Wprowadzenie
Spadek spolecznego i politycznego statusu Hezbollahu w Libanie stal sie niedawno wyrazny takze wsród szyickiej populacji tego kraju. Od czasu potwierdzenia informacji, ze Hezbollah bierze udzial w walkach w Syrii po stronie rezimu Assada[1] , coraz wiecej niezaleznych szyitów w Libanie – wlacznie z duchownymi, dziennikarzami i dzialaczami obywatelskimi i spolecznymi – wypowiada sie przeciwko tej polityce, która, jak twierdza, jest sprzeczna z wartosciami oporu i szkodzi stosunkom sunnicko-szyickim, jak równiez interesom Libanu. Nalezy wspomniec, ze ci krytycy sa od dawna znani jako przeciwnicy Hezbollahu; jednak wydaje sie, ze erozja spolecznego i politycznego statusu Hezbollahu w róznych odlamach spolecznych w Libanie w ostatnim roku[2] osmielila ich do glosnych wystapien i do wzmozenia krytyki tej organizacji.
Obawiajac sie o swoja pozycje w szyickiej populacji kraju, a takze obawiajac sie zalozenia konkurencyjnego ruchu politycznego szyitów, Hezbollah rozpoczal potezny atak medialny na wybitne postaci wsród niezaleznych szyitów. Atak prowadzony jest przez libanska gazete „Al-Akhbar”, zwiazana z Hezbollahem i ma na celu przedstawienie tych postaci jako zdrajców.
W odpowiedzi ci niezalezni szyici przypuscili kontratak, twierdzac, ze Hezbollah stosuje terroryzm ideologiczny i fizyczny przeciwko swoim oponentom w spolecznosci szyickiej, ze wielu libanskich szyitów popiera go ze strachu i ze szyici maja prawo zalozyc nowy ruch.
Niezalezni szyici wzywaja innych szyitów do poparcia rebeliantów syryjskich
9 sierpnia 2012 r. dwóch szyickich duchownych libanskich – mufti Tyre, sajjid Muhammad Hassan Al-Amin, i czlonek Najwyzszej Islamskiej Rady Szyitów, sajjid Hani Fahs – wydalo komunikat wzywajacy szyitów libanskich “do popierania powszechnych intifad… szczególnie sprawiedliwej intifady syryjskiej”, poniewaz takie stanowisko „jest zgodne z nasza wiara, ludzkoscia, nacjonalizmem i arabizmem, i naszym zwiazkiem z [swiatem] muzulmanskim”. Komunikat dodal, ze popieranie powstania syryjskiego jest „kontynuacja naszego dziedzictwa szyickiego, zgodnie z którym musimy zwalczac ciemiezców wszedzie, gdzie sa, i pomagac ciemiezonym, wszedzie, gdzie sa, [bo] tego wymaga nasz obowiazek religijny [jako duchownych]…”[3] Dwa tygodnie pózniej, 24 sierpnia 2012 r., okolo 70 szyitów z Libanu – duchownych i dzialaczy politycznych i spolecznych, wlacznie z Muhammadem Hassanem Al-Aminem; jego synem, dziennikarzem Alim Al-Aminem; Hanim Fahsem i dzialaczem politycznym i spolecznym Luqmanem Salimem – wydalo podobny komunikat. Wezwali oni wszystkich tych, „którzy pragna zachowania prawdziwego charakteru i dziedzictwa szyitów… by zajeli odwazne, prawdziwe i wspierajace stanowisko w sprawie intifad ludów arabskich”[4] . Te komunikaty implikuja krytyke Hezbollahu za jego poparcie polityczne i militarne rezimu syryjskiego.
Duchowni Muhammad Hassan Al-Amin i Hani Fahs od lat znani byli jako przeciwnicy Hezbollahu i Iranu, i wielokrotnie krytykowali zarówno posiadanie broni przez Hezbollah, jak i jego lojalnosc wobec Iranu i Rzadów Prawoznawcy. Ich zdaniem Iran wykorzystuje szyitów libanskich, szkodzi stosunkom sunnicko-szyickim w Libanie i uzywa sprawy palestynskiej, aby wzmocnic swoje wplywy w swiecie arabskim. Wydaje sie jednak, ze te niedawne komunikaty bardziej zaszkodzily Hezbollahowi niz wczesniejsze wypowiedzi, poniewaz organizacja ta uznala je za próbe zaszkodzenia jej pozycji w spolecznosci szyitów i jako krok do zalozenia konkurujacego, niezaleznego przywództwa szyickiego, wolnego od wplywów iranskich i syryjskich.
