Wprowadzenie
W ostatnich tygodniach w Autonomii Palestyńskiej (AP) i w Gazie panował niepokój z powodu możliwego nadejścia “Wiosny Palestyńskiej” po tym, jak siły bezpieczeństwa AP użyły nadmiernej siły w rozpraszaniu demonstracji. Pełne przemocy zdławienie protestów wobec planowanej wizyty w Ramallah przewodniczącego izraelskiej partii Kadima, Shaula Mofaza, wywołały silne oburzenie społeczne na AP.
Krytyka wobec zdławienia protestów
30 czerwca 2012 r. Demonstracja w Ramallah [1]
Shaul Mofaz miał spotkać się z prezydentem AP Mahmoudem Abbasem w Muqataa (centrum administracyjnym AP w Ramallah) 1 lipca 2012 r. 30 czerwca i 1 lipca młodzi działacze palestyńscy przeprowadzili zorganizowane przy pomocy Facebooka protesty przeciwko tej wizycie, które zostały przemocą zdławione przez funkcjonariuszy bezpieczeństwa uzbrojonych w pałki, a także pistolety, a niektórzy z nich byli ubrani po cywilnemu. Aresztowano i pobito szereg protestujących, a niektórzy protestujący wymagali opieki lekarskiej. Siły bezpieczeństwa zatrzymały także dziennikarzy i zabrały im kamery. Wydarzenia zostały nagrane przez reporterów i działaczy praw człowieka. Niezależna Komisja Praw Człowieka (ICHR) wydała raport w sprawie tego wydarzenia, który dyrektor tej organizacji, Ahmad Harb, przekazał ministrowi spraw wewnętrznych AP, Saidowi Abu Alemu [2] .
Przemoc użyta przez funkcjonariuszy bezpieczeństwa, z których kilku także zostało rannych, wywołała oburzenie w różnych kręgach palestyńskich. Jak na ironię, najostrzejsze potępienia przyszły ze strony funkcjonariuszy i stron internetowych Hamasu, którzy zazwyczaj ignorują podobną taktykę, kiedy stosuje ją Hamas wobec protestujących w Gazie. Na przykład, zastępca przewodniczącego Biura Politycznego Hamasu, Moussa Abu Marzouq, skrytykował nadmierne użycie siły przez służby bezpieczeństwa. Jednak potępienie dało się słyszeć także ze strony przedstawicieli AP, którzy wzywali do ukarania odpowiedzialnych za przemoc.
Na związanej z OWP witrynie internetowej dziennikarka Dalia Al-Afifi napisała, że zachowanie sił bezpieczeństwa spowodowało utratę wiary społeczeństwa w Fatah i w ten sposób utorowało drogę do przejęcia Zachodniego Brzegu przez Hamas. Dodała: „Zabawne, że zwykliśmy niemal codziennie słyszeć potępienia przedstawicieli Fatahu zbrodni Hamasu i ucisku [mieszkańców] Gazy” [3] .
W reakcji na publiczne oburzenie prezydent AP, Mahmoud Abbas, ustanowił niezależną komisję pod przewodnictwem Mouniba Al-Masriego, biznesmena od dawna związanego z Fatahem, żeby zbadała wydarzenia. Do komisji weszli także dyrektor ICHR, Ahmad Harb, i członek Komitetu Wykonawczego OWP Wasel Abu Yousef [4] . Abbas wydał także oświadczenie prezydenckie, w którym próbował zachować neutralność między protestującymi a siłami bezpieczeństwa: wyraził zobowiązanie zachowania wolności słowa i wyjaśnił, że prawo palestyńskie chroni tę wolność, ale podkreślił także potrzebę zachowania prawa i porządku oraz respektowania służby bezpieczeństwa i powstrzymania się przed atakowaniem jej funkcjonariuszy [5] .
Premier AP, Salam Fayyad, powiedział, że jego rząd dopilnuje, by takie incydenty nie powtórzyły się [6] . Członek Komitetu Wykonawczego OWP, Hanan Aszrawi, potępiła zdławienie protestów, podkreślając prawo organizowania protestów bez przemocy i wygłaszania opinii. Wezwała do ukarania ludzi odpowiedzialnych za to i zagwarantowania ochrony dziennikarzom [7] .
