Wprowadzenie
Strona internetowa katarskiego Ministerstwa Edukacji zamieściła podręczniki do Islamskiej Edukacji dla klas 1-12 w katarskich szkołach państwowych na pierwsze półrocze roku szkolnego 2018/2019. Podręczniki dla klas 7-11 poświęcają znaczną ilość miejsca na postawy wobec Żydów i chrześcijan w islamie, cytując z Koranu i hadisów, ale czasami także nawiązując do chwili obecnej. Żydzi są przedstawiani, między innymi, jako zdradliwi, kłótliwi, przebiegli i mściwi, jak również słabi i żałośni, które to twierdzenia są także częścią antysemickiej propagandy arabskiej[1]. Judaizm jest przedstawiony jako fałszywa religia, która wypacza słowa Boga, a Żydzi oskarżani są o oczernianie proroków oraz o zabicie niektórych z nich z powodu swojej ”złej natury”.
Chrześcijaństwo jest przedstawione w równie negatywnym świetle, podczas gdy islam prezentowany jest jako prawdziwa religia, która ma wybawić ludzkość z ciemności i doprowadzić do światła.
Negatywne przedstawienie Żydów ma widocznie usprawiedliwić ich wygnanie, przemoc wobec nich i konfiskatę ich własności przez Mahometa i muzułmanów we wczesnych latach islamu w Medynie.
Niniejszy raport stanowi przegląd postaw wobec Żydów i chrześcijan oraz statusu islamu wobec innych religii jak jest to przedstawione w katarskich podręcznikach do Islamskiej Edukacji dla klas 7-11.
Wyższość islamu nad innymi religiami
Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 10, który zajmuje się islamską dumą i przekonaniem, podkreśla, że jedną z fundamentalnych wartości islamu jest duma muzułmanina z jego religii – która jest prawdziwą wiarą – i uznanie wyższości islamu nad jego wrogami. W podręczniku czytamy: „Wielkość, duma i honor są niektórymi z wartości, jakie islam wpaja w serca swoich wyznawców, wiernych, i nie pozwala im być w stanie poniżenia lub hańby. Wręcz przeciwnie. [Islam] aspiruje do napełnienia każdego muzułmanina pewnością co do misji powierzonej mu przez Allaha: wyprowadzenia ludzkości z ciemności w światło i od oddawania czci ludziom do oddawania czci Panu stworzenia. Islam żąda, by muzułmanie zawsze zbroili się w poczucie wielkości, honoru i wyższości i w przekonanie, że każdy, kto uważa się za wielkiego, poza Allahem, jest mały, i że każdy kto przyjmuje arogancką postawę wobec Allaha jest nikczemny i żałosny, jak powiedziano [w Koranie 35:10]: „Kto pragnie honoru – ten honor jest w całości u Allaha”[2].
„Prawdziwa religia: Islam.” Misją muzułmanina jest wyprowadzenie ludzkości z ciemności w światło (podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 10, s. 181)
Kolejny dział wyjaśnia znaczenie poczucia dumy muzułmanów ze swojej religii. Powiada: „Kiedy wiara zostaje ustanowiona w sercu wiernego, natychmiast wchłania on [poczucie] wielkości. To skłania go do mowy i czynów, które wynikają bezpośrednio z niezmiernego poczucia dumy i wyższości nad wrogami tej religii”[3].
Postawa wobec Żydów i Judaizmu
Jak powiedziano, podręczniki przedstawiają Żydów jako zdradzieckich i przebiegłych, ale równocześnie słabych, żałosnych i tchórzliwych.
Żydzi są zdradzieccy i przebiegli
Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 7 poświęca rozdział Bitwie pod Trench (627)[4]. Wyjaśniając historyczne tło bitwy, stwierdza, że w roku poprzednim Mahomet „wygnał Żydów z [plemienia] Banu Nadir z Medyny do Chajbaru z powodu ich nieuczciwych i zdradzieckich zachowań”[5] i że „ich serca płonęły nienawiścią do Proroka i jego nauczania [da’wa], więc postanowili zemścić się [na nim]”[6]. Następnie stwierdza, że główną przyczyną Bitwy pod Tench było „podżeganie przez Żydów plemion arabskich przeciwko muzułmanom… Szefowie [żydowskiego] plemienia Banu Nadir, główny z nich Hujajj ibn Achtab, poszli do plemion arabskich (główne z nich to Banu Kurajsz i Banu Ghatafan), i podżegali ich, by dołączyli do bitwy przeciwko muzułmanom”. Ci Żydzi i Arabowie, opowiada książka, stworzyli armię 10 tysięcy wojowników, do których dołączyło żydowskie plemię Banu Kurajza, którego członkowie byli sąsiadami muzułmanów i oblegali ich [wraz z armią] z każdej strony”[7].