Obawy Hezbollahu wyplywaja równiez z faktu, ze nastapil ogólny spadek jego statusu politycznego i spolecznego w Libanie, a krytyka jego uzbrojenia i militarnej ingerencji w Syrii podniosla sie takze wsród elementów, które do niedawna popieraly go lub byly mu bliskie, jak np. libanski prezydent Michel Suleiman. Ponadto istnieja doniesienia o rozlamie w organizacji miedzy skrzydlem militarnym, które popiera ingerencje militarna w Syrii, a skrzydlem politycznym, które sie temu sprzeciwia[5] . Dodatkowo istnieja informacje o tym, ze zaangazowanie Hezbollahu w Syrii wywolalo krytyke ze strony takze tych szyitów, którzy nie sa znani jako przeciwnicy Hezbollahu: wedlug witryny internetowej Middle East Online, przed publikacja tego komunikatu Muhammad Hassan Al-Amin i Hani Fahs spotkali sie z innymi dygnitarzami szyickimi, którzy sprzeciwiaja sie poparciu rezimu syryjskiego przez Hezbollah[6] ; szejk Muhammad Ali Al-Jozo twierdzil w imieniu wielu rodzin szyickich, ze zaangazowanie militarne Hezbollahu w Syrii zagraza ich stosunkom z sunnitami w kraju[7] ; zas gazeta „Al-Mustaqbal” informowala, ze kregi szyickie w Zahle w Libanie zachodnim wyrazily zastrzezenia do zaangazowania Hezbollahu w Syrii[8] .
Mimo twierdzen Fahsa, ze komunikat nie byl próba wystepowania przeciwko politycznemu kierownictwu spolecznosci[9] , Hezbollah poczul sie zagrozony i rozpoczal bezprecedensowa kampanie medialna w gazecie „Al-Ahram”, zeby przedstawic szyickich przeciwników jako zdrajców, niezaslugujacych na kierowanie szyitami w Libanie.
Popierajaca Hezbollah gazeta “Al-Akhbar”: ci szyici sa zdrajcami
Niepokój Hezbollahu jest widoczny w nasileniu kontrataków w “Al-Akhbar”. W dniach 14-20 wrzesnia gazeta opublikowala szereg depesz wymienionych rzekomo miedzy ambasada USA w Bejrucie i administracja USA w okresie czterech lat od 2006 r. (roku drugiej wojny libanskiej) do 2010 r.[10] Depesze, pierwotnie ogloszone przez WikiLeaks, zostaly opublikowane w “Al-Akhbar” pod tytulem: “Szyici ambasady [USA]: poswiecajacy sie dla [bylego ambasadora USA, Jeffreya] Feltmana”. Dotycza one zwiazków miedzy ambasada a róznymi osobistosciami szyickimi, którzy sprzeciwiaja sie Hezbollahowi, w tym byly mufti Tyre sajjid Ali Al-Amin; dzialacz polityczny i spoleczny Luqman Salim; dziennikarz Ali Al-Amin; mufti Dzafari Ahmed Taleb, ziec sajjida Fadlallaha; Duraid Yaghi, zastepca przywódcy Druzów Walida Jumblatta; Ahmad Al-As’ad, przewodniczacy „Ruchy Przynaleznosci Libanskiej”; szejk Marouf Rahal; parlamentarzysta libanski i byly minister Muhammad Abd Al-Hamid Beydoun; szejk Muhammad Ali Al-Hajj; byly parlamentarzysta Salah Al-Harakeh; szef Izby Handlowej Al-Nabatieh, Abdallah Bitar; byly minister Ibrahim Shams Al-Din; i Ali Hamadeh – syn bylego przewodniczacego parlamentu Sabriego Hamadeha.
