W artykule w gazecie “Al-Sharq” były dziekan wydziału prawa Uniwersytetu w Katarze Hassan Abd Al-Rahim Al-Sajjed, ostro skrytykował władze Kataru za zaniechanie ustanowienia Rady Szura pochodzącej z wyborów [1] oraz najwyższego sądu konstytucyjnego, mimo że konstytucja i prawo Kataru wymagają ustanowienia obu. Powiedział, że niekończące się odroczenia sprawy przez rząd motywowane są pragnieniem wyłącznej kontroli, bez dzielenia się z władzami ustawodawczą i sądowniczą i bez poddania się ich nadzorowi.
Poniżej podajemy fragmenty jego artykułu [2]:
Minęło ponad dwa i pół roku od przyjęcia Prawa 12 (2008), które nakazuje ustanowienie sądu konstytucyjnego i od tego czasu został mianowany prezydent tego sądu – niemniej wprowadzanie w życie tego prawa nie rozpoczęło się. Sam sąd nie został nominowany i nie [rozpoczął] wykonywania swoich obowiązków, którymi jest zapewnienie, że prawa i przepisy są zgodne z konstytucją. Wiemy, że istnieje coś takiego jak „minister bez teki”. Ale prezydent sądu bez sądu – to jest oszałamiający nowy wynalazek!…
W historii Kataru były dwa prawa dotyczące nadzoru konstytucyjnego, które zostały wydane, [ale nie wprowadzone w życie]: Prawo 6 (2007) o ugodzie w sprawie sporów konstytucyjnych, które zostało zniesione z dnia na dzień zanim wprowadzono w życie którykolwiek z jego paragrafów, oraz obecne prawo, które [miało] je zastąpić i którego paragrafy także pozostały słowami na papierze. Tak więc opóźnienie w [rozpoczęciu] działania najwyższego sądu konstytucyjnego nie jest kwestią zakończenia [procesu] legislacyjnego. Zanim wyjaśnię, co moim zdaniem jest prawdziwą przyczyną, chciałbym błagać Allaha, by [sąd, kiedy wreszcie zostanie ustanowiony] nie był wrogi wobec obieralnej Rady Szura, którą obiecywano nam od zatwierdzenia Tymczasowego Prawa Zasadniczego w 1970 r., to jest od ponad 40 lat. Tak samo jak sąd konstytucyjny, Rada Szura nigdy się nie zmaterializowała, mimo wszystkich obietnic wysokich funkcjonariuszy, którzy zapewniali nas, że z pewnością będzie ustanowiona.
Moim zdaniem przyczyną zwłoki w [rozpoczęciu] działania sądu konstytucyjnego jest co następuje: Kiedy państwo sprawuje władzę, ma stosować się do kodeksów prawnych i konstytucji… Prawa są mechanizmami sądowniczymi i Rada Szura powinna brać udział w proponowaniu ich, dyskutowaniu o nich i głosowaniu nad nimi, zanim zostaną zatwierdzone przez Emira i opublikowane. To samo dotyczy porozumień podpisywanych przez państwo dotyczących pokoju [z innymi krajami], terytorium państwa i praw suwerennych, wspólnych i indywidualnych praw jego obywateli lub zmian w prawie państwa. [Wszystko] musi być przedstawione Radzie Szura zanim zostanie podpisane jako prawo.
Rola Rady Szura w stanowieniu praw i zatwierdzaniu porozumień jest ustalona w Stałej Konstytucji, ale [odpowiednie] paragrafy konstytucyjne nigdy nie były realizowane! [Ta sytuacja] daje władzy wykonawczej absolutną kontrolę nad tymi mechanizmami konstytucyjnymi, wolną od wszelkiego praktycznego i rzeczywistego udziału Rady Szura. Ale, czy w celu dania władzy wykonawczej pełnej kontroli nad mechanizmami konstytucyjnymi, wystarcza opóźnienie [ustanowienia] Rady Szura? Oczywiście, że nie. Jest tu inny problem, a mianowicie, że te mechanizmy [mają być] monitorowane przez sąd konstytucyjny. Ostatecznie ustawy i paragrafy [prawne] muszą być zgodne z artykułami konstytucji, inaczej sąd może je uchylić według własnego uznania. Podobnie, porozumienia sygnowane przez państwo… nie zostaną zatwierdzone przez ten sąd, jeśli są sprzeczne z konstytucją. Odraczanie więc [ustanowienia] sądu konstytucyjnego także służy daniu władzy wykonawczej całkowitej kontroli [pozwalając jej] na kształtowanie mechanizmów konstytucyjnych i aprobowanie porozumień, które chce, by przeszły [wolne od] nadzoru przez jakąkolwiek gałąź [rządu]…
Dekrety, które wydawane są okresowo, żeby przedłużyć kadencję nominowanej Rady Szura, ale nie dostarczają żadnego powodu, który przekonałby obywateli dlaczego to jest robione, jak również nie posiadają przejrzystości w sprawie rzeczywistych przyczyn braku sądu konstytucyjnego, prowadzą [nas] do jednego wniosku, a mianowicie, że rząd chce wyłącznej kontroli nad [procesem] podejmowania decyzji i nie jest zainteresowany rzeczywistą władzą ustawodawczą, reprezentowaną przez Radę Szura [pochodzącą z wyboru] ani nadzorem władzy sądowniczej, reprezentowanym przez najwyższy sąd konstytucyjny…
Ostatnim pytaniem jest to: czy jest możliwe stworzenie [opartego] na instytucjach państwa bez Rady Szura [pochodzącej] z wyboru i [bez] sądu konstytucyjnego?…
[1] 35 członków Rady Szura Kataru jest mianowanych przez Emira.
[2] „Al-Sharq” (Katar), 1 marca 2011.