Następnie uczniowie otrzymują zadanie przedyskutowania następujących aspektów złamania kontraktu z muzułmanami przez plemię Banu Kurajza: wpływu, jaki miało to na politeistów, wpływu, jaki miało to na Towarzyszy Proroka oraz reakcji muzułmanów. Mają też „wywnioskować, jakie zasady [można sformułować w sprawie] postawy wobec Żydów”[8]. Wśród wyliczonych „nauk do wyciągnięcia” z Bitwy pod Trench znajduje się, między innymi ta, że „zdrada i perfidia były przez całą historię cechami Żydów”[9].
Zadaniem dla uczniów jest wyciągnięcie wniosku, jaką postawę należy przyjąć wobec Żydów (Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 7, s. 88)
„Zdrada i perfidia były przez całą historię cechami Żydów” (Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 7, s. 92)
W podręczniku dla klasy 8, w dziale o Bitwie pod Chajbar (629), która w muzułmańskiej historii jest bitwą, w której pokonali Żydów z Medyny, Żydzi raz jeszcze są przedstawieni jako mściwi, przebiegli i tchórzliwi. Podręcznik powtarza, że wygnanie przez Proroka Żydów z plemienia Banu Nadir z Medyny do Chajbaru w 626 r. „zraniło dusze” tych Żydów i napełniło je nienawiścią i mściwością, więc Prorok nie miał wyboru i musiał z nimi walczyć. Żydzi z Chajbaru „użyli swojego bogactwa i własności, by przeprowadzić przebiegły podstęp przeciwko islamowi i muzułmanom” i stworzyli front przeciwko nim razem z arabskimi plemionami. Dlatego „Mahomet rozkazał swoim Towarzyszom ukaranie Żydów za zdradę muzułmanów i wyeliminowanie niebezpieczeństwa, jakie stanowili dla nich”[10].
Zadanie, które następuje po tym dziale, stwierdza, że „Koran opisuje Żydów jako nienawidzących prawdy [tj. islamu] i jej wyznawców [tj. muzułmanów], jak Allah powiedział [w Koranie] w wersecie 9:32: 'Oni chcą zagasić światło Allaha swoimi ustami, lecz Allah nie dopuści do tego, by nie uczynić pełnym Swojego światła, chociażby niewierni czuli do tego wstręt'”. Uczniowie mają następnie wyjaśnić związek między tym opisem Żydów a „decyzją Mahometa zaatakowania ich”[11].
Uczniowie są proszeni o wyjaśnienie związku między cechą Żydów jako „nienawidzących prawdy” a decyzją Mahometa zaatakowania ich (podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 8, s. 76)
Żydzi są słabi i tchórzliwi
Także w kontekście Bitwy pod Chajbar Żydzi są przedstawienia jako tchórzliwi w odróżnieniu od odważnych i mądrych muzułmanów. W książce jest relacja o tym, jak Mahomet wysłał 'Abbada ibn Biszra, by zebrał dane wywiadowcze o wrogu, ten zaś zwerbował Baduina, który „powiedział [Żydom] o wielkiej liczbie muzułmanów i ich wielkim wyposażeniu, co przeraziło ich i zmniejszyło ich ducha walki”. Kiedy Żydzi zrozumieli, że Mahomet ich zaraz zaatakuje, uciekli do swoich fortec, ponieważ „nie jest ich zwyczajem spotykać [wroga] w bitwie”. Armia Mahometa oblegała ich i udawało jej się „zdobywać ich fortece jedna po drugiej, a pierwszą forteca, która padła, była Naim, najsilniejsza z nich wszystkich”[12]. W końcu Żydzi poprosili o pokój i po negocjacjach Mahomet zgodził się wziąć połowę ich własności jako łupy. Podręcznik podaje, że „Żydzi mieli 93 ofiary śmiertelne, podczas gdy muzułmanie mieli tylko 15 męczenników”. Żydzi z Fadak, na północ of Chajbaru, oferowali Mahometowi całą swoją własność, jeśli zgodzi się ich oszczędzić, więc „Fadak został zdobyty bez walki”[13].
Wśród „nauk do wyciągnięcia z Bitwy pod Chajbar” znajduje się, między innymi: „tchórzostwo i słabość przez wszystkie pokolenia należały do cech Żydów”[14].