Gazeta przedstawila tych ludzi jako zdrajców, którzy wspieraja – niektórzy z nich za pieniadze – próby ambasady USA zaszkodzenia pozycji Hezbollahu wsród ludnosci szyickiej i chca ustanowienia konkurujacego kierownictwa szyickiego[11] . Gazeta oskarza ich takze o szpiegowanie na rzecz USA i przekazywanie informacji dotyczacych Hezbollahu i jego dzialalnosci militarnej oraz doradzanie Amerykanom, jak dzialac przeciwko Hezbollahowi itd. Gazeta twierdzila takze, ze Luqman Salim spotkal sie w Waszyngtonie z bylym doradca izraelskiego premiera Benjamina Netanjahu i byl zainteresowany w dalszych rozmowach z Izraelczykami.
17 wrzesnia 2012 r. przewodniczacy zarzadu “Al-Akhbar”, Ibrahim Al-Amin, opublikowal artykul podzegajacy i grozacy tym szyitom, stwierdzajac: “Ich zwiazki z ambasada USA w Libanie i ich udzial w dzialalnosci administracji USA przeciwko oporowi w Libanie nie sa niczym innym jak wyrazna i haniebna forma kolaboracji z Izraelem… Czy nie obawiaja sie o swoje glowy, kiedy codziennie wychodza ze swoich zhanbionych domów? … Powinni trzymac sie z daleka od wscieklosci spoleczenstwa, [które moze] w kazdym momencie wybuchnac przeciwko nim i dac im nauczke… Powinni wiedziec, ze sa obserwowani i oni, i wszystkie ich dzialania”[12] . W innym artykule na ten temat Al-Amin napisal: “Nie ma miejsca dla zdrajców posród nas”[13] .
Spowodowanie, by inni (jak “Al-Akhbar”) oskarzyli krytyków Hezbollahu, zamiast oskarzyc ich samemu, umozliwilo temu ruchowi pysznienie sie pluralizmem i poparciem dla wolnosci opinii i wyrazu. Minister Hezbollahu Muhammad Fneish powiedzial: „Blogoslawimy wszystkie niezalezne stowarzyszenia szyitów… i szanujemy róznorodnosc… Kiedy jednak spory polityczne powoduja, ze [ludzie] angazuja sie w cudzoziemskie plany, podczas gdy Liban jest w stanie wojny [tj. wojny 2006 r.] nie sa to dluzej [jedynie] spory polityczne. Traktujemy jednak kazdego na bazie wolnosci i odpowiedzialnosci, i zdajemy sie tu na osad opinii publicznej”[14] .
Fneish podkreslil, ze wylacznie “Al-Akhbar” jest odpowiedzialna za opublikowanie tych depesz: „Jesli ktos niepokoi sie, ze gazeta [tj. „Al-Akhbar”] opublikowala dokumenty, [powinien wiedziec, ze] nie mielismy z tym nic wspólnego. [Tylko gazeta] jest za to odpowiedzialna”[15] . Jednak w wypowiedziach w sprawie depesz przewodniczacy zarzadu gazety czynil aluzje, ze Hezbollah nakazal te publikacje: “Dla nas opór jest wszystkim – nasza tozsamoscia, honorem i przyszloscia. [Gdyby sekretarz generalny Hezbollahu] sajjid Hassan Nasrallah wyszeptal w nasze ucho, ze interes oporu wymaga, bym przestal publikowac ‘Al-Akhbar’, zrobilbym to bez wahania”[16] .
Reakcja niezaleznych szyitów
Ataki Hezbollahu na swoich szyickich przeciwników wywolaly ich szybka reakcje w postaci listów do „Al-Akhbar” i kontrataków przeciwko samej organizacji. Autorzy listów do „Al-Akhbar” zaprzeczali tresci depesz[17] i/lub twierdzili, ze ich wypowiedzi zostaly wypaczone lub wyjete z kontekstu[18] , i/lub potwierdzali pewne szczególy z depesz i nie wypierali sie swoich wypowiedzi do urzedników ambasady USA, podkreslajac prawo do krytyki[19] . Niektórzy skarzyli sie takze na podzeganie przeciwko nim[20] i zapewniali, ze popieraja opór nie mniej niz inni, czyniac aluzje do Hezbollahu[21] .
