2 stycznia 2020 r. turecki parlament zatwierdził głosami 325 za i 184 przeciw ustawę, która przyznaje rządowi na jeden rok prawo wysłania żołnierzy do Libii[1] Bülent Turan, członek parlamentu i wiceprezes grupy parlamentarnej AKP, świętował z góry tę decyzję 31 grudnia 2019 r.: „Turcja wybiera się na przygodę w Libii. Turcja robi to, co konieczne, by być wielkim państwem. Naszym zamiarem nie jest obrabowanie kogokolwiek z ich praw na Morzu Śródziemnym; chronimy nasze prawa… A także Turcja nie po raz pierwszy wysyła żołnierzy do innego kraju. Libia będzie 13. krajem”[2]. Raport z 2017 r. profesjonalnej sieci usługowej, PricewaterhouseCoopers, mówił: Od 2014 r. Turcja podniosła odsetek rozlokowanych żołnierzy z 8,6 procenta do 13,2 procenta, dając Turcji drugą na świecie, najwyższą proporcję rozlokowanych sił po Stanach Zjednoczonych”[3].
Tureccy żołnierze stacjonują w co najmniej 12 krajach, nie licząc Libii. Na tej mapie nie jest zaznaczony Liban ani Demokratyczna Republika Kongo, krajów, w których, według informacji, stacjonują wojska tureckie (źródło: Ntv.com.tr).
Turecki minister spraw zagranicznych, Mevlüt Çavuşoğlu, napisał 2 stycznia 2020 r., po zatwierdzeniu ustawy: „Ustawa o Libii jest ważna dla ochrony interesów naszego kraju i dla pokoju i stabilności w regionie”[4]. Tureckie media informowały, że turecki prezydent, Recep Tayyip Erdoğan i prezydent USA, Donald Trump, rozmawiali o Libii, Syrii i innych sprawach przez telefon, kilka minut po ogłoszeniu, że parlament zatwierdził ustawę[5]. Tego dnia ponad 100 użytkowników Twittera demonstrowało swój sprzeciw wobec ustawy na Twitterze, używając hashtagu „#NieDlaUstawy”[6].
Turcja wyprawiła żołnierzy do co najmniej siedmiu krajów, poza żołnierzami rozlokowanymi we współpracy z NATO i ONZ
Artykuł z 27 grudnia 2019 r. w tureckiej gazecie „Yurt” wylicza sześć krajów goszczących tureckie bazy wojskowe: Syria, Irak, Azerbejdżan, Somalia, Katar i Turecka Republika Północnego Cypru, która jest uznawana tylko przez rząd Turcji. Następnie wyliczono 12 innych krajów, w których obecnie rozlokowani są tureccy żołnierze wraz z liczbą personelu w każdym kraju. W artykule opisano siedem krajów, do których Turcja wysłała żołnierzy poza rozlokowaniem ich w kooperacji z NATO i UN:
„Jest około 40 tysięcy wojskowego personelu w Dowództwie Sił Bezpieczeństwa umieszczonych w Tureckiej Republice Północnego Cypru… Jest 2 tysiące żołnierzy w Somalii. Największa zagraniczna baza wojskowa Turcji jest w Somalii. Somalijska Szkoła Działań Wojennych i Szkoła Podoficerów, mieszczące się w Mogadiszu i zbudowane przez Turcję zaczęły działać w 2017 r…. Dwanaście punktów obserwacyjnych należących do Tureckich Sił Zbrojnych, sformowano w Syrii i jest tam rozlokowanych 5 tysięcy personelu Tureckich Sił Zbrojnych… Jest około 2,5 tysiąca wojskowego personelu rozlokowanego w Iraku północnym w 10 różnych regionalnych placówkach i obozie Baszika Turcji… Jest około 100 tureckich żołnierzy oraz Wyższa Szkoła Wojskowa [w Azerbejdżanie]… Jako część operacji utrzymywania pokoju po wyborach w Demokratycznej Republice Kongo Tureckie Siły Zbrojne dostarczyły jednego wojskowego samolotu transportowego, C-130, i 17 członków wojskowego personelu… Obecność Tureckich Sił Zbrojnych w Libii jest tematem debaty… Jest 300 żołnierzy w Katarze. Na prośbę Kataru w tym kraju jest turecka baza wojskowa, jak również siły bojowe. Jak dotąd około 300 żołnierzy zostało rozlokowanych w bazie Al-Rajjan, która może pomieścić 4 tysiące żołnierzy” (patrz MEMRI Inquiry Analysis Series No. 1482 Turkey-Qatar Relations: From Bilateral Ties To A Comprehensive Strategic Partnership, November 12, 2019).