W następstwie krytyki służby bezpieczeństwa powstrzymały się od ingerencji, kiedy 3 lipca setki działaczy demonstrowały, skandując hasła przeciwko Porozumieniom z Oslo i koordynacji służb bezpieczeństwa z Izraelem, które normalnie słyszy się tylko na demonstracjach Hamasu i Frontu Ludowego [8] . Podczas demonstracji dziennikarzy w Ramallah sekretarz Związku Dziennikarzy Abd Al-Nasser Al-Najjar, powiedział: “Wolność słowa i opinii jest uświęconym prawem, które jest zakotwiczone w prawie. Każda agresja przeciwko tej wolność naraża i szkodzi [naszej] sprawie narodowej” [9] .
Hamas skorzystał z okazji, żeby zorganizować demonstrację solidarności ze swoimi więźniami politycznymi, siedzącymi w więzieniach AP [10] .
Wiosna Palestyńska?
Protesty w Ramallah odzwierciedlają frustrację odczuwaną w społeczeństwie palestyńskim, szczególnie wśród młodszego pokolenia, które wypływa z szeregu czynników, włącznie z: impasem i wynikającym z tego zamrożeniem procesu pokojowego; brakiem realizacji porozumienia o pojednaniu między Fatahem a Hamasem, za co każda ze stron obwinia tę drugą, oraz wycofaniem się Hamasu z tego porozumienia, co widać w jego niedawnym oświadczeniu, że zawiesza pracę Centralnej Komisji Wyborczej; kryzysem ekonomicznym i niedawnym oświadczeniem palestyńskiego ministra finansów, że AP nie będzie w stanie zapłacić pensji za czerwiec; oraz poczuciem pogorszenia się bezpieczeństwa publicznego po próbach zamachów na dwóch funkcjonariuszy AP: byłego gubernatora Jeninu, Qadoura Moussy [11] i członka Rady Ustawodawczej z ramienia Fatahu, Shamiego Al-Shamiego. W tych okolicznościach przemoc AP przeciwko demonstrantom wywołała wielką furię zarówno na Zachodnim Brzegu, jak i poza nim.
Mimo że AP nie jest państwem w pełnym rozumieniu i dlatego ma inny status niż reżimy arabskie, wielu porównywało protesty w Ramallah do protestów Wiosny Arabskiej przeciwko tym reżimom. Publicysta „Al-Ayyam”, Hani Al-Masri, napisał, że oburzenie wyrażane przez ludzi i polityków spowodowało odwołanie wizyty Mofaza. To, powiedział, jest dowodem, że gdyby Palestyńczycy stali zdecydowanie i unikali przemocy oraz wzajemnych oskarżeń o zdradę i herezję, mogą osiągnąć pełne zwycięstwo. Dodał: „Po rewolucjach w Tunezji i w Egipcie duch [placu] Tahrir wisi na niebie arabskim i nikt nie może zawrócić koła historii” [12] . W innym artykule Al-Masri napisał: “Oznaki wyłaniającego się ucisku i dyktatury, które rozłam [Fatah-Hams] uczynił wyraźniejszymi, są czasami bardziej, a czasami mniej jawne. Jeśli jednak nie zostaną wyeliminowane, zagrożą całej arenie palestyńskiej w tej epoce rewolucji i obalania skorumpowanych i tyrańskich reżimów” [13] .
Były minister d/s więźniów Ashraf Al-Ajrami napisał: „To, co zdarzyło się ostatnio, pokazuje, że lekcje rewolucji arabskich nie zostały przyjęte… Kiedy nabudowuje się wściekłość, aparaty państwowe muszą pozwolić ludziom na danie jej ujścia i muszą okazać elastyczność i cierpliwość, ponieważ ucisk prowadzi jedynie do eksplozji i daje rezultaty odwrotne od zamierzonych. Kiedy Autonomia [Palestyńska] uciska społeczeństwo, kończy na szkodzeniu samej sobie” [14] .
Publicystka z Zachodniego Brzegu, Lama Khater, napisała na związanej z Hamasem witrynie internetowej: “Zachodni Brzeg przeżywa obecnie prawdziwą jesień [zamiast wiosny, co przejawia się] w jego stanie paraliżu i niezdolności do manewru, podczas gdy inne [kraje] nadal przeżywają wiosnę, zapowiadającą przyszłe zmiany…” Zwracając się do kierownictwa palestyńskiego ostrzegła: “Lont naszego rosnącego oburzenia jest w waszych rękach i musicie albo go zgasić, albo pozwolić mu się palić. Jeśli wybierzecie [to drugie], będziecie pierwszymi, którzy spłoną” [15] .
