcia go. „Sobh-e Sadeq” (Iran), 25 kwietnia 2011.
[2] 17 kwietnia prezydent Iranu Mahmoud Ahmadineżad przyjął rezygnację ministra wywiadu Heidara Moslehiego i mianował go doradcą prezydenckim. Wkrótce potem jednak witryna internetowa Asr-e Iran doniosła, że Moslehi odzyskał stanowisko na rozkaz Irańskiego Najwyższego Przywódcy Ali Chameneiego. Jednak związana z Ahmadineżadem witryna twierdziła, że Moslehi zwolnił się na własną prośbę i nie ma żadnego sporu w tej sprawie między Ahmadineżadem a Chameneim. 19 kwietnia 2011 r. członkowie Majlisu wysłali list stwierdzający, że jeśli o nich chodzi, to Moslehi pozostaje ministrem wywiadu. Witryny internetowe Alef i Tabnak twierdziły, że Ahmadineżad zignorował instrukcje Chameneiego i działał samodzielnie.
Z drugiej strony zwolennicy Ahmadineżada, włącznie z oficjalną agencją informacyjną IRNA i doradcą Ahmadineżada ds. mediów, Ali-Akbarem Javanfekrem, stwierdzają, że Chamenei nie sprzeciwia się tej rezygnacji i że rywale Ahmadineżada próbują twierdzić, iż istnieje spór między przywódcą a prezydentem.
Redaktor “Kayhan”,Hossein Szariatmadari, który jest bliski Chameneiemu, wyjaśnił, że Moslehi został wyrzucony przez Ahmadineżada i przywrócony na stanowisko na rozkaz Chameneiego, i że ruch na rzecz jego wyrzucenia prowadził Rahim Maszaei, współpracownik Ahmadineżada, który regularnie narusza rozkazy Chameneiego. Gazeta napomyka, że Maszaei zainicjował wyrzucenie, ponieważ był rozczarowany raportami wywiadowczymi Moslehiego o powstaniach w krajach arabskich oraz z powodu żądania Izraela, przekazanego mu via jordański król Abdallah, kiedy ci dwaj spotkali się w Jordanii. „Kayhan”, Iran, 21 kwietnia 2011; Aftab, Iran, 20 kwietnia 2011; Fars, Kayhan, Iran, 19 kwietnia 2011; Mashreghnews.ir, IRNA, Alef, Tabnak, Iran, 18 kwietnia 2011; Asr-e Iran, 17 kwietnia 2011.
[3] ”Kayhan” (Iran), 21 kwietnia 2011.
[4] Alef (Iran), 23 kwietnia 2011.
[5] Witryna internetowa Najwyższego Przywódcy, 23 kwietnia 2011.
[6] http://www.safirnews.com/safiraneh/1390_02/014918.php . Według Safir News, Ahmadinżejada nie było na spotkaniu rządu 24 kwietnia, podczas gdy obecny był Moslehi. Safir News (Iran), 24 kwietnia 2011.
[7] http://www.nahalnews.ir/news/1390-02-06/news3072.aspx . Witryna internetowa Jaras, Związana z Ruchem Zielonych, informuje, że na spotkaniu z Ahmadineżadem urzędnicy z władz miejskich Teheranu nakłaniali prezydenta, żeby powrócił na sesję rzadowe, ale im odpowiedział: “Jak możecie oczekiwać, że będę cierpliwy? Rząd miał władzę mianowania ministrów i zastępowania ich, ale teraz odebrano mi tę władzę”. Rahesabz.net, 27 kwietnia 2011. Doniesienia o nieobecności Ahmadineżada 26 kwietnia 2011 r. znajdują się w Entehab, Fars (Iran), 27 kwietnia 2011.
[8] http://alef.ir/1388/content/view/101929 .
[9] http://digarban.com/node/945 .
[10] Aftab (Iran), 27 kwietnia 2011.
[11] Farda News (Iran); Lenziran.com, 29 kwietnia 2011. Patrz także MEMRI Blog, April 29, 2011, Ayatollah Khatami In Iran Friday Sermon: Enemies Are Distorting Iran’s Realities; People Of Region Final Victors In Islamic Movements; U.S. Is Behind Bloody Incidents In Region
[12] Roozonline.com, 25 kwietnia 2011. Po tym, jak Szadżouni zaprzeczył, że wygłosił te wypowiedzi, Rooz opublikował nagranie wywiadu.
[13] Raja News (Iran), 27 kwietnia 2011.
[14] “Sobh-e Sadeq”, ISNA (Iran), 25 kwietnia 2011. Ajatollah Korban Ali Dori Nadżafabadi, przedstawiciel Chameneiego w okręgu centralnym, powiedział w przemówieniu do duchownych, że muszą niezłomnie opierać się “szkole irańskiej”, która nazwał “dewiacyjną”. Mehr (Iran), 28 kwietnia 2011, http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1299668 .
[15] Fars, Iran, 27 kwietnia 2011
[16] ”Sobh-e Sadeq” (Iran), 25 kwietnia 2011.
[17] Fars (Iran), 24 kwietnia 2011
[18] Khabaronline, Mehr (Iran), 28 kwietnia 2011.
[19] Parlemannews.com, 26 kwietnia 2011; Fars (Iran), 30 kwietnia 2011;
[20] Fars (Iran), 30 kwietnia 2011. Podczas dyskusji w Majlisie członek Majlisu Abbas-Ali Noora powiedział, że „grupa dewiacyjna” wewnątrz instytucji prezydentury próbuje wpłynąć na gubernatorów prowincji i zyskać poparcie ministrów rządowych w sprzeciwie wobec rozkazów Chameneiego. Powiedział, że państwo irańskie jest państwem Ukrytego Imama i wszyscy muszą słuchać Chameneiego. Poprosił Larijaniego, by zwołał Majlis na tajne spotkanie w tej sprawie. (Fars, Iran, 30 kwietnia 2011). Na spotkaniu 30 kwietnia z szefami władz lokalnych Chamenei podkreślił znaczenie współpracy i jedności wśród aparatów reżimu i wezwał do powstrzymania się przed publicznymi sporami, które zaszkodzą reżimowi i ucieszą jego wrogów (witryna internetowa Najwyższego Przywódcy, Iran, 30 kwietnia 2011).
[21] Asr-e Iran (Iran), 1 maja 2011.
[22] Javanfekr’s website (Iran), 29 kwietnia 2011.
[23] IRNA, Fars (Iran), 1 maja 2011.