Artykuł nie wspomina wyspy Suakin Sudanu, miejsca XIX-wiecznej osmańskiej bazy wojskowej, o której były sprzeczne doniesienia. Według niektórych doniesień, zawarto porozumienie w grudniu 2017 r. między Turcja a Sudanem o wydzierżawieniu wyspy Suakin Turcji na 99 lat w celu odrestaurowania osmańskich miejsc historycznych na wyspie. Inne doniesienia mówią, że porozumienie miało cele militarne i że zostało anulowane po usunięciu od władzy byłego prezydenta Sudanu, Omara Al-Baszira w 2019 r. W listopadzie 2018 r. informowano, że turecki minister obrony, Hulusi Akar odwiedził wyspę, by dokonać inspekcji restaurowanych przez rząd turecki tamtejszych miejsc historycznych i że w lipcu 2019 r. były minister współpracy międzynarodowej Sudanu, Idris Suleiman, powiedział, że porozumienie „nie było między Erdoğanem a Al-Baszirem, ale między dwoma państwami” i że nie będzie anulowane przez nową administrację[7].
Turcja wyprawiła żołnierzy do przynajmniej pięciu krajów jako część swojej współpracy z NATO i ONZ
Opisując tureckie wojska rozlokowane po świecie jako część współpracy z NATO i ONZ, artykuł podaje, że: „Jest 250 żołnierzy w Bośni-Hercegowinie, Tureccy żołnierze są tam w ramach sił NATO i sił europejskich (EUFOR). Turecka obecność militarna w tym kraju obejmuje zmechanizowaną kompanię piechoty i zespół łączników/obserwatorów… Jest 400 żołnierzy w Kosowie. Są tam tureccy żołnierze w ramach NATO i sił europejskich (EUFOR). Turecka obecność militarna w tym kraju obejmuje zmechanizowaną kompanię piechoty i zespół łączników/obserwatorów… Jest 24 żołnierzy w Albanii. Turecka Marynarka ma bazę morską Paşalimanı na wybrzeżu Morza Adriatyckiego i są tam tureccy żołnierze jako obserwatorzy. Jako część tureckich sił NATO tureckie okręty Sokullu Mehmet Paşa i Akçakoca są umieszczone w Vlora, drugim największym porcie Albanii… Turcja wspiera UNIFIL [siły pokojowe ONZ w Libanie] 100 [osobami] personelu z Tureckich Sił Zbrojnych… Turcja ma około 2 tysiące żołnierzy w wielonarodowej brygadzie w Afganistanie”. Artykuł kończy się słowami: „Ocenia się, że około 50 tysięcy tureckich żołnierzy stacjonuje za granicą”[8].
[1] Aksam.com.tr/guncel/libya-tezkeresi-nedir-libya-tezkeresi-son-dakika-oylama-sonucu-belli-oldu-mu/haber-1034755, January 2, 2020.
[2] Tarafsizhaberajansi.com/2019/12/31/ak-partili-turan-turkiye-libyada-bir-maceraya-atilmiyor, December 31, 2019.
[3] Pwc.com/gx/en/government-public-sector-research/pdf/global-defense-perspectives-2017.pdf, November 2017.
[4] Twitter.com/MevlutCavusoglu/status/1212754319847636994, January 2, 2020.
[5] Ntv.com.tr/dunya/cumhurbaskani-erdogan-abd-baskani-trump-ile-gorustu,7ort9MU6OEyMdk4kZg9Ulg, January 2, 2019.
[6] Twitter.com/search?q=%23tezkereyehayir&src=typed_query, accessed January 2, 2020.
[7] Sabah.com.tr/galeri/turkiye/hulusi-akar-sevakin-adasinda, November 7, 2018; Yenisafak.com/gundem/turkiye-dusmanlari-sevakin-yalanina-sarildi-3468282, April 27, 2019; Tr.euronews.com/2019/04/11/turkiyenin-askeri-darbeyle-yonetimin-degistigi-sudanla-yaptigi-anlasmalar-neler-sevakin, April 11, 2019; Dailysabah.com/diplomacy/2019/04/26/turkey-to-remain-on-sudans-suakin-island-for-civilian-purposes, April 26, 2019; Yeniakit.com.tr/haber/sevakin-adasi-ile-ilgili-flas-gelisme-bu-erdogan-besir-anlasmasi-degil-824630.html, July 3, 2019.
[8] Yurtgazetesi.com.tr/dunya/turkiyenin-hangi-ulkelerde-askeri-usleri-var-ve-sayilari-ne-kadar-h148018.html, December 27, 2019.