Wśród „nauk do wyciągnięcia z Bitwy pod Chajbar” znajduje się, między innymi: „tchórzostwo i słabość przez wszystkie pokolenia należały do cech Żydów ” (Podręcznik Islamskiej Edukacji dla klasy 8, s.80)
Jednym z zadań dla uczniów na końcu tego rozdziału jest porównanie postawy Żydów wobec muzułmanów w czasach proroctwa [Mahometa] z ich postawą wobec muzułmanów dzisiaj w świetle materiału nauczonego na lekcji. (Od uczniów najwyraźniej oczekuje się wniosku, że cechy przypisywane Żydom w tym rozdziale – zdrada, tchórzostwo itd. – stosują się także do Żydów dzisiaj).[15]
Zadanie: Porównanie „postaw Żydów wobec muzułmanów w czasach proroctwa [Mahometa] do ich postaw wobec muzułmanów dzisiaj” (Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 8, s. 83)
Judaizm jest wypaczoną religią
W rozdziale o judaizmie i chrześcijaństwie w podręczniku dla klasy 11 judaizm jest zdefiniowany jako fałszywa religia, a Żydzi jako ludzie, którzy wypaczyli religię przedstawioną im przez Proroka Mojżesza: „’Judaizm’ jest nowym słowem odnoszącym się do fałszywej religii, która zbacza od prawdziwej religii przedstawionej przez [Proroka] Mussę [tj. biblijnego Mojżesza]. Mussa nie przedstawił [religii znanej jako] judaizm, ale raczej [przedstawił] islam w ogólnym sensie… Mussa został posłany … do Hebrajczyków, potomków Ibrahima [Abrahama], znanych jako plemiona Izraela, by nauczał o jedyności Boga i odrzuceniu idoli. Jednak on… wyjęli słowa [Allaha] z kontekstu[16], złamali porozumienia; twierdzili, że Uzair był synem Allaha[17] i [wyznawali] inne wypaczone zasady religijne”[18].
Książka wylicza sposoby, na jakie Tora jest wypaczona: 1.Przypisuje błędy i słabości Bogu, mówiąc, na przykład, że „Żałował swoich czynów, takich jak kłopoty, jakie sprowadził na Żydów” lub że „zmęczył się i musiał odpocząć, jak człowiek”; 2. „Opisuje proroków w sposób niegodny ich szlachetnego stanowiska, twierdząc, że Noah, Lot i Daoud [Dawid] pili wino, zachowywali się w sposób zabroniony, oszukiwali, zdradzali itd.; 3. „Pomija prawa i reguły dane Izraelitom, które dowodzą autentyczności proroctwa Mahometa”; 4. Jest „rasistowski, ponieważ przedstawia Żydów jako Naród Wybrany, a wszystkie inne narody jako niższe”[19].
Z powodu swojej „złej natury” Żydzi zabili proroków
Rozdział o zasadach wiary w podręczniku dla klasy 8 stwierdza, że Żydzi zniesławiali swoich proroków, a także zabijali ich: „Izraelici byli znani z oskarżania proroków o kłamstwa. Z powodu swojej złej natury nawet zabili kilku proroków. Wymyślili fałszywe i ohydne oskarżenia wobec Daouda, proroka Allaha, do tego stopnia, że wyklął tych spośród własnych ludzi, którzy nie wierzyli. Allah mówi [w Koranie 5:78]: „Ci spośród synów Izraela,
którzy nie uwierzyli, zostali przeklęci ustami Daouda i Issy, syna Maryam [Jezusa]. Tak było, ponieważ oni się zbuntowali i popełniali przestępstwa”[20].
Żydzi chcą przejąć cały świat
Rozdział o judaizmie i chrześcijaństwie z podręczniku dla klasy 11 stwierdza, że syjonizm jest „żydowskim ruchem politycznym”, który nie ma nic wspólnego z żydowską religią. Równocześnie jednak kojarzy syjonizm z antysemickim oskarżeniem o żydowską dominację nad światem, mówiąc, że ten ruch przekonał większość Żydów na świecie, by „przejęli świat, aby kontrola nad nim była w rękach Żydów”[21].
Pogląd na chrześcijaństwo
Podobnie jak judaizm, także chrześcijaństwo przedstawione jest jako religia, którą wypaczono. Podręcznik do Islamskiej Edukacji dla klasy 11 stwierdza: „Chrześcijaństwo było monoteistyczną religią, ale z czasem jego wyznawcy wyjęli słowa Allaha z kontekstu i twierdzili wiarę w trzy istoty boskie [św. Trójca] i w inne wypaczone zasady religijne[22].
W książce wyliczone są ”wypaczenia” Ewangelii, tj. wierzenia, które są niezgodne z islamem.