Wraz z reakcjami obronnymi niektóre inne postaci, które zaatakowano – oraz ich sympatycy ze spolecznosci szyickiej, jak tez nie-szyiccy pisarze i organizacje – opublikowali ostre ataki na “Al-Akhbar” i na Hezbollah, z których wiekszosc opublikowala gazeta „Al-Mustaqbal”, organ nurtu Al-Mustaqbal stream, politycznej opozycji wobec Hezbollahu. Dodatkowo 2 pazdziernika 2012 r. Libanskie Zgromadzenie Obywatelskie[22] zorganizowalo konferencje zatytulowana “sympatyzowanie z niezaleznymi szyitami przeciwko szkalowaniu i grozbom” w budynku Zwiazku Dziennikarzy Libanskich. Ta konferencja, w której uczestniczyli zaatakowani szyici oraz inni szyici i nie-szyici, wydala komunikat oskarzajacy Hezbollah o stanie za publikacjami „Al-Ahbar”.
2 pazdziernika 2013 r., konferencja Libanskiego Zgromadzenia Obywatelskiego[23]
Ponizej podajemy przeglad wypowiedzi krytycznych niezaleznych szyitów, skierowanych do Hezbollahu, za jego poparcie rezimu syryjskiego oraz ostra reakcje na ich komunikaty[24] .
1. Szyiccy przeciwnicy Hezbollahu maja prawo zalozyc nowy ruch szyicki
Jednym z glównych twierdzen bylo, ze szyici maja prawo zalozyc nowy ruch obok dwóch juz istniejacych (Hezbollah i Amal), co znalazlo odbicie w komunikacie wydanym przez Libanskie Zgromadzenie Obywatelskie: „Poniewaz jestesmy Libanczykami, Arabami i wolnymi [ludzmi], pragniemy przywrócic oryginalna arabska i libanska opcje szyicka, nazywana przez niektórych ‘trzecia opcja’, chociaz w rzeczywistosci jest to opcja pierwsza i oryginalna. Pragniemy nadac wznowionego impetu pogladowi kulturowemu, który polega na wlasnej historii i kulturze i na naszej wierze w przynaleznosc do naszej ojczyzny i do wspólistnienia z naszymi partnerami jako czesc nowoczesnego panstwa obywatelskiego z rzadami prawa”[25] .
2. Hezbollah dal pozwolenie na nasza krew
Jednym z glównych oskarzen Hezbollahu przez jego szyickich przeciwników jest, ze doslownie wzywali do zabicia ich i dali pozwolenie na rozlanie ich krwi. Dziennikarz Ali Al-Amin napisal: „Nie mozemy milczec w obliczu próby kogokolwiek mianowania sie prokuratorem, sedzia i katem”[26] . Komunikat wydany przez Libanskie Zgromadzenie Obywatelskie stwierdzal: „[Publikacje w ‘Al-Ahbar’] sa podzeganiem i nawolywaniem do morderstwa; pozwalaja [na rozlanie naszej] krwi i wzywaja do wygnania [nas]… Pozwolenie [na rozlanie] naszej krwi ani troche nas nie przeraza. Przykro nam powiedziec, ze podejrzewamy, iz Hezbollah stoi za tym zachowaniem [tj. publikacjami ‘Al-Ahbar’], biorac pod uwage jego milczenie i nie potepienie tego”[27] . Ahmed Al-Asad, przewodniczacy Ruchu Przynaleznosci Libanskiej, powiedzial, ze kiedy Hezbollah przestanie zastraszac szyitów libanskich, niezalezni szyici stana sie wiekszoscia w spolecznosci[28] .