Ibrahim Hamami, także związany z Hamasem, przypomniał, że Abbas powiedział kiedyś, iż gdyby choćby dwóch Palestyńczyków protestowało kiedykolwiek przeciwko niemu, byłby trzecim człowiekiem, który dołączyłby do protestu i wołał: “ludzie chcą usunięcia Abbasa”. Hamami napisał, że nigdy nie spodziewał się, by Abbas dotrzymał tej obietnicy i dodał: „Jeśli [przywódcy AP] nie ustąpią dobrowolnie, lud palestyński wkrótce ich usunie, a wtedy nie unikną postawienia przed sądem” [16] .
Protest w Ramallah [17]
Sekretarz generalny Demokratycznego Frontu Wyzwolenia Palestyny, Naif Hawatma, otwarcie wezwał palestyńską młodzież i kobiety do wyjścia na ulice z hasłem: “Ludzie żądają zakończenia rozłamu [Fatah-Hamas]”. Dodał, że jeśli przywódcy nie posłuchają tego żądania, to hasło trzeba będzie zastąpić innym: “Ludzie chcą usunięcia [przywódców] rozłamu” [18] .
Niektórzy podjęli niezwykły krok skierowania swego oburzenia przeciwko okupacji. Publicysta “Al-Hayat Al-Jadida”, Mahmoud Abu Al-Hija napisał: „Nasz kompas w tej walce powinien wskazywać na Izrael. Palestyńczycy nie mają wielkiego wyboru poza dialogiem [między sobą]. Oburzenie ludzi będzie uzasadnione tylko, jeśli skieruje się przeciwko okupacji” [19] . Związana z Hamasem witryna internetowa zamieściła artykuł dra Youssefa Rizqi, doradcy premiera Hamasu Ismaila Haniyi d/s medialnych, zatytułowany: „Czy przybyła Wiosna Jerozolimy?” W artykule tym napisał, że Wiosna Arabska rozpoczęła się w Jerozolimie (z drugą intifadą) i że, jeśli tam nie wróci, Wiosna Arabska i rewolucje będą nic nieznaczące. Dodał, że rewolucje nie ustną, aż Wiosna Arabska dotrze do Palestyny, mimo izraelskiej przewagi w broni [20] .
Publicysta gazety AP “Al-Ayyam”, Rami Mehadawi, napisał, że najpierw musi być „wiosna” (tj. reformy) w palestyńskich partiach i frakcjach politycznych, zanim Palestyńczycy powinni zacząć Myślec o szerszych zmianach [21] . Publicysta Rajab Abu Suraya napisał, że kryzys ekonomiczny osłabia AP i że brak niepodległości ekonomicznej może być minusem, jeśli AP będzie musiała uporać się z rewolucją [22] . Publicystka Nivin Muhaisen napisała na związanej z Fatahem witrynie internetowej, że to, co dzieje się w Palestynie, Syrii i gdzie indziej, spowodowało, że Palestyńczycy, a szczególnie ich przywódcy, stracili z oczu rozróżnienie między Arabami i Żydami, ponieważ zabijanie i porywanie Arabów stało się powszechne: “Rozlewana jest krew i ludzie są mordowani, podczas gdy inni stoją obok bezczynnie…” Dodała: “Czy my, jako lud, nie mamy prawa prowadzić rewolucji?” [23]
* C. Jacob jest pracownikiem badawczym w MEMRI.
Przypisy (nie spolszczone):
[1] Image source: paldf.net, June 30, 2012.
[2] WAFA (PA), July 2, 2012.
[3] Amad.ps, July 3, 2012.
[4] WAFA (PA), July 2, 2012.
[5] Alaahd.ps, July 2, 2012.
[6] Al-Hayat Al-Jadida (PA), July 3, 2012.
[7] Maannews.net, July 2, 2012.
[8] Palinfo.com, July 3, 2012.
[9] WAFA (PA), July 3, 2012.
[10] Al-Hayat Al-Jadida (PA), July 5, 2012.
[11] Moussa died of a heart attack after shots were fired at his home.
[12] Al-Ayyam (PA), June 3, 2012.
[13] Maannews.net, July 11, 2012.
[14] Al-Ayyam (PA), July 4, 2012.
[15] Palinfo.com, July 3, 2012.
[16] Palinfo.com, July 2, 2012.
[17] Image source: maannews.net, July 3, 2012.
[18] Amad.ps, July 3, 2012.
[19] Al-Hayat Al-Jadida (PA), July 3, 2012.
[20] Felesteen.ps, July 11, 2012.
[21] Al-Ayyam (PA), July 13, 2012.
[22] Al-Ayyam (PA), July 12, 2012.
[23] Amad.ps, July 12, 2012.