- Po pierwsze, stwierdzenie, że chrześcijanie sami przyznają, że Ewangelie nie są bożego pochodzenia: „[Chrześcijanie] sami nie twierdzą, że [Ewangelie] przyszły do nich od Allaha, ale przypisują je autorom, takim jak Mateusz, Marek, Łukasz, Jan i inni …”
Dodatkowe wyliczone ”wypaczenia”:
- „Jawne sprzeczności i różnice między różnymi Ewangeliami i różne błędy, których rozum nie może zaakceptować, co dowodzi, że nie mogły być [autorstwa] Allaha”.
- „Przypisywanie nikczemnych czynów prorokom Allaha i Jego posłańcom”.
- „Wiara w Trójcę lub trzy boskie istoty: Ojca – Allaha, Syna – Mesjasza [Jezusa] i Ducha Świętego – [anioła] Gabriela… i [fakt, że] oskarżają o herezję każdego, kto temu zaprzecza. Allah przemówił i obalił ich słowa [w Koranie 5:73]: ’ Nie uwierzyli ci, którzy powiedzieli: „Zaprawdę, Bóg – to trzeci z trzech!” A nie ma boga poza jednym Bogiem. A jeśli oni nie zaniechają tego, co mówią, to tych, którzy nie uwierzyli, dotknie kara bolesna'”.
- „Wiara w krzyż i w odkupienie: [Chrześcijanie] twierdzą, że Adam umarł bez pożałowania za grzech jedzenia z Drzewa [Wiedzy] i że [ten] grzech przeszedł na wszystkich jego potomków bez wyjątku, aż przyjdzie Mesjasz, by odkupić grzechy tych, którzy [żyli] przed nim i po nim… przez poświęcenie się i zostanie ukrzyżowanym jako odkupienie dla [całej] ludzkości i w celu zbawienia jej…”
- „Uświęcenie krzyża i noszenie go – ponieważ krzyż jest symbolem zbawienia, bo cierpienie [Jezusa] odkupiło grzechy ludzkości …”[23]
[1] On this see Inquiry & Analysis Series No. 442, Arab and Islamic Antisemitism, May 29, 2008.
[2] Islamic Education textbook for Grade 10, p. 181.
[3] Islamic Education textbook for Grade 10, p. 182.
[4] Also called the Battle of the Confederates (Ghazwat Al-Ahzab), after the tribal factions that opposed Muhammad.
[5] After migrating to Medina in 622, Muhammad drafted the Charter of Medina, with the aim of regulating the relations between the muhajiroun (Muhammad’s supporters who came with him from Mecca to Medina), and the Ansar(Muhammad’s local supporters in Medina), and between these two groups and the non-Muslim residents of the city, including the Jews. The main Jewish tribes in Medina – Banu Qunayqa, Banu Nadir and Banu Qurayza – were apparently not party to the charter, but Muhammad signed pacts of non-aggression with them. Despite this, the Banu Qunayqa were exiled to Syria and the Banu Nadir to Palestine and Khaybar, and the Banu Qurayza were killed. See: Michael Lecker, Muhammad and the Jews (Jerusalem: The Ben Zvi Institute, 2014), 66-74, 213-216; Aliza Shnizer, „Muhammad: The Man and Milestones in His Life.” In: Meir Bar-Asher and Meir Hatina (eds.), Islam: History, Religion and Culture (Jerusalem: Magness Press, 2017), 48-53. On the Charter of Medina see also MEMRI Inquiry & Analysis No. 1379, Palestinian Authority Schoolbooks For 2017-18: Increased Indoctrination To Jihad And Martyrdom, March 16, 2018).
[6] Islamic Education textbook for Grade 7, p. 83.
[7] Islamic Education textbook for Grade 7, p. 84-87.
[8] Islamic Education textbook for Grade 7, p. 88.
[9] Islamic Education textbook for Grade 7, p. 92.
[10] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 75-76.
[11] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 76.
[12] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 77-78.
[13] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 78-79.
[14] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 80.
[15] Islamic Education textbook for Grade 8, p. 83.
[16] Quran 5:46; the word „Allah” doesn’t appear in the verse.
[17] Quran 9:30 says: ” The Jews say, 'Uzair is the son of Allah'”. 'Uzair is usually identified with the Biblical Ezra.
[18] Islamic Education for Grade 11, p. 135.
[19] Islamic Education for Grade 11, p. 135-136.
[20] Islamic Education for Grade 7, p. 141.
[21] Islamic Education for Grade 11, p. 136.
[22] Islamic Education for Grade 11, p. 135.
[23] Islamic Education for Grade 11, p. 138.