3. Hezbollah jest sekciarska organizacja szyicka i promuje interesy Syrii i Iranu kosztem Libanu
Innym oskarzeniem bylo, ze Hezbollah uzywa religii i oporu do celów politycznych, które nie maja nic wspólnego z prawdziwymi wartosciami religii i oporu. Sajjid Hani Fahs powiedzial, ze militarne zaangazowanie Hezbollahu w Syrii powoduje w spoleczenstwie uczucie, “ze zamiast Hezbollahu sluzacemu oporowi, opór sluzy Hezbollahowi”[29] . Dr Muhammad Ali Maqlad powiedzial, ze wsparcie rezimu syryjskiego przez Hezbollah sluzy bardziej Hezbollahowi niz rezimowi syryjskiemu i ze Hezbollah jest szyicka wersja sunnickich organizacji politycznego islamu[30] Sajjid Ali Al-Amin oskarzyl Hezbollah o czynienie politycznego uzytku z religijnego pojecia dzihadu przez mówienie o swoich czlonkach, którzy zostali zabici w Syrii, jako o meczennikach, którzy zgineli „wykonujac obowiazek dzihadu”[31] .
Mufti Tyre sajjid Ali Al-Amin[32]
Ci szyiccy krytycy Hezbollahu twierdzili takze, ze jego poparcie Assada przeciwko rebeliantom, którzy sa w wiekszosci sunnitami, szkodzi stosunkom miedzy wyznaniami w Libanie. Libanskie Zgromadzenie Obywatelskie stwierdzilo w komunikacie: „Nie zgadzamy sie z jakakolwiek polityka, która umieszcza sekty libanskie, a szczególnie sekte szyitów, na pozycji sprzecznej z rewolucjami Wiosny Arabskiej… Nie chcemy wystawiac szyitów w Libanie i w swiecie arabskim przeciwko innym skladnikom ich spoleczenstw [tj. sunnitom] i placic za to wysoka cene… poniewaz sa oni [szyicie] mniejszoscia w regionie arabskim”[33] .
W tym kontekscie byly mufti Tyre, sajjid Ali Al-Amin napisal: „Sekta i szkola szyitów istniala w regionie na dlugo przed rewolucja islamska w Iranie. Zyli w tym regionie razem z bracmi muzulmanami [sunnickimi] i bracmi chrzescijanskimi przez setki lat i ta koegzystencja bedzie trwala. Sekta i szkola [szyitów] nie wymaga patronatu Iranu. Tym, co [zawsze] chronilo te sekte, jest jej zwiazek ze srodowiskiem i z ojczyzna i jej wspólistnienie z narodem [arabskim]. Nie akceptujemy hasla: Iran jest obronca sekty szyickiej”[34] .
W kwestii twierdzenia, ze Hezbollah powoluje sie na ideal oporu, zeby bronic swojego zaangazowania w Syrii, mówiono równiez, ze organizacja ta popiera rezim syryjski na rozkaz Iranu. Ahmed Al-Asad powiedzial: „Hezbollah jest zwiazany z rezimem iranskim, który próbuje na prózno uratowac rezim syryjski i zada, by [takze] Hezbollah dzialal w tym celu”[35] . Komunikat Libanskiego Zgromadzenia Obywatelskiego stwierdza: „Nasz spór [z Hezbollahem] nie jest zwiazany z [jego] wrogoscia wobec Izraela lub [zadaniami] wyzwolenia wszystkich naszych ziem, ale raczej z tym, ze przyjmuje on role patrona kwestii palestynskiej i libanskiej i uzywa tych kwestii jako monety przetargowej w negocjowaniu regionalnych [tj. iranskich] planów. Nasz spór nie dotyczy obrony Libanu, ale raczej szkodzenia fundamentom tego kraju pod pozorem bronienia go”[36] . Sajjid Ali Al-Amin twierdzil, ze Hezbollah nie jest niezalezny, ale wykonuje polityke Iranu w regionie[37] .
*E. B. Picali jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
——————————————————
[1] See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 916, Struggle Between Forces Within Lebanon Is Reflected In Their Involvement In Syria, January 3, 2013.
[2] See MEMRI Inquiry & Analysis Series Report No. 861, Decline In Hizbullah’s Status In Lebanon, July 25, 2012; MEMRI Inquiry& Analysis Series Report No. 891, Lebanese President Michel Suleiman Comes Out Against Hizbullah And Its Weapons, October 22, 2012.
On December 4, 2012, the Palestinian organization Ansar Allah, which operates in the Ein Al-Hilweh refugee camp near Tyre and is considered to be Hizbullah’s military wing in the Palestinian refugee camps, announced that it was severing all its political, security and military ties with Hizbullah. Al-Mustaqbal (Lebanon, December 5, 2012).
[3] Nowlebanon.com, August 9, 2012.
[4] Al-Mustaqbal (Lebanon), August 25, 2012.
[5] The Daily Telegraph (Lebanon), October 27, 2012. The report cited Shi’ite sources as saying that this schism had caused the cancellation of Hizbullah’s triannual conference, which determines the organization’s leadership and course of action.
[6] Middle-east-online.com, August 13, 2012.
[7] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 29, 2012.
[8] Al-Mustaqbal (Lebanon), November 19, 2012.
[9] Al-Siyassa (Kuwait), August 15, 2012.
[10] Al-Akhbar (Lebanon), September 14, 17-20, 2012.
[11] An October 2012 article in Al-Akhbar claimed that President Obama’s chief antiterrorism advisor John Brennan had decided in May 2012 to work to weaken Hizbullah and strengthen moderate Shi’ite elements. Al-Akhbar (Lebanon), October 29, 2012.
[12] Al-Akhbar (Lebanon), September 17, 2012.
[13] Al-Akhbar (Lebanon), September 20, 2012.
[14] Mepanorama.com, October 3, 3012.
[15] Mepanorama.com, October 3, 3012.
[16] Al-Akhbar (Lebanon), September 20, 2012.
[17] For example, Ja’fari mufti Sheikh Ahmed Taleb claimed that he had never met with any U.S. ambassador (Al-Akhbar, Lebanon, September 24, 2012); former Tyre mufti Sayyed 'Ali Al-Amin denied meeting in secret with former U.S. ambassador to Lebanon Michele Sison (Al-Akhbar, Lebanon, September 18, 2012); and former MP Salah Al-Harakeh denied meeting with former U.S. ambassador to Lebanon Jeffrey Feltman (Al-Akhbar, Lebanon, September 28, 2012).
[18] For example, Sheikh Ahmed Taleb (Al-Akhbar, Lebanon, September 18, 2012) and former MP Salah Al-Harakeh (Al-Akhbar, Lebanon, September 28, 2012).
[19] For example, former Tyre mufti Sayyed 'Ali Amin and Ja’fari mufti Sheikh Ahmed Taleb (Al-Akhbar, Lebanon, September 18, 24 2012.
[20] For example, Ja’afari mufti Sheikh Ahmed Taleb (Al-Akhbar, Lebanon, September 24, 2012) and journalist 'Ali Al-Amin (Al-Jumhouriyya, Lebanon, September 19, 2012).
[21] For example, former MP Salah Al-Harakeh (Al-Akhbar, Lebanon, September 28, 2012).
[22] An organization founded in October 2011 by Lebanese academics, thinkers and activists, most of them Shi’ite. It advocates establishing democratic civil states in the Arab world and opposes sectarianism. Al-Sharq Al-Awsat (London), October 13, 2011.
[23] Image: Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 2012.
[24] Non-Shi’ites who condemned Hizbullah’s response included, inter alia: Walid Jumblatt, who claimed that this response was incitement and included an implicit call for murder (Al-Mustaqbal, Lebanon, September 10, 2012); the Media Against Violence organization (Al-Mustaqbal, Lebanon, September 19, 2012); the head of the Editors Syndicate, Muhammad Al-Baalbeki (Al-Mustaqbal, Lebanon, October 3, 2012); and Al-Mustaqbal columnists 'Ali Noun and Bassam Sa’d (Al-Mustaqbal, Lebanon, September 20, 2012, October 10, 2012).
[25] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 2012
[26] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 3012.
[27] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 2012.
[28] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 12, 2012
[29] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 12, 2012
[30] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 12, 2012
[31] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 10, 2012
[32] Al-Akhbar (Lebanon), September 14, 2012.
[33] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 2012
[34] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 10, 2012
[35] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 12, 2012
[36] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 3, 2012[37] Al-Mustaqbal (Lebanon), October 10, 2012
